Je hebt net je Windows-systeem helemaal op orde en nu wil je een complete back-up. Je overweegt een overstap naar een grotere harde schijf of een snelle SSD. Voor dergelijke scenario's komt de tool CloneZilla goed van pas. Die maakt het mogelijk je (systeem)partitie of je hele schijf te klonen.

01 Image & kloon

Om een exacte kopie van een partitie of harde schijf te krijgen, kun je zowel een 'image' als een 'kloon' gebruiken. Een image is één bestand waarin de hele kopie wordt opgeslagen (vooral handig als back-up). Bij een kloon, zoals we in deze workshop maken, wordt niets in een apart bestand weggeschreven, maar maak je de meest letterlijke kopie van alle bits en bytes op een partitie of schijf die je kunt bedenken: ideaal om een kant-en-klare back-upschijf te maken die je direct kunt inzetten, of om een systeem snel over te zetten naar een grotere schijf of een SSD.

02 CloneZilla Live

Voor onze kloonoperaties gebruiken wij het gratis CloneZilla, een opensource Linux-distributie. Kennis van Linux is niet nodig. CloneZilla heeft twee varianten: een live-versie en een server-editie. Voor thuisgebruik volstaat de live-versie. Je vindt die hier, waar je de rubriek Downloads opent en Stable releases aanklikt. Met het oog op compatibiliteit (met de meeste x86-cpu's) kies je bij CPU architecture voor i486. Ben je van plan een live-cd te branden, kies dan iso bij File type. Heb je liever een opstartbare usb-stick, selecteer dan zip. Bevestig met Download.

©PXimport

03 Live-cd

Als je het iso-bestand hebt gedownload, is het de bedoeling daar een opstartbare cd van te branden. Dat kan bijvoorbeeld met de gratis tool CDBurnerXP. Download en installeer het programma. In het hoofdvenster kies je vervolgens Brand ISO-bestand. Bevestig met OK en verwijs via de knop Bladeren naar het gedownloade iso-bestand. Zorg dat er een lege cd of dvd in het station zit, kies het juiste station bij Doelstation, laat het vinkje staan bij Finaliseren schijf en bevestig met Branden schijf. Even later is je opstartbare cd/dvd met CloneZilla klaar.

©PXimport

04 Stick formatteren

Beschikt je systeem niet over een cd/dvd-speler, dan ben je aangewezen op een live-stick. Daarvoor heb je het zip-bestand van CloneZilla gedownload. Stop een usb-stick in je pc, open de Verkenner, klik met de rechtermuisknop op de stationsletter van die stick en kies Formatteren. Het Bestandssysteem stel je in op FAT32, de Clustergrootte laat je ongemoeid. Kies een geschikte Volumenaam. Het vinkje bij Snelformatteren mag je laten staan. Druk op Starten om te formatteren. Houd er rekening mee dat alle eventuele data op die stick nu verdwijnen!

©PXimport

05 Opstartbare stick

Vanuit de Verkenner kopieer je de complete inhoud van het zip-bestand naar je stick: klik op het zip-bestand met de rechtermuisknop en kies Alles uitpakken. Verwijs naar je stick (niet naar een mapje op de stick!) en bevestig met Uitpakken. Na afloop open je in de Verkenner achtereenvolgens de submappen \utils en \win32 op je stick. Hier klik je dan het bestand makeboot.bat met de rechtermuisknop aan. Kies Als administrator uitvoeren. Je krijgt een melding dat je stick bootable zal worden gemaakt. Druk een willekeurige toets in om verder te gaan.

©PXimport

06 Live medium

CloneZilla staat nu klaar op een opstartmedium: een cd/dvd of een usb-stick. Stop dat in de pc waarvan je een schijf(partitie) wilt klonen en zorg dat het toestel hiervan opstart. Op sommige systemen zal CloneZilla automatisch opstarten als je de pc aanzet. Bij andere systemen moet je eerst een toets(combinatie) indrukken om een bootmenu op te roepen, waar je dan het gewenste bootmedium kiest. Desnoods maak je eerst een ommetje naar het setupvenster van je BIOS, waar je dan de opstartvolgorde (boot sequence) zo aanpast dat je systeem eerst van cd/dvd of usb-stick opstart.

©PXimport

Tuxboot

Lukt het om een of andere reden niet de usb-stick opstartbaar te maken, dan kun je het nog met de gratis tool Tuxboot proberen. Ook hier kun je er het beste voor zorgen dat je de stick vooraf als FAT32 hebt geformatteerd. Start Tuxboot als administrator op. Bovenaan stel je On-Line Distribution in op clonezilla_live_stable en current. Onderaan stel je het Type in op USB Drive en kies je de juiste stationsletter van je stick. Zodra je met OK bevestigt, zal Tuxboot CloneZilla zelf downloaden, uitpakken naar je stick en de stick opstartbaar maken.

©PXimport

07 CloneZilla opstarten

In ons eerste scenario gaan we ervan uit dat je - letterlijk - een kloon maakt van je harde schijf, en dat je met dat doel al een (nagenoeg) identieke tweede harde schijf hebt aangesloten. Als je systeem is opgestart vanaf het gemaakte live-medium met CloneZilla, kies je in het opstartmenu de bovenste optie: Clonezilla Live (Default settings, VGA 800x600). Mocht het met deze optie niet lukken, dan kun je het nog proberen met Other modes of CloneZilla Live, waarna je een van de andere opties selecteert (zoals Safe Graphic Settings of Failsafe mode).

©PXimport

08 Kloonmodus

Kies de gewenste taal (English wellicht, Nederlands ontbreekt vooralsnog) en kies Select keymap from arch list, waarna je een geschikte toetsenbordindeling selecteert (zoals qwerty / Dutch of azerty / Belgian / Standard). Vervolgens selecteer je Start Clonezilla. Zoals gezegd focussen we in deze workshop op het echte 'klonen', dus kies je in het volgende venster device-device work directly from a disk or partition to a disk or partition. Nog een stap verder vraagt CloneZilla je in welke modus je wilt werken. Kies hier Beginner mode (zie stappen 13 en 14 voor de Expert mode).

©PXimport

09 Kloonproces

In dit scenario kopieer je de ene schijf compleet naar een tweede schijf, dus kies je hier de optie local_disk_to_local_disk_clone. Nu is het even opletten. CloneZilla vraagt je de bronschijf aan te duiden. Selecteer de schijf waarvan je een kloon wilt maken. In het volgende venster duid je dan de doelschijf aan. Besef goed dat deze laatste geheel wordt overschreven met de inhoud van de bronschijf! Hierna accepteer je de standaardoptie (Skip checking/repairing source files). Bevestig met Enter en met Y (2x) en bevestig Do you want to clone the boot loader ook met Y.

©PXimport

10 Wissel

Afhankelijk van de schijfgrootte kan het kloonproces een hele tijd in beslag nemen. Na afloop druk je de Enter-toets in en kies je in het menu de optie Poweroff. Voordat je het systeem opnieuw laat opstarten, moet je een van beide schijven namelijk eerst verwijderen, omdat Windows met twee identieke schijven anders in de war kan raken. Om het resultaat uit te testen, kun je in dit geval de oude (bron)schijf verwijderen en alleen de nieuwe (doel)schijf aansluiten. Als alles goed is, start de computer nu netjes op van de nieuwe schijf. De kloonoperatie is succesvol.

©PXimport

11 Grotere doelschijf (1)

Het kan natuurlijk gebeuren dat je een kloonoperatie wilt uitvoeren van een bronschijf naar een grotere doelschijf. Ook deze operatie kun je op dezelfde manier uitvoeren als beschreven in stappen 7 t/m 10. Je zult dan wel merken dat CloneZilla niet de volledige capaciteit van de nieuwe schijf heeft benut, maar dat de partitie op die schijf precies even groot als die van de bronschijf. Dat kun je rechtzetten met een partitiebeheerder, zoals het Schijfbeheer dat in Windows zit ingebouwd. Je start het op via Windows-toets+R, waar je dan het commando diskmgmt.msc uitvoert.

©PXimport

12 Grotere doelschijf (2)

In principe heb je nu twee mogelijkheden. Je kunt de gekloonde partitie groter maken en de niet-toegewezen schijfruimte toevoegen aan de partitie. Klik die partitie hiervoor met de rechtermuisknop aan, kies Volume uitbreiden, druk tweemaal op de knop Volgende en op Voltooien. Een andere mogelijkheid is dat je van die niet-toegewezen ruimte een afzonderlijke partitie maakt. Daarvoor klik je die ruimte met de rechtermuisknop aan en kies je Nieuw eenvoudig volume. Druk op tweemaal op Volgende, kies een geschikte Volumenaam en bevestig met Volgende en met Voltooien.

©PXimport

13 Expertmodus (1)

In stap 8 gaven we al aan dat er ook een 'Expert mode' beschikbaar is. Hiermee is het bijvoorbeeld mogelijk CloneZilla de partitietabel en het bestandssysteem van een kleinere bronschijf automatisch te laten aanpassen aan de opslagcapaciteit van een grotere doelschijf, zodat ingrepen zoals in stappen 11 en 12 niet nodig zijn. Kies daarvoor Expertmode en local_disk_to_local_disk_clone. Geef zowel de bron- als de doelschijf aan en aanvaard de standaard ingestelde parameters (controleer dat ook de parameter -r van een asterisk is voorzien), evenals de optie Skip checking/repairing source files.

©PXimport

14 Expertmodus (2)

In het volgende venster kies je de optie -k1 Create partition table proportionally (OK for MBR format, not GPT). Dat zorgt ervoor dat de partitietabel aan de grotere doelschijf wordt aangepast. CloneZilla vraagt om bevestigingen. Na afloop sluit je het systeem af, verwijder je de bronschijf en ga je via het Windows Schijfbeheer na of de aangemaakte partitie inderdaad de volledige schijfruimte inneemt. Het kan gebeuren dat Windows bij het opstarten een probleem ontdekt. Gewoonlijk wordt dat automatisch hersteld. Desnoods val je terug op de methode uit stappen 11 en 12.

©PXimport

15 Grotere bronschijf (1)

Kloonprogramma's kunnen uiteraard niet 200 GB data op de bronschijf klonen naar een doelschijf van 160 GB. Maar als een partitie op die bronschijf bijvoorbeeld slechts 120 GB aan data bevat, dan krijg je die weer wél op de doelschijf. Nadat je de partitie(s) hebt gedefragmenteerd (althans op een klassieke harde schijf), ga je met een partitiebeheerder aan de slag om die zo veel mogelijk te verkleinen en op elkaar te laten aansluiten. Dat kan bijvoorbeeld met het gratis GParted, met een opstartbare cd/usb-stick.

©PXimport

16 Grotere bronschijf (2)

Vervolgens zorg je ervoor dat de doelschijf op dezelfde manier als de bronschijf is gepartitioneerd, dus hetzelfde aantal partities, dezelfde grootte en bootvlag. Daarbij houd je nog een stuk ongebruikte, niet-toegewezen schijfruimte over op de doelschijf. Ook dat doe je met Gparted. Start nu CloneZilla op. Deze keer kies je voor local_partition_to_local_partition_clone. Vervolgens duid je de (eerste) bronpartitie aan, gevolgd door de doelpartitie waarop je alle data van de geselecteerde bronpartitie wilt plaatsen. Kies na afloop eventueel Start over om zo ook (op dezelfde manier) de overige partitie(s) te klonen.

©PXimport

17 SSD-uitlijning

Als je een harde schijf of een partitie wilt klonen naar een SSD, dan loop je het risico dat de partitie(s) op je SSD niet optimaal worden 'uitgelijnd', met mindere prestaties als gevolg. Om dat na te gaan, voer je op de Opdrachtprompt het commando wmic partition get Name, StartingOffset uit, of je start de Windows-tool msinfo32 op. Open hier Systeemoverzicht / Onderdelen / Opslag / Schijven. Is het aantal bytes bij de Start(ing)offset van de partitie(s) deelbaar door 4096, dan zit de uitlijning goed.

©PXimport

18 MiniTool Partition Wizard

Blijkt de uitlijning niet zoals het hoort, dan kun je dat alsnog bijsturen, bijvoorbeeld met de gratis MiniTool Partition Wizard Home Edition. Installeer dit programma en start het op. Klik in het grafische overzicht je SSD-schijf aan en selecteer Align All Partitions in het linkerpaneel. De tool analyseert de partitie en deelt je mee wanneer die al in orde blijkt te zijn. Is dat niet het geval, dan verneem je welke partitie(s) alsnog moeten worden uitgelijnd. Klik dan linksboven op Apply. Dat vergt wel een (automatische) herstart van Windows.

©PXimport

19 Vooraf uitlijnen

In plaats van pas na het klonen van de schijf de uitlijning te corrigeren, kun je ook vooraf de uitlijning van je SSD optimaliseren. Start voordat je gaat klonen de pc met Windows op vanaf je harde schijf. Open de opdrachtprompt als administrator en voer deze opdrachten uit, waarbij je x vervangt door de stationsletter van je SSD:

diskpart

list disk

select disk x

create partition primary align=1024

active

exit

Controleer vervolgens de uitlijning zoals beschreven in stap 17.

©PXimport

20 Partitie klonen

Nu je SSD is uitgelijnd, kun je de (primaire) partitie van je schijf gaan klonen naar de partitie op je SSD. Wanneer de bronpartitie kleiner is dan de partitie op de SSD, kun je gerust CloneZilla inzetten, kies de optie local_partition_to_local_partition_clone. In het andere geval: zie het kader 'Alternatieve tool'. Als Windows wegens ontbrekende bootloader niet wil opstarten, kun je dat oplossen door het systeem van de Windows-installatie-dvd op te starten en daar Uw pc herstellen te kiezen en via Problemen oplossen / Geavanceerde opties, het Opstartherstel uit te voeren.

©PXimport

21 SSD nazorg

Is de kloonoperatie achter de rug, verwijder dan de oude schijf voordat je de pc herstart. Het kan dat je de SSD in dezelfde SATA-poort moet pluggen als die oude schijf om te kunnen opstarten. Om er zeker van te zijn dat Windows een en ander heeft geoptimaliseerd voor de SSD, voer je als administrator vanaf de Opdrachtprompt nog het commando fsutil behavior query DisableDeleteNotify uit. Is het resultaat 1 (en niet 0), dan moet je de TRIM-functie alsnog inschakelen. Dat kan met fsutil behavior set DisableDeleteNotify 0. Ga ook na of Windows de defragmentatie voor je SSD heeft uitgeschakeld.

©PXimport

Alternatieve tool

Clonezilla is minder geschikt om een bronpartitie te klonen naar een kleinere doelpartitie. Als dit je situatie is, vind je een oplossing in EaseUS Partition Master Free. Het komt erop neer dat je eerst de bronpartitie selecteert, waarna de tool die analyseert (onder meer op de hoeveelheid gebruikte data). Vervolgens duid je een stuk 'unallocated space' aan op je SSD als doellocatie. Zorg dat er een vinkje staat bij Optimize for SSD en bevestig met Apply. De tool zorgt zelf voor een dynamische herschaling van de bronpartitie zodat die op de doellocatie van de SSD past.

©PXimport

Philips breidt zijn reeks halfautomatische koffiemachines uit met de Baristina Plus Stainless Steel. Het nieuwe model heeft een behuizing van roestvrij staal en een extra zetoptie voor iced coffee. Daarmee speelt het merk in op de groeiende populariteit van koude koffiedranken, ook buiten de zomer.

De Baristina Plus Stainless Steel is het nieuwste model binnen de Baristina-reeks. De machine heeft een volledig metalen ontwerp met houten accenten en voelt daardoor stevig aan. Volgens Philips draagt de constructie bij aan een langere levensduur en doet het ontwerp denken aan professionele espressomachines.

Net als eerdere modellen werkt de Baristina met versgemalen bonen, automatische dosering en een pompdruk van 16 bar. Nieuw is de mogelijkheid om iced coffee te zetten. Daarbij wordt de koffie eerst warm gebrouwen voor een volle smaak, waarna de doorstroom vertraagt om het drankje geleidelijk te koelen zonder dat de crema verdwijnt. De gebruiker hoeft alleen een glas met ijs te vullen, de iced coffee-optie te kiezen en te swipen om te beginnen.

©Philips

De Baristina Plus Stainless Steel is bovendien ontwikkeld met aandacht voor duurzaamheid. Omdat de machine werkt met verse bonen, ontstaat er geen afval van capsules of pads. Het apparaat gebruikt per kopje precies de benodigde hoeveelheid water en energie en is opgebouwd uit vervangbare onderdelen, wat de levensduur verlengt.

Kijk naar buiten en het is meteen duidelijk: de herfst is begonnen. Moet jij ook op de fiets door de regen? Je houdt het droog met goede regenkleding. Van poncho tot pak: zo valt je fietstocht niet in het water!

Lees ook: Je regenjas wassen én waterdicht houden: natuurlijk kan dat!

Waar gebruik jij je fiets voor?

Welke regenkleding het best bij je past, hangt af van hoe je fietst. Leg je vaak flinke afstanden af, dan telt vooral comfort. Kies dan voor ademende materialen die soepel meebewegen en niet knellen. Gebruik je je (elektrische) fiets vooral voor het woon-werkverkeer of om naar school te gaan, dan is gemak belangrijker: regenkleding die je snel kunt aantrekken en weer uitdoen is dan ideaal.

Verschillende soorten regenkleding

Daarna kun je kijken welk type regenkleding het best bij je past. Een compleet regenpak met jas en broek is handig als je vaak fietst en goed beschermd wilt zijn. Toch vinden veel mensen vooral het aantrekken van de broek onhandig. In dat geval is een losse regenjas of een regenponcho een praktischer optie. Houd er wel rekening mee dat je benen dan bij stevige regen sneller nat worden. Misschien zijn regenchaps wat voor jou: hiermee bedek je alleen de voorkant van je bovenbenen. Ook slim: alvast nadenken over regenschoenen. Wanneer je echt een hekel hebt aan natte voeten, zijn overschoenen een welkome aanvulling op je regenoutfit!

Traditioneel regenpak

De klassieker onder de regenkleding is natuurlijk het regenpak. Dat bestaat uit een jas en een broek en is meestal gemaakt van waterdicht materiaal zoals PVC of nylon. Het voordeel is dat je praktisch helemaal bedekt bent, van je nek tot je enkels. Het nadeel? Vooral goedkope regenpakken kunnen wat minder ademend zijn, waardoor je bezweet kunt aankomen.

Losse regenjas

Een losse regenjas is handig wanneer je al een waterdichte broek hebt (of natuurlijk wanneer je het niet erg vindt als je benen natregenen). Regenjassen zijn vaak stijlvoller en kunnen bij slecht weer ook als gewone jas gedragen worden (iets wat je met een traditioneel regenpak niet zo snel zult doen). Let op details: getapete naden en een hoge kraag zorgen dat je beter beschermd bent tegen de regen.

Regencape/regenponcho

Hoef je maar een kort stukje te fietsen? Dan is een regencape of - poncho ideaal: gewoon een kwestie van omslaan of over je hoofd aantrekken. Met een cape of poncho heb je veel bewegingsvrijheid, maar bij harde wind kunnen ze een beetje onhandig zijn. Er zijn ook regencapes die bijvoorbeeld elastieken aan de mouwen hebben die je aan het stuur kunt vastmaken, of een extra koord om je middel waardoor de cape minder wappert en klappert in de wind.

Regenoverschoenen

Niets zo vervelend als helemaal droog blijven dankzij een goed regenpak, maar aankomen met doorweekte schoenen. Regenoverschoenen zijn dé oplossing. Ze zijn gemaakt van waterdicht materiaal en je schuift ze makkelijk over je normale schoenen heen.

©iuricazac - stock.adobe.com

Waar moet je op letten bij het kiezen van regenkleding?

➜ Waterdichtheid

Dit is natuurlijk het allerbelangrijkste om op te letten! Om te weten hoe goed een regenjas je droog kan houden, kijk je naar de waterkolomwaarde op het etiket. Hoe hoger de waarde, hoe beter de waterdichtheid. Een waarde van 10.000 mm of meer is uitstekend. In de tabel hieronder zie je hoe goed verschillende waterkolomwaarden je beschermen.

➜ Ademend vermogen

Je wilt droog blijven, maar je wilt ook dat je eigen zweet niet blijft hangen in je regenpak. Materialen zoals Gore-Tex zijn waterdicht maar toch ademend.

➜ Materiaal

Het materiaal is ook iets om rekening mee te houden. Polyester is licht en ademend maar minder duurzaam. PVC is zwaarder maar gaat langer mee. Kies wat bij jou en je fietsgedrag past.

➜ Prijs-kwaliteitverhouding

Goedkoop is vaak duurkoop, vooral als je dagelijks fietst. Investeer in kwalitatief goede regenkleding die jaren meegaat.

Tabel: waterdichtheid

Waterdichtheid van regenkleding wordt gemeten in millimeters waterkolom (mm). Dit geeft aan hoe hoog een kolom water kan zijn voordat deze door de stof heen dringt. Voor regenkleding voor de fiets is minimaal 5.000 tot 10.000 mm aan te raden.

➜ Zomer of winter?

Wat voor regenkleding je kiest, hangt ook af van het seizoen en van wat je allemaal op de fiets doet.

Zomer

In de zomer is lichte, ademende kleding het prettigst. Ga voor materialen die waterdicht én ventilerend zijn, zoals Gore-Tex. Dat houdt regen buiten maar laat vocht van binnen ontsnappen. Zo blijf je droog van de regen én raak je overtollige warmte kwijt tijdens het fietsen. Ideaal dus voor warme, wisselvallige dagen waarop je actief bent.

Winter

In de winter draait het juist om warmte. Een regenjas met thermische voering houdt je niet alleen droog, maar ook behaaglijk. Veel modellen hebben een uitneembare voering, zodat je dezelfde jas ook in het voor- en najaar kunt dragen. Houd wel rekening met een hogere prijs, maar daar krijg je meer comfort en veelzijdigheid voor terug.

Welk merk fietskleding moet je kiezen?

In Nederland zijn er verschillende bekende merken die regenkleding van hoge kwaliteit aanbieden. Dit zijn enkele van de meest populaire:

1: Agu

Dit Nederlandse merk is vooral bekend onder fietsers en biedt een breed scala aan regenkleding, van jassen tot broeken en overschoenen.

2: Rains

Dit Deense merk is ook populair in Nederland en staat bekend om zijn minimalistische en stijlvolle regenjassen.

3: Mac in a Sac

Dit merk biedt lichtgewicht en opvouwbare regenkleding die gemakkelijk op te bergen is.

4: Vaude

Dit Duitse merk is populair onder outdoorliefhebbers en biedt duurzame en milieuvriendelijke regenkleding.

5: Columbia

Dit Amerikaanse merk is ook in Nederland verkrijgbaar en biedt een breed scala aan regenkleding, vaak gemaakt van hun gepatenteerde Omni-Tech-materiaal dat zowel waterdicht als ademend is.

©Martin - stock.adobe.com

✅ Checklist regenkleding kopen

☐ Bepaal je behoeften: dagelijks gebruik, lange ritten, woon-werkverkeer.
☐ Kies het type regenkleding: regenpak, losse jas, cape/poncho, overschoenen.
☐ Controleer de waterdichtheid: zoek naar de waterkolomwaarde.
☐ Let op het ademend vermogen: materialen zoals Gore-Tex zijn ideaal.
☐ denk om het seizoen: licht en ademend voor de zomer, geïsoleerd voor de winter.
☐ Check de prijs-kwaliteitverhouding: goedkoop is niet altijd beter.
☐ Pas verschillende maten: houd rekening met de kleding die je eronder draagt.
☐ Test de kleding indien mogelijk: gebruik een tuinslang of lees online reviews.
☐ Lees het waslabel: sommige kledingstukken hebben speciale zorg nodig.
☐ Overweeg extra's: zoals reflecterende strips voor veiligheid.