ID.nl logo
Automatisch energie besparen met Home Assistant
© Gorodenkoff Productions OU
Energie

Automatisch energie besparen met Home Assistant

Met Home Assistant kun je inzichtelijk maken hoeveel energie je verbruikt. Maar – nog veel belangrijker! – het helpt je ook om je verbruik stapje voor stapje in te dammen. Door slimme automatiseringen te bedenken, zorg je dat apparaten niet onnodig aan blijven staan. Je moet hier wel actief mee aan de slag. Hoe je dat doet, leggen we je uit in dit artikel. We zorgen eerst voor enkele praktische integraties en geven vervolgens tips voor het maken van automatiseringen rondom de gekoppelde apparaten.

Met Home Assistant kun je gemakkelijk meer inzicht krijgen in je eigen energieverbruik. Deze software voor thuisautomatisering helpt je zelfs om energie te besparen door slimme automatiseringen te bedenken. Hoe je dat doet, leggen we je uit in dit artikel. We behandelen de volgende punten:

Met software voor thuisautomatisering, zoals Home Assistant, kun je vrijwel alles in en om je huis automatiseren. Veel mensen denken dat je meteen veel energie bespaart. De praktijk is anders: daarvoor moet je eerst goed over je situatie nadenken en er ook actief mee aan de slag gaan. Het grootste voordeel is uiteindelijk gebruiksgemak. Veel handelingen zijn saai en repetitief en je vergeet ze gemakkelijk. Het lager zetten van de verwarming bijvoorbeeld, als iedereen afwezig is, of het sluiten van de rolluiken als extra isolatie tegen de vrieskou.

Door te automatiseren dwing je af dat het elke keer gebeurt zodra aan bepaalde voorwaarden is voldaan. Daar gaan we in dit artikel mee aan de slag. Niet alles zul je direct (kunnen) toepassen. Het hangt af van de integraties die je kunt maken. Wellicht zul je wat slimme sensors moeten aanschaffen die van alles meten of detecteren, zoals een temperatuursensor of raam-deurcontact. Daarnaast kun je denken aan een slimme thermostaat die je kunt regelen, of slimme stekkers en lampen die je kunt schakelen. Ook daar geven we tips voor die bovendien binnen elk budget passen. 

©denisismagilov - stock.adobe.com

Door te automatiseren kun je met minder moeite energie besparen. 

Basis voor Home Assistant Wil je een goede basis voor Home Assistant, dan raden we Home Assistant OS aan. Dit biedt meerdere voordelen. Zo hoef je het besturingssysteem niet te onderhouden en installeer je eenvoudig de updates die regelmatig klaarstaan. Ook het maken en terugzetten van back-ups of installeren van add-ons gaat eenvoudig (zie ook de alinea Installatie Zigbee2MQTT in Home Assistant).    Via https://www.home-assistant.io/installation/ vind je uitgebreide instructies voor elk systeem. Qua hardware is de Raspberry Pi 4 het populairst. Maar de Odroid N2+ 4 GB krijgt nu vaak de voorkeur vanwege de betere verkrijgbaarheid (zie ook het artikel over alternatieven voor de Raspberry Pi elders in dit nummer). Het apparaat is daarbij een stuk krachtiger dan de Pi en je kunt een eMMC-module gebruiken voor opslag (die zijn betrouwbaarder dan een SD-kaart). Je profiteert zeker van deze voordelen bij installaties met veel add-ons.    Home Assistant wordt overigens ook op andere modellen van Odroid gebruikt, het ASUS Tinker Board, een Intel NUC of andere generieke x86-systemen, wat ook een afgedankte laptop kan zijn. Het volledige Home Assistant OS wordt daarnaast vaak in een virtuele machine geïnstalleerd, zoals in Proxmox VE. Dan kunnen ook andere toepassingen profiteren van de kracht van je server. 

Met Home Assistant OS installeer je eenvoudig talloze add-ons. 

Integraties 

• Slimme lampen en stekkers 

Als je Home Assistant gebruikt, heb je vast al wat slimme lampen gekoppeld. Eventueel kun je ook traditionele lampen ‘slim’ maken door ze via een slimme stekker of dimmer te schakelen. Je hoeft meestal niet bang te zijn voor het (extra) verbruik in stand-by van slimme lampen. Bij Philips Hue-lampen is het verbruik in stand-by bijna verwaarloosbaar laag, rond 0,15 watt per lamp. Met slimme dimmers en stekkers moet je soms iets beter opletten. De Shelly Plug S, een van onze favoriete slimme stekkers die werkt via wifi, heeft een stand-byverbruik van ongeveer 0,8 watt. 

Er zijn veel praktische automatiseringen voor slimme stekkers te bedenken. Zo kun je ze als een soort master/slave gebruiken. Ofwel: schakel apparaat B in zodra apparaat A aan gaat, en schakel het (eventueel met een korte vertraging) weer uit samen met apparaat A. Ook zijn er slimme stekkers die het stroomverbruik meten. Je kunt dan aan het verbruik zien of het apparaat aan staat of in stand-by, bijvoorbeeld bij een pc. 

©vlarvix - stock.adobe.com

Het is raadzaam het standby-verbruik van je slimme accessoires na te meten. 

• Hubs en bridges 

De meeste integraties in Home Assistant zijn relatief eenvoudig te maken. Vaak worden apparaten al automatisch op het netwerk gevonden en hoef je ze alleen toe te voegen met enkele details. Voor andere protocollen, zoals Zigbee of Z-Wave, gebruik je veelal een hub of bridge. Een bekend voorbeeld is de Philips Hue-bridge. Als je die toevoegt in Home Assistant heb je binnen de software meteen alle aan de bridge gekoppelde lampen en -accessoires tot je beschikking.

De bridge ondersteunt echter niet alle Zigbee-hardware. Een deur- of raamsensor kun je bijvoorbeeld meestal niet aan de Hue-bridge koppelen. Je kunt je systeem eventueel uitbreiden met extra bridges en hubs van merken als IKEA, Xiaomi en Aqara of Samsung, maar dat is niet heel praktisch. Ze gebruiken immers allemaal stroom. Een goed alternatief is een directe integratie in Home Assistant zelf. We laten zien hoe je dat voor Zigbee doet. 

De Philips Hue-bridge kun je eenvoudig integreren in Home Assistant. 

• Zigbee-usb-dongel 

Om Zigbee binnen Home Assistant te gebruiken, raden we om te beginnen een goede kwaliteit usb-dongel voor Zigbee 3.0 aan. Die steek je uiteraard rechtstreeks of via een verlengkabeltje in het systeem waarop Home Assistant draait. We kiezen hier de Sonoff Zigbee 3.0 USB Dongle Plus (29,95 euro). De aanbevolen P-versie gebruikt de zeer stabiele CC2652P-chipset van Texas Instruments. Deze is standaard voorzien van de gewenste coördinator-firmware.

Voor de daadwerkelijke integratie van Zigbee heb je vervolgens twee opties: ZHA en Zigbee2MQTT. We lichten dat in de volgende alinea toe. Na de integratie van Zigbee kunnen je bestaande bridges voor Zigbee in principe de deur uit omdat je alle accessoires direct aan Home Assistant kunt koppelen. Daarna regel je ook alles in Home Assistant.

Overigens kun je de Hue-app dan niet gebruiken, die werkt namelijk alleen in combinatie met de Hue-bridge. Je zou een Hue-emulator kunnen overwegen of gewoon de Hue-bridge ernaast blijven gebruiken op een apart Zigbee-kanaal. Ideaal is dat niet: je profiteert op de gescheiden netwerken niet van de mesh-functionaliteit waarbij apparaten (binnen hetzelfde netwerk!) signalen aan elkaar doorgeven. 

Deze usb-dongel van Sonoff zorgt voor directe integratie van Zigbee. 

• Zigbee-integratie 

Voor de integratie van Zigbee in Home Assistant heb je zoals gezegd twee opties: ZHA en Zigbee2MQTT. ZHA is wat eenvoudiger om mee te beginnen, maar houdt veel verborgen, waardoor je bij fouten snel vast kunt komen te zitten. Ook ondersteunt ZHA minder accessoires. Zigbee2MQTT werkt zoals de naam al aangeeft samen met een MQTT-broker.

Mosquitto krijgt vaak de voorkeur en die kun je als add-on eenvoudig installeren zonder enige verdere configuratie. De integratie met Home Assistant is op elk vlak uitstekend en eenvoudig te regelen. Zigbee2MQTT ondersteunt maar liefst 2500 apparaten van 350 fabrikanten!

Ook voordelige accessoires van bijvoorbeeld Lidl en Xiaomi kun je gebruiken, zonder de bridge, en dus ook zonder zorgen over eventuele privacyschending. Een deel van de gekoppelde accessoires kun je zelfs ‘over the air’ van nieuwe firmware voorzien. Je kunt Zigbee2MQTT onafhankelijk van Home Assistant gebruiken. Dat maakt het onderhoud wat makkelijker en is ook een voordeel als je ook andere software gebruikt voor thuisautomatisering. 

Ook de Zigbee-apparaten van Lidl kun je verbinden via Zigbee2MQTT. 

• Installatie Zigbee2MQTT in Home Assistant 

Zowel de MQTT-broker Mosquitto als Zigbee2MQTT voeg je eenvoudig toe als add-on via Instellingen / Add-ons / Add-on winkel. Zet na de installatie vinkjes bij Start bij opstarten, Watchdog en Automatisch bijwerken. Voor Zigbee2MQTT open je in de add-on-winkel het menu en voeg je de repository toe die je vindt via github.com/zigbee2mqtt/hassio-zigbee2mqtt. Je ziet de add-on verschijnen, maar soms pas na een herstart. Zet na de installatie ook nog vinkjes bij Start bij opstarten, Watchdog, Automatisch bijwerken en Weergeven in zijbalk.

Open vervolgens het tabblad Configuratie. Alleen als je een andere MQTT-broker dan de Mosquitto-add-on gebruikt, moet je onder het kopje mqtt verbindingsdetails daarvoor invullen. Hier volstaat het om onder serial de poort van de usb-dongel in te vullen, bijvoorbeeld /dev/ttyUSB0. Kies daarna Starten op het tabje Informatie. Na ongeveer een minuut kun je via Zigbee2MQTT (in de zijbalk) apparaten beheren en toevoegen. Eventuele problemen zie je onder Logboek

Je kunt Zigbee2MQTT als add-on installeren binnen Home Assistant. 

• Sensors 

Sensors helpen je enorm bij het maken van automatiseringen. Naast sensors voor bijvoorbeeld de temperatuur en luchtvochtigheid, zijn er andere nuttige sensors. Zo kun je in automatiseringen bijvoorbeeld naar de actuele opbrengst van de zonnepanelen kijken. Als de opbrengst hoog is, schijnt er duidelijk veel zon. Als het ook nog warm is buiten, is dat wellicht een goed moment om de rolluiken te sluiten.

Bewegingssensors zijn ook heel praktisch om te zien of er iemand op je oprit loopt of zich in een bepaalde ruimte bevindt. Je kunt een automatisering uiteraard ook pas laten starten als er bijvoorbeeld gedurende tien minuten niemand meer is gedetecteerd. 

Met een bewegingssensor bepaal je of iemand op de oprit is. 

• Raam- en deursensors 

Je kunt ramen of deuren eenvoudig van een sensor voorzien, zodat je kunt detecteren of ze openstaan. Daar zijn meerdere toepassingen voor. Je kunt het bijvoorbeeld als inbraakdetectie gebruiken. Of je zet automatisch enkele lampen aan bij binnenkomst. Een bewegingssensor kan in deze situaties een alternatief zijn, maar een raam- of deursensor reageert vaak wat sneller. Ook is het de enige betrouwbare manier om daadwerkelijk te detecteren of een raam of deur openstaat. Dit helpt je om energie te besparen. Zo kun je bijvoorbeeld een verwarming of airco uitschakelen als het raam openstaat.

Onder meer Sonoff en Aqara (een merk van Xiaomi) verkopen raam- en deursensors voor minder dan een tientje. Deze werken op een batterij en je plakt ze eenvoudig op de gewenste plek. Binnen Zigbee2MQTT kun je deze en andere accessoires eenvoudig toevoegen voor gebruik binnen Home Assistant. 

©kalinichenkod - stock.adobe.com

Met een sensor kun je detecteren of een deur of raam openstaat. 

• Accessoires toevoegen via Zigbee2MQTT 

Wil je Zigbee-accessoires toevoegen via Zigbee2MQTT, open dan via de zijbalk Zigbee2MQTT en klik rechtsboven op Aanmelden toestaan (Alles). Daarmee kunnen automatisch nieuwe Zigbee-apparaten worden toegevoegd gedurende 255 seconden (iets meer dan vier minuten). De manier waarop je een koppeling (ofwel ‘pairing’) maakt, verschilt per apparaat. Een Philips Hue-lamp moet je bijvoorbeeld vijf keer aan- en uitzetten. De lamp gaat dan langzaam knipperen. Apparaten van Xiaomi hebben vaak een kleine reset-opening waar een paperclip in past. Deze reset moet je ongeveer vijf seconden indrukken.

Nieuw gekoppelde apparaten verschijnen automatisch in het overzicht van Zigbee2MQTT. Noteer de naam van het apparaat en ga via Instellingen naar Apparaten & Diensten. Hier kun je bij Mosquitto het nieuwe apparaat vinden voor gebruik binnen Home Assistant. 

Via de gebruikersinterface van Zigbee2MQTT activeer je het toevoegen van apparaten. 

• Verwarming en airco 

We maken voor de verwarming gebruik van een slimme thermostaat van Tado. Deze is eenvoudig te integreren in Home Assistant. Tevens hebben we een airco van Daikin toegevoegd, waarvoor ook een integratie beschikbaar is. De airco werkt als zogenoemde lucht-lucht-warmtepomp en kan behalve koelen ook heel zuinig verwarmen. Zeker als je overproductie hebt van je zonnepanelen is dat interessant.

Als het buiten wat kouder wordt (onder de 7 graden Celsius) moet de condensor van de airco regelmatig ontdooien. Het apparaat kan dan tijdelijk niet de ruimte verwarmen. Als je de keuze hebt tussen verwarmen met je cv-ketel of de airco, kun je in een automatisering uiteraard ook rekening houden met de buitentemperatuur. 

Veel moderne airco’s kunnen behalve koelen ook zuinig verwarmen.

• Slimme thermostaat toevoegen 

Een slimme thermostaat kun je in veel gevallen in Home Assistant gebruiken. Onze slimme thermostaat van Tado die we in deze masterclass gebruiken wordt onder Instellingen / Apparaten en Diensten direct als integratie door Home Assistant gevonden. Klik op Configureer om deze toe te voegen en voer de gebruikersnaam en het wachtwoord van je Tado-account in. Er worden meerdere apparaten gevonden waarbij je per apparaat een ruimte kunt kiezen. Het apparaat dat begint met RU is de slimme thermostaat, de IB is de internetbridge. We voegen ze allemaal toe aan de ruimte Woonkamer. Heb je in meerdere kamers een thermostaat, dan kies je hier uiteraard de juiste ruimte.

Als je onder Instellingen / Apparaten en diensten op de gevonden apparaten klikt, zie je duidelijker welke informatie elk apparaat geeft. De internetbridge geeft bijvoorbeeld de verbindingsstatus en de slimme thermostaat de batterijstatus. Voorts is voor elke in Tado gemaakte zone een apparaat toegevoegd. Het apparaat voor de woonkamerzone geeft bijvoorbeeld de temperatuur en luchtvochtigheid in die ruimte, een sensor voor de openraamdetectie. En je kunt natuurlijk de temperatuur instellen, per tiende graad. 

De Tado kun je eenvoudig toevoegen, waarna je per apparaat een ruimte toekent. 

Automatiseringen 

• Verbruikers uit bij afwezigheid 

Hoe meer integraties je hebt, hoe makkelijker het automatiseren wordt. We raden je aan stap voor stap alles te proberen en te testen. We geven je uiteraard de nodige tips. Soms zul je wat moeten puzzelen of integraties moeten toevoegen. Wil je bijvoorbeeld weten of er iemand thuis is? De Tado biedt zelf een aanwezigheidsdetectie (zie kader ‘Aanwezigheidsdetectie via Tado’) die je kunt gebruiken. Dankzij Home Assistant kan dat ook zonder het abonnement. 

Een andere makkelijke manier is om te kijken welke apparaten op je wifi-netwerk zijn ingelogd. Daarvoor integreer je de router. Ook kun je de app van Home Assistant gebruiken om je locatie door te geven. Dit geeft je nog veel meer mogelijkheden. Je kunt namelijk zones aanmaken onder Instellingen / Ruimtes & Zones. In een automatisering kun je dan bijvoorbeeld aangeven dat de verwarming pas aangezet moet worden zodra je van je werk vertrekt. 

Je kunt automatiseringen ook op basis van een zone laten werken. 

Aanwezigheidsdetectie via Tado De Tado-thermostaat heeft een afwezigheidsdetectie die werkt in combinatie met de app op je smartphone. Elke persoon in huis kan dit aanzetten. Geef op de kaart ook het gebied aan dat je als thuis beschouwt. De modus wordt dan automatisch omgeschakeld van thuis naar afwezig als de laatste persoon het huis heeft verlaten. 

Je kunt in de Tado-app aparte temperatuurschema’s maken voor thuis en afwezig. De laatst vertrekkende persoon ontvangt een melding op zijn smartphone. Maar alleen bij een betaald abonnement met Auto-Assist kan de verwarming automatisch worden aan- of uitgezet. Gelukkig is de modus (thuis of afwezig) in Home Assistant als sensor beschikbaar. Je kunt deze zelf eenvoudig in een automatisering opnemen, om (zonder abonnement) de verwarming te regelen.

De app van Tado heeft een geolocatie-functie waarin je je woongebied kunt aangeven. 

• Aanwezigheid in een ruimte 

Je kunt een hoop energie besparen door apparaten uit te schakelen als er niemand aanwezig is. Denk aan het uitschakelen van je monitor(s) als er even niemand meer achter de pc zit. Voor de detectie is een bewegingssensor een logische keuze. Denk ook aan een drukknop om de monitors weer gemakkelijk aan te kunnen zetten. Uiteraard zul je de monitor(s) ook van een slimme stekker moeten voorzien, zodat je ze daadwerkelijk kunt schakelen. 

©Gorodenkoff Productions OU

Voor aanwezigheidsdetectie is een bewegingssensor een logische keuze. 

• Boolean voor afwezigheid 

Het is handig een boolean te maken, een soort virtuele schakelaar, die aangeeft of iemand aanwezig is. Home Assistant noemt dat een helper. Je maakt hem via Instellingen / Apparaten & Diensten / Helpers. Druk op Helper aanmaken en kies Schakelaar. Kies een naam en icoontje. Ga dan naar Instellingen / Automatiseringen en Scènes. Maak nu een automatisering. 

We willen dat de boolean aangaat zodra iemand wordt gezien. Geef daarom onder Trigger aan dat de bewegingssensor van off naar on gaat. Onder Acties geef je aan dat de boolean uitgezet moet worden. Als een bepaalde tijd niemand is gezien, bijvoorbeeld twaalf minuten, moet de boolean uit. Maak daarvoor een tweede automatisering. Bij Trigger geef je aan dat de bewegingssensor van on naar off gaat waarbij je de tijd invult onder Voor (12 onder MM). Je kunt andere automatiseringsregels nu eenvoudig baseren op de zojuist aangemaakte helper. Gebruik de boolean dan als trigger en schakel apparaten bijvoorbeeld uit zodra deze van on naar off gaat. 

We maken een helper die steeds de aanwezigheid aangeeft. 

• Verwarming uit bij open raam 

Een goede optie om te besparen, is het lager zetten van de verwarming bij een geopend raam. Het openen van het raam kun je dan als trigger gebruiken. Uiteraard kun je het ook aanpassen om bijvoorbeeld de airco uit te zetten bij een geopend raam, zoals in veel hotels automatisch gebeurt. Dat is behalve in de zomer ook nuttig in de winter, als je de airco ook gebruikt om te verwarmen. Je lost de openraamdetectie het beste op via een raamsensor.

Eventueel biedt de Tado-thermostaat ook een openraamdetectie. Het kijkt daarvoor steeds naar veranderingen in temperatuur en luchtvochtigheid en geeft een melding bij een detectie. Er zijn wel de nodige valse meldingen. En ook nu is een abonnement nodig om daadwerkelijk de verwarming uit te laten zetten. Gelukkig is ook de openraamdetectie als sensor in Home Assistant beschikbaar, mocht je die liever willen gebruiken. 

De Tado-thermostaat heeft ook zelf een openraamdetectie. 

Zelfbouwcontroller  De controller waar we al eerder op ID.nl over schreven (https://id.nl/huis-en-entertainment/koken-en-tafelen/keukenapparatuur/maak-je-eigen-controller-voor-home-assistant ) kan een goede hulp zijn bij het besparen van energie. Je kunt allerlei sensors, schakelaars en statusleds inbouwen in het kastje, dat verder hoofdzakelijk bestaat uit een ESP32-microcontroller met de software ESPHome. Deze controller werkt dankzij de integratie uitstekend samen met Home Assistant.

Afhankelijk van je ontwerp kun je direct zien welke apparaten aan- en uitstaan, en kun je met één druk op de knop bepaalde apparaten omschakelen. Je kunt ook een bewegingssensor inbouwen om te detecteren of iemand aanwezig is. In Home Assistant gebruik je die zoals elke andere ‘normale’ bewegingssensor. ESPHome is ook de software die behandeld wordt in het artikel. Wil jij ook je luchtkwaliteitsmonitor maken? Lees dan Zo maak je je eigen luchtkwaliteitsmonitor

Met ESPHome maak je eenvoudig kastjes met allerlei sensors en schakelaars. 

Weten of een warmtepomp bij jou past?

Doe de check op Kieskeurig.nl en je weet het binnen 5 minuten!

💡Wil jij jouw huis verder verduurzamen?

Vraag een offerte aan voor verduurzaming:

▼ Volgende artikel
Nóg betere notities maken? Dit zijn de handigste add-ins voor OneNote
© dennizn - stock.adobe.com
Huis

Nóg betere notities maken? Dit zijn de handigste add-ins voor OneNote

Met OneNote kun je op een gestroomlijnde manier snel notities maken en afbeeldingen, audio en ideeën vastleggen. De handige app is onderdeel van de Microsoft Office-suite. Wist je dat het mogelijk is om met uitbreidingen het functioneren van OneNote te verbeteren? Met de volgende add-ins word je notitie-ervaring daarmee nog beter.

Voordat je begint: dit moet je weten

Microsoft OneNote is een krachtpatser als het gaat om het organiseren van ideeën die je te binnen schieten. Alle functies zijn erop gericht om al je losse notities systematisch te ordenen in virtuele notitieboeken, secties en pagina's. Deze veelzijdige tool kun je via invoegtoepassingen aan je eigen specifieke behoeften aanpassen. Alle add-ins die we hier noemen, installeer je via een download op de webpagina die we telkens vermelden. Er is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Word of Excel, geen manier om zo'n invoegtoepassing rechtstreeks in de desktopversie van OneNote binnen te halen.

OneMore: meer functies

OneMore is een degelijke opensource-add-in die een verzameling kwaliteitsfuncties aan OneNote toevoegt. Nadat je de gratis add-in (https://onemoreaddin.com/) hebt geïnstalleerd, wordt er een nieuwe groep functies in het tabblad Start toegevoegd. Die groep heet op een Nederlands systeem: Meer.

Vanaf hier kun je afbeeldingen roteren en bijsnijden, bijschriften toevoegen, afbeeldingen stileren zonder dat je een externe editor nodig hebt. Werk je met tabellen in OneNote, dan bevat het menu Tafel mogelijkheden om formules in de cellen toe te passen die doen denken aan Excel. Je beschikt over een opdracht Zoeken en vervangen. Er is een Navigator die onder meer je recent bezochte pagina's bijhoudt, en een optie biedt om herinneringen toe te voegen en te bewerken. Er is nog veel meer mogelijk. OneMore is een gratis add-in die je nooit meer wilt missen.

Door OneMore te installeren, beschik je over veel meer functies.

Onetastic: welkom in Macroland

Liefhebbers van macro's zullen smullen van Onetastic (https://getonetastic.com). Je mag gratis twintig macro's downloaden die je vijfhonderd keer mag gebruiken. Wil je onbeperkt macro's binnenhalen en gebruiken, dan kost dit 15 dollar per jaar. Zo'n macro is een miniprogramma waarmee je veel tijd bespaart, omdat het herhalende taken met een paar muisklikken uitvoert. Op die manier laat je een macro naar tekst op meerdere pagina's zoeken en vervangen, een inhoudsopgave samenstellen voor je notitieboek, of maandelijks een kalender samenstellen met een takenlijst.

De bibliotheek met inmiddels 687 macro's heet Macroland. Je kunt de collectie raadplegen op populariteit, of op recente toevoegingen, maar het handigste lijkt ons de ordening per categorie.

De bibliotheek van Macroland bevat momenteel bijna zevenhonderd macro's.

OneCalendar: agenda met notities

OneCalendar (https://getonetastic.com/onecal) is een speelse tool die jouw OneNote-pagina's weergeeft op basis van het moment dat je ze hebt toegevoegd of gewijzigd. Op die manier kun je gemakkelijk aantekeningen terugvinden. Wanneer je met de muisaanwijzer over zo'n kalenderitem gaat, krijg je een preview van de pagina. Door op een titel in de kalender te klikken, open je de pagina rechtstreeks in OneNote. Je kunt de aantekeningen per dag, week of maand bekijken.

Merk je dat de items die je zojuist hebt ingevoerd nog niet in OneCalendar te zien zijn? Druk dan je op F5 om de weergave te vernieuwen. Of je nu een fanatieke planner bent of gewoon je afspraken in je notities wilt bijhouden, deze add-in verbindt je notities naadloos met je agenda.

Je notities worden in de kalender weergegeven.

Office Lens: content scannen

Profiteer van de uitstekende samenwerking tussen Office Lens met OneNote. Microsoft Office Lens is gratis beschikbaar voor de iPhone, Android en Windows Phone. Tijdens een vergadering kun je bijvoorbeeld foto's maken met de app en die doorsturen naar OneNote. Op die manier haal je de gegevens binnen van whiteboards, kattenbelletjes of handgeschreven documenten. Open de mobiele app en kies onderaan of je een document, een whiteboard, een visitekaartje of een foto wilt scannen. Dankzij de zoekfunctie van OneNote kun je zelfs tekstfragmenten in de foto's herkennen.

Office Lens bewaart je scans automatisch op OneDrive.

OneNote Web Clipper: internetclips

OneNote Web Clipper is een gratis musthave voor de internetbrowser om de inhoud van webpagina's rechtstreeks in OneNote-notitieblokken op te slaan. Dit is een prima manier om internetinformatie te organiseren. Het is mogelijk om notities en markeringen aan te brengen op de clips. Zo heb je toegang tot de clips, zelfs als je niet verbonden bent met het internet.

Om Web Clipper te installeren, ga je eerst naar www.onenote.com/clipper. Daar klik je op de knop OneNote Web Clipper installeren. Daarna volg je de instructies afhankelijk van de browser die je het liefst gebruikt, want dit hulpmiddel werkt met een browserextensie. De eerste keer dat je deze tool gaat gebruiken, moet je je aanmelden met je Microsoft-account zodat Web Clipper de verbinding kan maken met je OneNote-app. Vervolgens kies je of je een clip wilt maken van de volledige webpagina, een bepaalde regio, een artikel of de bladwijzer. Tot slot geef je aan in welk OneNote-notitieblok en op welke pagina de clip moet worden opgeslagen.

Selecteer de OneNote-pagina waar de clip wordt opgeslagen.

Audio Note

OneNote heeft een ingebouwde technologie om tekst die je typt te koppelen aan audio. Dat doe je via het tabblad Invoegen en dan ga je naar de groep Opnemen. Daar selecteer je Transcriberen en Opnemen. Audio Note zorgt voor de naadloze integratie van de audio en de notities die je ondertussen typt.

Veronderstel dat je iemands woorden opneemt, terwijl je ondertussen in bulletpoints de onderwerpen noteert die in diens betoog aan bod komen. Vanaf dan wordt de audio met de bulletpoints gesynchroniseerd. Wanneer je achteraf de tekst beluistert en je klikt op de knop Afspelen weergeven, markeert OneNote automatisch de bulletpoints die je hebt getypt.

Andersom werkt dat ook. Je kunt op de aantekeningen klikken om de bijbehorende audio van dat moment te beluisteren. Audio Note heeft ook afspeelfuncties om de snelheid aan te passen, om terug te spoelen of om te pauzeren, zodat je gemakkelijk naar een specifiek onderdeel van de vergadering kunt gaan. Je kunt ook nog datums en tags toevoegen aan je audionotities.

OneNote Tagging Kit: beter tagbeheer

De ingebouwde tags zijn handig voor het markeren van alinea's. Standaard plaats je de muisaanwijzer op de tekstregel die je wilt taggen en dan kies je een pictogram uit de collectie Tags. Met OneNote Tagging Kit (https://wethat.github.io/OnenoteTaggingKit/) heb je zelfs de mogelijkheid om hele pagina's te taggen. Daarna kun je efficiënter zoeken op basis van deze tags.

Deze invoegtoepassing doet zijn werk op de achtergrond en de tags zijn compatibel met de standaard OneNote-alineatags. Je moet het nieuwe venster niet in het tabblad Tag zoeken, maar wel in het tabblad Start. Daar vind je in de groep Page Tags de knoppen: Tag Pages, Update Page, Find Pages en Settings. Krijg je tijdens het zoeken te veel resultaten? Dan kun je de zoekopdracht verfijnen door extra paginatags toe te voegen.

Het is zelfs mogelijk om volledige pagina's te taggen.

Scan&Paste (in Office 365): mobiele scanner

Scan&Paste (www.scanandpaste.com) is de combinatie van een mobiele app en een add-on waarmee je moeiteloos afbeeldingen, QR-codes en OCR-tekst toevoegt aan Microsoft Word, PowerPoint en OneNote. Wanneer je de app hebt gedownload, scan je het document of de afbeelding met je telefoon. Zorg dat de invoegtoepassing is geïnstalleerd in de Office 365-toepassing. Voor Word en PowerPoint kan dat in de lokale desktop-versie.

Voor OneNote moet je uitwijken naar de online variant. Dan kun je via Invoegen / Office-toepassingen de add-in installeren. Daarna koppel je de invoegtoepassing in OneNote met de mobiele app en kun je de gescande foto's uit de cloudopslag halen. Op die manier gebruik je Scan&Paste als draagbare scanner. Je hoeft geen account aan te maken om de afbeeldingen te downloaden. Dat betekent dat je anoniem blijft bij Scan&Paste, terwijl de gescande afbeeldingen wel veilig en alleen beschikbaar zijn voor jou. De gescande afbeeldingen worden zeven dagen bewaard, daarna worden ze automatisch verwijderd.

Koppel met een QR-code je mobiel aan OneNote, zodat je de bestanden kunt overdragen.

Emoji Keyboard: stickers in alle maten

De liefhebbers van emoji en stickers hebben in OneNote niet te klagen. Er zijn drie manieren om die toe te voegen. In het tabblad Invoegen zit bijvoorbeeld rechts de knop Stickers waarmee je plaatjes aan je notities toevoegt, als je tenminste houdt van katten, aapjes of kleine monstertjes. Het aanbod is niet groot.

Het emojipalet tover je tevoorschijn door de Windows-toets en de punttoets samen in te drukken. Hier krijg je een veel ruimer aanbod dat verdeeld is in categorieën. Gelukkig is er een zoekvak om heel snel bijvoorbeeld de 'strandparasol' of de 'regenworm' te vinden.

De derde bron is Emoji Keyboard (www.kwikr.nl/emkey). Dit is een gratis add-on met meer dan dertienhonderd emoji's voor Word, PowerPoint en OneNote. Bij de eerste twee toepassingen kun je Emoji Keyboard in de desktopversie inladen; bij OneNote werkt deze add-on in de online versie. De emoji's kunnen ingevoegd worden als tekst, of als plaatje van verschillende afmetingen, gaande van ultraklein 16px tot XXL (1024 px). Van ieder poppetje kun je de huidskleur in zes tinten instellen.

Je kunt de emoji zelfs in het XXL-formaat binnenhalen.

Online beheren

In de online versie van OneNote is het gemakkelijk om de add-ons te beheren. In de online versie noemen ze dit invoegtoepassingen. Klik in het tabblad Invoegen op de knop Office-invoegtoepassingen. Dan kom je in een venster met twee tabbladen: Mijn invoegtoepassingen en Store. De eerste dient om de invoegtoepassingen te beheren die je al hebt geactiveerd. Wil je een geïnstalleerde add-on verwijderen, dan klik je er met de rechtermuisknop op en kies je de opdracht Verwijderen. In het tweede tabblad kun je invoegtoepassingen zoeken in de Microsoft Store. Als je er een interessante hebt gevonden, dan klik je op de knop Toevoegen.

CloudHQ: brede cloudintegratie

Met deze invoegtoepassing integreer je OneNote met verschillende cloudopslagdiensten zoals Google Drive, Dropbox en Evernote. CloudHQ (www.cloudhq.net/onenote) zorgt voor de realtime synchronisatie van notities en bestanden op meerdere platformen, zodat je overal toegang hebt tot je documenten. Deze dienst maakt ook automatisch een back-up en synchroniseert tussen OneNote en andere cloudopslagdiensten. Er is een gratis versie met beperkte cloudintegratie. Professionals die onbeperkte back-ups en synchronisatie willen gebruiken, betalen 149 dollar per gebruiker.

Wanneer de ene collega werkt met OneNote en de andere met Evernote of Salesforce, dan kunnen ze dankzij deze tussenstap toch samenwerken. En als iemand in de samenwerking opzettelijk of per ongeluk zijn notitieboek verwijdert, hoeven de anderen met wie dit gedeeld is via CloudHQ het werk niet opnieuw doen.

We koppelen OneNote aan Dropbox door middel van CloudHQ.

Beheer op je desktop

Het beheren van invoegtoepassingen in de desktopversie is iets complexer dan in de online variant, omdat OneNote niet in al zijn versies de weg van Invoegen / Invoegtoepassing volgt. Mogelijk moet je via het menu Bestand de Opties selecteren en dan naar Invoegtoepassingen gaan. Selecteer daar onderaan COM-invoegtoepassingen en klik dan op de knop Start. Selecteer de invoegtoepassing die niet aan je verwachtingen voldoet en gebruik de knop Verwijderen om de installatie ongedaan te maken. Of klik op Toevoegen om een invoegtoepassing te installeren die je hebt gedownload en opgeslagen op je pc. Houd er rekening mee dat je voor sommige downloads moet weten of je een 32bit- of 64bit-versie van OneNote hebt. Je vindt dit als je Bestand / Account / Info over OneNote selecteert. Kijk bovenaan op de pagina om te zien welke versie je hebt.

Ben je toch meer van het papier?

Notitieblokken en -boeken
▼ Volgende artikel
Zo ontdek je snel of je online wordt opgelicht
Zekerheid & gemak

Zo ontdek je snel of je online wordt opgelicht

Je hoort het steeds vaker: iemand klikt op een link en belandt op een nepwebsite van de bank, waar intussen persoonlijke gegevens worden ingevuld. Of er komt ineens een WhatsApp-bericht van een ‘bekende’ met het verzoek om snel geld over te maken voor een ticket of een nieuwe telefoon. Natuurlijk trap jij daar niet zomaar in. Maar hoe herken je dit soort berichten nu het makkelijkst?

Partnerartikel - in samenwerking met Bitdefender

Online oplichting is een van de grootste zorgenkindjes van banken en de politie. Er wordt jaarlijks voor miljoenen gefraudeerd met valse links en nepberichten die via sms, e-mail of WhatsApp worden verstuurd. En met de komst van AI wordt het voor criminelen steeds makkelijk om zulke berichten zo echt mogelijk te laten lijken.

Goed lezen

Het herkennen van spamberichten of nepverzoeken om geld over te maken is niet altijd eenvoudig. Belangrijkste vuistregel: gaat het om geld, zeker om grote bedragen, controleer het bericht dan extra goed. Bij e-mail is dat meestal goed te doen. Twijfel je of een bericht een phishingmail is, beweeg dan met de muis over een link zonder erop te klikken. Onderaan in je browser verschijnt de url waar de link naartoe leidt.

Door met je muis over een linkje te zweven, zie je onderin waar de link naartoe gaat. Een goede controle voordat je de link ook daadwerkelijk aanklikt.

Soms zijn die adressen zo onduidelijk dat je er weinig uit kunt opmaken. Klik in dat geval met de rechtermuisknop op de link en kies Koppeling kopiëren. Plak het adres vervolgens in Kladblok, zodat je het kunt bekijken zonder de site daadwerkelijk te openen. Dat is de veiligste manier om te controleren waar de link naartoe verwijst. Vaak zie je dan vreemde of onbekende domeinnamen, een duidelijke aanwijzing dat de mail niet van je bank afkomstig is.

Twijfel? Bellen!

Krijg je een vreemd WhatsApp- of sms-bericht waarin het lijkt alsof een bekende je vraagt om geld over te maken, bijvoorbeeld omdat hij een ticket is kwijtgeraakt of omdat haar telefoon gestolen zou zijn? Dat kán natuurlijk echt zijn, maar vaak is het helaas nep. Zelfs als details in het bericht kloppen, zoals het land waar die persoon verblijft. Slimme oplichters halen dit soort informatie namelijk gewoon van sociale media. Nog een reden dus om niet zomaar online te delen dat je op vakantie gaat en waarheen.

Ga je op vakantie? dan zet je dat natuurlijk niet op social media.

Twijfel je aan de echtheid van het bericht? Bel de persoon zelf om het te controleren. Heb je daar ook geen goed gevoel bij en is diegene met anderen op reis, bijvoorbeeld met partner of kinderen, neem dan contact op met hen om te checken of het verhaal klopt. Dan heb je de waarheid meestal snel boven tafel.

Bankcontrole

Sommige banken helpen klanten bij het tegengaan van fraude. Bij de ING kun je bijvoorbeeld controleren of de bank jou ook echt belt op het moment dat je iemand aan de lijn hebt die zegt dat hij of zij van de ING is. Daarvoor hoef je alleen maar de ING-app te openen en te klikken op de knop 'Check het gesprek'.

Andere banken gebruiken andere methoden, maar in het algemeen kun je ervan uitgaan dat jouw bank je nooit belt. En als ze dat wel doen, zullen ze je nooit vragen om je geld (tijdelijk) over te boeken naar een andere rekening, je opdracht geven om je bankpas af te geven aan een koerier of vragen om je gebruikersnaam en wachtwoord.

Gebeurt dat wel, hang dan direct op en bel vervolgens je eigen bank. Al is het maar om te melden dat er scammers actief zijn.

Extra beveiliging

Wil je zelf niet constant controleren of een e-mailtje of berichtje echt is, maar kun je daar wat extra hulp bij gebruiken? Kies dan voor een goed beveiligingspakket. Vrijwel alle beveiligingssuites vissen dergelijke mailtjes er zo voor je uit en markeren deze als zijnde spam, of verplaatsen deze dan automatisch naar een aparte folder in je mailbox.

Bitdefender Premium Security is een allround beveiligingspakket die je mailboxen in de gaten houdt en automatisch controleert op spamberichten en scam-mails. Mailtjes die veilig zijn worden indien gewenst aangeduid met een groen 'Bitdefender Safe'-labeltje. Prettig daarbij is dat je die aanduiding ook op andere apparaten ziet waar je je mail leest, omdat Bitdefender op serverniveau controleert en niet alleen je lokale mailbox. Alles wordt dus online al voor je in de gaten gehouden.

Mailtjes met het groene Bitdefender Safe-labeltje zijn veilig.

Dat geldt natuurlijk ook voor alle software die je downloadt, ook dat wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van malware. En wie het zekere voor het onzekere neemt, maakt in Bitdefender ook nog eens gebruik van de extra AI-hulp Scam Copilot. Dankzij de ingebouwde chatfunctie kun je bijvoorbeeld een vraag stellen over scamming, maar ook een screenshot sturen van een sms- of WhatsApp-bericht. Scam Copilot scant het bericht en kan aangeven of het om een scambericht gaat.

Blijf alert

Een compleet beveiligingspakket is tegenwoordig toch echt wel een must. Zulke software neemt je aardig wat werk uit handen wat betreft de controle op fishing- en scammingmailtjes en de continu beveiliging van je apparaten als het op virussen en malware aankomt. De ontwikkelingen gaan echter snel en AI wordt meer en meer gebruikt om mensen te misleiden. Dat betekent dat je zelf ook constant alert moet blijven en je jezelf eigenlijk moet trainen om valse berichten te herkennen. Met een extra hulp als Scam Copilot van Bitdefender kun je dergelijke berichten al veel sneller onderscheppen, maar vereist het nog wel een extra stap aan jouw zijde, zoals het opsturen van een verdachte screenshot van een nep-WhatsApp-bericht. Blijf dus altijd opletten, hoe echt een bericht ook lijkt.