Een nieuwe camera kopen kan heel simpel zijn. Kies gewoon die met de indrukwekkendste specificaties en de grootste getallen. Dat dan de prijs ook een groot getal is, is geen bezwaar, want je hebt een onbeperkt budget. De werkelijkheid zal anders zijn: je bent beter af met een toestel dat bij jou en je fotografiestijl past en met een goede prijs-prestatieverhouding. Met ons koopadvies voor compactcamera’s vind je jouw beste 'match'.

Watvoor fotograaf ben jij?

Als we op zoek zijn naar een nieuwe camera, dan moeten we eigenlijk misschien eerst op zoek gaan naar de fotograaf in onszelf en even voor de spreekwoordelijke spiegel gaan staan. Welk soort fotograaf ben jij?

Techneut of techniet (kunstenaar)

De eerste onderverdeling die je in fotografen kunt maken, is die op basis van de algemene interesse in fotografie. Er is een groep die het medium vooral bekijkt vanuit een technisch oogpunt. Een foto is voor hen vooral een zo perfect mogelijke registratie van de werkelijkheid, waarbij belichting, kleur en scherpte optimaal moeten zijn. Foto's worden bijna zonder uitzondering nauwkeurig op 100% in Photoshop tot op de pixel bestudeerd en waar nodig gecorrigeerd.
Een 'tegenhanger' van deze technische groep zijn de fotografen die vooral belang hechten aan het creatieve aspect van fotografie. Het gaat hen niet zozeer om de technische kwaliteit van een foto, maar meer om de beleving van het onderwerp en het verhaal dat de maker wil vertellen. Een onscherpe foto hoeft voor hen niet direct in de prullenmand te belanden. Integendeel, de onscherpte zou zelfs een positieve bijdrage kunnen zijn in de sfeer van de foto, net zoals onder- of overbelichting of een 'foute' witbalans dat zou kunnen zijn. De camera is slechts een gereedschap om een creatief beeld te concretiseren, zoals een kwast voor een schilder.
Bovenstaande opsplitsing in fotografen is natuurlijk erg zwart-wit, maar je zult ongetwijfeld raakvlakken hebben met een van beide. Slaat de balans door naar de technische kant, dan zul je je af moeten vragen of een compactcamera voor jou wel de juiste keuze is en misschien een systeemcamera moeten overwegen.

Gemaksdier of controlefreak

Je kunt je fotografische ik ook bekijken uit het oogpunt van bedieningsgemak en mate van controle. Wilt je weten wat een diafragma is of hoe je bewegingsonscherpte voorkomt? En heb je wel behoefte aan 25 knopjes en evenzoveel menuopties om alles zelf in te kunnen stellen en in de hand te hebben? Nee? Dan moet je een camera aanschaffen zonder al te veel toeters en bellen, waarbij de automatiek zoveel mogelijk het denkwerk van je overneemt.
Wil je echter elk onderwerp fotografisch tot een goed einde brengen, ook als de automatische functies van de camera er naast zitten, dan moet je zorgen dat je als fotograaf handmatig kunt ingrijpen. Zelf de witbalans kiezen, belichtingscompensatie toepassen, de flitser uit- of juist aanzetten en een groot diafragma instellen zijn dan zaken die belangrijk zijn.

Gelegenheid of hobby

Tot slot kunnen we nog een onderverdeling maken in gelegenheids- en hobbyfotografen. De eerste groep maakt alleen maar foto’s als er iets speciaals aan de hand is. Een feestje, een dagje uit, een vakantie. De onderwerpen van hun fotografie komen eigenlijk vanzelf op hun pad.
Een hobbyfotograaf gaat juist speciaal met zijn camera op pad, op zoek naar leuke onderwerpen. Vroeg uit bed voor een zonsopkomst of laaghangende mist. Wandelen door het bos uitkijkend naar mooie paddenstoelen. In een schuilhut wachten op een hert of wild zwijn.

Om tot de perfecte ‘match’ te komen met je nieuwe digitale compactcamera, dien je dus het antwoord te weten op de volgende vragen:

Zijn deze alle drie beantwoord, dan moet je nog op zoek naar de beste prijs en service, waarna je met je nieuwe camera vol vertrouwen op fotoavontuur kunt.

Websites Cameramerken:www.canon.nlwww.casio.nlwww.fujifilm-digital.nlwww.olympus.nlwww.nikon.nlwww.panasonic.nlwww.pentax.nlwww.samsung.nlwww.sony.nl

Reviews:focusmedia.nlwww.kieskeurig.nlwww.dpreview.comwww.stevesdigicams.com

Onderwaterfotografie:www.onderwaterhuis.nl

Waarom zou je eigenlijk foto’s maken met een compact- of systeemcamera als dat ook kan met je mobiele telefoon of je camcorder?

Een mobiele telefoon heb je altijd bij de hand en een compactcamera moet je speciaal meenemen. En als je filmt op vakantie en je gebruikt de camcorder ook als fototoestel, dan zou je de compactcamera gewoon thuis kunnen laten. Dit zijn volkomen terechte argumenten en veel mensen gebruiken hun smartphone dan ook al als foto- en videocamera, waarmee ze heel leuke plaatjes schieten.

Er zijn echter een paar kanttekeningen. De foto’s die genomen worden met een smartphone komen vaak niet verder dan de telefoon zelf of worden hooguit gemaild, getwitterd, gewhatsappt of naar Facebook gestuurd. Ze dienen vooral een snelle beleving op een (klein) beeldscherm. Zelden belanden ze in een weldoordacht fotoarchief voor later, laat staan dat er een mooie fotoboek mee gemaakt wordt.

Vaak is de kwaliteit hiervoor ook niet goed genoeg. Er zijn misschien wel genoeg pixels, maar de kwaliteit van de (zoom)lens van een smartphone, de snelheid, de beeldprocessing in de telefoon en de marges om foto’s aan te passen zijn allemaal een stuk minder dan bij een moderne echte compactcamera.

Als je op internet op zoek gaat naar een nieuwe camera of je loopt een fotowinkel binnen, dan zul je merken dat er onwaarschijnlijk veel soorten en maten camera’s te koop zijn. Groot, klein, zwart, wit of met een leuk kleurtje, duur, goedkoop. Een onderscheid dat je niet zo direct aan de buitenkant ziet, is of het een compact- of een systeemcamera is.

Een compactcamera (dsc, digital still camera) is veelal een camera met een kleine behuizing (formaat pakje sigaretten) en een zoomlens die niet gewisseld kan worden. Body en lens zijn dus een onlosmakelijk geheel. Een dergelijke camera kan zo klein zijn, omdat het een kleine sensor − maatje pinknagel − heeft en daarom ook maar een kleine lens nodig heeft. Meestal is er ook geen mogelijkheid om een losse flitser op de camera te zetten.

Een systeemcamera is over het algemeen wat groter, afhankelijk of het een spiegelreflex of een spiegelloos model is. Van systeemcamera’s kunnen de lenzen (zoom of vast brandpunt) gewisseld worden en er kan ook altijd een opzetflitser op de camera gezet worden. De sensor heeft de grootte van een postzegel.

Spiegelreflex (dslr, digital single lens reflex) is de ‘oudste’ techniek van deze twee en dankzij de spiegel tussen de lens en de sensor zie je het zoekerbeeld realtime door de lens. Ook hebben dslr’s een fysieke sluiter (soort gordijn). Samen met de opklappende spiegel zorgt die voor het typerende klikklakgeluid als er een foto gemaakt wordt.

Spiegelloze systeemcamera’s (csc, compact system camera) bestaan nog niet zo lang en zoals de naam al zegt, hebben ze geen spiegel meer waarmee door de lens gekeken kan worden om het onderwerp te kaderen. Het zoekerbeeld is nu een elektronische weergave op een lcd-schermpje met een hoge resolutie (evf, electronic view finder). Behalve een spiegel ontbreekt ook een sluiter in dit type camera, zodat het mogelijk is om geheel geluidloos te fotograferen. De behuizing van een spiegelloze camera en ook groothoeklenzen zijn kleiner dan van een spiegelreflex. Standaardlenzen met veel zoom en ook telelenzen zijn voor beide systemen even groot en het formaat daarvan is vooral afhankelijk van de lichtsterkte.

Compactcamera’s zijn ware alleskunners en hebben veel functies die het leven van een fotograaf gemakkelijker maken. We noemen in dat verband hd-video (720p of 1080p), hdr (high dynamic range), sweep panorama, macro, gps, wifi, nd-filter, beeldstabilisatie (geen bewogen foto’s meer), interne lenscorrectie en gezichtsherkenning. Er zijn weinig camera’s die over alle opties beschikken, maar ben je veel op reis en wil je later weten waar je bepaalde foto’s gemaakt hebt, dan is gps onmisbaar. En maak je veel portretten, dan kan gezichtsherkenning grote diensten bewijzen bij scherpstelling, belichting en huidskleur.

Interfaces

Alle inspanningen met je compactcamera leiden uiteindelijk tot bestanden van foto’s en soms ook video op de geheugenkaart. De bedoeling is dat je deze gaat delen met je publiek: familie en vrienden of misschien wel de rest van de wereld. Handig is dan dat het type geheugenkaartje ondersteund wordt door de kaartlezer van je computer, laptop, tablet, printer of televisie. Dit is meestal het geval bij secure digital-kaartjes (sd, sdhc, sdxc). Kies voor een grote opslagcapaciteit (minimaal 4 GB) en voor een hoge lees/schrijfsnelheid (minimaal 30 MB/s). Ook memorystick (duo en pro) wordt breed ondersteund door genoemde apparaten.
Behalve via een geheugenkaart kunnen foto’s en video ook overgezet worden via usb. De meeste camera’s hebben een mini-usbaansluiting, vaak echter nog van het type usb2.0 en nog geen usb3.0, dat een hogere snelheid heeft. Wil je je camera direct aansluiten op televisie of beamer, dan krijg je de hoogste kwaliteit als dit via hdmi gebeurt. Je camera moet dan beschikken over een mini-hdmi-uitgang en de televisie of beamer over een gewone hdmi-ingang. Wifi is bij aanwezigheid van een draadloos netwerk natuurlijk ook erg handig.

Overig

Naast alle technische aspecten die een rol spelen bij de aanschaf van een compactcamera, zijn nog andere facetten van belang. Heb je voorkeur voor een bepaald merk? Moet de camera een andere kleur hebben dan zwart? Heeft hij een Nederlandstalig menu en handleiding en is er een helpdesk? Hoe is het gesteld met de garantie? Allemaal zaken om toch even uit te zoeken voordat je een definitieve keuze maakt.

Compactcamera Spiegelloze camera Spiegelreflexcamera VoordelenNadelenVoordelenNadelenVoordelenNadelenAlles-in-één, geen grote tassen, geen pijnlijke schouders of nek na een dag fotograferen.Soms te weinig groothoek of inzoomen. Geen echte macro. Bijna altijd grote scherptediepte.Body redelijk compact. Lenzen kunnen gewisseld worden om onderwerp perfect te kaderen. Variatie in scherptediepte.Kan ondanks ‘kleine’ body toch groot worden door de lens/lenzen. (Nog) niet voor professionals.Volledig door-ontwikkeld systeem zonder kinder-ziektes en met veel lenzen en accessoires. Van beginner tot profes-sional. Variatie in scherptediepte.Bijna altijd relatief groot en zwaar. Aparte tas nodig.Altijd bij de hand, dus nooit meer een moment missen van de kinderen of onderweg naar het werkBij minder licht veel ruis in de foto’s. Kan minder goed omgaan met hoog contrast tussen schaduw en licht.Goede beeldkwaliteit, ook bij weinig licht.
Veel handmatige controle. RAW en Full-HD-video.Zoeker heeft andere beleving dan van spiegelreflex: enige vertraging en ruis bij weinig licht.Goede beeldkwaliteit, ook bij weinig licht.
Veel handmatige controle. RAW en HD-video.Zoekerkader niet 100%. Geen inzicht vooraf in belichting en witbalans.Weinig instel-mogelijkheden.
Veel ‘intelligente’ snufjes. HD-video.Weinig instel-mogelijkheden.Elektronische zoeker kadert 100% en laat vooraf belichting en witbalans zien.Nog weinig lenzen en accessoires beschikbaar.Zoeker zorgt voor prettige, snelle en nauwkeurige kadering.Maakt altijd enig geluid bij een opname.Niet duur.Er zit een zekere vertraging in de camera en is daardoor minder geschikt voor actie-fotografie.Geluidloos, wat handig is bij straat-fotografie en officiële gelegenheden.
Redelijk snel.Relatief duur.Supersnel en dus uitermate geschikt voor sport- en actie-fotografie.Kan dure hobby worden bij aanschaf van vele accessoires.

Als je een ‘kijk-en-klikfotograaf’ bent, dan hoeft de camera alleen maar een aan/uitknop en een ontspanner te hebben. Wil je toch ook zelf zaken als witbalans, belichtingscompensatie, flits, zelfontspanner en iso snel in kunnen stellen, dan is het handig dat ze elk een apart knopje hebben of via één functiemenu beschikbaar zijn. Heeft de camera een speciale programmakeuzeknop, dan kun je ook diafragma en sluitertijd eenvoudig zelf kiezen.
Sommige compactcamera’s hebben een aanraakscherm waarmee de camera bediend kan worden zoals bij een smartphone, maar tot op heden gaat het instellen sneller en gecontroleerder met fysieke knopjes.

Nu je weet wat voor fotograaf je bent en welk type camera daarbij het beste past, rijst de vraag welk specifiek model camera het dan moet worden. Als je op internet rondkijkt of je voor laat lichten in een winkel, zul je overvallen worden met allerlei technische terminologie. Wij hebben een overzicht gemaakt met uitleg van de belangrijkste specificaties van compactcamera’s, zodat je niet overrompeld wordt door een verkoper of door indrukwekkende getalletjes.

Megapixels

De meeste compactcamera’s hebben tussen de 10 en 16 miljoen pixels (megapixels, mp) op de sensor. Dat is meer dan voldoende voor een afdruk van bijvoorbeeld 30 bij 45 centimeter in een fotoboek. Voor een hd-televisie of beamer zijn 2 mp (1920x1080) al voldoende. Meer pixels betekent meer ruis bij weinig licht, maar omdat we de foto’s toch altijd verkleind en van een zekere kijkafstand bekijken, zal het praktisch kwaliteitsverschil tussen 10 en 16 mp nauwelijks te zien zijn. Wil je bij weinig licht toch kwalitatief goede foto’s, dan zul je een systeemcamera met een grotere sensor moeten overwegen.

Lens

Belangrijker dan het aantal megapixels is de kwaliteit van de lens. Hoe groter het optisch zoombereik, hoe groter de kans op lensafwijkingen: tonvervorming, donkere hoeken, gekleurde contrastrandjes. Vaak kun je beter een stuk uitsnijden uit de foto dan verder inzoomen.
De kwaliteit van de lens kan ook tot uitdrukking komen in de lichtsterkte. Hoe meer licht de lens doorlaat, des te beter. Dit is te zien aan het maximale diafragma van de lens. Dit wordt voorop de lens vaak aangegeven met bijvoorbeeld 1:2.0-5.6. Het eerste getal na de dubbele punt geeft het grootste diafragma (lensopening) aan als helemaal is uitgezoomd en het twee getal als helemaal is ingezoomd. Hoe kleiner deze getallen, hoe hoger de lichtsterkte en des te beter de lens waarschijnlijk is.

Lcd-scherm

Een lcd-scherm met een groot diameter is mooi, maar belangrijker is wat de resolutie ervan is. Bij 230.000 pixels zijn de beeldpunten zichtbaar. Bij een resolutie van 460.000 wordt de scherptebeleving al een stuk beter en met 920k is het beeld haarscherp. Behalve de scherpte zijn ook de kijkhoek en de leesbaarheid in de volle zon van belang. Test dat bij aankoop even uit. Voor creatieve standpunten en een optimale leesbaarheid is daarom een kantel- en draaischermpje ideaal.

Geavanceerd

Gemak dient de mens en daarom hebben compactcamera’s veel ‘kunstmatige intelligentie’ en automatische functies. In 95 procent van de situaties die je met de camera tegenkomt, maak je dan ook zonder veel nadenken of instellen een geslaagde foto. Soms is het zelfs moeilijk om een mislukte opname te maken. Er zijn echter omstandigheden waardoor de automatiek van een compactcamera op het verkeerde been gezet wordt en helderheid, kleuren of scherpte niet naar wens zijn. Dan wordt het tijd om als fotograaf in te grijpen en dat kan met een geavanceerde compactcamera met veel handmatige instelmogelijkheden.

Diafragma, sluitertijd, gevoeligheid en witbalans heb je desgewenst allemaal zelf in de hand. Bovendien zijn deze camera’s redelijk robuust uitgevoerd en komt ‘functie boven fun’. Dus geen leuke kleurtjes of pakkend ontwerp, maar veel knopjes op een ‘saaie’ behuizing. Omdat geavanceerde compactcamera’s door fotografen vaak gebruikt worden als extra ‘walkaroundcamera’ bij een systeemcamera, is de kwaliteit van de lens beter dan van een doorsnee compactcamera en is het mogelijk om in raw te fotograferen.

Specials

Hoewel de bovengenoemde categorieën voor 99 procent voorzien in de behoefte van de gemiddelde fotograaf en de onderwerpen die hij tegenkomt, zijn er toch omstandigheden waarvoor de genoemde cameratypes niet geschikt zijn. Fotografeer je in onherbergzame gebieden bij extreme vochtigheid en temperaturen (-40 tot +40 °C) of wil je onder water, dan zul je daar speciaal gereedschap voor moeten gebruiken. Maar ook een dagje op het strand of een wandeling door de sneeuw vraagt om een camera die tegen een stootje kan. De meeste cameramerken voeren dan ook enkele compactmodellen die speciaal voor buitenactiviteiten bedoeld zijn.

Meestal zijn de behuizingen van deze camera’s voorzien van rubberen stootstrips, zijn de bedieningsknopjes groot genoeg om met een handschoen ingedrukt te kunnen worden en zijn alle afdichtingen bij knopjes, wieltjes en klepjes stof- en spatwaterdicht. Met sommige modellen kun je zelfs gaan duiken tot vele meters diepte.
In plaats van een speciale outdoorcamera kun je ook overwegen voor je bestaande camera een onderwaterbehuizing te kopen, waarmee je deze in incidentele gevallen toch kunt beschermen tegen extreme natuur- en weerelementen.

Zoals je in het kader met de vergelijking tussen systeem- en compactcamera’s hebt kunnen lezen, is het grootste verschil tussen deze twee types camera dat bij compactcamera’s de (zoom)lens onlosmakelijk verbonden is met de body en bij een systeemcamera verwisselbaar is. In het compactsegment zelf zijn echter ook nog significante verschillen te onderscheiden waarop we ze in verschillende categorieën kunnen verdelen.

Instap en design

Onder de groep ‘Instap en design’ vallen alle compactcamera’s die vooral bedoeld zijn om zonder veel inbreng van de fotograaf eenvoudig goede foto’s te maken. Ze zijn ideaal voor snapshots en bij uitstapjes met familie en vrienden. Aanzetten, kijken en klikken is het motto van dit type camera. Ze zijn over het algemeen niet veel groter dan een mobiele telefoon en de zoomlens (3 tot 6x zoom) is in de uitstand helemaal in de behuizing getrokken, zodat ze erg ‘draagbaar’ zijn in een broekzak of handtasje.

Het verschil tussen een instapcamera en een designmodel is dat van deze laatste het ontwerp en de gebruikte materialen meer aansprekend (kleur, vorm) en duurzaam (metaal, glas) zijn. En hoewel beide camerasoorten veel automatische functies hebben, heeft een designcamera vaak nog wat extra toeters en bellen en kun je soms zelfs ook handmatig zaken instellen. Ze zijn vaak duurder (vanaf € 200) dan de instapmodellen (vanaf €100).

Reiscamera’s (bridgecamera’s)

Een groot voordeel van een compactcamera is dat hij inderdaad lekker compact is, dus niet al te groot en te zwaar om een hele dag mee rond te lopen. Dit is natuurlijk ook ideaal als je met het vliegtuig op vakantie gaat en niet eenvoudig een volle fototas mee kunt nemen. Speciaal voor reislustige fotografen zijn er daarom compactcamera’s ontwikkeld die ware alleskunners zijn. De lens heeft een bereik van minstens 15x optische zoom, beginnend bij een groothoek van minimaal 28mm. Dit houdt in dat je vanuit één standpunt niet alleen een weids landschap kadervullend kunt fotograferen, maar ook een olifant die op honderd meter afstand staat. Omdat zo ver ingezoomd kan worden, beschikken deze camera’s allemaal over beeldstabilisatie om toch scherpe foto’s te kunnen maken zonder statief.

Bovendien kan met deze reiscamera’s meestal in full-hd gefilmd worden en kunnen ze in bepaalde gevallen tevens een camcorder vervangen. Ook ontbreken ‘snufjes’ als hdr (high dynamic range) en sweep camera niet, die vooral van pas komen bij het vastleggen van de prachtige, weidse landschappen die je onderweg tegenkomt. Naast al deze automatiek zijn ze ook handmatig te bedienen als een systeemcamera, hoewel ze in gebruik wel iets minder snel reageren bij scherpstellen en afdrukken dan een spiegelreflex. Hoewel redelijk prijzig (€ 350 tot € 500) zijn deze reiscamera’s, ook wel bridgecamera’s genoemd, toch een stukje voordeliger dan systeemcamera’s, omdat je daar vaak meerdere lenzen bij moet kopen voor een groot zoombereik.

De reguliere Rockster Cross 2 van Teufel kwam afgelopen zomer op de markt. Onlangs bracht de Duitse audiospecialist in samenwerking met Fender een speciale uitvoering uit. Het fraaie 'gitaarversterkerdesign' komt grotendeels uit de koker van het bekende instrumentenmerk. Wat heeft deze bluetooth-speaker nog meer te bieden?

Wie weleens een gitaarversterker van Fender heeft gezien, weet meteen waar de vormgeving van de Fender x Teufel Rockster Cross 2 op is gebaseerd. Zo bevat het zilverkleurige speakergaas linksboven het sierlijke logo van de Amerikaanse producent. Dat is precies hoe Fender veel van zijn gitaarversterkers vormgeeft.

©Maikel Dijkhuizen

Zwaar, maar toch mobiel

Met een gewicht van 2,4 kilo is deze bluetooth-speaker bepaald geen lichtgewicht. Toch neem je de Rockster Cross 2 vrij eenvoudig mee. De achterzijde bevat namelijk twee handgrepen, waardoor je voldoende grip hebt. Een andere optie is om door middel van twee karabijnhaken de bijgesloten verstelbare draagriem te bevestigen. Het uiterlijk van deze riem lijkt trouwens sprekend op een gitaarband van Fender. Handig, want je draagt dit apparaat dus met je schouder.

De behuizing is zeer sterk en kan dus absoluut een stootje hebben. Het product voldoet aan de IPx5-norm, zodat het wel een spatje regen kan verdragen. Staat de Rockster Cross 2 eenmaal op zijn plek, dan zal de speaker niet zo gauw verschuiven. Het apparaat rust namelijk op vier lange antislipvoetjes. Een interessante optie is dat je de luidspreker ietwat achterover kunt laten hellen. Zet de behuizing dan schuin neer.

©Maikel Dijkhuizen

Aansluitingen

Dankzij de aanwezige bluetooth5.3-adapter verbind je vlot een smartphone of tablet. Het is bovendien mogelijk om gelijktijdig twee mobiele toestellen te koppelen. Voor oplaaddoeleinden zit er aan de achterkant een usb-c-poort met powerbankfunctie. Kortom, je laadt onderweg zo nodig jouw smartphone of smartwatch op. Achter hetzelfde klepje vind je trouwens ook een 3,5mm-geluidsingang. Hierop kun je eventueel een bekabelde audiobron aansluiten. Verder is er een behoorlijke accu ingebouwd. Teufel belooft namelijk een luistertijd van 38 uur bij een gemiddeld volumeniveau van 70 decibel. In de beschikbare ecomodus is dat zelfs naar verluidt 46(!) uur, maar dat gaat dan wel ten koste van de audiokwaliteit.

©Maikel Dijkhuizen

Stevige beats

Voor een adviesprijs van maar liefst 299,99 euro mag je natuurlijk een goede audiokwaliteit verwachten. Gelukkig is dat ook het geval, want deze bluetooth-speaker levert een natuurgetrouw geluid. Twee tweeters en een behoorlijke woofer zijn verantwoordelijk voor de audioweergave. Vanwege deze verschillende actieve drivers is er een duidelijke scheiding tussen de hoge en lage tonen te horen. De muziek klinkt hierdoor erg levendig. Gebruik de Rockster Cross 2 ook gerust om een feestje te bouwen. Hij kan namelijk zeer luid spelen, waarbij de bas zich duidelijk laat gelden.

De bovenzijde telt enkele fysieke knoppen. Daarmee koppel je een nieuwe bluetooth-bron, wijzig je het volume en pauzeer je de muziek. Daarnaast kun je tussen drie geluidsmodi switchen en een tweede Rockster Cross 2 draadloos koppelen. Met laatstgenoemde opstelling luister je naar echt stereogeluid. Je gebruikt jouw smartphone optioneel als veredelde afstandsbediening. Installeer hiervoor de Teufel Go-app, waarna je diverse geluidsinstellingen naar eigen wens aanpast.

©Maikel Dijkhuizen

Fender x Teufel Rockster Cross 2 kopen?

Zoek je een goed klinkende bluetooth-speaker met een origineel design? Wanneer het stevige prijskaartje van zo'n driehonderd euro geen bezwaar is, schaf je met de Fender x Teufel Rockster Cross 2 een prima exemplaar aan. Andere pluspunten zijn de comfortabele draagriem, powerbankfunctie en stevige constructie.

Wie overstapt naar een andere computer denkt meestal meteen aan het overzetten van programma's en bestanden zoals documenten en foto's. De vele persoonlijke instellingen en voorkeuren die zorgvuldig zijn opgebouwd, raken helaas vaak verloren. Hoe zorg je ervoor dat je je ook op het andere systeem meteen weer helemaal thuis voelt?

Synchronisatie via Windows-account

Windows biedt veel instellingen die je werkomgeving persoonlijker maken, zoals visuele thema's, spellingsvoorkeuren en meer. Sommige vereisen handmatig werk of externe tools, maar een aantal laat zich automatisch synchroniseren via je Microsoft-account. Laten we hiermee beginnen. Zorg dat je met zo'n account bent aangemeld bij Windows. Dit regel je via Instellingen / Accounts / Uw info. Klik daar op In plaats daarvan aanmelden met een Microsoft-account en volg de instructies.

Open daarna Accounts / Windows-back-up en druk op Beheren. Bevestig met Ja, synchroniseren / Gereed. Herstart de module Instellingen en open opnieuw Windows back-up. Schakel Mijn apps onthouden in als je op een andere pc met hetzelfde account dezelfde apps uit de Microsoft Store wilt gebruiken. Open Mijnvoorkeuren onthouden om aan te geven of je ook de onderdelen Accounts, WiFi-netwerken en wachtwoorden, Taalvoorkeuren en woordenlijst en diverse instellingen wilt synchroniseren.

Handmatige sync Windows

Zo'n accountsynchronisatie is handig, maar niet alle personalisatie-instellingen worden meegenomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor geluidsschema's of muisaanwijzers. Of misschien meld je je liever helemaal niet aan met een Microsoft-account, of vertrouw je deze cloudsynchronisatie niet, ook al is er sprake van dataversleuteling. Dan kun je de migratie ook handmatig doen.

We beginnen met het overzetten van een Windows-thema, aangezien dat meerdere onderdelen omvat, zoals lokaal opgeslagen achtergronden, accent- en vensterkleuren, een geluidsschema en de muiscursorstijl. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Thema's. Dubbelklik op de miniatuur van het gewenste thema, of klik op Bladeren door thema's om er een nieuw te kiezen in de Microsoft Store. Bovenaan kun je het thema aanpassen via de opties Achtergrond, Kleur, Geluiden en Muiscursor. Gebruik telkens het pijltje linksboven om terug te keren. Sla daarna je aangepaste thema op met Opslaan en geef het een naam. Klik vervolgens met rechts op de miniatuur van dit geselecteerde thema en kies Thema voor delen opslaan. Bewaar het als .deskthemepack-bestand (dat eigenlijk een zip-bestand is) op een extern of gedeeld medium. Dubbelklik je op dit bestand in Verkenner van je andere systeem, dan wordt het automatisch uitgepakt en als Windows-thema geïnstalleerd.

Lettertypes en screensavers

Misschien heb je ook zelf een of meer extra lettertypes en screensavers geïnstalleerd, en wil je deze overzetten. Dit kan handmatig als volgt. Voor lettertypes typ je %windir%\fonts in de adresbalk van Verkenner. Selecteer met ingedrukte Ctrl-toets alle gewenste lettertypebestanden, klik er met rechts op en kies Kopiëren naar. Sla deze bestanden op een extern of gedeeld medium op. Op de andere pc selecteer je de bestanden, klik je er met rechts op en kies je Installeren (voor alle gebruikers).

Het overzetten van screensavers verloopt op vergelijkbare wijze. Open de mappen %windir%\System32 en %windir%\SysWOW64, selecteer de gewenste scr-bestanden en kopieer ze naar een geschikt medium. Plak ze op de andere pc in %windir%\System32 en bevestig de kopieeractie als administrator. Je installeert een screensaver door er met rechts op te klikken en Installeren te kiezen, of via Instellingen / Persoonlijke instellingen / Vergrendelingsscherm / Schermbeveiliging.

We hebben een PowerShell-script gemaakt dat dit grotendeels automatiseert. Download het bestand exporteer-extrafonts-ss.ps1 (dit is de downloadlink) op je nieuwe pc, klik er met rechts op en kies Run with PowerShell (als administrator). Je vindt de screensavers en de meeste lettertypes nu op je bureaublad (behalve enkele standaardfonts die je in het script kunt aanpassen bij Fonts uitgezonderd), in submappen van FontScreenSaverBackup.

Profielen

De makkelijkste manier om je Windows-account naar een andere pc over te zetten is via een Microsoft-account (zie paragraaf 1, Synchronisatie via Windows-account). Toch wordt het gebruikersprofiel niet volledig meegenomen. Onder meer lokale bestanden, programmavoorkeuren buiten de Microsoft Store en appdata-mappen, zoals macro's, sjablonen en scripts, blijven achter.

In afwachting van een (vernieuwde) migratietool die Microsoft binnenkort belooft, kun je TransWiz gebruiken. Met de gratis versie kun je één account tegelijk overzetten, maar je kunt dit gewoon herhalen voor andere profielen. Dit werkt ook bij profielen die aan een Microsoft-account zijn gekoppeld. Schakel desnoods tijdelijk over naar een lokaal account. Na de migratie op de andere pc koppel je het profiel opnieuw aan hetzelfde Microsoft-account via Instellingen / Accounts.

Download TransWiz. Installeer het msi-bestand op beide pc's. Start het programma op je oude pc. Kies I want to transfer data to another computer, klik op Volgende en selecteer het gewenste, niet-actieve account (meld je eventueel tijdelijk aan met een ander account). Klik op Volgende en kies een opslaglocatie voor het zip-bestand. Beveilig dit eventueel met een wachtwoord.

Start TransWiz op het andere systeem, kies I have data I want to transfer to this computer en verwijs naar het zip-bestand. Geef eventueel een andere accountnaam op, kies of dit een standaard- of administratoraccount wordt en stel het wachtwoord in. Na afloop zijn de gegevens overgezet en kun je je aanmelden met het nieuwe profiel.

Taalinstellingen

Taal en spelling zijn vaak afgestemd op je voorkeuren, dus waarschijnlijk wil je die ook overzetten. De meeste taalinstellingen binnen Windows worden automatisch gesynchroniseerd via je Microsoft-account, maar desnoods doe je dit handmatig, door dezelfde taalpakketten te installeren. Ga hiervoor naar Instellingen / Tijd en taal / Taal en regio en kies Een taal toevoegen.

De toetsenbordindeling is gekoppeld aan de taal, maar je kunt ook handmatig extra indelingen toevoegen. Klik op de drie puntjes naast je voorkeurstaal en kies Taalopties. Scrol naar Geïnstalleerde toetsenborden en klik op Een toetsenbord toevoegen om de gewenste indeling te kiezen. Met Windows-toets+Spatiebalk schakel je vervolgens snel tussen indelingen. Je kunt trouwens ook per app-venster een andere invoermethode instellen via Instellingen / Tijd en taal / Typen / Geavanceerde toetsenbordinstellingen, met de optie Laat me een andere invoermethode instellen voor elk app-venster.

Wanneer je in apps met spellingcontrole, zoals Kladblok, met rechts klikt op een rood onderstreept woord en kiest voor Aan woordenboek toevoegen of Spelling / Aanwoordenlijst toevoegen, dan wordt het woord in Windows toegevoegd aan een gebruikerswoordenboek. Dit vind je in de map %appdata%\Microsoft\Spelling, wellicht in de submap \neutral of in een taal-submap zoals \nl-NL, in het bestand default.dic of custom.dic. Je kunt dit bestand bekijken met een teksteditor en kopiëren naar dezelfde map op je andere toestel om deze woordenlijst(en) over te zetten.

Applicaties

Geïnstalleerde applicaties zomaar overzetten lukt meestal niet, dus zit er weinig anders op dan ze opnieuw te installeren. Voor volledig portable apps volstaat het vaak om de map waarin je ze plaatste te kopiëren.

Er bestaan handige tools waarmee je veel populaire gratis apps met enkele muisklikken op je nieuwe pc installeert. Bijvoorbeeld Ninite en een pakketbeheerder zoals UniGetUI (klik op deze GitHub-pagina in de rechterkolom onder Releases op Latest).

In UniGetUI kies je Pakkettenbundels en klik je op Pakketten toevoegen aan bundel. Gebruik Pakketten ontdekken om apps op te zoeken. Vink de gewenste pakketten aan en klik op Selectie toevoegen aan bundel. Herhaal dit tot je bundel compleet is. Sla deze op via Bundel opslaan als, open de bundel daarna via Bestaande bundel openen, selecteer alle pakketten en bevestig met Selectie installeren.

App-configuraties

Zo installeer je snel veel apps op je nieuwe pc, maar daarmee neem je je persoonlijke instellingen of configuraties nog niet mee. De gratis app CloneApp was hier prima geschikt voor, maar de ontwikkeling is al enkele jaren stopgezet. Je kunt deze nog steeds downloaden en gebruiken, maar weet dat instellingen van nieuwere apps mogelijk niet volledig meer worden meegenomen. De ontwikkelaar biedt intussen een alternatief aan, Appcopier, maar deze tool is vooralsnog beperkt en minder gebruiksvriendelijk.

Je kunt het eventueel handmatig proberen met een tool als FreeFileSync door de belangrijkste configuratiebestanden naar dezelfde maplocaties op je nieuwe pc te kopiëren. Veel van die bestanden zitten in app-specifieke submappen van mappen zoals %AppData%, %LocalAppData% en %ProgramData%, typisch met extensies zoals ini, cfg, conf, config, json, xml, yaml of yml. Het is het proberen waard, maar overschrijf niet zomaar bestaande bestanden op je nieuwe pc.

Codes en licenties

Als je op je nieuwe pc programma's installeert die ook al op je oude pc stonden, wil je natuurlijk de softwarelicentie overnemen. Hoe je dat doet, hangt af van de toepassingen zelf. Bij software die aan een account is gekoppeld, hoef je meestal alleen met hetzelfde gebruikersaccount op je nieuwe pc aan te melden. Soms moet je de licentie eerst deactiveren op je oude pc via de instellingen of via een webportaal.

Voor software met een klassieke activatiecode noteer je de licentiecode van de oude installatie. Die vind je vaak in je account, op het doosje of in een mail. Bij de installatie op je nieuwe pc voer je deze opnieuw in. Tools zoals Magical Jelly Bean Keyfinder (gratis beperkte versie) en NirSoft Produkey (gratis) kunnen codes van veel geïnstalleerde programma's uitlezen. Omdat deze tools methoden gebruiken die ook door malware gebruikt wordt, is het normaal dat je virusscanner hierbij een melding geeft.

Sommige apps gebruiken een licentiebestand, met een extensie als lic, dat, key of ini, dat je moet exporteren of kopiëren naar dezelfde locatie op je nieuwe pc. Vaak is opnieuw activeren dan ook nodig.

Lees ook: Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig

Browsers

Je gebruikt waarschijnlijk een of meer browsers die gepersonaliseerd zijn met bijvoorbeeld eigen thema's, bladwijzers, geschiedenis, wachtwoorden en instellingen. De eenvoudigste manier om deze over te zetten, is door de ingebouwde synchronisatie te activeren.

We beginnen met Chrome. Log in met je Google-account (dat vind je rechtsboven), open Instellingen, klik op Jij en Google, ga naar Synchronisatie en Google-services en kies Synchronisatie aanzetten. Druk op de knop Instellingen, kies Beheren wat jesynchroniseert en vink de gewenste onderdelen aan via Synchronisatie aanpassen. Op je nieuwe pc meld je je aan met hetzelfde account en activeer je opnieuw de synchronisatie.

Voor Edge werkt dit op vrijwel dezelfde manier met je Microsoft-account, via Instellingen / Profielen / Synchroniseren. Bij Firefox kan het ook, als je een Mozilla-account hebt, via Instellingen / Synchronisatie.

Heb je geen account, dan wordt het iets omslachtiger. Wachtwoorden kun je exporteren en importeren via de ingebouwde wachtwoordmanager. Voor andere onderdelen gebruik je bijvoorbeeld een gratis tool zoals Hekasoft Backup & Restore (ook portable). Sluit je browsers, start de tool en selecteer de gewenste browser. De app ondersteunt circa 45 browsers. Je ziet meteen hoeveel data er geback-upt wordt. Zorg dat Backup is geselecteerd, klik op Start en kies een naam en locatie voor het back-upbestand (dat ook echt de extensie .backup heeft). Op je nieuwe pc installeer je dezelfde browser, sluit je deze en open je opnieuw de app. Kies Restore en verwijs naar het back-upbestand. Alles werkt netjes via lokale bestanden, zonder cloudverbinding.

Synchroniseren Office 365

De kans is groot dat je ook een kantoorpakket gebruikt, en wellicht is dit Microsoft 365 (voorheen Office 365). Persoonlijke instellingen worden dan automatisch gesynchroniseerd tussen systemen, op voorwaarde dat je een geldige licentie hebt en op elk apparaat met hetzelfde Microsoft-account bent aangemeld. Het gaat bijvoorbeeld om je Office-thema, aangepaste woordenlijst, Snelle toegang-werkbalk, Lint-aanpassingen, taalvoorkeuren en (via OneDrive) recente bestanden en persoonlijke sjablonen.

Controleer wel een paar instellingen. Meld je binnen de Office-apps aan met je Microsoft-account (klik desnoods op Aanmelden, rechtsboven). Ga in Windows naar Instellingen /Accounts / Windows-back-up, klik op Beheren bij Uw Microsoft-account synchroniseren met Windows en kies Ja, synchroniseren. Zet vervolgens de optie Mijn voorkeuren onthouden aan en vink bij voorkeur alle opties aan. Gebruik je een werk- of schoolaccount, dan kan je IT-beheerder wel bepaalde synchronisaties beperken (via groepsbeleid).

Handmatig overzetten Office 365

Je kunt ook specifieke Office-onderdelen handmatig overzetten. Voor sjablonen kopieer je bestanden met extensies als dotx, potx en xltx naar dezelfde map op je nieuwe pc. Deze staan normaal gesproken in C:\Users\<gebruikersnaam>\Documenten\Aangepaste Office-sjablonen. Ook eigen woordenboeken kun je meenemen. Het bestand Custom.dic staat in %AppData%\Microsoft\Uproof, default.dic of custom.dic in %AppData%\Microsoft\Spelling, in de submap \neutral of eventueel andere submappen.

Aanpassingen aan het Lint en werkbalken exporteer je via Bestand /Opties / Lint aanpassen. Klik rechtsonder op Importeren en Exporteren en kies Alle aanpassingen exporteren.

Wil je aangepaste stijlen, marges, regelafstand, macro's of eventueel extra opmaakelementen in Word overnemen, dan kopieer je ook het bestand Normal.dotm uit %AppData%\Microsoft\Templates. Extra macro's kun je ook los exporteren in de VBA-editor (Alt+F11), via Bestand / Bestand exporteren en later Bestand importeren.

Bepaalde Office-voorkeuren, zoals standaard bestandslocaties, zitten in het Windows-register. Een back-up maken kan via de Register-editor (druk op Windows-toets+R en voer regedit uit). Bij recente Word-versies zitten deze in de sleutel Computer\HKEY\_CURRENT\_USER\Software\Microsoft\Office\16.0\Word\Options. Klik met rechts op deze sleutel, kies Exporteren en bewaar het reg-bestand. Dubbelklik op dit bestand op je nieuwe systeem en bevestig tweemaal met Ja om de instellingen te importeren. Je maakt liefst eerst een systeemherstelpunt via Een herstelpunt maken in het Windows-startmenu.