Je eigen creaties van LEGO ontwerpen, renderen en bestellen? Dat kan! LEGO heeft namelijk in 2019 BrickLink overgenomen, de grootste online marktplaats voor het kopen van nieuwe en tweedehands LEGO-steentjes. En vorig jaar kwam daar het volledig nieuwe en gratis softwarepakket LEGO Studio bij uit waarmee je je eigen LEGO ontwerpt en thuis laat sturen. Lees hier hoe je dat doet.

01 Studio downloaden

Ga naar www.bricklink.com en klik bovenaan op Studio. Hier vind je allerlei LEGO-creaties die in het programma Studio zijn gemaakt door zogeheten AFOLs (Adult Fans Of LEGO). Het is natuurlijk leuk om daarvan plaatjes te bekijken, maar leuker is het om te zien hoe ze in elkaar zitten. Hiervoor klik je bovenin op Download en kies je de installer voor jouw systeem. Studio 2.0 is beschikbaar voor 32- en 64bit-versies van Windows 10 of voor Mac-computers met macOS 10.9 of hoger.

©PXimport

02 Creaties openen

Als je Studio opent, word je verwelkomd door een opstartscherm van waaruit je een nieuwe creatie kunt maken of een bestaande kunt openen. Laten we eerst eens een bestaand model van een AFOL openen. Onder Recent creations vind je er al een paar, maar je kunt ook links op Gallery klikken. De website van BrickLink wordt geopend, zoek daar naar een model of gebruik één van de categorieën bovenin. Zorg dat je Downloadable achter Show selecteert. Klik op een model en kies op de volgende pagina voor Download Studio file.

©PXimport

03 Account aanmaken

Om het bestand te kunnen downloaden, meld je je eerst gratis aan bij BrickLink. Klik op Create account en volg de instructies of voer je gebruikersnaam en wachtwoord in als je al een account hebt. Open het bestand vervolgens in Studio. Als je je rechtermuisknop ingedrukt houdt en met je muis beweegt, kun je het model vanuit verschillende hoeken bekijken. Met je linkermuisknop kun je onderdelen selecteren. Bovenin vind je het belangrijkste menu en aan de linkerkant de bibliotheek met steentjes.

©PXimport

04 Steentjes wijzigen

Het kan zijn dat je in een model geen losse steentjes kunt selecteren. In dat geval heeft de ontwerper steentjes gegroepeerd. Om dit ongedaan te maken, klik je rechts onder Step list op de map waar alle steentjes inzitten en klik je op het slotje. Zorg dat je links bovenin Select hebt geselecteerd en klik op een steentje in het model. Links onderin zie je nu de officiële LEGO-code van het steentje. Ernaast zie je de naam van het element, de gemiddelde prijs van het steentje op BrickLink in nieuwstaat en de grootte in studs (noppen).

©PXimport

05 Kleur veranderen

Wil je de kleur van het steentje veranderen, kies dan rechts onder Color palette / Content colors één van de kleuren die al in het model aanwezig zijn. Wil je een andere kleur, selecteer die dan bovenin. Het is slim om een vinkje voor Hide unavailable colors te zetten. Zo weet je meteen of een steentje überhaupt wel beschikbaar is op BrickLink. Niet alle steentjes zijn namelijk in alle kleuren in productie, sommige steentjes zijn zelfs nooit in bepaalde kleuren beschikbaar geweest.

©PXimport

Prijs

©PXimport

06 Steentjes toevoegen

Wil je een steentje aan een creatie toevoegen of een nieuw model beginnen, sleep dan het steentje van de linkerkant van het scherm naar je 3D-model. Onder Shapes staan de verschillende categorieën: normale steentjes zijn Bricks, plaatjes heten Plates en de kleine LEGO-poppetjes heten bijvoorbeeld Minifig. Om een element te dupliceren, hou je de Alt-toets ingedrukt, je verwijdert een steentje door op de Backspace-toets te drukken. Je kunt ook zien welke steentjes in welke kleuren beschikbaar zijn. Klik hiervoor op het witte vierkant en selecteer Hide unavailable colors.

©PXimport

07 Stabiliteit checken

Als je weinig ervaring hebt met het daadwerkelijk bouwen van LEGO-modellen, dan is het lastig te zeggen of je model het in het echte leven goed zou doen. Studio heeft daarom een handige tool genaamd Stability. Je vindt het bovenin de menubalk. De functie maakt onderscheid tussen structurele problemen en zogenoemde clutch power issues. Een clutch power issue warning betekent dat je model op deze plekken het minst sterk is en je misschien iets moet doen om deze delen steviger te maken. Dit betekent overigens niet dat je model meteen in zal storten.

©PXimport

08 Steentjes draaien

Een LEGO-steentje hoeft natuurlijk niet altijd recht te staan. Als je een kraantje bijvoorbeeld een beetje scheef wilt zetten, gebruik dan de Hinge-knop bovenin. Selecteer een steentje en er verschijnen verschillende rotatieopties. Klik op één van de blauwe opties en draai het element zodat het de gewenste hoek heeft. Je ziet daarbij meteen hoeveel graden je een steentje draait. De functie werkt ook bij bijvoorbeeld scharnieren. Standaard zijn deze helemaal open of gesloten als je ze aan je model toevoegt, maar dat is natuurlijk niet altijd wenselijk.

©PXimport

09 Instructies maken

Ook belangrijk bij een LEGO-model zijn natuurlijk de bijbehorende instructies. Zorg eerst dat je je model hebt opgeslagen en klik dan bovenin op Instructions. In de Step editor zie je nu alle steentjes van je model onderin. Voeg bovenin extra stappen toe en sleep onderdelen uit je model naar de desbetreffende stap. Klaar? Klik dan bovenin op Page design om de verschillende elementen van je instructieboekje aan te passen. Klik op Export om je boekje als pdf-bestand op te slaan en dan op Exit om de instructiemodus te verlaten.

©PXimport

10 Model renderen

Een geweldige toevoeging is dat je een 3D-model kunt renderen tot een realistische foto. Hiervoor klik je op Render bovenin. Als eerste zorg je dat je model goed in het preview-venster past. Met de linkermuisknop beweeg je het model, met de rechtermuisknop bepaal je de kijkhoek. Onder Image size kies je achter Preset de juiste grootte. Hoe hoger de resolutie, hoe langer het renderen duurt. Hetzelfde geldt voor de opties onder Render quality. Een foto met een resolutie van 2048 × 1536 pixels renderen in hoge kwaliteit kan al snel tien tot twintig minuten duren.

©PXimport

11 Realiteit toevoegen

Voordat je op Render klikt, is het slim om onder Background & light nog even wat opties aan te passen. Kies voor Transparent als je je creatie later gemakkelijk aan een andere foto wilt toevoegen. Onder Camera setup kies je bijvoorbeeld bij Zoom scale hoe ver de camera inzoomt op je model. Het is leuk om onder Material effects de optie Stud logo aan te laten staan, zo zie je in de resulterende foto ook het LEGO-logo op de steentjes. Voor een authentieke look kun je ook de opties UV degradation en Scratches aanzetten.

©PXimport

12 Animatie renderen

Tijdens het renderen gebruikt je pc even alle beschikbare cpu-kracht, andere programma´s kunnen daardoor trager worden. Op een apart schermpje zie je de voortgang. Je kunt zelfs een animatie van je bouwstappen maken met de render-engine in Studio. Hiervoor klik je op Render en kies je de optie Animation. Onder Effects kun je Building sequence aanzetten. Kies voor Auto generated en zet een vinkje voor Brick falling down effect. Het renderen van een animatie duurt erg wel lang, elke stap duurt net zo lang als één keer een normale render van je model.

©PXimport

Meedoen aan Ideas

©PXimport

13 Steentjes bestellen

Het leukste is natuurlijk om de steentjes te bestellen. Dit kan bij online marktplaats BrickLink. Maak daarvoor eerst een account aan op www.bricklink.com. Klik daarna in Studio bovenin op Sign in. Omdat BrickLink uit een verzameling losse webwinkels in verschillende landen bestaat, werkt de site met zogenoemde wanted lists ofwel verlanglijstjes. Je kunt zien hoeveel steentjes een bepaalde shop van jouw verlanglijst op voorraad heeft. Om alle gebruikte steentjes in je project naar een verlanglijst te sturen, klik je bovenin op Add to Wanted List.

©PXimport

14 Lijst aanmaken

De website van BrickLink wordt nu geopend. Je ziet een xml-bestand met alle elementen die je in Studio hebt gebruikt. Zorg dat je achter Add to de optie Create New Wanted List hebt geselecteerd en geef een naam op in het veld erachter. Klik op Proceed to verify items. Op de volgende pagina kun je per item aangeven of je bijvoorbeeld alleen nieuwe stukjes wilt of dat gebruikte steentjes ook prima zijn. Wil je wat reserve-steentjes erbij bestellen, verhoog dan de Quantity. Klik op Add to Wanted List en vervolgens op View.

©PXimport

15 Prijzen vergelijken

Klik op de groene knop Buy all en BrickLink gaat kijken welke winkel de meeste steentjes uit jouw verlanglijst op voorraad heeft. Bovenin filter je bijvoorbeeld op European Union om alleen winkels in de EU te zien. Nu kan het grote vergelijken beginnen: elke shop hanteert namelijk een andere prijs voor elk steentje in een andere kleur. Begin bij de bovenste winkel in de zoekresultaten en kijk wat de winkel vraagt per steentje in jouw verlanglijst door op Select te klikken. Je kunt eventueel bepaalde steentjes uitsluiten, deze blijven dan in je verlanglijst staan.

©PXimport

16 Bestellen

Klik op de naam van een winkel in de zoekresultaten om de voorwaarden van een winkel te zien. Belangrijk om te weten want sommige winkels berekenen hele hoge verzendkosten en anderen leveren bijvoorbeeld niet aan Nederland. Voeg nu je items toe aan het winkelwagentje van de desbetreffende shop en plaats je bestelling. Meestal hoef je pas te betalen als de winkel je een bericht heeft gestuurd dat ze de steentjes ook daadwerkelijk op voorraad hebben. Via de website van BrickLink kun je bijhouden wat de status van je bestelling is. Voor meer informatie over het bestelproces kijk je op www.bricklink.com/helpdesk.asp.

©PXimport

Nog geen jaar na de vorige uitvoering brengt Apple een nieuwe iPad Air uit. De veranderingen zijn dan ook niet heel groot, want het enige verschil is dat de tablet nu is voorzien van een M3-processor in plaats van een M2-processor. Blijft de iPad Air hiermee een aanrader? Wij hebben hem voor je getest.

De nieuwe iPad Air laat zich kort omschrijven: Apple heeft de M2-chip vervangen door een M3. Dat is geen groot probleem: Apple gaf de iPad Air vorig jaar een update waarmee deze qua functionaliteit vrijwel identiek was aan de iPad Pro van het jaar daarvoor en je net als bij de Pro kon kiezen uit twee formaten. Uiterlijk is er geen verschil met de vorige generatie iPad Air: de aluminium tablet is nog steeds verkrijgbaar in een 11- en 13inch-variant, waarbij je kunt kiezen uit dezelfde vier kleuren als vorig jaar. De bouwkwaliteit van de aluminium behuizing is uitstekend.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPad Air ziet er hetzelfde uit als de variant van vorig jaar.

Er is overigens wel een heel een klein verschil waardoor je aan de buitenkant kunt zien dat je de nieuwste iPad Air van de M3-generatie in handen hebt. Apple heeft de aanduiding 'iPad Air' namelijk van de achterkant verwijderd. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Het enige verschil is dat er geen 'iPad Air' meer op de achterkant staat.

Qua aansluitingen vind je onderop een usb-c-poort die je behalve voor opladen ook kunt gebruiken voor het aansluiten van een beeldscherm. De aan-uitschakelaar is voorzien van een goedwerkende vingerafdrukscanner. Dat is wel de enige manier van biometrische identificatie; in tegenstelling tot iPhones of de iPad Pro ontbreekt de soms nog wat sneller werkende gezichtsherkenning.

©Jeroen Boer - ID.nl

De iPad Air heeft een usb-c-poort die je gebruikt om de tablet op te laden.

Hoge meerprijzen

De prijzen beginnen bij 719 euro voor het 11inch-model terwijl de 13inch-uitvoering bij 969 euro begint. Voor dat geld krijg je 128 GB opslag. Alle varianten hebben dezelfde M3-processor in combinatie met 8 GB RAM. Wil je 256 GB opslag, dan betaal je 130 euro meer, terwijl de volgende stappen naar 512 GB of 1 TB je ieder nog eens 250 euro kosten. Afhankelijk van je opslagwensen wordt de iPad dus al snel een heel stuk duurder. Daarnaast kun je nog kiezen voor een 5G-variant, waarvoor je 170 euro meer betaalt. Deze variant is voorzien van een ingebouwde e-sim; er is geen fysieke simkaartslot.

Scherm zonder ProMotion

De iPad Air heeft precies hetzelfde scherm als vorig jaar en dat betekent een 11- of 13inch-scherm dat gebruikmaakt van een IPS-paneel. Het scherm combineert goede kleuren met een prima contrast en een helderheid die hoog genoeg kan. Wat we wel jammer vinden, is dat Apple de toch best prijzige iPad Air niet voorziet van een scherm met een hogere verversingssnelheid dan 60 Hz. Zo'n hogere verversingssnelheid die Apple 'ProMotion' noemt zou zeker in combinatie met de stylus waarschijnlijk een vloeiender ervaring opleveren. 

Nog snellere processor

De snellere processor is het belangrijkste verschil met zijn voorganger, en de chip die we al kennen uit andere Apple-producten stelt niet teleur. De M3-processor is in benchmarks op single-coregebied ongeveer 18 procent sneller dan de M2, terwijl de multicore-prestaties zo'n 25 procent hoger liggen. In de benchmark Geekbench 6 zet de iPad een Single-Core Score van 3063 punten neer, terwijl de Multi-Core Score 11.914 punten bedraagt.

De vernieuwde iPad Air is in theorie dus nog iets soepeler in bijvoorbeeld grafische toepassingen, al is de M4-chip in de iPad Pro nog een stukje sneller. Het is gissen waarom Apple nog voor de in andere producten uitgefaseerde M3 koos; misschien hadden ze er nog veel van liggen of wil het bedrijf genoeg onderscheid met de iPad Pro houden. Uiteindelijk maakt het ook weer niet zo heel veel uit, want in de praktijk zijn zowel de vorige als de huidige variant van de iPad Air gewoon snel. De accuduur van de geteste 11inch-uitvoering is erg goed en komt bij normaal gebruik zoals browsen in de buurt van de door Apple geclaimde 10 uur.

Vernieuwd toetsenbord

De iPad Air is compatibel met Apples beste stylus: de Pencil Pro. Deze stylus (149 euro) is druk- en kantelgevoelig en detecteert bovendien of je de stylus draait. Hierdoor kun je in tekenapps als Procreate bijzonder realistisch tekenen. De stylus wordt gekoppeld en opgeladen door hem magnetisch aan de zijkant te plakken, waarmee dit in de praktijk een prettige accessoire is. De iPad Air is trouwens ook compatibel met de goedkopere Apple Pencil usb-c, die minder mogelijkheden heeft en opgeladen wordt met een usb-c-kabel. Als je wilt tekenen, dan raden we je de Pencil Pro aan.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Pencil Pro plak je magnetisch aan de zijkant om hem op te laden.

We kregen van Apple ook het vernieuwde Magic Keyboard voor de iPad Air, dat uiteraard ook compatibel is met de iPad Air met M2-processor. Ten opzichte van het vorige Magic Keyboard dat oorspronkelijk voor de oudere generatie iPad Pro was ontworpen, krijg je een rij functietoetsen. Hierdoor kun je de iPad nog beter als laptopvervanger gebruiken.

Ten opzichte van het Magic Keyboard voor de huidige iPad Pro ontbreekt helaas de achtergrondverlichting in de toetsen en de aluminium polssteun, terwijl de prijs van het toetsenbord met 329 euro niet veel lager is. Het is daarnaast jammer dat het toetsenbord er alleen nog in een witte variant is. Dat is toch vlekgevoeliger dan een zwarte uitvoering. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Het vernieuwde Magic Keyboard heeft nu functietoetsen.

Conclusie

De iPad Air met M2-processor was een prima tablet, en dat geldt ook voor deze opvolger met een nog snellere chip. Je krijgt met deze iPad Air veel kracht in handen en je kunt dezelfde geavanceerde Pencil Pro gebruiken als op de iPad Pro. Ten opzichte van die iPad Pro zit het belangrijkste verschil 'm in het scherm, want de nog duurdere iPad Pro heeft een oledscherm met hoge verversingssnelheid. Daar moet je wel een paar honderd euro meer voor neertellen, waardoor deze iPad Air een interessante optie blijft voor wie een iPad met lekker veel kracht zoekt.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speuren we een paar keer per week binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf DAB+-radio's voor je gevonden die je ook nog eens heel makkelijk meeneemt, op vakantie bijvoorbeeld.

Digitale radio via DAB+ (Digital Audio Broadcasting) biedt een helder en storingsvrij radiosignaal, met een steeds groter zenderaanbod. Dat maakt het luisteren een stuk aangenamer. Dankzij modellen met ingebouwde accu of batterijen ben je niet gebonden aan een stopcontact. Voeg daar een netstroomaansluiting aan toe en je hebt een toestel dat net zo makkelijk op de camping als op het aanrecht in de keuken dienst kan doen.

Denver DAB-18 Radio DAB+

De Denver DAB-18 is een compacte DAB+/FM-radio die een retro uiterlijk combineert met moderne functionaliteit. De geïntegreerde Bluetooth-functie maakt het mogelijk om draadloos muziek te streamen vanaf je smartphone of tablet. Daarnaast beschikt de radio over een AUX-ingang voor het aansluiten van externe apparaten. Met de dubbele alarmfunctie en snoozefunctie is de DAB-18 ook geschikt als wekkerradio. Het dimbare lcd-display toont duidelijk informatie over zenders en instellingen. De radio werkt zowel op netstroom als op 4 C-batterijen. Met 20 voorkeuzezenders (10 DAB+ en 10 FM) heb je snel toegang tot je favoriete stations.

Audizio Milan

De Audizio Milan is een compacte draagbare DAB+/FM-radio. De Milan biedt zowel DAB+ als FM-ontvangst, waardoor je kunt genieten van een breed scala aan radiostations met heldere geluidskwaliteit. Dankzij de Bluetooth-functionaliteit kun je draadloos muziek streamen vanaf je smartphone of tablet. Met de ingebouwde 2000mAh-accu heb je genoeg stroom voor zo'n 10 uur luisterplezier, en kan de radio via usb worden opgeladen. Het 2,4-inch kleurendisplay toont duidelijk informatie over zenders en instellingen.

Grundig DTR 4500 BT DAB

De Grundig DTR 4500 BT DAB heeft Bluetooth 5.0-functionaliteit en kun je naast het luisteren naar DAB-stations ook gebruiken om te streamen vanaf je smartphone of tablet. De radio beschikt over een 2.0 stereo luidsprekersysteem met een totaal vermogen van 10 watt RMS. Het 2,4-inch kleurendisplay biedt duidelijke informatie over zenders en instellingen, en de helderheid is in drie stappen aan te passen. Hoewel de DTR 4500 BT DAB geen ingebouwde accu heeft, kan hij natuurlijk wel gewoon op netstroom worden aangesloten.

Lenco PDR-040EF Bambus

De Lenco PDR-040EF Bambus is gemaakt van echt bamboe en gerecycled ABS met tarwevezel, wat niet alleen een mooie uitstraling geeft, maar ook bijdraagt aan duurzaamheid. Met Bluetooth 5.0-functionaliteit kun je eenvoudig muziek streamen vanaf je smartphone of tablet. De radio beschikt over een 3 watt RMS luidspreker en een passieve basradiator. De ingebouwde 2000mAh accu biedt tot 16 uur afspeeltijd via Bluetooth en tot 12 uur via FM of DAB+, waardoor je de hele dag kunt genieten van je favoriete muziek, zowel thuis als onderweg. Daarnaast is de radio uitgerust met een klok- en alarmfunctie, een 3,5 mm hoofdtelefoonaansluiting en een telescoopantenne.

Kenwood CR-M30DAB-R

Deze compacte Kenwood kan overweg met FM-radio en DAB+. De radio beschikt over Bluetooth-functionaliteit, waardoor je draadloos muziek kunt streamen vanaf je smartphone of tablet. Dankzij de geïntegreerde oplaadbare batterij kun je tot 7 uur genieten van je favoriete muziek zonder dat je een stopcontact nodig hebt. Daarnaast is de radio voorzien van een helder LCD-scherm dat informatie over zenders en instellingen duidelijk weergeeft. Met de mogelijkheid om zowel op netstroom als op de interne accu te werken, kun je de CR-M30DAB op verschillende manieren gebruiken.