Een foto bewaar je als jpg en een video stuur je wellicht door als mp4. Zo gebeurt het vaak, maar het zijn natuurlijk niet de enige bestandsformaten. Welk formaat je het beste kiest, hangt af van verschillende factoren.

Tip 01: Digitale camera

We gaan ervan uit dat je zelf foto’s neemt met een digitale fotocamera. Zowat alle toestellen laten je toe foto’s in JPEG-formaat te bewaren (Joint Photographic Expert Group, met extensie jpeg of jpg). Dit gebeurt vooral om twee redenen. De verliesgevende compressie zorgt voor kleinere bestanden en bespaart ruimte, wat handig is bij beperkte opslagcapaciteit. Daarnaast kan bijna elk platform, apparaat of foto-app met dit formaat overweg, wat handig is bij delen.

Sommige (vooral professionele) fotocamera’s bieden ook TIFF-formaat aan (Tagged Image File Format, met extensie tiff of tif). Dit levert een hoogwaardig beeldformaat op zonder artefacten, meestal met verliesvrije compressie, zoals zip of lzw. Het wordt breed ondersteund door professionele fotobewerkingsprogramma’s als Adobe Photoshop en Lightroom. Dit alles maakt TIFF geschikt voor intensieve nabewerking, bewaring en archivering, mits voldoende opslagcapaciteit, en voor professionele afdrukken.

Ten slotte bieden de meeste camera’s ook opslag in RAW-formaat aan. Dit type beeldbestand bevat onbewerkte en ongecomprimeerde gegevens zoals die door de beeldsensor zijn vastgelegd, inclusief alle details over kleur, lichtintensiteit en metadata. Het exacte bestandstype kan per camera verschillen, zoals CR3 (Canon), DNG (Leica), NEF (Nikon) en ARW (Sony). Het RAW-formaat vereist erg veel opslagruimte, maar is uitermate geschikt voor (geavanceerde) nabewerking.

Tip 02: Smartphone

Op smartphones is het JPEG-formaat altijd beschikbaar voor het bewaren van foto’s, om eerder genoemde redenen. Sommige camera’s laten je ook foto’s in PNG-formaat opslaan (Portable Network Graphics, met extensie png), hoewel PNG vooral geschikt is voor schermafbeeldingen en ook voor afbeeldingen met transparantie.

Een aantal high-end smartphones ondersteunen ook het RAW-formaat, meestal van het DNG-type, waaronder Google Pixel 4, Samsung Galaxy S21 Ultra, OnePlus 8 Pro en Apple iPhone 12 Pro met iOS 14.3 (en hoger).

Sinds iOS 11 op de iPhone 7 (Plus) zet Apple in op een ander formaat: HEIF (High Efficiency Image Format, met extensie heif) en HEIC. HEIC is een specifieke implementatie van HEIF, gebaseerd op HEVC/H.265-compressie, vandaar de extensie heic. Net als JPEG gebruikt HEIF/HEIC verliesgevende compressie, maar doet dit efficiënter, wat leidt tot kleinere bestandsgroottes bij vergelijkbare beeldkwaliteit. Dit formaat kan ook meerdere beelden in één bestand opslaan, handig voor bijvoorbeeld burst-foto’s.

Je bepaalt zelf in welk formaat je iPhone foto’s bewaart: ga naar Instellingen / Camera /Bestandsstructuren en kies tussen High Efficiency (voor HEIF) of Meest compatibel (voor JPEG).

Tip 03: HEIF/HEIC

Behalve op iOS en macOS is HEIF nog niet zo breed ondersteund als JPEG. Android (vanaf versie 9) en Ubuntu (vanaf versie 20.04) bijvoorbeeld ondersteunen het formaat wel. Om in Windows Verkenner foto’s met de extensie heif te kunnen bekijken, ook als voorbeeldafbeelding, moet je vanuit de Microsoft Store het gratis onderdeel Uitbreidingen voor HEIF-afbeeldingen installeren. Voor afbeeldingen met de extensie heic heb je ook het onderdeel Uitbreidingen voor HEVC-video nodig om deze in Verkenner te bekijken (deze kost 0,99 euro). Voor persoonlijk gebruik kan dit ook gratis met CopyTrans HEIC for Windows.

Hoe dan ook, om compatibiliteitsproblemen te vermijden, converteert een iPhone heic-afbeeldingen standaard naar jpg-bestanden wanneer je deze deelt. Wil je dit anders, ga dan naar Instellingen / Foto’s en kies bij Zet over naar Mac of pc in plaats van Automatisch voor Behoud originelen.

Tip 04: Converters

Heb je foto’s met extensies als raw, tif of heif/heic en wil je deze delen, of wil je raw- en tif-bestanden ook in een compacter formaat archiveren, dan moet je vaak converteren naar bijvoorbeeld jpg. Er zijn verschillende converters beschikbaar, maar wij houden deze overwegingen in gedachten: liefst gratis, ondersteuning voor RAW, TIFF en HEIF/HEIC, gebruiksvriendelijk, veel opties en met een batchmodus.

IrfanView (gratis voor niet-commercieel gebruik) voldoet aan deze voorwaarden en is beschikbaar in 32 en 64 bit (de 64bit-versie kan grotere bestanden aan en deze sneller verwerken). Op dezelfde pagina download je ook de tool All Plugins voor dezelfde architectuur. Installeer eerst het programma zelf en vervolgens de plug-ins in dezelfde map. Eventueel kun je op de website via Languages het Nederlandse taalpakket downloaden en in dezelfde map installeren.

Start IrfanView na deze installaties op. Bij Options / Change language kun je Nederlands instellen. Test of de beoogde beeldformaten worden ondersteund via Bestand / Openen. Bestandstypen staat hier standaard ingesteld op Standaard grafische bestanden, maar je kunt dit wijzigen in bijvoorbeeld Alle bestanden (*.*) of in specifieke formaten als HEIC/AVIF of DRC/DNG […] (Digital Camera Raw Format).

Tip 05: Groepsconversie

We tonen kort hoe je met IrfanView bestanden in batch kunt converteren. Ga naar Bestand / Groepsconversie. Bij Uitvoerformaat stel je bijvoorbeeld JPG - JPG/JPEG format in. Verwijs bij Zoeken in naar je fotomap en pas indien nodig Bestandstypen aan. Selecteer de gewenste bestanden en klik op Toevoegen. Linksonder stel je de doelmap in. Start de groepsconversie met Start, of klik eerst op Opties om parameters voor de uitvoerbestanden in te stellen. Zet de schuifknop bij Kwaliteit eventueel op beste, en bepaal of en welke metadata je wilt behouden (EXIF, IPTC, XMP).

Plaats een vinkje bij Toon voorbeelddialoog als je de kwaliteit van elke foto tijdens de conversie wilt bijsturen. Je kunt deze parameters in een profielbestand bewaren voor snel hergebruik. Bevestig met OK.

Als je een vinkje plaatst bij Gebruik geavanceerde opties, krijg je via de knop Geavanceerd nog meer instellingen. Zo kun je het beeld uitsnijden, de grootte aanpassen, de kleurdiepte wijzigen en allerlei filters en talrijke speciale effecten toepassen. Ook deze instellingen kun je in een profiel bewaren en snel laden. Bevestig ook hier met OK.

Tip 06: Containers en codecs

We gaan verder met de videoformaten. We grijpen hiervoor terug naar onze iPhone. Ongeacht of je High Efficiency of Meest compatibel instelt (zie tip 2), genereert iOS telkens een bestand met de extensie mov. Dat er toch verschil is, wordt duidelijk wanneer je de bestandsgroottes vergelijkt. Voor onze testvideo’s (elk circa vier seconden) was dat 7 versus 11 MB, zonder merkbaar kwaliteitsverschil.

Hoe dit mogelijk is, zie je met een gratis tool als MediaInfo, die zich na installatie in het contextmenu van Windows Verkenner integreert. Als we rechtsklikken op beide mov-bestanden, MediaInfo kiezen en vervolgens Beeld / Boomstructuur openen, zien we meteen wat er aan de hand is. Bij de video werd respectievelijk AVC (Advanced Video Codec) voor het grootste bestand gebruikt (Meest compatibel) en HEVC (High Efficiency Video Coding) voor het kleinste bestand (High Efficiency). Verder zie je dat er in het mov-bestand ook audio is opgenomen (in beide gevallen met het AAC-LC-formaat) en dat er ook allerlei metadata in het bestand staan.

MOV (met de bestandsextensie mov) is namelijk een ‘mediacontainer’ en zo’n container kan naast metadata en eventuele ondertitels ook verschillende video- en audioformaten oftewel codecs bevatten. ‘Codec’ staat voor coder-decoder of compressor-decompressor. De gebruikte codecs kunnen een grote impact hebben op de bestandsgrootte, de afspeelkwaliteit en de compatibiliteit met software- en hardwarematige mediaspelers.

Tip 07: Overwegingen

De combinatie container-codecs maakt het optimaal opslaan van video (met audio) complexer dan een foto in het juiste formaat bewaren. Je moet namelijk niet alleen de container, maar ook de video- en audiocodecs kiezen die deze kan bevatten, want niet elke container werkt met elke codec.

Net als bij foto’s hangt je keuze af van de containers en codecs die je videoapparatuur of videobewerker ondersteunt. Sommige mobiele apparaten ondersteunen bijvoorbeeld beter de MP4-container met AVC/H.264-codec, terwijl professionelere video-editors, zoals het gratis DaVinci Resolve, nauwkeuriger werken met de container MOV en de codec ProRes.

Ook de bestandsgrootte kan een overweging zijn, vooral bij beperkte opslagruimte of bandbreedte. Codecs als Apple ProRes, Avid DNxHD/HR en ffv1 gebruiken verliesloze compressie en produceren grotere bestanden, terwijl AVC/H.264, HVEC/H.265, VP9 en AV1 compacter zijn door verliesgevende compressie. Ook audio heeft trouwens codecs die verliesloos (bijvoorbeeld APE, FLAC en WAV) of verliesgevend (bijvoorbeeld AAC, MP3, Ogg Vorbis en WMA) zijn.

Het beoogde doel en de toepassing spelen eveneens een rol bij de keuze van container en codec. Voor streaming is de MP4-container met H.264 (brede ondersteuning) en H.265 (betere efficiëntie) populair. Verder houd je het liefst ook rekening met het bronmateriaal, zoals resolutie en framerate. Zo is H.265 efficiënter bij 4K-video’s dan H.264.

Tot slot, sommige codecs zijn gepatenteerd. Om licentie- en kostenproblemen te vermijden, kun je opensource-codecs als VP9 of AV1 overwegen. In de tabel hieronder vind je een lijst met veelgebruikte combinaties van containers en codecs.

Tip 08: Beperkingen

Je weet nu welke combinaties van videocontainers met video- en audiocodecs vaak gebruikt worden, maar soms ben je beperkt tot wat je apparaat of video-editor ondersteunt. OpenShot bijvoorbeeld laat je via Bestand / Project exporteren / Video exporteren kiezen uit veel combinaties, waaronder MP4 (h.264), MKV (h.265), MOV(h.264) en WEBM (vp9), al dan niet lossless.

Bij Microsoft ClipChamp, de ingebouwde video-editor van Windows 11, ben je beperkt tot MP4 met AVC (video) en AAC LC (audio), weliswaar in verschillende resoluties.

Ontvang of download je een videobestand, dan heb je wellicht helemaal geen keuze over het formaat. Speelt je videospeler de video of audio niet correct af, dan kun je de gratis en opensource VLC media player overwegen, die met bijna alle gebruikelijke combinaties werkt.

Als bijvoorbeeld je mediastreamer een bepaalde combinatie niet ondersteunt en een firmware-update niet helpt, zit er vaak niets anders op dan je video naar een compatibel formaat te converteren. Dit leidt meestal tot enig kwaliteitsverlies, maar bij een doordachte keuze hoeft dit niet echt zichtbaar te zijn, afhankelijk ook van de kwaliteit van je bronbestand.

Tip 09: Conversies

Er zijn verschillende (en ook gratis) video- en audio-converters beschikbaar. Een zeer flexibele tool is het gratis Shutter Encoder, gebaseerd op de populaire en veelzijdige opensource-bibliotheek FFmpeg.

Start de app na de installatie en sleep je videobestand(en) naar het venster. In het uitklapmenu bij Functie selecteren kies je de gewenste videocodec. Deze zijn opgesplitst in categorieën als Geluidsconversies (voor wie enkel audio wil), Bewerk codecs (voor nabewerking in hoge kwaliteit), Uitvoer codecs (de meer gebruikelijke codecs), Uitzend codecs (voor streaming) en Oude codecs (minder gebruikelijke codecs).

Afhankelijk van de gekozen codec verschijnen rechts de beschikbare containers (bestandsextensies). Bij VP9 bijvoorbeeld zijn dat webm, mkv en mp4. Bij H.264 zijn dat er maar liefst negen verschillende. Selecteer de gewenste container.

In het rechterpaneel kun je nu talrijke creatieve aanpassingen doorvoeren, zoals Beeldbijsnijden en Overgangen. Wij zijn hier vooral geïnteresseerd in Audio instellingen, waar je bij Convert de gewenste audiocodec kunt aanduiden, samen met enkele andere optimalisaties. In het linkerpaneel geef je via Wijzigen een geschikte doelmap aan, waarna je met Functie starten de conversie laat uitvoeren.

Een uitgebreid artikel over hoe je hiermee video's kunt converteren en bewerken, vind je in dit artikel: Shutter Encoder: de gratis alleskunner op het gebied van videobewerking

In de drukke decembermaand wil je iets lekkers op tafel zetten, maar liever niet de hele middag in de keuken staan. De airfryer is dan je beste hulp: één apparaat waarmee je supersnel allerlei snacks en lekkernijen maakt, zonder dat de keuken ontploft. Van kruidnoten tot bladerdeegsterren en mini-kaaskroketjes: fijne feestdagen!

Kleine hapjes, groot gemak

Wie denkt dat de airfryer alleen geschikt is voor friet en kroketten, heeft het mis. Met bladerdeeg, een beetje creativiteit en wat basis-­ingrediënten maak je in korte tijd verrassend veel verschillende gerechtjes. Denk aan mini-saucijzenbroodjes, bladerdeeghapjes met brie en cranberry of kleine pizzarondjes met tomaat en mozzarella.

©ID.nl

Nog meer lekkers voor wie (van) zoet is

Nog meer zoete trek?De airfryer is je beste vriend. Je kunt er mini-appelflappen in bakken, kleine kaneelbroodjes of plakjes appel met kaneel en een beetje honing. Het bakt snel en de suiker karamelliseert mooi zonder dat je extra boter nodig hebt. Voor een feestelijke touch kun je wat poedersuiker of gesmolten chocolade toevoegen zodra deze zoete hapjes uit de mand komen.

Wie het makkelijk wil houden, gebruikt kant-en-klaar deeg of koekjesdeeg: rol kleine balletjes, leg ze in de airfryer en bak ze een paar minuten tot ze goudbruin zijn. Ideaal als snelle zoete traktatie bij de koffie of als dessertje na het eten.

©ID.nl

©ID.nl

Je ideale keukenhulp voor de feestdagen

De airfryer bewijst in december zijn waarde. Je maakt er zonder moeite hapjes mee voor elk moment, van sinterklaasavond tot oud en nieuw. Of het nu gaat om kruidnoten, bladerdeegsterren of kaaskroketjes: met de airfryer is het zo gepiept. Zo blijft er genoeg tijd over voor wat écht belangrijk is: gezelligheid aan tafel.

🎯 Populairste merken airfryer in NL

Philips
Aanrader: Philips 3000 Series NA352/00 Airfryer 9 L Dual Basket. Dubbele mand en ruime inhoud, geschikt voor gezinnen of grotere porties. Reviewscore op Kieskeurig: 8,2.

Tefal
Aanrader: Tefal Dual Easy Fry & Grill EY905D 8.3L XXL Airfryer. Ruim model met twee lades, geschikt voor grotere porties of volledige maaltijden. Reviewscore op Kieskeurig: 8,8.

Inventum
Aanrader: Inventum GF500HLD Airfryer. Betaalbare instapper; handig voor kleinere huishoudens. Reviewscore op Kieskeurig: 9,2.

Princess
Aanrader: Princess Double Basket Airfryer - 8L - 2400W. Dubbele airfryer met twee manden van 4 liter. Meer dan genoeg capaciteit voor een gezin. Reviewscore op Kieskeurig: 8,5.

Ninja
Aanrader: Ninja Airfryer XXL Max Pro. Geschikt voor 3-4 personen. Gelijkmatige resultaten bij friet, groenten en vlees. Dankzij de hogere stand wordt alles extra knapperig. Reviewscore op Kieskeurig: 9,6.

🔟 Over de reviewscores op Kieskeurig.nl
Op Kieskeurig.nl schrijven consumenten reviews over producten. Bij de beoordeling zie je niet alleen het gemiddelde cijfer, maar ook hoeveel reviews er zijn geschreven. Zo krijg je meteen een indruk of de score op basis van één enkele review is of op basis van veel gebruikerservaringen.

De app Plaknotities is al jarenlang het digitale alternatief voor de gele briefjes die je vroeger op de koelkast of tegen je beeldscherm plakte. In Windows 11 heeft de opvolger, Sticky Notes, een flinke make-over gekregen. Daarmee is hetzelfde concept gegroeid tot veel meer dan een virtueel memoblaadje.

De digitale tegenhanger van de Post-It-briefjes gaat al lang mee. In een wereld van cloudtechnologie en integratie met mobiele apparaten stond het in de sterren geschreven dat deze basisapp mee zou evolueren. De nieuwe Sticky Notes in Windows 11 is niet zomaar een cosmetische update. Microsoft heeft achter de schermen flink gesleuteld.

Overal beschikbaar

Sticky Notes werkt als zelfstandige app die je downloadt via de Microsoft App Store en die ook is geïntegreerd in OneNote. Je opent de app het snelst door Sticky Notes in het zoekvak te typen en op Enter te drukken. Je kunt Sticky Notes ook starten via de toetscombinatie Win+Alt+S.

In Windows 11 staat trouwens de oude versie ook nog op het systeem, maar die heet zoals vertrouwd Plaknotities. Na de laatste update vraagt de app je om je aan te melden met je Microsoft-account. Daarmee worden al je memo's gesynchroniseerd, zodat je ze op al je apparaten kunt openen. Dit kan ook op je smartphone of via de OneNote-app.

Mooier design

De nieuwe notities binnen Sticky Notes zien er moderner uit. De interface sluit mooi aan bij het strakke, afgeronde design van Windows 11. Gebruik je liever de donkere modus? Geen probleem: Sticky Notes volgt automatisch je systeeminstellingen. Zo blijft de interface aangenaam zonder dat je zelf iets hoeft aan te passen. Heb je een touchscreen of stylus, dan merk je dat handgeschreven notities automatisch worden omgezet in getypte tekst. Dat is handig en intuïtief.

De opmaakmogelijkheden zijn nog wel enigszins beperkt: andere lettertypes kiezen is nog steeds niet mogelijk. Ook het wijzigen van de lettergrootte lukt niet in Windows 11. Wat extra typografische vrijheid zou welkom zijn.

Sticky Notes heeft verder een QR-code die je scant met de camera van je smartphone. Daarmee kun je de notities op je telefoon rechtstreeks openen in de mobiele OneNote-app.

Notitie maken

De grootste troef van Sticky Notes is nog steeds de eenvoud. Deze vernieuwde versie heeft twee tabbladen. Het eerste, +Notities, toont al je plaknotities en laat je nieuwe memo's maken. Het tweede, Schermopname, gebruik je om een schermafdruk te maken van een actief venster. Is er geen venster geopend, dan is deze knop lichtgrijs en is de functie niet beschikbaar.

Klik op de knop +Notities en je ziet je eerste memo. Je typt vervolgens je boodschap in, bijvoorbeeld een to-do-lijstje, een spontane gedachte of iets wat je niet wilt vergeten. Onderaan zie je een werkbalk met opmaakopties: vet, cursief, onderstrepen, doorhalen en een lijstfunctie. Met de laatste knop voeg je een schermafbeelding vanaf je pc toe.

Bovenaan vind je een menu met drie puntjes. Daarmee doe je vier dingen: de kleur van de notitie aanpassen, de notitie kopiëren, de notitie verwijderen als je die niet meer nodig hebt en de instellingen openen. Je kunt de kleuren gebruiken om categorieën aan te geven, bijvoorbeeld geel voor werk, blauw voor privé, groen voor boodschappen.

Lijst met notities

Via de knop Lijst met notities open je het overzicht waarin alle bewaarde en nog niet verwijderde notities staan. Als je een notitie op het bureaublad hebt geplaatst, dan zie je de knop Lijst met notities openen bovenaan links. Het is het pictogram van twee streepjes. Vaak kom je in die lijst verrassende herinneringen tegen, want hier staan niet alleen de notities die je met Sticky Notes hebt gemaakt, maar ook de notities afkomstig van het oude Plaknotities.

Ga met de cursor over een notitie in de lijst. Daarmee verschijnt de knop Notitie in een nieuw venster openen. Heb je er veel verzameld, dan biedt het zoekvak uitkomst: met een trefwoord vind je snel de speld in de hooiberg. De meest recente notities staan bovenaan. In dit scherm vind je ook het tandwieltje voor de instellingen. Daar zie je bijvoorbeeld dat je bent aangemeld met je Microsoft-account. Zo worden je notities automatisch in de cloud opgeslagen.

Schermafbeeldingen

Met de speciale knop voor schermafbeeldingen maak je met één klik een screenshot van het actieve venster. Zodra je een schermafbeelding hebt vastgelegd, kun je rechtsboven op de knop Notitie in nieuw venster weergeven klikken. Je kunt ook dubbelklikken op een notitie. De afbeelding verschijnt dan groter, in een apart venster naast je notities.

Klik je met de rechtermuisknop op de afbeelding, dan krijg je vier opties: Afbeelding openen, Afbeelding kopiëren, Tekst uit afbeelding kopiëren en Afbeelding verwijderen. Kies je voor Afbeelding openen, dan wordt deze geladen in het Windows Knipprogramma, waar je markeringen kunt toevoegen of de afbeelding bijsnijdt. Gebruik je Tekst uit afbeelding kopiëren, dan kun je de herkende tekst – zonder opmaak – plakken in een tekstverwerker zoals Kladblok of Word.

Sticky Notes gebruikt de ingebouwde OCR (optical character recognition) om tekst in een afbeelding te herkennen. Dit is ideaal voor snelle samenvattingen of het overnemen van informatie zonder over te typen.

Bronverwijzing

Sticky Notes onthoudt de bron van de informatie die je toevoegt. Maak je bijvoorbeeld een notitie terwijl je een webpagina open hebt staan, dan wordt die pagina automatisch als bron geregistreerd. De link naar de website verschijnt ook in de notitie.

Open je later opnieuw de oorspronkelijke bron, dan verschijnen de bijbehorende notities automatisch bovenaan in het Sticky Notes-venster. Zo vind je snel de juiste informatie terug. Kijk je bijvoorbeeld een YouTube-video en maak je tegelijk aantekeningen in Sticky Notes, dan worden die notities later automatisch weergegeven zodra je datzelfde filmpje opnieuw opent.

Vastprikken

De notities van Sticky Notes hebben bovenaan een pictogram van een punaise. Wanneer je daarop klikt, wordt de betreffende notitie vastgezet. Dat betekent dat de notitie op de voorgrond blijft, ook wanneer je met andere programma's werkt of verschillende schermen opent. Hij blijft op het bureaublad staan, zodat je de memo niet per ongeluk weg klikt of uit het oog verliest. Ideaal dus voor herinneringen, afspraken of to-do's die je absoluut niet mag vergeten.

Vastzetten op bureaublad

Een andere nieuwe functie van Sticky Notes bereik je als je op de drie puntjes bovenaan klikt en de opdracht Docken naar het bureaublad kiest. Dit zorgt ervoor dat je notities op een vaste plek op het bureaublad blijven staan. Ze staan boven andere vensters en blijven zichtbaar als een soort 'sticky' element. Dit is vooral handig als je notities of to-do's zichtbaar wilt houden terwijl je in andere programma's werkt. Via dezelfde weg kun je de app losmaken van de kant, maar dan luidt de opdracht: Loskoppelen van bureaublad.