Dtp-programma’s, zoals Adobe InDesign en QuarkXPress, zijn natuurlijk van topklasse, maar je betaalt er flink voor en er is een behoorlijke leercurve. Microsoft Publisher is toegankelijker, maar beperkter. De applicatie staat ook niet in alle Office-suites. Wist je dat je met Microsoft Word ook een eind kunt komen? We leggen uit hoe vormgeven in Word werkt.

Microsoft Word is een tekstverwerker, maar dat wel van het soort waarvan wordt beweerd dat 80 procent van de gebruikers slechts 20 procent van de mogelijkheden benut. Met dit artikel proberen we dat laatste percentage samen met jou wat op te krikken. We gaan vooral kijken naar tips en technieken die Microsoft Word de allure geven van een heus dtp-pakket. Je zult zien dat je met handigheden, zoals gekoppelde tekstvakken, slimme objectpositionering en decoratieve initialen, aardig in de buurt komt van dtp-pakketten als Microsoft Publisher of het gratis opensource-programma Scribus. En je blijft daarbij lekker comfortabel bij je vertrouwde tekstverwerker.

Paginaformaat

Wanneer je een nieuw Word-document begint is de kans groot dat het om een A4-formaat gaat. Heb je voor je uiteindelijke publicatie een ander formaat op het oog, dan kun je beter de paginagrootte afstemmen op de beoogde afmetingen. Open hiervoor het tabblad Indeling en klik op Formaat in de rubriek Pagina-instelling. Onderaan het uitklapmenu vind je de optie Meer papierformaten. Op het tabblad Papier vul je de gewenste Breedte en Hoogte in.

Ben je van plan je publicatie naderhand rondom bij te knippen of naar een drukkerij te sturen? Stel het papierformaat dan zowel in de hoogte als in de breedte met zo’n 0,6 centimeter groter in. Voor een visitekaartje van bijvoorbeeld 8,5 bij 5,5 centimeter kies je voor het formaat van 9,1 bij 6,1 centimeter. Deze extra ruimte kun je benutten voor de zogenoemde afloop (bleed). Het is de bedoeling dat die afloop uiteindelijk netjes wordt weggesneden.

©PXimport

Veiligheidsmarges

Helaas kent Word geen functie voor een echte afloop. Wel kun je veiligheidsmarges opgeven op 0,3 centimeter afstand van de vier randen. Foto’s kun je tot deze marges positioneren, terwijl je minstens 0,5 centimeter van deze marges wegblijft voor tekst en objecten als logo’s. Concreet: je afloop is een rand van 3 millimeter rond (en dus groter dan) het eindformaat, terwijl de eigenlijke tekstmarge een marge is van 5 millimeter binnen (en dus kleiner dan) het eindformaat.

Open hiervoor opnieuw Indeling en kies Marges, Aangepaste marges. Zowel bij Boven, Onder, Links als Rechts vul je dan telkens 0,3 cm in. Bevestig met OK.

Wanneer naderhand de afloop wordt weggesneden leunen de afbeeldingen die je tot daar had gepositioneerd, mooi tot tegen de paginarand. 

©PXimport

Sjablonen

©PXimport

Stijlen

Maak je een meerdere publicatietypes voor je vereniging of bedrijf, dan wil je vast met een herkenbare huisstijl werken. De beste garantie op consistentie bieden thema’s en stijlen. In een notendop kun je daar in Word als volgt mee aan de slag. Open het tabblad Ontwerpen en druk links op de knop Thema’s. Selecteer een thema dat het beste aansluit bij het beoogde design. Druk op Ctrl+Alt+Shift+S (of ga naar Start en klik op het pijlknopje rechtsonder de rubriek Stijlen) om de stijlen te zien die bij dit thema horen. Je hoeft nu maar een stuk tekst te selecteren en een geschikte stijl in het venster te kiezen.

Het is trouwens mogelijk om een stijl aan te passen. Klik de stijl met rechts aan in het venster en kies Wijzigen. Voer de nodige aanpassingen door en bevestig met OK. Alle tekstfragmenten in je document waarop je deze stijl eerder had toegepast, worden nu automatisch veranderd. Je kunt bij Stijlen ook de knop Nieuwe stijl gebruiken (onderaan). Op basis van de geselecteerde stijl kun je nu snel een nieuwe stijl creëren en gebruiken.

©PXimport

Tekstvakken: creatie

Tekstvakken zijn eigenlijk een onmisbaar onderdeel voor dtp-publicaties in Word. Je kunt er namelijk tekst, afbeeldingen en andere objecten in kwijt en ze laten zich tevens schalen en nauwkeurig (her)positioneren. Om een tekstvak te creëren open je het tabblad Invoegen en druk je op de knop Tekstvak in de rubriek Tekst. Je kunt uit tientallen ingebouwde ontwerpen kiezen, maar je kunt ook je eigen tekstvak ontwerpen.

Klik hiervoor onderaan op Tekstvak maken. De tekstcursor verandert nu in een plus waarmee je een of meer tekstvakken op (ongeveer) de gewenste positie in je document tekent. Om die correct te positioneren en uit te lijnen, plaats je op het tabblad Beeld (tijdelijk) een vinkje bij zowel Linialen als Rasterlijnen. Wanneer je vervolgens zo’n tekstvak selecteert, kun je de afmetingen in de linialen aflezen.

Om de afmetingen aan te passen, hoef je maar in een tekstvak te dubbelklikken. Hiermee wordt het tabblad Vormindeling beschikbaar. Rechtsboven vind je de aanpasbare afmetingen. Vanuit dit tabblad kun je het tekstvak ook verder bewerken. Probeer je hier bijvoorbeeld gerust even Vormopvulling, Vormeffecten en Tekstrichting uit (voor een verticale tekst).

©PXimport

Tekstvakken: koppeling

Om je eigen tekst te kunnen typen, klik je één keer in het tekstvak. Werk je tijdelijk liever met een dummytekst, tik dan gewoon =rand() in. Word genereert nu een willekeurige tekst uit de ondersteuningspagina’s van Microsoft. Je kunt ook =rand(x,y) intikken. Hierbij staat de x voor het aantal gewenste alinea’s en y voor het aantal zinnen per alinea.

Het kan natuurlijk gebeuren dat je tekst niet helemaal binnen zo’n tekstvak past. Je kunt dat vak dan vergroten, maar misschien is het de bedoeling dat je maar een deel van de tekst in het vak plaatst. Zoiets zie je wel vaker bij brochures: in een kader op de eerste pagina vind je de begintekst en de rest lees je op een vervolgpagina.

Dit regel je als volgt. Teken of plaats eerst de benodigde tekstvakken. Tik of plak de tekst in het eerste tekstkader. Selecteer dit, open het tabblad Vormgeving en klik op Koppelen in de rubriek Tekst. De tekstcursor verandert nu in een beker-icoon waarmee je in het volgende tekstkader klikt. Het vervolg van de tekst verschijnt nu in dit kader.

Selecteer ook dit kader, klik weer op Koppelen en klik het derde kader aan. Dit kun je herhalen tot alle tekst een plek in de tekstkaders heeft gekregen. Je zult merken: wanneer je bijvoorbeeld het eerste kader kleiner of groter maakt, past de tekst zich automatisch in alle gekoppelde tekstvakken aan. Je kunt op elk moment de koppeling ook weer ongedaan maken via de optie Koppeling verbreken.

©PXimport

Tekstvakken: positionering

Wanneer je een tekstvak selecteert, verschijnen handgrepen waarmee je het vak kunt schalen, roteren en verplaatsen. Het is ook mogelijk twee vakken deels te laten overlappen, wat een bijzondere touch aan je lay-out kan geven. Om een tekstvak meer naar achteren of voren te halen, klik je het vak met de rechtermuisknop aan en kies je  Naar achtergrond of Naar voorgrond.

Om tekstvakken (en trouwens ook andere objecten, zoals afbeeldingen) mooi uit te lijnen, selecteer je de gewenste tekstvakken, open je  Vormindeling en kies je Uitlijnen in de rubriek Rangschikken. Selecteer hier Uitlijnen op marge, Uitlijnen op pagina of Geselecteerde objecten uitlijnen (om ze relatief tegenover elkaar uit te lijnen). Kies nogmaals Uitlijnen en selecteer dan een van mogelijke uitlijningen: verticaal of horizontaal en links, midden of rechts. Handig zijn verder de opties Horizontaal verdelen en Verticaal verdelen om de tekstvakken evenwichtig over de pagina te verspreiden.

We raden je aan hier de optie Hulplijnen voor uitlijning gebruiken in te schakelen. Je zult merken dat het correct positioneren dan meteen een stuk makkelijker wordt.

Wil je twee of meer tekstvakken als één geheel beschouwen, zodat bijvoorbeeld hun onderlinge positie behouden blijft? Selecteer die tekstvakken dan met de Shift-toets, rechtsklik op je selectie en kies Groeperen, Groeperen. Hier kun je natuurlijk ook weer Groep opheffen kiezen.

Objectanker

Wanneer je een tekstvak selecteert, heb je vast ook het anker-icoontje opgemerkt. Dit ankerpunt geeft aan dat het om een zogenoemd zwevend object gaat, dat zich op een laag bovenop je tekst(laag) bevindt. Dit kan kloppen, want je kunt zo’n tekstvak bijvoorbeeld over je gewone tekst heen schuiven.

Dit anker duidt meteen ook de positie (alinea) in je tekstdocument aan waaraan het tekstvak is gekoppeld. Zie je het ankerpunt niet, ga dan naar Bestand, Opties, Weergave en plaats een vinkje bij Objectankers. Goed om weten: voeg je na dit ankerpunt extra tekstregels toe dan blijft de positie van het tekstvak ongewijzigd. Voeg je die regels vóór het ankerpunt toe, dan schuift het tekstvak mee met je tekst.

Wil je dat het tekstvak ongeacht eventuele tekstwijzigingen steevast op die locatie in je document blijft staan? Klik dan met rechts op het geselecteerde tekstvak, kies Meer indelingsopties en verwijder het vinkje bij Object met tekst verplaatsen op het tabblad Positie. Een andere optie is nog Anker vergrendelen: die zorgt ervoor dat het tekstvak zich altijd op dezelfde pagina bevindt als het objectanker. Merk op dat je op dit tabblad ook heel nauwkeurig zelf de exacte verticale en horizontale positie van je tekstvak kunt ingeven.

©PXimport

Tekstterugloop

Zo’n objectanker kan niet alleen bij tekstvakken opduiken, maar bijvoorbeeld ook bij afbeeldingen die je in je document voegt (via Invoegen, Afbeeldingen). Standaard beschouwt Word dit als een inline object. Dat is automatisch gekoppeld aan de positie binnen de tekst(laag) waar je het plaatje hebt ingevoegd, zodat je geen anker-icoon te zien krijgt.

Je kunt zo’n afbeelding wel zwevend maken door een andere tekstterugloop te kiezen. Selecteer hiervoor afbeelding, open het tabblad Afbeeldingsopmaak, kies Tekstterugloop en duid een van de volgende opties aan: Vierkant, Dicht opeen, Transparant, Boven en onder, Achter tekst of Voor tekst. Meteen na je keuze verschijnt het ankerpunt en kun je de afbeelding binnen de eigen laag verplaatsen.

Stel, je hebt een plaatje gekozen waarbij je de tekst mooi langs de afbeelding wilt laten lopen. In dat geval wil je misschien eerst nog de achtergrond(kleur) verwijderen. Hiervoor klik je op het tabblad Afbeeldingsopmaak op Achtergrond verwijderen en vervolgens op Gebieden markeren om te verwijderen of op Gebieden markeren om te behouden. Trek met het potloodicoon een streep binnen het beoogde gebied dat je transparant wilt maken of net wilt behouden. Ben je hiermee klaar, kies dan Tekstterugloop, Dicht opeen en vervolgens Terugloopppunten bewerken. Je kunt de teruglooppunten nu zelf optimaal positioneren zodat je tekst mooi om de omtreklijnen van je (voorgrond)afbeelding heenloopt.

©PXimport

Sectionering

Tekstvakken zijn reuzehandig voor creatieve tekstopmaak, maar sommige technische manipulaties van je lay-out zijn beter te regelen met zogenoemde secties. Je wilt bijvoorbeeld een bepaald deel van een pagina een andere afdrukstand geven of van regelnummers voorzien. Dat doe je op deze manier.

Positioneer je tekstcursor tot net voor het begin van het fragment. Open het tabblad Indeling en kies Eindemarkeringen, Doorlopend. Herhaal dit net na het einde van het fragment. Klik vervolgens ergens in het fragment (de sectie), ga naar Indeling, Regelnummers en kies Doorlopend (gevolg door Regelnummeropties). Je zult zien dat alleen de sectie van regelnummers wordt voorzien. Kies je voor dit fragment bijvoorbeeld Indeling, Afdrukstand, Liggend, dan wordt alleen dit fragment, weliswaar op de volgende pagina, in een liggende stand geplaatst. Ga naar Start en klik op het knopje Alles weergeven in de rubriek Alinea om de (sectie)codes te zien.

©PXimport

Decoratief initiaal

Een decoratief initiaal maken vind je vast een leuke uitsmijter voor dit dtp-artikel. Dat is bovendien zeer eenvoudig in Word. Selecteer de alinea die je van zo’n initiaal wilt voorzien, open het menu Invoegen en kies Decoratieve initiaal in de rubriek Tekst. Kies In tekst of eventueel In marge en vervolgens Opties voor decoratieve initialen. Hier kun je dan onder meer de grootte, het lettertype en de afstand tot je gewone tekst aanpassen. Je zult merken dat Word ook van deze initiaal standaard een zwevend object maakt.

OPPO heeft de Reno14 Series gelanceerd. De smartphones, bestaande uit de Reno14 5G en Reno14 F(S) 5G, bieden AI-fotografie, verbeterde productiviteitsfuncties en een water- en stofbestendig ontwerp. Beide modellen zijn uitgerust met grote batterijen, snellaadtechnologie en ColorOS 15 op basis van Android 15. En ja, het is ook hier AI dat de klok slaat.

De nieuwe Reno14 5G en de Reno14 F(S) 5G combineren geavanceerde AI-functies met een ontwerp dat volgens de fabrikant is geïnspireerd op, eh, zeemeerminnen. Bijzonder ja... Beide modellen zijn uitgerust met verbeterde cameratechnologie en beschikken over een water- en stofbestendige behuizing met IP66, IP68 en IP69-certificeringen. De toestellen zijn per direct verkrijgbaar in Nederland.

Zeemeermin-look in glas

De Reno14 Series introduceert het zogenoemde Iridescent Mermaid Design, dat tot stand komt via twaalf coatinglagen en vijf fasen van microgravure, aldus Oppo. Hierdoor ontstaat een glanzende lichtreflectie op de achterkant. De Reno14 5G heeft een glazen afwerking uit één stuk gecombineerd met een aluminium frame, wat bijdraagt aan de stevigheid van het toestel. De behuizing is bestand tegen water en stof, en de usb-c-aansluiting is voorzien van een platina coating om corrosie te beperken, ook bij intensief gebruik.

©Oppo

Scherm reageert altijd

Beide modellen beschikken over een plat amoledscherm met smalle randen. De Reno14 5G heeft een 6,59-inch display, terwijl de Reno14 F 5G een 6,57-inch scherm biedt. Ze ondersteunen functies als Splash Touch en Glove Mode, waarmee het scherm dus ook bij natte handen of gebruik met handschoenen blijft reageren. Qua kleurstelling zijn er meerdere varianten beschikbaar. De Reno14 5G komt in Opal White en Luminous Green, terwijl de Reno14 F 5G verkrijgbaar is in Opal Blue en eveneens in Luminous Green.

Flitser versterkt nachtbeelden

Een belangrijk onderdeel van de serie is 'AI Flash Photography'. De Reno14 5G beschikt over een drievoudig flitssysteem, waaronder een speciale focusflitser voor de telefotocamera. Dit moet volgens Oppo tot tien keer meer lichtopbrengst geven dan bij de vorige generatie. De Reno14 F 5G heeft een tweevoudig flitssysteem dat een verdubbeling van de helderheid levert ten opzichte van eerdere modellen. De Reno14 5G is daarnaast uitgerust met een 50 megapixel 3,5x telefotocamera, waardoor gebruikers meer mogelijkheden hebben voor portret- en zoomfotografie.

©Oppo

Strakkere foto's dankzij AI

De toestellen bieden verschillende AI-gedreven functies. 'AI Livephoto 2.0' combineert korte en lange belichtingen in één opname, zodat bewegingen worden vastgelegd zonder onscherpte. Met de ingebouwde AI Editor kunnen foto's automatisch worden bijgesneden, vervorming worden hersteld en filters worden toegepast. Extra functies zijn onder andere 'AI Perfect Shot', dat ongewenste gezichtsuitdrukkingen kan corrigeren, en 'AI Eraser' en 'Reflection Remover', waarmee storende objecten of reflecties uit beelden worden gepoetst. Ook voor video zijn er verbeteringen, met ondersteuning voor 4K HDR-opnames met een breder dynamisch bereik en natuurgetrouwe kleuren.

Tolk en personal assistant in één

Naast fotografie richt Oppo zich met de Reno14 Series ook op productiviteit. Het nieuwe ColorOS 15 introduceert 'AI Mind Space', waarin informatie uit apps of het web eenvoudig kan worden opgeslagen en later via natuurlijke taal kan worden teruggevonden. Ook zijn er vertaalmogelijkheden toegevoegd, waaronder AI Call Translator voor live-gesprekken en een speciale app die tekst of spraak realtime vertaalt. Deze functies moeten de smartphones bruikbaarder maken in internationale situaties en bij dagelijks multitasken.

©Oppo

Extra koeling voor gamers

Voor betere prestaties tijdens gamen en multitasken zijn de toestellen voorzien van een verbeterd koelsysteem. De Reno14 5G beschikt over een 'AI Nano Dual-Drive'-koelsysteem, ondersteund door 'AI HyperBoost 2.0', dat de temperatuur ook tijdens intensief gebruik onder controle houdt. Daarnaast introduceert Oppo 'AI LinkBoost 3.0' voor stabielere netwerkprestaties, met automatische schakeling tussen netwerken en prioritering van belangrijke datastromen. Beide modellen hebben een 6000 mAh-batterij en ondersteunen de eigen SuperVooc-snellaadtechnologie.

Updates tot zes jaar

De Reno14 Series draait op Android 15 met ColorOS 15. Oppo belooft vijf grote ColorOS-updates en zes jaar beveiligingspatches, wat de gebruiksduur van de toestellen flink moet verlengen. Met functies als de 'Trinity Engine' en 'Luminous Rendering Engine' zijn vloeiende animaties en stabiele prestaties een belangrijk aandachtspunt.

De Reno14 Series is zoals gezegd per direct verkrijgbaar. De Reno14 5G kost 649 euro voor de versie met 512 GB opslag en 599 euro voor 256 GB. De Reno14 FS 5G met 512 GB opslag kost 449 euro, terwijl de Reno14 F 5G met 256 GB voor 399 euro al beschikbaar is. Oppo biedt tot 28 september verschillende introductiebundels aan, waaronder draadloze oordopjes en snelladers bij aankoop van een toestel.

Heb je een ingenieus ontwerp in gedachten, maar geen 3D-printer in huis? Geen probleem, want er zijn steeds meer manieren om objecten te laten printen zonder zelf apparatuur te bezitten. Online printdiensten nemen je werk uit handen, terwijl je alleen een digitaal bestand hoeft aan te leveren. Of je nu een sleutelhanger ontwerpt of een uniek cadeautje voor een verjaardag, 3D-printen biedt talloze mogelijkheden. Bovendien kun je putten uit uitgebreide digitale bibliotheken met kant-en-klare modellen.

Het printen van ruimtelijke objecten is makkelijker dan ooit, zelfs zonder eigen 3D-printer. Er is namelijk een groeiend aanbod van onlineplatforms en webshops dat het fysieke printproces voor hun rekening neemt, terwijl jij enkel een digitaal ontwerp aanlevert. Daardoor is 3D-printen niet langer alleen weggelegd voor techfanaten of bedrijven. Het volstaat om een geschikt 3D-model te hebben in een gangbaar bestandstype, zoals STL, OBJ of STEP, en je kunt direct aan de slag. De rest van het printproces kun je uitbesteden aan professionele printservices, zodat je altijd verzekerd bent van hoge kwaliteit. Zo kunnen hobbyisten, studenten en ondernemers gemakkelijk experimenteren met 3D-technologie. Het maakt niet uit of je een miniatuur voor bordspellen, een vervangend onderdeel voor een huishoudelijk apparaat of een gepersonaliseerd sierobject wilt maken. Je regelt alles met een paar simpele online handelingen.

Een ontwerp vinden of zelf maken

De eerste stap bij 3D-printen zonder eigen printer is het vinden of ontwerpen van een geschikt model. Online zijn er miljoenen gratis en betaalde ontwerpen beschikbaar, die je vrij kunt downloaden en gebruiken. Platformen als Thingiverse en MyMiniFactory staan bol van de creaties van hobbyisten en professionals. Via de zoekfunctie typ je bijvoorbeeld ‘phone holder’ (telefoonhouder), waarna je talloze varianten vindt die direct te printen zijn. Heb je liever iets unieks? Dan kun je zelf aan de slag met ontwerpprogramma’s met een intuïtieve interface, waarmee je een 3D-bestand genereert (zie het kader ‘Zelf 3D-modellen maken’). Zo heb je de basis voor je zelfgemaakte 3D-project klaar. Het kost uiteraard wat meer moeite dan kiezen voor een ontwerp van iemand anders, maar zelf ontwerpen is wel een stuk leuker en niet in de laatste plaats leerzamer.

Op sites zoals Thingiverse staan talloze leuke en praktische ontwerpen die je kunt downloaden.

Online printservices: zo werkt het

Als je eenmaal een bestand hebt, kun je het uploaden naar een online printservice. Er is keuze uit vele aanbieders, bijvoorbeeld 3DLabs en 3D Print Portaal. Je gaat naar de website en uploadt simpelweg het bestand vanaf je computer. De dienst controleert of je model printbaar is en toont vervolgens de geschatte kosten. Die kosten hangen af van materiaal, afmetingen en complexiteit. Wil je bijvoorbeeld een prototype in kunststof? Dan kies je in het materiaalmenu voor PLA of ABS en vink je de gewenste kleur aan. Ook metalen zoals staal of messing zijn soms mogelijk, maar die opties liggen prijstechnisch hoger. Heb je de instellingen gevonden? Dan rond je de bestelling af zoals je bij een reguliere webshop winkelt. De levertijd varieert van een paar dagen tot weken. Zo heb je in een handomdraai een professioneel geprint object in huis, zonder zelf technische apparatuur te hoeven bezitten. Het hele proces is daardoor uiterst laagdrempelig en snel geregeld.

Bij het aanleveren van je 3D-model is het belangrijk om te weten welke bestandstypen de printservice accepteert. STL is veruit de meest gangbare standaard. Het bevat de geometrie van je ontwerp in de vorm van kleine driehoekige vlakken. Daarnaast is OBJ populair omdat het extra informatie kan bevatten, zoals kleur- of textuurdetails. Er bestaan ook formaten als STEP, 3MF en AMF, maar niet elke aanbieder ondersteunt deze. Kijk op de website van de aanbieder ook of er aanvullende eisen zijn, bijvoorbeeld ten aanzien van de wanddikte van je ontwerp.

Het gebruik van een 3D-printservice is vaak heel eenvoudig.

 Keuze uit materialen en afwerking

Niet alleen de technologie achter 3D-printen is divers, ook de materiaalkeuzes zijn talrijk. Voor de meeste beginnende gebruikers volstaan de eerder genoemde kunststoffen zoals PLA en ABS (zie kader ‘De meest gebruikte materialen’). PLA is biologisch afbreekbaar en relatief eenvoudig te printen, terwijl ABS sterker en iets hittebestendiger is. Zoek je een chique uitstraling? Dan kun je kiezen voor harsgebaseerde prints, gemaakt met lasers (SLA) of lcd-technologie. Het resulterende oppervlak is zeer glad, ideaal voor gedetailleerde miniaturen of sieraden. Daarnaast zijn er steeds meer mogelijkheden om met metalen te werken, hoewel dit vaak duurder uitvalt. Als je een model in metaal bestelt, wordt het in meerdere stappen gefreesd, gegoten of gesinterd, afhankelijk van de aanbieder. Na het printen kan een object extra nabewerkt worden, bijvoorbeeld door schuren, polijsten of zelfs verven. Sommige onlinediensten bieden deze nabewerking als extra optie aan. In de menu’s kies je dan voor afwerkingen als Polished of Painted en geef je eventueel een gewenste kleur op. Zo bepaal je zelf hoe je uiteindelijke ontwerp eruit komt te zien, zonder eigen apparatuur in huis.

©stockphoto-graf - stock.adobe.com

PLA-filament is in eindeloos veel kleuren op rollen verkrijgbaar.

Kosten en planning in de hand houden

Wanneer je een 3D-object laat printen via een onlinedienst, is het verstandig om vooraf je budget en tijdsplanning te bepalen. De prijs wordt meestal berekend op basis van volume en materiaalkeuze. Een simpel plastic figuurtje kost bijvoorbeeld maar een paar euro, terwijl een groot metalen voorwerp in de honderden euro’s kan lopen. Doe een paar proefuploads met verschillende materialen en controleer de gepresenteerde prijs om een idee te krijgen van de mogelijkheden. Let ook op eventuele opstartkosten per bestelling. Sommige platformen rekenen een vast tarief voor elke nieuwe opdracht, ongeacht het formaat. Om transportkosten te beperken, kun je bestellingen combineren of meerdere exemplaren in één keer laten printen. Daarnaast is het slim om te checken hoelang de productie en verzending duren. Voor belangrijke deadlines is het verstandig om wat extra speling in te bouwen, zeker als je nog nabewerking wilt uitvoeren of het object elders moet laten afwerken. Zo voorkom je teleurstellingen, zowel financieel als qua timing, en houd je de kosten en planning beter onder controle.

©ANDREY RADCHENKO

3D-printen in metaal is aanzienlijk kostbaarder dan printen in kunststof.

Van idee tot realiteit met handige voorbeelden

Stel, je wilt een vervangende knop voor je keukenmachine ontwerpen. Om te beginnen meet je de diameter van de as, de hoogte van de originele knop en andere relevante maten met een schuifmaat. Daarna start je je ontwerpsoftware en maak je een cilinder met dezelfde afmetingen. Vervolgens ‘boor’ je een gat in het midden, iets groter dan de as. Je voorziet de buitenzijde van ribbels voor extra grip door simpelweg in je 3D-programma meerdere verticale vlakken toe te voegen. Vervolgens exporteer je het model. Upload je ontwerp naar een printservice en pas de materiaalinstellingen aan. Hierdoor krijg je direct zicht op de prijs. Ben je tevreden? Dan plaats je de bestelling en wacht je tot het pakketje arriveert. Een ander voorbeeld is het printen van gepersonaliseerde sieraden. Upload een eigen 3D-ontwerp, kies een metaal of metaalfinish en laat de aanbieder de rest regelen. Zo wordt 3D-printen iets tastbaars. Creatieve mogelijkheden zijn eindeloos, voor hobby, werk en studie.

©Studio Peace - stock.adobe.com

Meten is weten, dat geldt zeker voor het nauwkeurig namaken van vervangende onderdelen.

Verwacht geen wonderen

Als laatste is het belangrijk om je verwachtingen realistisch te houden. 3D-prints zien er over het algemeen net wat minder strak en glad uit dan in een fabriek of door een professional vervaardigde producten. Bekijk ook altijd de reviews van een printservice en controleer of ze ervaring hebben met het materiaal dat je wilt gebruiken. Blaas je ontwerp niet onnodig op, want hoe groter het is, hoe hoger de kosten en de kans op printfouten. Zorg dat je ontwerp fysiek stabiel staat, zonder overbodige uitsteeksels die kunnen breken. Een handige tip is om bij twijfel eerst een kleinere testversie te laten printen en die vervolgens aan te passen in de configuratietool, waarin je bijvoorbeeld de afmetingen eenvoudig aanpast. Zo zie je of het model overeenkomt met wat je in gedachten had, zonder direct de hoofdprijs te betalen. Voor speciale projecten met verfijnde details, zoals sieraden of miniaturen, is het raadzaam te informeren naar de resolutie en laaghoogte. Vaak kun je deze waarden instellen in de bestelmodule. Door daar goed op te letten, verbeter je de kwaliteit enorm. Zo haal je het beste uit je online 3D-printervaring.

Eigen prints zijn vrijwel altijd net wat minder strak dan in serie gemaakte producten, wat hier goed te zien is.

Meer controle

Met de juiste voorbereidingen, zoals een goed bestandstype en kennis van verschillende materialen, en door gebruik te maken van online printservices, kun je snel en voordelig aan de slag. Wil je nóg meer controle? Dan loont het om software te verkennen en op termijn eventueel zelf een 3D-printer aan te schaffen. Uiteindelijk is 3D-printen voor iedereen toegankelijk, zolang je maar de juiste stappen volgt.