Hieronder vind je al het nieuws van Microsoft E3-persconferentie samengevat in een handig overzicht.

Microsoft onthult Halo Infinite voor Windows 10 en Xbox One

Microsoft opende haar E3-persconferentie met de onthulling van Halo Infinite. "Master Chief moet de mensheid redden", aldus Microsoft. De game komt naar Xbox One en Windows 10-pc's.

343 Industries ontwikkelt de nieuwe Halo-game. Deze studio staat sinds Halo 4 aan het roer in plaats van Bungie. Verder laat Microsoft weten dat Infinite draait op de nieuwe Slipspace Engine.

Wanneer de nieuwe Halo uitkomt is nog niet bekend, verdere details over de game ontbreken nog.

Gears 5 en spin-offs Gears Tactics en Gears Pop onthuld

Microsoft heeft een drietal Gears of War-games aangekondigd: Gears 5 en de spin-offs Gears Tactics en Gears Pop.

The Coalition maakt Gears 5, dat niet langer Gears of War heet. Een uitgebreide trailer toont enkele personages, het verhaal en de gameplay van Gears 5. Het spel moet in 2019 uitkomen op Xbox One en Windows 10-pc's, laat Microsoft weten.

Gears Tactics is een turn-based strategy-game vergelijkbaar met XCOM. Een van de speerpunten is grote baasgevechten. Gears Pop is een mobiele game met cartoon-achtige versies van onder meer Marcus Fenix en de Locust.

Maker Dark Souls kondigt Sekiro: Shadows Die Twice aan

From Software werkt aan een nieuwe actiegame met de naam Sekiro: Shadows Die Twice. Dit heeft Microsoft bekendgemaakt tijdens zijn E3-presentatie.

In Sekiro: Shadows Die Twice neemt de speler de rol of zich van een krijger met een mechanische arm. Met deze arm komt van pas bij en overkomen van obstakels en het verslaan van grote monsters.

Sekiro: Shadows Die Twice wordt ontwikkeld door From Software, bekend van Dark Souls en Bloodborne, en uitgegeven door Activision. De game verschijnt in 2019 en komt naar PlayStation 4, Xbox One en pc.

Forza Horizon 4 onthuld

Playground Games heeft de eerste beelden van racegame Forza Horizon 4 laten zien.

In Forza Horizon 4 racen spelers in een nabootsing van een historisch Verenigd Koninkrijk. De racegame biedt een gedeelde spelwereld, waar spelers elkaar kunnen tegenkomen en uitdagen om een rondje te rijden. De trailer toont een brede selectie aan voertuigen, waaronder motoren en hovercrafts. Volgens de ontwikkelaar spelen seizoenen een grote rol in de game.

Forza Horizon 4 verschijnt 2 oktober dit jaar voor de XBox One en windows. De game zal vanaf die datum ook toegankelijk zijn via de Microsoft Game Pass.

Bethesda toont Fallout 76 op Microsoft-conferentie

Bethesda toonde op Microsoft's E3-conferentie een nieuwe trailer van Fallout 76.

Hoewel het nog altijd niet helemaal duidelijk is wat voor game Fallout 76 precies wordt, lieten de beelden een grote, open wereld zien. Volgens Bethesda is de spelwereld vier keer zo groot als Fallout 4 en speelt het spel zich af in West-Virginia.

Het is een prequel op de Fallout-reeks. Spelers komen als een van de eersten uit een vault en moeten de wereld opnieuw opbouwen. Meer informatie is er nog niet, behalve dan dat de game naar pc, Xbox One en PlayStation 4 komt. Mogelijk vertelt Bethesda meer op zijn personferentie die vannacht om 03:30 wordt gehouden.

The Division 2 verschijnt 15 maart 2019

The Division 2 verschijnt 15 maart voor Xbox One, PlayStation 4 en windows. Dit heeft Microsoft bekendgemaakt tijdens zijn E3-presentatie.

The Division 2 verruilt New York voor Washington D.C., waar wetteloosheid heerst nadat een virus het merendeel van de bevolking heeft uitgeroeid. Corrupte elementen in de overheid dreigen een nieuwe burgeroorlog te ontketenen en de agenten van The Division moeten dit voorkomen.

Devil May Cry 5 verschijnt lente 2019

Microsoft heeft Devil May Cry 5 uit de doeken gedaan. Het is een vervolg op Devil May Cry 4; Hideaki Itsuno ontwikkelt de game. Het spel verschijnt in de lente van 2019, aldus Microsoft.

In een trailer is te zien dat Nero weer terug is, dit keer met wat lijkt op een metalen arm. Ook is er een nieuw vrouwelijk personage. De gameplaytrailer laat enkele nieuwe vaardigheden van het hoofdpersonage zien, evenals een baasgevecht.

In een korte presentatie vertelt ontwikkelaar Hideaki Itsuno dat Devil May Cry 5 het vervolg op Devil May Cry 4 is waar fans om vroegen. De ontwikkelaar laat weten dat het strakke visuele elementen en besturing hoog in het vaandel heeft.

Eerste beelden Cyberpunk 2077 na vijf jaar

CD Projekt Red heeft een cinematische trailer getoond van Cyberpunk 2077, als afsluiter van de E3-persconferentie van Microsoft.

De nieuwe beelden van Cyberpunk 2077 zijn de eerste sinds de teaser van vijf jaar geleden. In de trailer heet de huurmoordenaar V ons welkom in zijn thuisstad, waar criminaliteit de spuigaten uitloopt, maar er altijd wel een kans ligt om jezelf omhoog te werken.

Het is nog niet bekend wanneer Cyberpunk 2077 uitkomt, maar de game verschijnt voor Xbox One, PlayStation 4 en pc.

Dying Light 2 aangekondigd

Ontwikkelaar Techland werkt aan Dying Light 2. Dit heeft de ontwikkelstudio aangekondigd tijdens de E3-presentatie van Microsoft.

In Dying Light 2 is de infectie die mensen verandert in razende zombies verder gevorderd en hebben mensen zich opgedeeld in verschillend facties. Volgens Narrative Director Chris Avellone hebben de keuzes van spelers grote gevolgen voor de spelwereld en hij illustreert dit aan de hand van een beslissing die de Peacekeeper-factie oppermachtig maakt. Dit betekent echter andere facties nu onderdrukt worden.

Techland heeft nog niets prijsgegeven over de verschijningsdatum van Dying Light 2.

Ori and the Will of the Wisps komt in 2019

Microsoft toonde tijdens zijn persconferentie een nieuwe trailer van Ori and the Will of the Wisps.

De game was eerder al aangekondigd. Het spel komt ergens in 2019 naar Xbox One en pc. Een precieze releasedatum is er nog niet.

Spelers trekken er op uit om "de mysteries buiten het bos van Nibel te ontdekken en Ori's ware lot te ontrafelen". De game is in 4K UHD op Xbox One X te spelen en een Xbox Play Anywhere-titel.

Metro: Exodus verschijnt in februari 2019

Metro: Exodus komt op 22 februari 2019 uit.

Dat heeft Microsoft tijdens zijn E3-persconferentie aangekondigd. De game kreeg tevens een nieuwe trailer. Het spel komt naar pc, Xbox One en PlayStation 4.

De game had oorspronkelijk in het derde kwartaal van dit jaar uit moeten komen. Metro: Exodus speelt zich na de gebeurtenissen in Metro 2033 en Metro: Last Light af en werd afgelopen E3 onthuld. De games zijn gebaseerd op de boeken van Dmitry Glukhovsky.

Nieuwe gameplaytrailer Crackdown 3 getoond

Crackdown 3 heeft een nieuwe gameplaytrailer gekregen. Hierin toont een virtuele Terry Crews over alle features van de game. Crackdown 3 verschijnt februari 2019 voor Xbox One en pc.

Microsoft toont skategame Session

De skategame Session komt naar Xbox One en pc, zo werd tijdens Microsofts persconferentie aangekondigd.

De game stond vorig jaar al op Kickstarter en is bedoeld als een spirituele opvolger van de Skate-reeks. De game wordt ontwikkeld door Crea-ture Studios.

Spelers gebruiken de twee analoge sticks om beide voeten te besturen. Het spel bevat geen scoresysteem, maar wel een video editor waarmee spelers hun trucjes kunnen opnemen en die kunnen delen op social media.

Er is nog geen releasedatum voor de game.

Nieuwe Battletoads-game aangekondigd voor 2019

Microsoft heeft een nieuwe game rondom de Battletoads-franchise aangekondigd.

Het spel moet ergens in 2019 verschijnen en lokale co-op voor drie spelers bevatten, maar meer informatie is nog niet bekend. Alleen onderstaande korte teaser werd getoond.

Rare ontwikkelde de originele Battletoads in 1991, maar de serie is al zo'n twee decennia geen nieuw deel in de franchise gezien. Het is niet bekend wie aan de nieuwe game werkt.

Lara is terug in trailer van Shadow of the Tomb Raider

Er is een nieuwe trailer van Shadow of the Tomb Raider uitgekomen. Deze trailer werd op Microsoft's E3-persconferentie getoond.

Het verhaal in Shadow of the Tomb Raider draait om het einde van de wereld en de avonturen van Lara Croft om dit tegen te gaan. Nieuw is dat het dit keer wellicht haar eigen schuld is. Ze grijpt namelijk een mythische dolk, ondanks waarschuwingen dat dit het einde der tijden zou veroorzaken. Wat volgt is een tsunami die een dorp compleet verwoest.

Vanaf 14 september is de game beschikbaar voor pc, Xbox One en PlayStation 4.

Kingdom Hearts 3 krijgt nieuwe trailer

Tijdens Microsoft's E3-conferentie werd Kingdom Hearts 3 getoond in een nieuwe trailer.

Hierin is onder andere Disney's Frozen voor het eerst te zien. Eerder vandaag werd aangekondigd dat de game op 29 januari uitkomt op PlayStation 4 en Xbox One. Bekijk hieronder de trailer.

Microsoft opent nieuwe studio The Initiative

Microsoft heeft een nieuwe studio geopend: The Initiative. Aan het roer staat voormalig Crystal Dynamics-hoofd Darrell Gallagher. Ook heeft het bedrijf vier ontwikkelaars opgekocht.

Wat The Initiative gaat maken, is nog niet bekend. Crystal Dynamics stamt al uit 1992, maar staat tegenwoordig vooral bekend om de Tomb Raider-reboots. Darrell Gallagher verliet de studio in 2015.

De studio's die Microsoft heeft opgekocht zijn Undead Labs (State of Decay), Playground Games (Forza), Ninja Theory (Hellblade) en Compulsion Games (We Happy Few). Phil Spencer van Microsoft geeft aan dat het meer wil investeren in bestaande franchises en tegelijk nieuwe franchises wil bouwen.

Tevens maakt Microsoft bekend dat We Happy Few nu uitgegeven wordt door Gearbox. Het bedrijf toonde een nieuwe verhaaltrailer.

©PXimport

Je bent niet de enige: veel mensen zetten hun vaatwasser vol op gevoel. Bord hier, glas daar, en hoppa – aanzetten maar. Maar wist je dat een slimme indeling niet alleen zorgt voor schonere vaat, maar ook voor minder slijtage aan je servies en machine? Hoe je dat doet, lees je hier.

Lees ook: De belangrijkste functies en programma’s van je vaatwasser uitgelegd

De meeste vaatwassers hebben een standaard indeling: bovenin plaats je kopjes, glazen en kleinere borden, onderin is ruimte voor grote borden, schalen en pannen. Bestek gaat meestal in een korf, al hebben sommige modellen bovenin een aparte lade speciaal voor messen, vorken en lepels. Veel rekken zijn verstelbaar of inklapbaar, zodat je echt goed de ruimte hebt voor alles. Waar je wat neerzet, maakt uit. Hieronder lees je per type vaat waar je op moet letten.

Glazen: opening naar beneden

Zet glazen altijd rechtop in het bovenrek, met voldoende tussenruimte. Zo voorkom je dat ze tegen elkaar stoten en krassen oplopen. Door ze met de opening naar beneden te plaatsen, zorg je dat er geen water in blijft staan en de binnenkant goed schoon wordt. Houd ze weg van de krachtige waterstralen onderin de machine, want die kunnen dun glas beschadigen. Sommige vaatwassers hebben bovendien een speciaal rekje bovenin waarin je de steel van wijnglazen kunt vastzetten. Handig én veilig.

©Serhiy Chaiko

Borden en pannen: vuilste kant naar het midden

Borden zet je het beste onderin de vaatwasser, met de vieze kant naar het midden. Daar komt namelijk het meeste water vandaan. Zorg dat ze elkaar niet raken, anders blijft er vuil tussen zitten. Grote schalen en pannen horen ook onderin, maar let erop dat ze geen sproeiarmen blokkeren. Dan blijft alles bereikbaar voor de waterstralen en wordt alles goed schoon.

©SK

Bestek, snijplanken en gardes

Plaats bestek in het daarvoor bedoelde mandje of leg het in de besteklade als je vaatwasser die heeft. Zo blijven messen, lepels en vorken netjes gescheiden en worden ze beter schoon. Zet messen altijd met de punt omlaag – dat is veiliger bij het uitruimen. Lepels en vorken kunnen juist met het handvat naar beneden, zodat het water de vuile kant goed raakt. Groot keukengerei, zoals snijplanken of gardes, zet je het beste rechtop in het bovenrek. Let er dan wel op dat ze de draaiende sproeiarmen niet belemmeren.

©Matrosova Alena

Kijk ook naar de vuilgraad

Wil je je vaatwasser slim indelen, kijk dan ook naar hoe vuil je afwas is. Zit er aangekoekt of ingedroogd vuil op, spoel dat dan even af voordat je alles inruimt. Zo voorkom je dat het filter verstopt raakt. Gaat het om licht of normaal vervuilde vaat? Dan kun je die meestal zonder voorspoelen in de machine zetten. Let er wel op dat er geen etensresten meer op zitten – denk aan botjes, stukjes groente of andere kliekjes.

©Ilja

Zo kies je het juiste vaatwasmiddel

Bij het kiezen van een vaatwasmiddel heb je grofweg drie mogelijkheden: tabletten of capsules (met poeder of vloeibare vulling), vloeibaar middel in een fles of los vaatwaspoeder. Tabletten zijn makkelijk in gebruik, maar meestal wel de duurste optie per wasbeurt. Vloeibare middelen lossen snel op, maar zijn vaak minder vriendelijk voor je portemonnee én het milieu. Poeder is meestal het voordeligst, mits je goed doseert. Hoe minder vuil je vaat, hoe minder poeder je nodig hebt – en dat scheelt meteen weer in kosten.

Dit moet je echt nooit doen

Wat je beter kunt laten? De vaatwasser helemaal volproppen. Als alles te dicht op elkaar staat, kunnen de sproeiers hun werk niet goed doen en blijft je vaat vies. Let er ook op dat de vaat elkaar niet raakt of deels afdekt – als kopjes bijvoorbeeld tegen schotels leunen of een schaal over een bord heen hangt. Zo voorkom je dat bepaalde delen simpelweg niet schoon worden. Gebruik daarnaast niet te veel – maar ook niet te weinig – vaatwasmiddel.

Vergeet het onderhoud niet!

Tot slot: vergeet het onderhoud niet. Maak het filter regelmatig schoon, verwijder kalkaanslag en draai af en toe een reinigingsprogramma met een speciale machinereiniger. Zo blijft je vaatwasser goed werken en gaat hij een stuk langer mee. Met een paar simpele handelingen blijft alles draaien zoals het hoort.

Lees ook: Hoe maakt een vaatwasser de vaat eigenlijk droog?

De zoekmachine van Google is nog steeds veruit de populairste in Nederland en België, maar het is de vraag of het voor elke zoekopdracht ook de beste keuze is. We geven je handige zoektips voor Google, maar bespreken ook krachtige alternatieven, al dan niet aangedreven door AI.

Tip 1 Google-instellingen

Wanneer je naar www.google.com surft, zie je direct de balk waarin je zoektermen kunt invoeren, waardoor veel gebruikers de optie Instellingen helemaal rechtsonder op de statusbalk missen. Toch kun je via deze optie je zoekervaring in Google op verschillende manieren aanpassen. Via Zoekinstellingen kun je bijvoorbeeld SafeSearch en Gepersonaliseerd zoeken inschakelen (Google gebruikt dan zoekopdrachten uit de browser voor relevantere resultaten). Met Personalisatie en cookies kun je onder andere advertentiepersonalisatie in- of uitschakelen. De optie Zoekgeschiedenis laat je, indien aangemeld bij Google, eerdere zoekopdrachten bekijken en verwijderen.

Je kunt diverse instellingen aanpassen vanuit de homepagina van Google.

Tip 2 Google-zoektermen

Na het invoeren van een zoekterm verschijnen de zoekresultaten. Welke resultaten je precies te zien krijgt, hangt af van Googles zoekalgoritmes (zie kader ‘Google-algoritmen’), maar het is uiteraard ook belangrijk welke zoektermen je intikt en hoe je dit precies doet. Diverse zoekoptimalisatietips vind je op deze webpagina (klik hier zeker ook op de link Google-zoekopdrachten verfijnen). Hieronder lichten we de interessantste uit en vullen deze aan met extra tips.

Weet alvast dat zoekopdrachten in Google niet hoofdlettergevoelig zijn: Haarlem, HAARLEM of haarlem maakt dus geen verschil. Om naar een exacte woordgroep te zoeken, plaats je deze tussen dubbele aanhalingstekens, bijvoorbeeld "De stille genieter". Standaard zoekt Google naar alle woorden die je invoert (dit wordt een impliciete AND-relatie genoemd), maar je kunt ook aangeven dat je naar pagina’s zoekt die één van de woorden bevatten door de Booleaanse operator OR (in hoofdletters) te gebruiken: stille OR genieter. Wil je specifieke woorden uitsluiten, laat je deze voorafgaan door een minteken, zoals in -stille.

Je kunt de zoekopdracht ook beperken tot een specifieke site of domein door site: voor je zoekterm in te voeren (zonder spatie), zoals site:id.nl Windows of site:nl Windows. Op een vergelijkbare manier kun je de zoekresultaten tot specifieke bestandstypes beperken, als volgt: filetype:pdf Windows.

Er zijn nog veel meer ‘shortcuts’ mogelijk, maar waarschijnlijk geef je hiervoor de voorkeur aan een gebruiksvriendelijke grafische interface.

Je zou het haast vergeten: om binnen een geopende webpagina te zoeken, hoef je in je browser maar op Ctrl+F te drukken en een zoekterm in te tikken.

Hoe meer zoekcriteria, hoe gerichter (en beperkter) de zoekresultaten.

Tip 3 Geavanceerd zoeken

Wil je complexere zoektermen gebruiken en heb je de typematige shortcuts niet zo goed onder de knie, maak dan gerust gebruik van de grafische zoekinterface van Google. Klik hiervoor op Tools rechtsonder de zoekbalk. Naast het aantal bijbehorende zoekresultaten kun je nu uit enkele filters kiezen, zoals land, taal en periode. Als je aangemeld bent bij Google, verschijnt hier ook Geavanceerd zoeken, waarmee je naar de grafische zoekinterface wordt geleid. Je kunt dit gedeelte ook rechtstreeks bereiken, via www.google.nl/advanced_search, ook zonder aanmelding.

Dit zoekformulier spreekt grotendeels voor zich en de uitgebreide opties laten fijnmazige zoekopdrachten toe. Zo kun je bijvoorbeeld zonder kennis van operatoren of andere shortcuts een zoekopdracht samenstellen naar webpagina’s die een exacte woordgroep bevatten, met uitsluiting van specifieke woorden, in het Nederlands, op een specifieke website en alleen voor PowerPoint-documenten.

Wanneer je vervolgens op de knop Geavanceerd zoeken drukt, zie je de overeenkomstige zoekopdracht in de zoekbalk verschijnen. Handig, want zo leer je snel zelf de juiste operatoren gebruiken.

Met het zoekformulier van Google kun je op een eenvoudige manier complexe zoekopdrachten uitvoeren.

Tip 4 Afbeeldingen

Soms wil je specifiek naar afbeeldingen zoeken en ook hiervoor kun je bij Google terecht. Het volstaat om op Afbeeldingen te klikken, net onder de zoekbalk. Merk op dat je hier ook andere zoekcategorieën vindt, zoals Video’s, Nieuws, Producten, Boeken en (via Meer) Financieel. Klik je vervolgens op Tools, dan verschijnen specifieke filters voor afbeeldingen, zoals Grootte, Kleur, Type, Periode en Gebruiksrechten, zodat je gericht naar plaatjes kunt zoeken.

Bij Gebruiksrechten kun je kiezen tussen Creative Commons-licenties (uitleg vind je hier) en Commerciële en andere licenties. Selecteer vervolgens een afbeelding en klik in het rechterdeelvenster op Licentiegegevens voor meer informatie. Helaas is het vaak niet (meteen) duidelijk om welke licentie het precies gaat.

Ben je specifiek op zoek naar rechtenvrij beeldmateriaal, dan kun je daarom beter gebruikmaken van zoekplatforms als Pixabay of Pexels. Bij deze laatste kun je bovendien filteren op standen (Liggend, Staand, Vierkant), op formaat (Groot, Medium, Klein) en op een twintig kleurschakeringen.

Voor rechtenvrij beeldmateriaal gebruik je beter een gespecialiseerd zoekplatform zoals Pexels.

Tip 5 Omgekeerd zoeken

Veel gebruikers weten niet dat je webpagina’s of andere afbeeldingen kunt zoeken op basis van een geüploade afbeelding – dit wordt ook wel omgekeerd zoeken genoemd. Je wilt bijvoorbeeld weten welk gebouw er op een foto staat, of je wilt nagaan op welke sites de afbeelding voorkomt. Ga naar Google Afbeeldingen en klik op het camera-pictogram rechts in de zoekbalk. Sleep een afbeelding naar het venster, klik op Upload een bestand of plak de url van de afbeelding in de balk. Zodra je op Zoeken klikt, gaat Google Lens op zoek naar visuele overeenkomsten en relevante links. Klik onder de foto op Exacte overeenkomsten om te zien welke sites die afbeelding hebben gebruikt. Je kunt het focuskader op de foto schalen en verplaatsen om aan te geven welk deel van de afbeelding je precies wilt analyseren. Het is ook mogelijk de visuele zoekopdracht met trefwoorden aan te vullen. Bevat je afbeelding tekst, dan kun je deze via de 文A-knop rechtsonder laten vertalen in de gewenste doeltaal.

Omgekeerd zoeken met Google Lens.

Tip 6 Google-app

Om zoekopdrachten via Google uit te voeren op je Android-toestel of iPhone, kun je de gratis app Google installeren en gebruiken. Ook hier kun je zoektermen intikken of, via het microfoon-pictogram, inspreken. Naast de zoekbalk vind je een camera-pictogram waarmee je zoekopdrachten aan Google Lens (zie tip 5) kunt doorspelen.

Onder de zoekbalk vind je ook weer een 文A-knop, waarmee je tekst op een afbeelding kunt laten vertalen. Daarnaast is er een muzieknoot-icoon: klik hierop en speel, zing of neurie een muzieknummer. Als het goed is, herkent Google Zoeken de melodie en krijg je aangepaste zoekresultaten, zoals muzieknummers op YouTube.

Met de Google-app krijg je handige zoekopties via duidelijke pictogrammen.

Tip 7 Browser-zoekmachine

Google mag dan de populairste zoekmachine zijn, het is zeker niet de enige en, afhankelijk van wat je precies zoekt of waar jij belang aan hecht, ook niet noodzakelijk de beste. Hieronder vind je enkele handige alternatieven. We leggen je eerst uit hoe je in je browser een andere standaardzoekmachine instelt of hoe je via snelkoppelingen specifieke zoektools kunt aanroepen.

Laten we beginnen met Chromium-browsers. Tik, afhankelijk van je browser, in de adresbalk chrome://settings/search, brave://settings/search of edge://settings/search in. In Chrome of Brave klik je vervolgens op Zoekmachines en Site Search beheren. Klik op het knopje met de drie stippen naast je favoriete zoekmachine en kies Instellen als standaard. Je kunt ook een extra zoekmachine toevoegen en deze via een ‘snelkoppeling’ vanuit de adresbalk oproepen. Stel, je wilt Brave Search (zie tip 13) als extra zoekmachine. Klik dan op de knop Toevoegen. Vul Brave Search in bij Naam, bijvoorbeeld bs als Snelkoppeling en https://search.brave.com/search?q=%s bij URL met %s in plaats van zoekterm. Bevestig met Toevoegen. Wanneer je nu bs <spatie> intikt in de adresbalk, gevolgd door een zoekterm, zal je browser deze doorgeven aan Brave Search.

In Edge werkt dit op vergelijkbare wijze, via Zoekprogramma’s beheren en Toevoegen.

Je kunt meerdere zoekmachines in je browser definiëren (met aangepaste snelkoppelingen).

Tip 8 Privacybewust zoeken

Privacyvriendelijke zoekmachines zijn een goed alternatief als je geen fan bent van het bijna onbegrensde dataverzamelen door diensten als Google of Bing. Als je privacy belangrijk vindt, kun je beter kiezen voor een zoekmachine die minder of geen persoonlijke gegevens bewaart, zoals DuckDuckGo. Je kunt elk zoekresultaat ook in ‘anonieme weergave’ bezoeken (aangegeven door een blauw kader rond de webpagina), waarbij je DNS-aanvraag wordt gemaskeerd, samen met je ip-adres, locatie en user agent (die aangeeft met welke browser en welk systeem je werkt), ongeveer zoals bij een VPN-verbinding. Handig zijn ook de zogeheten bangs, vergelijkbaar met snelkoppelingen in browsers (zie tip 7). Er zijn maar liefst zo’n 13.500 bangs beschikbaar, zoals !p (Pinterest), !pexels (Pexels), !dpl (DeepL) en !wbm (WayBack Machine). Tik gewoon de bang in, gevolgd door je zoekterm in de zoekbalk.

Andere betrouwbare zoekmachines die ook privacy hoog in het vaandel dragen, zijn Startpage, van Nederlandse origine, en het Franse Qwant, beide met vergelijkbare privacygaranties.

Vanuit DuckDuckGo kun je webpagina’s ook geanonimiseerd bezoeken.

Tip 9 Specifiek zoeken

Zoekmachines als Google, Bing en DuckDuckGo bieden weliswaar de mogelijkheid om gericht te zoeken naar afbeeldingen, video’s en nieuwsberichten, maar voor specifieke zoekopdrachten zijn gespecialiseerde platformen vaak beter geschikt.

Voor wetenschappelijk werk is Google Scholar alvast een uitstekende keuze. Deze dienst biedt toegang tot meer dan 300 miljoen artikelen, boeken, proefschriften en rapporten uit diverse disciplines, vaak met links naar volledige teksten. Je kunt filteren op periode, taal en brontype. Na aanmelding kun je resultaten aan je persoonlijke bibliotheek toevoegen en organiseren in eigen categorieën, handig om bronnen later te raadplegen.

Ben je meer geïnteresseerd in (Europese) cultuur, dan is Europeana een waardevolle bron. Deze bibliotheek geeft toegang tot meer dan 50 miljoen culturele objecten, waaronder kunstwerken, boeken, muziek, video’s en erfgoedcollecties. Tijdens het zoeken kun je filters activeren als Thema (Archeologie, Kranten, Sport enzovoort), Media (Afbeelding, Tekst, Geluid, Video) en licentie (mate van vrij gebruik).

Als je historische gegevens nodig hebt, is Internet Archive onmisbaar. Je vindt hier een enorme hoeveelheid content, zoals 40 miljoen boeken en teksten, 800 miljard gearchiveerde webpagina’s (open de rubriek Web voor de Wayback Machine), miljoenen audiobestanden, afbeeldingen, video’s en zo’n 2 miljoen softwareprogramma’s.

Met het Internet Archive heb je toegang tot een indrukwekkend en veelzijdig historisch archief.

Tip 10 AI aanzetten

Tot nu toe hebben we vooral traditionele zoekmachines en doorzoekbare archieven besproken, terwijl AI nauwelijks aan bod kwam. Toch heeft AI een groeiende invloed op zowel de werking van zoekmachines als je zoekgedrag.

Google is bijvoorbeeld bezig met de uitrol van AI-overviews in zijn zoekmachine. Deze door AI gegenereerde samenvattingen verschijnen bovenaan de zoekresultaten en bieden een snel overzicht van informatie over de zoekopdracht, samengesteld uit diverse, aanklikbare bronnen. Google noemt dit de Search Generative Experience (SGE).

Je kunt deze functie vooral gebruiken om complexe vragen te beantwoorden. Hoewel SGE in de EU nog niet beschikbaar is, zie je al wel de eerste tekenen van deze ontwikkeling. Bij sommige zoekopdrachten, zoals bij Wat is fotosynthese?, laat Google bijvoorbeeld bovenaan een of meer fragmenten (‘featured snippets’) zien van betrouwbare bronnen, inclusief links. Vaak verschijnen er ook video- of afbeeldingsknipsels, wat je kunt testen met bijvoorbeeld Geef de stappen voor het bakken van een cake.

De knipsels bovenin Googles zoekresultaten zijn een opstapje naar de AI-overviews.

Tip 11 AI-extensie

Je kunt de zoekmachine van Google, evenals die van Bing en DuckDuckGo, uitbreiden met AI-functionaliteit via de browserextensie ChatGPT for Google, beschikbaar voor Chromium-browsers zoals Chrome, Edge, Brave en Opera. Installeer de extensie, geef de gevraagde toestemming (de extensie krijgt toegang tot de bezochte webpagina’s), en meld je aan met je Google-account. Het is handig om de extensieknop meteen vast te pinnen op de knoppenbalk van je browser.

Open een van de genoemde zoekmachines en voer een zoekopdracht in. Als alles goed is, verschijnt rechts van de zoekresultaten een menu waarin je bovenaan kunt kiezen aan welke AI-chatbot je de zoekopdracht wilt doorgeven, zoals GPT 4o mini en Gemini. Voor GPT 4o mini moet je mogelijk eerst op een ander tabblad aanmelden bij www.chatgpt.com. De andere AI-bots zijn alleen beschikbaar via een betaald abonnement.

Je kunt de tool ook zo instellen dat de zoekopdracht alleen naar een AI-bot wordt gestuurd als je de zoekopdracht met een vraagteken afsluit. Klik op het tandwielpictogram, open Zoekpaneel en selecteer bij Triggermodus de optie Vraagteken. Bevestig met Wijzigingen opslaan.

ChatGPT for Google: de gratis versie beperkt je tot een paar AI-bots.

Tip 12 Hybride zoekmachines

De gratis versie van ChatGPT for Google is behoorlijk beperkt en vereist de nodige machtigingen. Vind je dit storend, dan kun je beter kiezen voor een ‘hybride’ zoekmachine. Deze combineert traditionele zoekalgoritmes, webscraping en indexering van internetinformatie, waarna AI wordt ingezet voor verwerking en samenvatting van deze gegevens.

Perplexity is een voorbeeld van zo’n hybride zoekmachine. Na het invoeren van een zoekopdracht zie je de gebruikte bronnen, gevolgd door een overzichtelijk antwoord en gerelateerde vragen. Je kunt ook een beperkt aantal documenten uploaden (3 per dag), maar hiervoor moet je je wel aanmelden. De Pro-versie (circa 23,50 euro per maand) biedt meer mogelijkheden, waaronder diverse AI-modellen, onbeperkt aantal uploads en toegang tot Dall-E.

Een andere hybride zoekmachine is You.com, die op een vergelijkbare manier werkt. Zodra je je aanmeldt, komen er extra functies beschikbaar, zoals de keuze uit verschillende ‘agents’ met een eigen focus. Zo benadert Research je zoekopdracht diepgaander wetenschappelijk en Creative tracht deze om te zetten in een infogram. De Pro-versie (15 USD per maand) biedt toegang tot nog meer AI-modellen en agents.

You.com: een hybride zoekmachine waarin AI de zoekresultaten direct verwerkt.

Tip 13 AI-aanvullingen

Niet alleen Google heeft door dat AI onmisbaar wordt voor zoekmachines, ook concurrenten als Brave en Microsoft Bing hebben dit goed begrepen. Bij de relatief nieuwe zoekdienst Brave Search kun je zelf kiezen of je traditionele zoekresultaten wilt uitbreiden met AI-gegenereerde samenvattingen, vergelijkbaar met de AI-overviews van Google. Bij het invoeren van een zoekopdracht krijg je eerst alleen traditionele zoekresultaten te zien. Klik je rechts van de zoekbalk op het ster-pictogram, dan verschijnt direct een samenvatting met aanklikbare bronvermeldingen. Het schuifbalk-pictogram biedt de mogelijkheid extra filters te activeren.

Als je een zoekopdracht invoert bij Bing, zie je vaak bovenaan een gestructureerde AI-samenvatting met bronvermelding. Rechts van de zoekbalk vind je de knop Diepgaand zoeken, waarbij wordt vermeld dat GPT-resultaten ongeveer 30 seconden duren.

Bing analyseert hierbij je zoekopdracht om je achterliggende intentie en nuances beter te begrijpen. Dit resulteert in variaties op je oorspronkelijke zoekopdracht (in het kader ‘Diepgaand zoeken’), waarmee je verschillende aspecten van het onderwerp belicht en geen informatie mist. Daarnaast raadpleegt Bing meer websites dan bij een standaard zoekopdracht.

Brave Search: je beslist per zoekopdracht of je AI-samenvattingen wenst.

Tip 14 AI-zoekmachines

Traditionele zoekmachines verschuiven steeds meer richting AI, terwijl pure AI-chatbots zoals ChatGPT op hun beurt zoekmachinefunctionaliteit integreren. Aanvankelijk was de ChatGPT Search-functie enkel beschikbaar voor betalende Plus-gebruikers, maar nu is deze voor iedereen toegankelijk.

Bezoek ChatGPT of installeer de ChatGPT-app (voor desktop en mobiel) en meld je aan bij OpenAI. Voer je zoekopdracht in als prompt, klik op het wereldbol-pictogram onder de prompt zodat het blauw kleurt, en klik vervolgens op de blauwe pijlknop. ChatGPT raadpleegt meerdere internetbronnen en geeft een overzichtelijke samenvatting. Bij elke paragraaf verschijnt een aanklikbare link, en onder het antwoord kun je op Bronnen klikken. Dit opent een apart deelvenster of pop-up (op mobiel), waar je een korte context en aanvullende klikbare citaten vindt.

ChatGPT Search is ook als browser-extensie beschikbaar in de Chrome Web Store voor Chromium-browsers. Houd er rekening mee dat deze extensie meteen je standaardzoekmachine vervangt door ChatGPT. Wanneer je een zoekopdracht in de adresbalk invoert, word je nu automatisch omgeleid naar de site van ChatGPT. In Tip 7 lees je hoe je de standaardzoekmachine eventueel weer kunt herstellen.

ChatGPT heeft intussen een heuse internetzoekfunctionaliteit ingebouwd.

Tip 15 Nadelen van LLM’s

Je kunt generatieve AI-chatbots ook gebruiken als een zoekmachine op basis van AI, waarbij de antwoorden niet per se live op het internet worden opgezocht, maar door het neurale netwerk van het Large Language Model (LLM) worden gegenereerd op basis van eerdere trainingsdatasets.

Je houdt dan wel het best enkele zaken in gedachten. Zo hebben de meeste LLM’s een cut-off-datum, wat betekent dat de trainingsdata minstens zo oud zijn. LLM’s gebruiken ook soms verouderde informatie zonder dit expliciet te melden, waardoor je mogelijk niet beseft dat de data niet actueel zijn. Bovendien kunnen LLM’s soms op overtuigende wijze informatie verzinnen (‘hallucineren’). Weet ook dat niet alle AI-chatbots directe bronverwijzingen bieden. Factchecking via betrouwbare bronnen (zoals met traditionele zoekmachines) is dan zeker aan te raden.

Meer nog dan bij traditionele zoekmachines kunnen de antwoorden van een AI-chatbot ook sterk afhangen van hoe je de vraag formuleert. AI-chatbots zoals ChatGPT zoeken soms live op internet als zij zelf inschatten dat dit nodig is, wat invloed kan hebben op het antwoord. Een trefwoord als momenteel of januari 2025 in je prompt bijvoorbeeld kan hiervoor al volstaan.

Bij ChatGPT werk je links zonder ‘live’ internet en rechts met live internet (trefwoord ‘momenteel’).

Tip 16 Voordelen van LLM’s

Je moet extra voorzichtig zijn wanneer je LLM’s puur op basis van AI bevraagt, maar voor sommige zoekopdrachten krijg je vaak sneller en betere antwoorden. We geven slechts een paar voorbeelden.

Als je de menuopties van een applicatie niet goed begrijpt, is het vaak lastig om via traditionele zoekmachines een verklaring te vinden, tenzij er een online handleiding beschikbaar is. Met een AI-chatbot als ChatGPT volstaat het meestal om een schermafbeelding van de menu-opties te maken (bijvoorbeeld met Shift+Windows-toets+S), deze via Ctrl+V in de prompt te plakken en een korte tekstprompt toe te voegen. Zoek je bijvoorbeeld een Excel-formule of een script in VBA (voor Office-macro’s), dan kun je vaak volstaan met een duidelijke omschrijving als prompt. Even later krijg je dan een werkende code terug.

Er zijn ook andere zoekopdrachten waarin AI-chatbots dikwijls beter presteren dan traditionele zoekmachines, bijvoorbeeld als je stap voor stap instructies, algoritmische of logische problemen, advies voor concrete situaties, samenvattingen of historische kennis nodig hebt, tenzij het misschien om sterk gespecialiseerde onderwerpen gaat.

Wat ons betreft is het duidelijk: optimaal zoeken wordt steeds interactiever en zal gebaseerd zijn op een slimme combinatie van zoekalgoritmen en AI.

Heb je problemen met een programma? Upload een screenshot naar ChatGPT!