ID.nl logo
Met deze gratis programma's kun je ieder bestand openen of afspelen
© Pavel Ignatov - stock.adobe.com
Huis

Met deze gratis programma's kun je ieder bestand openen of afspelen

Je hebt een document verzonden, maar de ontvanger krijgt het niet open. Of je wilt een video afspelen, maar het geluid of beeld hapert. In zulke gevallen is het vaak handig om het bestand naar een ander formaat om te zetten. Gelukkig bestaan hiervoor uitstekende (en gratis) onlinediensten en desktoptools.

In dit artikel benoemen we 8 tools waarmee je allerlei nukkige bestanden, zowel documenten als video's, foto's en audiofiles, kunt openen:

  1. Convertio
  2. Zamzar
  3. Cloudconvert
  4. PDF24
  5. XnConvert
  6. Switch
  7. Any Video Converter
  8. FFmpeg

Ook interessant: De vijf beste mp3-converters voor YouTube-video’s

Voordat je een conversietool of -dienst gebruikt, is het slim om eerst andere oplossingen te onderzoeken. Conversies kunnen namelijk leiden tot kwaliteitsverlies bij bijvoorbeeld mediabestanden, of in ongewenste lay-outwijzigingen bij documenten.

Controleer eerst of het probleem kan worden opgelost met een programma-update of een firmware-update voor je mediaspeler. Overweeg ook het installeren van een ander programma dat minder kritisch is bij het openen van bestanden. Zo is de gratis VLC media player een uitstekende keuze voor mediabestanden van diverse formaten.

Als alternatief kun je ook een ‘codec pack’ overwegen, zoals het gratis K-Lite Codec Pack Basic (selecteer tijdens de installatie Advanced voor extra opties). Dit voegt extra codecs toe aan Windows, waardoor je eigen mediaspeler ook het lastige bestand kan afspelen. In deze Codec Guide kun je zien welke mediaformaten dit pakket ondersteunt.

Daarnaast hebben veel applicaties in het Bestand-menu een optie als Opslaan als of Exporteren (als), waarmee je een bestand eenvoudig in een ander formaat kunt bewaren, zonder dat je een externe conversietool nodig hebt. Een voorbeeld is het gratis LibreOffice Writer, waarmee je tekstbestanden naar uiteenlopende formaten kunt omzetten.

Eventueel kun je ook de installatie van een extra codec pack overwegen.

Plussen en minnen Als je hebt besloten om bestanden te converteren, is het mogelijk om desktopapplicaties te installeren, maar voor veel bestandsconversies zijn er ook gratis onlinediensten beschikbaar. Deze zijn vooral handig als je slechts af en toe bestanden wilt omzetten of als je niet veel bestanden tegelijk hebt.

Je zult merken dat de meeste van deze applicaties zeer gebruiksvriendelijk zijn, maar je moet wel de tijd nemen (en de bandbreedte hebben) om de bestanden te uploaden en de geconverteerde exemplaren te downloaden. Mogelijk voel je je ook niet prettig bij het toevertrouwen van (privacygevoelige) bestanden aan een onlinedienst, zelfs wanneer de eigenlijke datatransfer (via https) wordt versleuteld. Houd er ook rekening mee dat de meeste diensten, vooral de gratis versies, tijdens het gebruik advertenties tonen. Als dit alles je niet afschrikt, is een webapplicatie een prima keuze.

1. Convertio

Een uitstekende conversiedienst is Convertio. Deze dienst biedt drie betaalde abonnementsvormen, waarvan de goedkoopste ongeveer 70 dollar kost en tot 25 gelijktijdige conversies van maximaal 500 MB per bestand mogelijk maakt. Maar je kunt Convertio ook beperkt gratis gebruiken, tot maximaal 100 MB per bestand. Convertio beweert 25.600 verschillende conversies tussen meer dan 300 bestandsformaten te ondersteunen (een overzicht vind je hier).

Je kunt meerdere bestanden tegelijk uploaden vanaf je pc en ook rechtstreeks vanuit Dropbox of Google Drive, na autorisatie. Convertio stelt automatisch bestandsformaten voor conversie voor op basis van het bestandstype, ingedeeld in categorieën zoals Beeld, Document, EBook en Presentatie. Nadat je de doelformaten hebt gekozen, hoef je slechts op Converteren te klikken.

Na conversie kun je elk bestand individueel downloaden, alle bestanden in één zip-archief downloaden, of je bewaart een link om later terug te keren en de resultaten binnen 24 uur te downloaden. Een handige extra is de OCR-module waarmee je gratis tekstherkenning op maximaal tien gescande documentpagina’s kunt uitvoeren en deze kunt converteren naar bewerkbare documentformaten.

Convertio stelt zelf mogelijke conversies voor op basis van het geüploade bestandstype.

2. Zamzar

Een van de populairste conversiediensten is Zamzar. Deze dienst ondersteunt circa 1100 bestandsformaten, zowel documenten, archieven als mediabestanden. Net als bij Convertio biedt ook Zamzar een drietal betaalde abonnementsformules aan, met prijzen vanaf circa 18 dollar per maand (onbeperkt aantal conversies tot 200 MB per bestand, inclusief 5 GB online opslagruimte). Je kunt bestanden ook rechtstreeks uploaden vanaf Box, Dropbox, Google Drive en OneDrive.

In de gratis versie kun je maximaal twee bestanden per 24 uur laten converteren, meestal tot 50 MB per bestand. Meerdere bestanden tegelijk uploaden kan ook, maar je kunt voor deze bestanden dan slechts één gezamenlijk conversieformaat aanduiden. Na afloop kun je de bestanden een voor een downloaden of je laat jezelf (ook) een e-mail naar de resultatenpagina mailen. Net als bij Convertio blijven ook hier de geconverteerde bestanden 24 uur bewaard en zijn er geen verdere conversieparameters beschikbaar.

Zamzar biedt tevens de mogelijkheid om bestanden via e-mail te converteren, met een maximum van 1 MB per bestand. Je voegt de gewenste bronbestanden als bijlage aan een mail toe en stuurt die naar <doelformaat>@zamzar.com, bijvoorbeeld pdf@zamzar.com. Per bestand ontvang je dan een e-mail met een link naar het resultaat.

De gratis versie van Zamzar beperkt je tot twee conversies per dag (maar er is ook nog e-mail).

3. Cloudconvert

Ook Cloudconvert is een degelijke conversiedienst. Deze ondersteunt weliswaar minder bestandsformaten dan Convertio of Zamzar (circa 200), maar je kunt wel tot 25 bestanden per dag gratis converteren en bij de meeste conversies kun je allerlei conversieparameters instellen.

Je stelt het best eerst het conversietype in en uploadt vervolgens de gewenste bestanden van je pc of rechtstreeks van Dropbox, Google Drive of OneDrive. Voor je op Convert klikt, stel je nog eventuele parameters in. Heb je bijvoorbeeld convert docx to pdf gekozen, dan kun je onder meer de gewenste pagina’s aanduiden, het pdf-type (pdf A of niet), of er bladwijzers moeten zijn, of de pdf geoptimaliseerd moet zijn voor beeldscherm of print, en of je de pdf met een wachtwoord wilt vergrendelen. Heb je meerdere bestanden geüpload, dan kun je voor elk een ander doelformaat instellen, telkens met aangepaste parameters.

De verwerking gebeurt over het algemeen sneller dan bij (de gratis versies van) Convertio en Zamzar. Na afloop kun je elk geconverteerd bestand afzonderlijk downloaden of alles in één zip-archief laten stoppen.

Met Cloudconvert kun je tot 25 bestanden per dag converteren, met aangepaste parameters. 

Snelkoppeling Als je regelmatig gebruikmaakt van een online conversiedienst (of andere webapplicaties), kun je deze toevoegen aan de bookmarkbalk van je browser. Dit kun je doen door het (slot)icoon net voor de url van de webpagina naar je bureaublad te slepen.

In browsers als Chrome en Brave kan het ook als volgt: open de webpagina, klik op het knopje met de drie stippen of lijnen en selecteer Meer hulpprogramma’s / Snelkoppeling maken. Geef de snelkoppeling een geschikte naam en plaats een vinkje bij Openen als venster voordat je op Maken klikt.

Een alternatieve optie is de app Webcatalog. Na de installatie start je de app op en klik je op Create Custom App. Vul een naam en de url van de webpagina in. Eventueel verwijs je naar een afbeelding voor een pictogram en plaats je een vinkje bij Add shadows and rounded corners. Bevestig je keuze met Install.

Geef webpagina’s het aanzien van een desktop-app (hier met Webcatalog). 

4. PDF24

Voor wie liever geen online conversiediensten gebruikt, zijn er verschillende desktoptools beschikbaar. Deze tools zijn weliswaar beperkt wat betreft documentconversies, maar gelukkig stellen de meeste kantoorsuites zelf al diverse bestandsformaten voor bij het opslaan van documenten.

De meeste desktoptools voor documentconversie zijn gericht op het omzetten van documenten van en naar het pdf-formaat. Een goed voorbeeld hiervan is de gratis tool PDF24. Hoewel je deze tool ook online kunt gebruiken, is er ook een offline desktopversie beschikbaar waarbij bestanden je pc niet verlaten.

Overigens vormen de conversiefuncties slechts een deel van deze toolbox. PDF24 biedt namelijk ook diverse andere mogelijkheden om pdf-bestanden te manipuleren, maar daar gaan we nu niet verder op in.

De app is zeer gebruiksvriendelijk. Je klikt op Converteren naar pdf of op PDF converteren naar... en je selecteert een of meerdere bestanden. Bij het eerste conversietype valt er verder niks in te stellen. Bij het andere type kun je het doelformaat selecteren, waarbij je kunt kiezen uit txt, html, epub, png, jpg, svg, docx, pptx, xlsx, PDF/A-1, PDF/A-2, PDF/A-3 en Secure PDF. Afhankelijk van je keuze kun je vervolgens nog een of meerdere conversieparameters instellen. Na de conversie kun je de geconverteerde bestanden op een geschikte locatie opslaan.

De conversiefuncties van PDF24 zijn slechts een onderdeel van deze toolbox.

5. XnConvert

Voor fotoconversie zijn diverse gratis applicaties beschikbaar, die vaak ook de mogelijkheid bieden om parameters in te stellen voor optimalisatie van de weergave of het toepassen van effecten. Het is handig als deze conversies in batch kunnen worden uitgevoerd.

Enkele opties die we bij ID.nl aanbevelen, zijn: PhotoFiltre, Converseen, ImBatch en XnConvert.

Foto's in raw-formaat?

Die zijn gemaakt met een (semi)professionele camera

We bespreken kort de werkwijze in de portable variant van XnConvert. Begin door alle gewenste foto’s toe te voegen. Via Acties / Actie toevoegen kun je tot wel honderd verschillende bewerkingen instellen. Als je alleen een bestandsconversie wilt uitvoeren, kun je dit negeren en in plaats daarvan het tabblad Uitvoer openen. Stel bij Bestandstype het gewenste bestandsformaat in, waarbij je uit tientallen opties kunt kiezen. Klik op Instellingen voor de bijbehorende parameters. Selecteer de doelmap, klik op het pijlknopje naast Bestandsnaam voor een geschikt naamsjabloon en configureer alle overige opties naar wens. Bevestig met Converteren. Je kunt je conversie-instellingen met NConvert.bat in een batchbestand opslaan, voor snel hergebruik.

XnConvert: een prima no-nonsense tool met talrijke opties.

6. Switch

Het aanbod van (gratis) conversietools die zich specifiek richten op audiobestanden is niet zo groot, omdat de meeste zich ook voor videoconversie lenen.

Een flexibele en gebruiksvriendelijke optie is Switch. Tijdens de installatie kun je optionele programma’s zoals Wavepad en MixPad mee installeren, maar dit is niet verplicht.

Open het tabblad Start en klik op Bestand(en) Toevoegen om de gewenste audiobestanden te importeren. Je kunt ook naar het menu Bestand gaan en Tracks van een Audio-CD Toevoegen selecteren. Onder in het venster stel je de doelmap in. Klik in het uitklapmenu bij Uitvoerindeling op het gewenste doelformaat. Er zijn meer dan dertig audioformaten beschikbaar.

Klik op Opties om de parameters in te stellen op de tabbladen Encoder, Metagegevens en Volume. Afhankelijk van het gekozen formaat kan het aantal instellingen aanzienlijk zijn, zoals samplefrequentie, kanalen, bitrate (regelmodus), metagegevens, en zelfs volumeregelingen zoals normalisatie en diverse audio-effecten. Bovenin, op het tabblad Effecten, zijn er nog meer effecten beschikbaar.

Klik op het pijlknopje naast Converteer voor speciale conversie-opties, zoals Converteer naar Afspeellijst, Converteer naar Karaoke, en Converteren en Uploaden naar YouTube / Cloud.

Switch maakt indruk met het ruime aanbod aan doelformaten en instelopties.

7. Any Video Converter

Videoconversie is vaak noodzakelijk omdat niet elke mediaspeler compatibel is met alle containers en codecs (zie kader ‘Containers en codecs’). Gelukkig bestaan er uitstekende gratis hulpmiddelen zoals Handbrake (voor iets meer ervaren gebruikers) en Any Video Converter Free. We bekijken kort deze laatste (de Nederlandse vertaling blijkt helaas wat krom).

Na installatie start je de app op, open je het tabblad Video toevoegen en voeg je de mediabestanden toe. Rechtsboven vind je een uitklapmenu met diverse conversieprofielen, met categorieën als Android, TV-apparatuur en Videobestanden.

In het rechtervenster heb je de mogelijkheid om verschillende parameters aan te passen, zoals Video Codec, Beeldverhouding en Frequentie. De uitvoerlocatie vind je bij Basisinstellingen. Als je alle video’s wilt samenvoegen tot één groot videobestand, schakel dan Voeg Alle bestanden samen in, rechtsonder. Klik op Nu converteren om de conversie te starten.

Verder is het mogelijk om een fragment uit een video te knippen (via het schaar-icoon), ondertitels toe te voegen (via het tekstballon-icoon) en verschillende videobewerkingen toe te passen (via het verfkwast-icoon).

Ook over het converteren van video's met Handbrake hebben we een artikel geschreven. Lees het hier.

Any Video Converter is een gebruiksvriendelijke en flexibele tool.

Containers en codecs Bij het omzetten van videobestanden is het handig als je iets weet over containers en codecs. Een container omvat de diverse elementen van een video, zoals video- en geluidsstromen, ondertitels en metadata. Dit wordt gewoonlijk geassocieerd met bestandsindelingen als .og (ogg), .mkv (Matroska Video), .avi, .mpg (mpeg) en .mov (mpeg4, Apple).

Aan de andere kant zorgt een codec voor het coderen/decoderen, waarbij audio en video doorgaans worden gecomprimeerd, zodat er minder schijfruimte of bandbreedte nodig is. Tijdens het afspelen worden de gegevens automatisch uitgepakt of gedecomprimeerd. Er bestaan diverse soorten codecs, wat kan leiden tot afspeelproblemen als een videospeler een niet-ondersteunde codec tegenkomt.

Een container bevat de video- en audiocodec en enkele andere typische onderdelen.

8. FFmpeg

Gevorderde gebruikers kunnen video’s ook moeiteloos converteren via de opdrachtprompt, zelfs in batchmodus. Een krachtig instrument hiervoor is FFmpeg. Je kunt het ook installeren via pakketbeheerders zoals Choco of Winget, met als parameter install ffmpeg. De tool is verkrijgbaar voor Windows, macOS en Linux.

Een eenvoudig commando kan er als volgt uitzien:

ffmpeg -i bronvideo.mp4 doelvideo.webm

Voor alternatieve codecs dien je de -c:v (video) en -c:a (audio) parameters aan te geven, bijvoorbeeld:

ffmpeg -i bronvideo.mp4 -c:v vp9 -c:a libvorbis doelvideo.mkv

Dit genereert een mkv-bestand met een VP9-videostream en een Vorbis-audiostream. Alleen de audiostroom wijzigen kan ook:

ffmpeg -i bronvideo.webm -c:v copy -c:a flac doelvideo.mkv

Of je wijzigt enkel de container terwijl de codecs behouden blijven:

ffmpeg -i bronvideo.webm -c:av doelvideo.mkv

Er bestaan eveneens talrijke parameters om de kwaliteit aan te passen, zoals:

ffmpeg -i bronvideo.webm -c:a copy -c:v vp9 -b:v 1M -r 30 doelvideo.mkv

Dit zorgt voor een bitrate van 1 Mb/s en een framerate van 30 fps. De afmetingen van de video kunnen ook geregeld worden, zoals in:

ffmpeg -i bronvideo.mkv -c:a copy -s 640x480 doelvideo.mkv

Daarnaast zijn er diverse andere beschikbare parameters om video’s in te korten, audio te extraheren en meer.

FFmpeg is een krachtige conversietool voor gebruikers die overweg kunnen met de talrijke parameters.

Watch on YouTube
▼ Volgende artikel
Wanneer moet je de vriezer ontdooien? Zo weet je dat het tijd is (en hoe je het aanpakt)
© Maksim Shebeko
Huis

Wanneer moet je de vriezer ontdooien? Zo weet je dat het tijd is (en hoe je het aanpakt)

De vriezer ontdooien staat bij weinig mensen hoog op het verlanglijstje. Toch is het een klus die je niet eindeloos kunt uitstellen. IJsafzetting in je vriezer kost energie, beperkt de ruimte én verkort de levensduur van het apparaat. In dit artikel lees je wanneer het tijd is voor actie én hoe je het handig en veilig aanpakt.

In dit artikel krijg je antwoord op de volgende vragen:

  • Wanneer moet je je vriezer ontdooien?
  • Waarom is het belangrijk om je vriezer regelmatig te ontdooien?
  • Hoe maak je je vriezer het beste schoon?

Lees ook: Hoe vaak moet je je koelkast schoonmaken?

Hoe weet je dat je vriezer toe is aan een ontdooibeurt?

Begin je te merken dat de lades stroef schuiven of zelfs niet meer goed dichtgaan? Dan is dat een duidelijk signaal: er zit te veel ijs tegen de wanden. Behalve dat het onpraktisch is, zorgt die ijslaag er ook voor dat je vriezer harder moet werken om koud te blijven. Dat zie je terug op je energierekening én je belast het systeem onnodig.

IJs ontstaat vooral door warme, vochtige lucht die telkens naar binnen stroomt als je de deur opent. Die lucht condenseert tegen de vriezerwanden en bevriest daar. Hoe vaker en hoe langer je de deur open laat staan, hoe sneller het probleem zich opbouwt.

Heb je een vriezer met No Frost-technologie? Dan zit je goed: die voert het vocht actief af en voorkomt ijsvorming. Toch is ook dan een regelmatige schoonmaak – een à twee keer per jaar – aan te raden. Bij oudere modellen zonder No Frost kan het nodig zijn om je vriezer elk kwartaal te ontdooien.

En ruik je bij het openen van je vriezer een muffe geur? Grote kans dat er iets mis is. Open verpakkingen, bedorven etenswaren of vocht van half bevroren producten kunnen gaan stinken. Tijd voor een schoonmaakbeurt.

Lees ook: Deze functies kun je allemaal vinden op een vriezer

©Yanukit - stock.adobe.com

Zo ontdooi en reinig je je vriezer stap voor stap

Klaar om aan de slag te gaan? Volg dan deze eenvoudige werkwijze:

Trek de stekker eruit

Veiligheid eerst: schakel de vriezer volledig uit.

Leeg de vriezer volledig

Haal alle etenswaren eruit. Gebruik een koeltas met koelelementen of zet ze tijdelijk buiten als het koud genoeg is.

Verwijder de lades

Laat ze op kamertemperatuur komen voor je ze schoonmaakt; zo voorkom je barsten of scheurtjes.

Laat het ijs smelten

Zet de deur open en wacht rustig af. Wil je het proces versnellen? Zet dan een emmer heet water in de vriezer en sluit de deur weer. Na ongeveer 30 minuten zou het meeste ijs los moeten laten.

Verwijder ijsresten voorzichtig

Gebruik nooit een mes of schroevendraaier! Neem liever een warme, natte doek of haal het ijs voorzichtig met de hand weg.

Maak de binnenkant schoon

Gebruik een sopje van warm water met een beetje afwasmiddel of soda. Vermijd agressieve geuren of chloor: die blijven hangen in het plastic.

Droog alles goed af

Zorg dat je vriezer helemaal droog is voordat je de stekker weer in het stopcontact steekt. Zo voorkom je dat er direct weer ijs ontstaat.

Zet de vriezer weer aan en vul hem opnieuw

Laat de vriezer eerst goed op temperatuur komen voordat je de producten terugplaatst. Voilà – je vriezer is weer als nieuw!

Toe aan een nieuwe vriezer? Soms is ontdooien en schoonmaken niet genoeg. Werkt je vriezer niet meer efficiënt, blijft hij lawaai maken of is het energieverbruik de pan uit gerezen? Dan is het misschien tijd om afscheid te nemen. Vooral oudere modellen zonder No Frost kunnen flink wat stroom slurpen. Een nieuwe, energiezuinige vriezer – liefst met No Frost – bespaart je tijd, geld én frustratie.

Lees ook: 12 tips tegen vieze geurtjes in huis

▼ Volgende artikel
De vergeten tools van Windows, ken jij ze nog?
© Chananporn - stock.adobe.com
Huis

De vergeten tools van Windows, ken jij ze nog?

Windows kent flink wat verborgen of mogelijk vergeten programma’s die je waarschijnlijk niet of nog nauwelijks gebruikt. Het zijn een beetje de ‘vergeten groenten’ van Windows. Denk aan het klassieke Configuratiescherm, het Windows X-menu, het venster met speciale tekens en nog meer verborgen parels. Laten we ze eens afstoffen!

In dit artikel laten we een heel aantal verborgen en/of vergeten functies van Windows zien. Misschien heb je er nog wat aan!

  • Het venster Speciale tekens
  • Snel overzicht van de aanwezige gebruikersaccounts
  • Tekst op je scherm optimaliseren
  • Schijven bekijken en beheren via Schijfbeheer
  • Opstartgedrag instellen met msconfig
  • Alle info over je pc in Systeeminformatie
  • Snel de netwerkverbinding uit- en inschakelen
  • Problemen analyseren met de Betrouwbaarheidsgeschiedenis en Logboeken
  • Klembordgeschiedenis
  • Back-ups maken via Bestandsgeschiedenis
  • Processen live monitoren met Broncontrole
  • RAM controleren met Geheugencontrole
  • Automatisch opruimen met Opslaginzicht
  • Stapsgewijze uitleg vastleggen met Stappenbeschrijving
  • Instellingen aanpassen met Lokaal groepsbeleid (Windows Pro)
  • Risicovolle software testen in Windows Sandbox (Windows Pro)

Eens wat anders? Meer dan een achtergrond: zo pas je Windows tot in detail aan

Vreemde tekens

Ben je druk aan het typen en kom je erachter dat je een vreemd teken nodig hebt? Vraag een overzicht op via het venster met speciale tekens. Dit onderdeel is diep verborgen in Windows, maar is wel handig. Het laat je snel vreemde tekens verwerken in je document, bijvoorbeeld in Word.

Open het Startmenu en typ Speciale tekens. Een overzicht verschijnt. Kies het gewenste lettertype boven in het venster. Heb je een teken gevonden, dan selecteer je het en dubbelklik je erop om het te plaatsen in Te kopiëren tekens. Klik op Kopiëren. Vervolgens kun je het teken in je eigen document plakken (met de toetscombinatie Ctrl+V). In het venster vind je ook de optie Geavanceerde weergave. Hiermee krijg je toegang tot extra opties, zoals het kiezen van een tekenset en het zoeken naar specifieke karakters door ze te beschrijven (bijvoorbeeld: ‘uitroepteken’).

Snelle toegang tot vreemde tekens, ongeacht de gebruikte app.

Gebruikersaccounts

Heb je behoefte aan een snel overzicht van de gebruikersaccounts in Windows? Je kunt een lijst opvragen. Open het venster Uitvoeren en typ Control userpasswords2. Klik op OK. Op de tab Gebruikers zie je welke gebruikers op de computer aanwezig zijn. Dubbelklik erop om de details te bekijken. Zo zie je onder meer op de tab Groepslidmaatschap welke rechten de gebruiker heeft (bijvoorbeeld Administrator of Standaardgebruiker).

Klassiek Configuratiescherm

Hoewel het Windows-instellingenvenster inmiddels het klassieke Configuratiescherm grotendeels heeft overgenomen, is de oude versie nog zeker aanwezig in Windows. Open hiervoor het Startmenu en typ Control. Via het Configuratiescherm heb je nog altijd toegang tot een flinke set instellingen.

ClearType aanpassen

ClearType is ingebakken in Windows en zorgt ervoor dat letters vloeiend op je scherm worden getoond. Wist je dat ClearType meerdere modi kent en je normaal gesproken de kans niet krijgt om de meest optimale modus voor je ogen en het gebruikte beeldscherm te selecteren? Open het Startmenu en typ cttune, gevolgd door Enter. Een wizard opent. Doorloop de verschillende vensters en geef aan van welke ClearType-modus je gebruik wilt maken.

Laat de letters op het beeldscherm er nog beter uitzien.

Schijfbeheer

Dacht je dat de verkenner alle informatie toont over de schijven en indeling van de computer? Dan heb je Schijfbeheer nog niet gezien. Open het Startmenu en typ diskmgmt.msc. Boven in het venster zie je de aanwezige schijven en partities. Je ziet van welk bestandssysteem gebruik wordt gemaakt, wat de status van de schijf is, welke capaciteit deze heeft en welk gedeelte van de schijf nog beschikbaar is. De onderste helft van het venster visualiseert de schijven en geeft aan hoe elke schijf is ingedeeld. Veel computers beschikken bijvoorbeeld over een verborgen Windows-herstelpartitie: of dat het geval is, zie je in dit overzicht. Klik erop met de rechtermuisknop voor aanvullende opties. Zo kun je hier de stationsletter aanpassen, maar ook de grootte van een partitie aanpassen. Veiligheid staat natuurlijk voorop; zorg daarom altijd voor een goede back-up van de bestanden voordat je wijzigingen aanbrengt via Schijfbeheer.

Gedetailleerde informatie over de schijven en partities.

Systeemconfiguratie

Ook deze verborgen tool mag niet ontbreken in ons lijstje: Systeemconfiguratie. Open wederom het Startmenu en tik msconfig. Het onderdeel geeft je informatie over de manier waarop Windows wordt opgestart (via de tab Algemeen), maar geeft ook controle over de services en andere onderdelen die tijdens de start worden geladen.

Open de tab Services voor een overzicht van aanwezige services. Bij Status zie je of ze actief of gestopt zijn. Verwijder het vinkje bij een service die je niet nodig hebt. Die functie is uiteraard alleen bedoeld voor de meer gevorderde gebruiker en als je weet waarvoor de services zijn bedoeld.

Op de tab Hulpprogramma’s vind je een lijst met handige programma’s en hun beschrijving. Maak je gebruik van een multibootsysteem met meerdere besturingssystemen? Op de tab Computer opstarten kun je kiezen welk besturingssysteem standaard moet worden geladen en hoelang het opstartmenu in beeld moet blijven.

Systeeminformatie

Wil je álles weten over je computer? Dan komt het onderdeel Systeeminformatie goed van pas. In het geopende Startmenu typ je msinfo. Aan de linkerkant zie je de verschillende categorieën waarover je de informatie kunt opvragen. Rechts in het venster vind je alle relevante details. Kies Systeemoverzicht voor een totaalweergave, waarin je onder meer ziet welke processor wordt gebruikt en welke versie de firmware van je computer heeft.

Wil je bepaalde informatie delen met anderen (bijvoorbeeld voor probleemoplossing), dan kies je voor Bestand / Exporteren. Je kunt de gegevens daarmee in een tekstbestand opslaan. Via het zoekvenster onderin (of via Ctrl+F) kun je met behulp van trefwoorden zoeken naar specifieke informatie.

Alles wat je moet weten over de computer vind je hier.

Netwerk onder controle

Je kent het ongetwijfeld: bij problemen even snel de netwerkverbinding willen herstellen door deze in en uit te schakelen. In Windows 11 is dat aardig weggestopt en al helemaal voor bekabelde verbindingen. Gelukkig is het klassieke Configuratiescherm-onderdeel nog beschikbaar. Open het Startmenu en typ ncpa.cpl. Het venster netwerkverbindingen verschijnt: alle draadloze én bekabelde verbindingen overzichtelijk in beeld, zonder opsmuk. Klik erop met rechts voor snelle acties, zoals Uitschakelen of Eigenschappen.

Handig: snel je netwerk in- en uitschakelen.

Betrouwbaar of niet

Windows houdt bij hoe het is gesteld met de prestaties van de machine. Heeft de computer een vastloper of gebeurt er iets onverwachts, dan wordt dit bijgehouden. De betrouwbaarheidscontrole geeft je een goed beeld van wat er mogelijk misgaat. Open het Startmenu en typ Betrouwbaarheid. Kies Betrouwbaarheidsgeschiedenis weergeven. In een tijdlijn lees je hoe de machine zich in de afgelopen tijd heeft ontwikkeld. Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende incidenten, zoals kritieke gebeurtenissen, waarschuwingen en informatieve meldingen. Klik op een datum om te zien wat er op die dag aan de hand is. Dubbelklik op een onderdeel om de details te bekijken.

Hoe betrouwbaar is jouw computer?

Logboeken

Heb je de betrouwbaarheidsgeschiedenis bekeken en behoefte aan iets meer informatie over bepaalde gebeurtenissen op de computer? Het onderdeel Logboeken komt hiervoor van pas (in Startmenu typ je Logboeken). Klik links op Windows-logboeken. Bij Systeem zie je bijvoorbeeld welke systeemactiviteiten (inclusief fouten) hebben plaatsgevonden. Selecteer een vermelding om de details te bekijken. Op deze manier kun je eventuele fouten die je eerder in de betrouwbaarheidsgeschiedenis hebt gezien, koppelen aan meer informatie over de fout zelf.

Lokaal groepsbeleid

‘Editor voor lokaal groepsbeleid’ is niet de meest uitnodigende naam, maar in de praktijk is dit wel een interessant verborgen onderdeel van Windows 11 Pro. Hoewel dit programma primair is bedoeld voor bedrijven en netwerken met meerdere computers, kun je het ook thuis prima gebruiken om Windows naar je hand te zetten. Open het Startmenu en typ gpedit.msc. Klap de sectie Computerconfiguratie / Beheersjablonen uit. Hier vind je de verschillende Windows-onderdelen die je onder handen kunt nemen.

Via Startmenu en Taakbalk kun je bijvoorbeeld specifieke opties uit het Startmenu verwijderen of alle pop-upmeldingen laten verdwijnen. Ga wel voorzichtig te werk: dit verborgen Windows-onderdeel is krachtig en kan problemen geven als je onzorgvuldig te werk gaat. En helaas: in de Home-editie van Windows 11 is het niet beschikbaar.

Dit zijn veel opties die je normaal alleen via het Windows-register kunt aanpassen.

Geavanceerdere Windows-functies nodig?

Schaf de Pro-versie aan

Windows Sandbox

Maak je gebruik van de Pro-versie van Windows 11, lees dan even verder. Die versie bevat namelijk Windows Sandbox. Met Sandbox kun je een instantie van Windows draaien in een afgebakende omgeving (ofwel in een virtuele machine). In de Sandbox kun je vervolgens programma’s (of bestanden die je niet helemaal vertrouwt) proberen, zonder dat je hiermee je primaire Windows-omgeving vervuilt. Bij het sluiten van Sandbox wordt alles gewist: de volgende keer begin je weer met een schone lei.

Open het Startmenu, typ Windows-onderdelen en kies Windows-onderdelen in- of uitschakelen. Zet een vinkje bij Windows Sandbox. Na installatie open je het via het Startmenu. Een nieuw venster met volledige Windows-omgeving verschijnt. Houd je het voor gezien? Sluit het venster simpelweg om alles te wissen.

In Windows Sandbox kun je zonder problemen zaken uitproberen.

Klembordgeschiedenis

Op een gemiddelde dag kopieer en plak je aardig wat items. Heb je een item nodig dat je eerder hebt gekopieerd? Maak dan gebruik van de klembordgeschiedenis. Druk op Windows-toets+V en zie daar: een compact venster met een overzicht van eerder gekopieerde items. Klik op het item dat je nodig hebt om het weer te plakken. Of klik op de drie puntjes om het item uit de lijst te verwijderen (als je het toch niet meer nodig hebt). Je kunt items ook vastmaken: klik op de bijbehorende punaise zodat het onderdeel altijd zichtbaar blijft. Handig!

De klembordgeschiedenis houdt bij wat je eerder hebt gekopieerd.

Bestandsgeschiedenis

We blijven nog even in de geschiedenismodus en wel met het verborgen onderdeel Bestandsgeschiedenis. Hiermee kun je kopieën maken van je bestanden en in geval van nood terugkeren naar een eerdere versie van dat bestand. Je kunt Bestandsgeschiedenis alleen gebruiken in combinatie met een externe schijf (inclusief een netwerkschijf).

Open het Startmenu en typ bestandsgeschiedenis. Klik op Inschakelen. Vervolgens geef je aan welke locatie je wilt gebruiken: klik links op Station selecteren. Wil je dat er van specifieke mappen niet een back-up wordt gemaakt, dan kies je hierna voor Mappen uitsluiten / Toevoegen en wijs je deze mappen aan. Via Geavanceerde instellingen kun je de werking verder naar je hand zetten. Zo geef je hier op hoe vaak een kopie van bestanden moet worden gemaakt en hoelang de back-ups bewaard moeten blijven. Om bestanden later terug te zetten, kies je links in het venster voor Persoonlijke bestanden terugzetten.

Broncontrole

Heb je zin om écht de diepte in te gaan, bijvoorbeeld om te zien waardoor de computer opeens trager wordt of slecht reageert? Maak dan gebruik van Broncontrole (open het Startmenu en typ broncontrole). Hier zie je per belangrijk systeemonderdeel (processor, schijf, netwerk en geheugen) hoe de prestaties zijn. Broncontrole geeft aan welke processen beslag leggen op het systeem. Reageert de computer bijvoorbeeld traag omdat de processor continu in gebruik is, dan kun je in het vak Processor de processen sorteren en ontdekken wie hieraan schuldig is. Je kunt vervolgens de boosdoener uitschakelen: klik erop met de rechtermuisknop en kies Proces beëindigen.

Windows-toets+X

Gemak schuilt soms in een klein hoekje. Ken je de toetscombinatie Windows-toets+X al? Dit menu geeft je toegang tot een flinke set handige Windows-onderdelen, zoals Taakbeheer, Zoeken, het venster Uitvoeren en de Logboeken. Bovendien kun je via dit menu de computer snel uitschakelen of je afmelden bij Windows.

Geheugencontrole

Sommige programma’s helpen je met het opsporen van mogelijke computerproblemen. Goed voorbeeld hiervan is Geheugencontrole, waarmee je het werkgeheugen van de machine controleert. Open het Startmenu en typ geheugencontrole. Zorg ervoor dat je al je werk hebt gesloten en klik op Nu opnieuw opstarten en zoeken naar problemen. De computer start opnieuw op en de controle wordt uitgevoerd. Bij eventuele problemen stelt Geheugencontrole je hiervan op de hoogte.

Het werkgeheugen neem je onder de loep met de Geheugencontrole.

Opslaginzicht

Veel van de besproken vergeten Windows-onderdelen gaan al flink wat Windows-versies mee. Dat geldt niet voor alle onderdelen, zoals Opslaginzicht. Dit onderdeel helpt je bij het in bedwang houden van de bestanden op je computer. Het maakt bijvoorbeeld automatisch ruimte vrij en verwijdert tijdelijke bestanden.

Open de Windows-instellingen (Windows-toets+I) en kies Systeem / Opslag / Opslaginzicht. Uiteraard zorg je dat de optie Windows probleemloos laten werken door automatisch tijdelijke systeem- en app-bestanden op te schonen is geactiveerd. Onder Gebruikersinhoud automatisch opschonen kun je opslaginzicht inschakelen en aangeven wanneer het moet worden uitgevoerd. Standaard is dat bij weinig vrije schijfruimte, maar dagelijks, wekelijks of maandelijks behoort ook tot de mogelijkheden. Om de controle en optimalisatie direct uit te voeren, klik je op de knop Opslaginzicht nu uitvoeren (onder in het venster).

Stappenbeschrijving

Uiteraard word je regelmatig door vrienden en familie gevraagd om ze op computergebied uit de brand te helpen. Juist dan kan het verborgen onderdeel Stappenbeschrijving goed van pas komen (open het Startmenu en typ Stappenbeschrijving). Dit programma maakt screenshots van de schermen waarin je iets uitlegt en geeft aan waarop je klikt. Op basis van die stappen kun je anderen helpen en laten zien hoe je het probleem oplost.

Klik op Opname starten en voer de stappen uit. Klik hierna op Stoppen en beoordelen. Een overzicht van alle stappen verschijnt. Via Opmerking toevoegen kun je aanvullende informatie opgeven. Klik hierna op Opslaan om het bestand als zip-bestand te bewaren en met anderen te delen. Microsoft geeft overigens al enige tijd via een melding in het programma aan dat Stappenbeschrijving wordt uitgefaseerd, maar gelukkig is dat nog niet gebeurd.

Watch on YouTube