Windows upgraden of herstellen? Zo maak je een installatiestick
Je kunt de overstap naar Windows 11 uiteraard maken via Windows Update, maar soms geeft het een veiliger gevoel om een usb-stick bij de hand te hebben waar je Windows 11 vanaf kunt installeren en herstellen. We vertellen je op welke manieren je zo’n installatie-usb-stick kunt maken.
In dit artikel lees je welke stappen je moet nemen om een installatie-usb-stick te creëren:
- Download het installatiebestand voor Windows 11
- Bedenk of je Media Creation Tool of Rufus wilt gebruiken voor de installatie
- Installeer Windows 11 vanaf de usb-stick:
- op een werkende pc
- op een gecrashte pc
- Upgraden naar Windows 11
Handig om te weten: Problemen met een usb-stick? Zo los je ze op
Als je opnieuw je computer wilt instellen, kun je een opstartbare usb-stick gebruiken. Die moet je zelf maken, want officieel kun je geen fysiek medium met het installatieprogramma van Windows aanschaffen in de Microsoft Store. Voor Windows 11 zijn er twee tools beschikbaar om de installatiebestanden naar een usb-stick te downloaden en de stick opstartbaar te maken. Je kunt de officiële Media Creation Tool gebruiken om de bestanden op een verwisselbaar medium te zetten. De tweede optie is Rufus, een tool van een derde partij. Met beide programma’s kun je een usb-stick maken die de vereiste Unified Extensible Firmware (UEFI) ondersteunt.
Windows-installatiebestanden in bezit houden?
Zet ze op een usb-stick
Media Creation Tool
De officiële methode verloopt dus via de Media Creation Tool. Hiermee maak je een opstartbaar medium waarmee je Windows 11 kunt upgraden of een schone installatie kunt uitvoeren. Stop een usb-stick van minimaal 8 GB in je computer. Daarna open je de downloadpagina van Windows 11. Daar zie je drie opties. Selecteer de tweede: Installatiemedia voor Windows 11 maken. Vervolgens klik je op de blauwe knop Download Nu. Bij Partitie-indeling selecteer je Standaard Windows-installatie.
Foutmelding? Andere usb-stick! De eerste keer dat wij de Media Creation Tool gebruiken om een opstartbare usb-stick te maken, krijgen we aan het einde van de procedure een foutmelding. We lezen in online fora dat dit een vaker voorkomend probleem is. De beproefde remedie is eenvoudig. Gebruik een (andere) usb-stick die NTFS-geformatteerd is. Daarmee loopt de installatie als een zonnetje.
Rufus als alternatief
Rufus is een gratis tool waarmee je installatiemedia kunt maken op vrijwel iedere hardware-configuratie. Dit programma heeft twee methoden om een installatiemedium te maken: je kunt een bestaand iso-bestand gebruiken, of je downloadt de bestanden rechtstreeks van de Microsoft-servers. Wij kiezen voor de eerste manier en downloaden hetzelfde iso-bestand als in de vorige paragraaf besproken. Als dat iso-bestand binnen is, stop je een usb-stick van minimaal 8 GB in je computer. Vervolgens open je de Rufus-downloadpagina. Selecteer op de pagina onder Downloaden de optie Rufus-4.5.exe en haal dit bestand binnen.
Eigenschappen usb-stick
Dubbelklik op het bestand Rufus-4.5.exe om dit hulpprogramma te starten. Je komt direct bij de Eigenschappen van drive terecht. Onder Apparaat selecteer je de usb-stick. Bij Opstartselectie selecteer je het iso-bestand dat je eerder hebt gedownload: Win11_23H2_Dutch_x64v2.iso. Bij Image optie kies je Standaard Windows-installatie. Selecteer bij Partitie-indeling de optie GPT en bij Doelsysteem de optie UEFI (geen CSM). Bij Volumelabel typ je de naam van dit volume, bijvoorbeeld Windows 11. Laat de instellingen bij Bestandssysteem en Clustergrootte met rust. Onderaan kun je nog Geavanceerde opties voor formatteren openen. Vink de optie Snelformatteren en Uitgebreid label en pictogrambestanden aanmaken aan. Tot slot klik je op de knop Starten.
Extra instellingen
Rufus heeft in vergelijking met de Media Creation Tool het voordeel dat je nog wat aanpassingen kunt doen als onderdeel van de zogenaamde Windows-gebruikerservaring. Na je klik op Starten, volgt er namelijk nog een pop-upvenster waarin je twee instellingen kunt aanvinken: Verwijder vereiste voor 4GB+RAM, Secure Boot en TPM 2.0 om een usb-flashstation te maken dat ook geschikt is voor niet-ondersteunde apparaten en Verwijder vereiste voor een online Microsoft-account om installatie met een lokaal account mogelijk te maken. Klik op OK. Je ontvangt nog een waarschuwing dat alle data op de usb-stick vernietigd zullen worden. Rufus neemt nu de tijd om de installatie-usb-stick te maken.
Installeren op een werkende Windows 11-pc
We gaan er in eerste instantie vanuit dat je computer nog prima werkt, maar dat je toch Windows 11 opnieuw wilt installeren. Het maakt niet uit of je Rufus of de Media Creation Tool hebt gebruikt om de opstartbare usb-stick te maken. Stop de stick in de computer. Nu wil je dat de computer opstart vanaf die usb-stick. Dat doe je als volgt: typ bij Zoeken in de systeembalk de opdracht opstartopties. Klik op Geavanceerde opstartopties wijzigen. Onder Geavanceerde opstartopties lees je de tekst Start uw pc nu opnieuw op om de opstartopties te wijzigen, inclusief het starten van een schijf of USB-station. Dat laatste is inderdaad wat we van plan zijn. Klik op Nu opnieuw opstarten. De pc wordt opnieuw opgestart en je krijgt een venster te zien waarin je de opstartinstellingen kunt wijzigen. Kies in dit blauwe scherm de optie Een apparaat gebruiken: een usb-station, netwerkverbinding of Windows-herstel-dvd gebruiken. In het volgende scherm bevestig je dat een EFI USB Device wilt aanspreken. Daarna zal pc vanaf de usb-stick opstarten en het Windows 11-installatieprogramma openen.
Installeren op een gecrashte Windows 11-pc
Is je computer gecrasht, dan moet je op een andere manier je computer opstarten om de herstelmodus te kunnen openen. Zet je computer aan en druk herhaaldelijk op een specifieke toets, bijvoorbeeld F2, F9, F10, F11, F12, Esc of Delete. Probeer het uit of zoek het op in de handleiding van jouw computer.
Heeft je laptop de geest gegeven?
Dan is het tijd voor iets nieuws
Krijg je je pc nog wel aan, maar lukt het niet om de herstelmodus te bereiken, dan kun je ook het volgende trucje uithalen. Klik op Start en houd Shift ingedrukt. Klik nu op het Aan/uit-pictogram en selecteer Herstarten. Houd Shift ingedrukt tot je in het blauwe scherm van de herstelmodus bent. Kies nu voor de optie Een apparaat gebruiken. Daarna selecteer je de usb-stick. Werk je op een laptop, dan werkt in sommige gevallen het touchpad niet meer. Sluit dan even een muis aan en ga verder met de opstartprocedure.
Het vervolg van de opstartprocedure
De installatieprocedure vanaf de usb-stick start nu. Tijdens de set-up word je gevraagd enkele opties in te stellen: Te installeren taal: Nederlands (Nederland), Indeling voor tijd en valuta: Nederlands (Nederland) en Toetsenbord of invoermethode: Verenigde Staten (Internationaal). Belgische lezers die een AZERTY-toetsenbord gebruiken in plaats van QWERTY, moeten bij Toetsenbord of invoermethode de optie Belgisch (punt) selecteren. Is alles goed ingesteld, dan klik je op Volgende. Er volgt een bericht met de softwarelicentievoorwaarden waarmee je akkoord moet gaan.
Je krijgt nu twee keuzes voorgeschoteld. Ofwel kies je de upgrade waarbij Windows 11 wordt geïnstalleerd en de bestanden, instellingen en toepassingen behouden blijven. Of je kiest ervoor enkel en alleen Windows te installeren. In de volgende stap zie je de verschillende schijven die Windows detecteert. Geef zelf aan op welke schijf je Windows 11 wilt installeren. In ditzelfde venster kun je eventueel partities verwijderen en formatteren.
Upgraden naar Windows 11
Veronderstel dat je pc op Windows 10 draait en je wilt de overstap maken naar Windows 11 met behulp van een usb-stick. Controleer allereerst of je pc wel geschikt is voor Windows 11. Als dat niet het geval is, zal de installatieprocedure vanzelf stoppen en kun je gewoon verder met Windows 10, maar het blijft zonde van je tijd. Download de PC Health Check-app van Microsoft en installeer dit hulpprogramma. Wanneer de tool opent, klik je bij Inleiding tot Windows 11 op de blauwe knop Nu zoeken. Als het goed is, krijg je de geruststellende boodschap dat de pc voldoet aan Windows 11-vereisten.
Wat wil je behouden?
Herstart de Windows 10-pc en sluit alle programma’s en bestanden voordat je het besturingssysteem gaat installeren. Stop de geprepareerde usb-stick in de pc en open op de stick het bestand Setup.exe. Het venster Windows 11 installeren verschijnt. Tijdens de installatie worden meteen alle updates geïnstalleerd. Dit is de aanbevolen manier. Wil je dat niet, kies dan de optie Niet nu. Klik op Volgende en ga akkoord met de licentievoorwaarden. In de volgende stap geef je aan of je je bestanden én programma’s wilt behouden, alleen de bestanden wilt behouden en Windows wilt installeren zonder de huidige programma’s of alles wilt verwijderen inclusief bestanden, apps en instellingen. Wanneer de installatie klaar is, kom je in de welkomststappen van Windows 11 terecht, die kun je gewoon opvolgen.
Om te controleren of je over een originele kopie van Windows 11 beschikt die niet op meer apparaten wordt gebruikt dan dat de licentievoorwaarden toelaten, moet je Windows 11 na de installatie nog activeren met een productsleutel van 25 cijfers.
Downgrade naar Windows 10
Heb je spijt van je overstap naar Windows 11, mis je de werkomgeving van Windows 10 of is je computer traag en doen bepaalde toepassingen het niet meer? Je kunt op twee manieren terugkeren naar Windows 10. De eenvoudigste manier is via Windows Instellingen, maar dit werkt alleen als je Windows 11 niet langer dan tien dagen geleden hebt geïnstalleerd. Druk op Windows-toets+I om de Instellingen te openen. Vervolgens klik je op Systeem / Systeemherstel. Hier zie je Downgrade staan. Is deze regel in het grijs afgebeeld, dan zijn je tien dagen bedenktijd al voorbij. Zit je nog binnen je tien dagen, kies dan voor Terug en geef de reden op waarom je wilt downgraden. Klik op Volgende. Wil je weer terug naar Windows 10 omdat Windows 11 voor problemen zorgt, dan kun je eerst nog via Checken voor upgrades controleren of het probleem daarmee verholpen is. Niet gelukt? Klik dan een aantal keer op Volgende, tot je uiteindelijk uitkomt bij Downgraden naar Windows 10. Hierdoor wordt het systeem automatisch teruggezet.
Downgrade via schone installatie
Staat Windows 11 al langer dan tien dagen op je computer, dan kun je het besturingssysteem alleen nog maar terugzetten door middel van een schone installatie. Zorg er in ieder geval voor dat je een back-up hebt van alle gegevens die je niet kwijt wilt raken, want bij een schone installatie zullen alle gegevens op de pc gewist worden.
Eerst heb je het installatieprogramma van Windows 10 nodig. Dat kun je hier downloaden. Klik op Hulpprogramma nu downloaden. Dubbelklik op het bestand als het is gedownload. Ga akkoord met de voorwaarden en kies Deze pc nu bijwerken. In het installatieprogramma lijkt het alsof je nog bestanden kunt behouden, maar dat is in dit geval niet mogelijk. Kies dus voor Niets. Tot slot klik je op Installeren.