De term 'nepnieuws' wordt inmiddels te pas en te onpas gebruikt, en de beladenheid van het woord is daarom al flink in waarde gedaald. Toch is 'fake news' nog steeds een probleem waar criminelen én staten graag op inspelen, en wordt het een lucratief verdienmodel voor kwaadwillenden. Dat blijkt althans uit een rapport waarin staat dat het op internet mogelijk is met nepnieuws een verkiezing te beïnvloeden.

Dat blijkt uit een onderzoek van beveiligingsbedrijf Trend Micro (PDF). Het rapport bevat 81 pagina's en kijkt naar de ondergrondse marktplaatsen waar je 'fake news' kunt kopen'. Opvallend aan het onderzoek is dat er heel veel Chinese, Russische en Middenoosterse websites tussen de marktplaatsen zitten. Vooral Rusland heeft de afgelopen jaren stevig ingezet op nepnieuws. De Amerikaanse inlichtingen- en opsporingsdiensten gaan er inmiddels vanuit dat het die inzet van nepnieuws was die ervoor heeft gezorgd dat Donald Trump is uitgeroepen tot president.

Journalisten afzeiken

Uit het onderzoek blijkt dat de verkopers hele pakketten aanbieden waarin niet alleen nieuwsartikelen worden geschreven en gedeeld, maar waarmee je ook veel verder kunt gaan. Een paar opvallende 'pakketten' zijn bijvoorbeeld het in diskrediet brengen van journalisten.

Twitter-bots en comments

Voor 2700 dollar per week koop je bijvoorbeeld een artikel waarin een bepaalde journalist persoonlijk wordt aangevallen, waarbij de schrijvers 50.000 retweets en 100.000 paginabezoeken beloven. Ook kun je video's laten maken (voor 2500 dollar per stuk), comments plaatsen onder nieuwsartikelen (1000 tot 4000 dollar), of een Twitter-account van een journalist door 200.000 Twitter-bots laten volgen zodat dat zijn reputatie schaadt (240 dollar).

Koopje

Maar het interessantst aan het onderzoek zijn de implicaties voor de 'echte wereld'. Nepnieuws probeert namelijk niet alleen maar kwade gevoelens bij lezers op te roepen, maar ook om impact te hebben in het maatschappelijke debat. En dat is terug te zien aan de prijslijst die de fake-nieuwsverspreiders hanteren. Zo kun je namelijk betalen om door nepnieuws een demonstratie te ontkenen, en zelfs om een verkiezing te beïnvloeden...

Daarvoor hoef je helemaal niet zo diep in de buidel te tasten. Een pakket waarbij je 'a decisive course of action' kunt manipuleren kost je 400.000 dollar - een schijntje als je kijkt naar de impact die dat heeft.

Verkiezingen beïnvloeden

Dat pakket gaat behoorlijk ver. Je krijgt daar meerdere websites voor die allemaal nepnieuws schrijven en naar elkaar verwijzen, en het nieuws richt zich op specifieke geografische gebieden. Juist dat laatste is interessant, want dat is een bewezen manier om verkiezingen te manipuleren. Als je kunt zorgen dat meer mensen in Venlo naar de stembus gaan en in Nijmegen thuis blijven, kun je op landelijk niveau goed regelen dat de PVV groter wordt dan GroenLinks.

Dat is niet alleen theoretisch. In Amerika heeft Facebook ooit al een lokale verkiezing beïnvloed op die manier.

Authentiek?

Wat in het verhaal wel ontbreekt is het effect van de gekochte campagnes. Trend Micro kijkt alleen naar de marktplaatsen en het aanbod, en de kosten daarvan, maar het bedrijf heeft niet onderzocht of zulke campagnes ook echt werken of überhaupt leveren wat ze beloven. Dergelijke darkweb-marktplaatsen staan er om bekend gebruikers regelmatig op te lichten. Wie bijvoorbeeld wapens of drugs koopt op websites loopt een grote kans te worden opgelicht en kostbare bitcoins kwijt te raken - en wie ga je dan bellen om verhaal te halen of om aangifte te doen?

De verantwoordelijkheid tegen nepnieuws

Media, politici en sociale netwerken worstelen al langer met de vraag waar de verantwoordelijkheid ligt voor het tegenhouden van nepnieuws, en hoewel iedereen het erover eens is dat die verantwoordelijkheid een beetje bij iedereen ligt is er nog geen eenduidige oplossing voor het probleem.

Politiek gezien wordt er op hoog niveau gesproken over nepnieuws. Daar houdt zelfs de Europese Commissie zich nu mee bezig, en in Duitsland ligt zelfs al een conceptwet op tafel die daar paal en perk aan probeert te stellen.

Facebooks rol

Qua bereik zijn zowel Twitter als Facebook de grootste boosdoeners als het gaat om de verspreiding van nepnieuws, maar voor Facebook is de zaak net even wat erger. Dat wordt veel meer door 'gewone' lezers gebruikt, in tegenstelling tot Twitter dat een steeds gespecialiseerder publiek trekt van experts en journalisten. Facebook filtert bovendien al het nieuws dat wordt voorgeschoteld, waardoor het sociale netwerk ook een actievere rol heeft in de bestrijding van nepnieuws.

Maar Facebook worstelt erg met die verantwoordelijkheid. Het bedrijf probeert nepnieuws wel te onderscheiden met machine learning, maar slaagt daar nog niet echt in. Oprichter Mark Zuckerberg laat zelf een paar maatregelen zien hoe het netwerk tegen nepnieuws wil strijden, maar voorlopig blijft het zoeken naar een echte oplossing.

Nederlandse initiatieven

In Nederland zijn verschillende media begonnen met het actief sporen naar nepnieuws. Zo werkt NU.nl samen met Facebook om neppe nieuwsberichten te detecteren, en de Universiteit van Leiden heeft Nieuwscheckers opgericht om nieuwsberichten te ontmaskeren.

Mediahype?

Maar ook daar zitten weer kanttekeningen aan. Uit onderzoek blijkt namelijk ook weer dat nepnieuws wel erg veel op een mediahype lijkt, waar juist de media zelf erg geïnteresseerd in zijn. Journalisten schrijven graag over zichzelf en hun eigen vak, en bij nepnieuws lijkt dat niet anders. Er worden echter maar weinig echt concrete aanwijzigingen gevonden dat nepnieuws in Nederland een probleem vormt.

Het gevaar in Nederland

De vraag is ook hoe groot het gevaar van nepnieuws in Nederland nou precies is. Want waar de Russen flink inzetten om de verkiezingen in Engeland, Frankrijk, en Duitsland te manipuleren, zijn er geen aanwijzigingen dat het land ook onze verkiezingen heeft proberen te manipuleren.

Misschien is Nederland niet belangrijk genoeg om een verkiezing te laten beïnvloeden. Misschien zijn we als Nederlanders wel te goed in het doorprikken van nepnieuws. Of misschien is het nieuws over nepnieuws juist zelf wel wat buiten proportie geblazen. Hoe dan ook, nu geldt meer dan ooit dat je nooit zomaar moet aannemen wat je op internet leest. Behalve dit stuk dan!

Met de Google Pixel 10 Pro Fold koop je een 1899 euro kostende smartphone die je open kunt vouwen als een boek. Dat grote scherm is heel tof, maar hoe bevalt de telefoon in de praktijk? En is hij een betere keuze dan andere vouwsmartphones? Je leest het in deze uitgebreide Google Pixel 10 Pro Fold-review.

De Pixel 10 Pro Fold volgt de Pixel 9 Pro Fold uit 2024 op. Die werd door ons de beste vouwtelefoon van het jaar genoemd. We hadden dan ook hoge verwachtingen van zijn opvolger. Die verwachtingen komen niet helemaal uit. Ja, de Pixel 10 Pro Fold is een heel goede uitvouwbare smartphone. Maar nee, door verschillende keuzes van Google en een hardere innovatiedrang van concurrenten kunnen we de Pixel 10 Pro Fold geen schot in de roos noemen. Tijd om uit te leggen hoe dat komt.

©Rens Blom

©Rens Blom

Een smartphone maken met een scherm voorop en een groter scherm aan de binnenkant is technisch nog steeds lastig, maar het type telefoon wordt steeds beter. Bij Google zien we dat op twee boeiende punten terug. De Pixel 10 Pro Fold is de eerste vouwsmartphone die gecertificeerd stofbestendig en waterdicht is.

©Rens Blom

Een knappe prestatie en een fijne zekerheid voor als je het toestel in een regenbui of aan het zwembad gebruikt. Het tweede punt is de ingebouwde magneet, waardoor je de Pixel 10 Pro Fold magnetisch kunt opladen met maximaal 15 watt. De manier van werken is identiek aan Apple's MagSafe in iPhones en is door Google 'Pixelsnap' genoemd.

©Rens Blom

De rest van het ontwerp van de Pixel 10 Pro Fold doet sterk denken aan zijn voorganger. Dat is niet slecht, maar merken als Samsung, Honor en Oppo hebben dit jaar serieuze stappen gezet in het dunner en lichter maken van hun vouwtelefoons. Vergeleken bij bijvoorbeeld de Samsung Galaxy Z Fold 7 voelt de Pixel-telefoon daarom zwaar, dik en wat gedateerd aan. Wat ook opvalt is dat de verticale vouw in het scherm van de Pixel 10 Pro Fold meer zichtbaar en voelbaar is dan op de Z Fold 7. Qua ontwerp komt de Samsung-telefoon simpelweg moderner en prettiger over, met minder compromissen.

©Rens Blom

De Pixel 10 Pro Fold heeft een 6,4inch-oledscherm aan de buitenkant en toont opengevouwen een 8inch-oledscherm. Beide schermen zijn lekker scherp, hebben een 120Hz-verversingssnelheid en kunnen erg helder beeld tonen.

©Rens Blom

Technische functies

Compromissen zien we ook terug in de hardware van de Pixel 10 Pro Fold. Niet in de hoeveelheid werkgeheugen (liefst 16 GB) of opslagcapaciteit (minimaal 256 GB), maar wel in de gekozen processor. Google kiest, net als in de andere Pixel 10-modellen, voor zijn eigen Tensor G5-processor. Die is simpelweg minder krachtig dan de Qualcomm-processor in andere vouwtelefoons.

De accuduur is gelukkig dik in orde. We kunnen de Pixel 10 Pro Fold een hele dag gebruiken voordat we hem 's avonds aan de magnetische oplader hoeven te hangen. Bekabeld opladen kan ook en gaat sneller, met maximaal 30 watt. Dat is anno 2025 niet heel vlot voor een dure smartphone, waardoor het bijna twee uur duurt voordat de accu via een usb-c-kabel volledig opgeladen is.

Camera's

Camera's zijn er in overvloed op deze vouwtelefoon. Logisch, want in zowel het scherm voorop als aan de binnenkant vind je een selfiecamera. Daarnaast zijn er op de achterkant nog eens drie camera's geplaatst. Dat zijn een hoofdcamera, groothoekcamera en telelens. De camera's scoren een ruime voldoende op fotografie- en videovlak. Opvallend is dat de zoomcamera vijf keer optisch inzoomt, waardoor je het beeld echt een stuk dichterbij haalt.

©Rens Blom

Lang updates

Met een Google Pixel-telefoon ben je verzekerd van zeven jaar softwareupdates en dat is met de Pixel 10 Pro Fold niet anders. Fijn is dat je die updates als eerste krijgt, want Google is de ontwikkelaar van Android. De Android 16-software op de vouwtelefoon werkt naar behoren en bevat steeds meer AI-gestuurde functies. Nog niet alle functies die in de Verenigde Staten werken, zijn in Nederland of de Nederlandse taal te gebruiken. Hopelijk komt daar nog verandering in, zodat de Pixel 10 Pro Fold een nog slimmere smartphone wordt.

De Pixel 10 Pro Fold in gebruik

De vouwbare ervaring van deze smartphone is uitstekend. Het scharnier voelt stevig aan en klapt met een prettige klik dicht. Het blijft ergens fascinerend om van een regulier telefoonscherm naar een 8inch-scherm te gaan. Je kunt zo twee apps prettig naast elkaar gebruiken of ziet één app op groter beeld. Leuk als je een video kijkt of een tekst leest, bijvoorbeeld.

©Rens Blom

©Rens Blom

©Rens Blom

Conclusie: Google Pixel 10 Pro Fold kopen?

De Google Pixel 10 Pro Fold is een mooie verbetering ten opzichte van zijn voorganger, maar de concurrentie heeft in een jaar tijd grotere stappen gezet. Samsungs Galaxy Z Fold 7 voelt op veel punten verfijnder aan dan de Pixel 10 Pro Fold en is – door zijn prijsverlagingen – ook honderden euro's goedkoper. Die twee redenen maken het lastig om Google's nieuwste vouwtelefoon aan te raden, ook al bevalt hij eigenlijk hartstikke goed.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een krachtige soundbar met losse achterspeakers voor echt surroundgeluid? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Met een soundbar verbeter je het geluid van de gemiddelde televisie en met een model met aparte surround speakers breng je ook 5.1-surround in de woonkamer. Erg prettig is dat de meeste soundbars met surround speakers ook nog eens draadloos zijn, dus geen gedoe met snoeren door de woonkamer. Bekijk hier onze selectie van vijf soundbar-sets.

Samsung HW-Q930D

Met de Samsung HW-Q930D richt je tegen een relatief bescheiden bedrag een volwaardige thuisbioscoop in. Naast een riante soundbar van ruim een meter telt de productdoos een draadloze subwoofer en twee achterspeakers. Verschillende audiodrivers zijn naar voren, naar boven en zijwaarts gepositioneerd. Een voordeel, want dit 9.1.4-kanaals audiosysteem stuurt effecten vanuit allerlei richtingen naar je oren. Kijk je een film met een Dolby Atmos-audiospoor, dan hoor je zelfs bepaalde klanken boven je hoofd. Aansluiten is trouwens kinderspel, want de verschillende apparaten vereisen alleen netstroom. Je hoeft dus geen lange speakerkabels tussen de audiocomponenten te leggen.

Je verbindt een televisie via HDMI met deze soundbar. Wie een Samsung-tv met ondersteuning voor Q-Symphony gebruikt, is in het voordeel. In dat geval werken alle audiodrivers van de smart-tv en soundbar naadloos met elkaar samen. Het resultaat is een nóg voller geluid. De achterzijde bevat nog een tweede HDMI-poort en optische ingang. Hierop sluit je desgewenst een extra apparaat aan, zoals een spelcomputer of mediaspeler. Voor het streamen van muziek verbind je de HW-Q930D met wifi. Met behulp van AirPlay 2, Google Cast of Spotify Connect luister je binnen een mum van tijd naar je favoriete afspeellijst. Je kunt eventueel ook een smartphone of tablet rechtstreeks met bluetooth verbinden.

LG DS95TR

Met een lengte van maar liefst 1,25 meter is de LG DS95TR een echte blikvanger. Ideaal voor wie een grote soundbar met een forse beeldbuis wil combineren. Voeg daar de twee bijgesloten surroundspeakers en subwoofer aan toe en je luistert naar een kamervullend geluid. In tegenstelling tot traditionele home-cinemasets is de aanleg van luidsprekerkabels niet nodig. De audiocomponenten communiceren draadloos met elkaar. Gebruik de automatische kalibratiefunctie om de speakers zorgvuldig op elkaar af te stemmen. Hierdoor heb je geen last van volumeverschillen en vertragingen.

In totaal heeft dit audiosysteem vijftien actieve audiodrivers. Daarvan zijn er vijf naar boven gericht. Het verwerken van films en series met driedimensionaal Dolby Atmos-geluid is dus geen enkel probleem. Dankzij een riant totaalvermogen van 810 watt voorzie je een middelgrote tot grote kamer van helder tv-geluid. De achterzijde van de soundbar heeft twee HDMI-poorten en een optische ingang. Je kunt dus vrijwel elke televisie aansluiten. Voor het verwerken van muziekstreams verbind je de DS95TR met wifi of bluetooth. Prettig is hierbij de ondersteuning voor AirPlay 2, Google Cast en Spotify Connect. Lees hier enkele ervaringen van andere gebruikers.

LG DS60TR

Met dit betaalbare product van LG richt je een 5.1-kanaals audiosysteem in. De onlangs verschenen DS60TR bestaat uit een soundbar van 85 centimeter, een draadloze subwoofer en twee achterspeakers. Houd er rekening mee dat deze surroundspeakers onderling met een speakerkabel zijn verbonden. De communicatie met de soundbar is overigens wel draadloos. Je koppelt de DS60TR via HDMI of de optische ingang aan een televisie. Handig is dat je diverse instellingen van de soundbar op een geschikte LG-televisie kunt bedienen. Zo switch je in de zogeheten WOW-interface tussen verschillende geluidsmodi.

Met een totaalvermogen van 440 watt plaats je het audiosysteem in een kleine tot middelgrote kamer. Voor de weergave van surroundeffecten ondersteunt de DS60TR de veelgebruikte formaten Dolby Digital en DTS. In tegenstelling tot duurdere producten met Dolby Atmos-geluid hoor je dus geen geluid boven je hoofd. Verder stream je desgewenst muziek, radio en podcasts via een bluetoothverbinding. Koppel hiervoor een smartphone of tablet. Een interessant weetje is dat de boven- en onderkant van de soundbar zijn gemaakt van gerecycled plastic.

Lees ook: Dit is de ideale positie van je soundbar

LG DS70TR

De LG DS70TR zit met een lengte van 95 centimeter tussen de eerder besproken LG DS95TR en LG DS60TR in. Voor een soundbar met Dolby Atmos-ondersteuning valt de aanschafprijs mee. Een opwaartse driver stuurt bepaalde audiogolven naar boven, waardoor je een driedimensionaal geluid ervaart. Dankzij twee draadloze surroundspeakers (wel onderling met kabel verbonden) hoor je ook nog eens achter je effecten. De snoerloze subwoofer maakt jouw thuisbioscoop compleet. Een nuttige functie is dat de DS70TR met de speakers van een geschikte LG-televisie kan samenwerken. Hierdoor ontstaat er een grootser geluid.

Dit 5.1.1-kanaals audiosysteem levert een totaalvermogen van 500 watt. Voor een doorsnee (woon)kamer in een appartement of rijtjeshuis is dat ruimschoots voldoende. Behalve Dolby Atmos kan de DS70TR ook overweg met DTS:X, DTS en Dolby Atmos. Je hoort dus bij vrijwel alle streams van videodiensten écht surroundgeluid. De achterzijde heeft twee HDMI-poorten en een optische ingang. Naast de televisie kun je dus ook nog twee andere apparaten aansluiten, zoals een gameconsole en cd-speler. Tot slot laat je via bluetooth je favoriete afspeellijsten op de soundbar los. Gebruik hierbij de smartphone of tablet als afstandsbediening.

Denon DHT-S517

De Denon DHT-S517 is een 3.1.2-kanaals soundbar die wordt geleverd met een draadloze subwoofer. Dit systeem maakt gebruik van Dolby Atmos om een ruimtelijk geluid te creëren. In de soundbar zitten zeven speakers, waarvan er twee naar boven zijn gericht. Deze 'up-firing' speakers sturen het geluid naar het plafond, dat het vervolgens terugkaatst naar jouw zitplek. Dit zorgt voor een geluidseffect waarbij het lijkt alsof het geluid ook van boven komt. De set bevat geen losse achterspeakers, maar simuleert het surround-effect.

Met de Dialogue Enhancer-functie kun je de helderheid van stemmen in drie niveaus aanpassen, zodat gesprekken in films en series beter te volgen zijn. De soundbar heeft een HDMI-ingang voor het doorlussen van een extern apparaat en een HDMI eARC-uitgang voor de verbinding met je televisie. Daarnaast is er Bluetooth aanwezig om muziek draadloos te streamen en zijn er verschillende geluidsmodi beschikbaar, zoals Film, Muziek en Nachtmodus.