Pdf is het populairste formaat om documenten in op te slaan en te delen; je vindt pdf’s overal op het internet terug. Dat hoeft geen verbazing te wekken: deze ‘draagbare documenten’ laten zich op haast alle platformen en toestellen openen en ze zien er telkens precies uit zoal de maker dat ook bedoeld had.

Tip 01: Formaat

Voor wie 25 jaar niet op aarde heeft geleefd: pdf staat voor ‘portable document format’ en is de facto de standaard voor de uitwisseling van elektronische documenten waarvan de originele opmaak en lettertypes mooi behouden moeten blijven. Aanvankelijk was het een gesloten formaat uit de stal van Adobe, maar in 2008 werd het officieel als een open standaard uitgebracht. In de loop van de jaren werden er steeds nieuwe (sub)versies ontwikkeld: van 1.0 tot 1.7 en in augustus 2017 de voorlopig laatste versie 2.0 (ISO 32000-2). Bovendien breit Adobe zelf regelmatig ook eigen extensies aan de pdf-specificatie. Een mooi overzicht van deze versies en extensies vind je hier.

©PXimport

Tip 02: Tekstverwerkers

Om een pdf-document te creëren hoef je niet noodzakelijk te gaan shoppen: de betere tekstverwerker heeft zo’n functie al netjes ingebouwd. We nemen MS Word en het gratis LibreOffice Writer even als voorbeeld.

In MS Word selecteer je Bestand / Opslaan als / PDF (*.pdf). Via Meer opties kun je vervolgens kiezen tussen Standaard en Minimale grootte, waarbij deze laatste vooral is bedoeld voor online publicatie. De knop Opties geeft je toegang tot enkele aanvullende instellingen.

In LibreOffice Writer kies je Bestand / Exporteren als / Exporteren als PDF en je merkt meteen dat je heel wat meer mogelijkheden hebt dan in MS Word. Op het tabblad Algemeen bijvoorbeeld kun je onder meer een watermerk aanbrengen, de resolutie voor de afbeeldingen instellen en je document een Hybrid PDF maken. Deze laatste optie zorgt ervoor dat er in het pdf-document ook een odf-document wordt ingebed, zodat je naderhand nog makkelijk wijzigingen kunt doorvoeren vanuit Writer. Ook het tabblad Beveiliging is interessant: hier leg je de rechten op het document vast op basis van een wachtwoord. Je kunt bijvoorbeeld zo’n wachtwoord vereisen wanneer iemand het document (in hoge resolutie) wilt kunnen afdrukken of wilt kopiëren of aanpassen.

©PXimport

Tip 03: Formulieren

Het is ook mogelijk een heus pdf-formulier te creëren dat dan door je ontvangers kan worden ingevuld. In MS Word zijn de mogelijkheden ook op dit vlak duidelijk beperkter dan bij LibreOffice Writer. In Writer ga je in vogelvlucht als volgt te werk. Ga naar Formulier en activeer de Ontwerpmodus. Tik de naam van het eerste invoerveld in en selecteer een geschikt besturingselement, zoals Tekstvak of Keuzelijst, of klik op Meer velden om ook onderdelen als Datumveld of Valutaveld te kunnen selecteren. Je treft hier ook het item Groepsvak aan. Dat is handig voor het maken van onderling exclusieve keuzes, zoals bij keuzerondjes. Teken de benodigde ruimte voor het gekozen element in je document. Klik die vervolgens aan met de rechtermuisknop en kies Besturingselement. Je kunt nu allerlei eigenschappen wijzigen en instellen. Je invulformulier testen doe je door tijdelijk de Ontwerpmodus uit te schakelen. Bewaar je formulier met Bestand / Exporteren als / Exporteren als PDF en zorg dat er op het tabblad Algemeen een vinkje staat bij PDF-formulier maken en selecteer PDF bij Opmaak bevestigen.

©PXimport

Tip 04: Virtuele printer

Sommige tekstverwerkers beschikken dus over een pdf-exportfunctie, maar dat geldt lang niet voor alle programma’s (bijvoorbeeld WordPad). In zulke gevallen kun je nog de ingebouwde virtuele pdf-printer van Windows aanspreken: kies Afdrukken en selecteer de printer Microsoft Print to PDF. We hebben het helaas al vaker meegemaakt dat bepaalde (grafische) elementen niet goed doorkomen – zelfs bij de pdf-exportfunctie van MS Word. Een betere tool is dan de gratis Community Edition van BullZip PDF Printer. Tijdens de installatie laat je het vinkje staan bij Download en installeerGhostscript Lite. Optionele items zijn PDF Power Tool (voor het digitaal ondertekenen van pdf’s) en Xpdf (pdf viewer en toolkit).

Na afloop vind je ook deze virtuele printer terug in het afdrukmenu, met de naam Bullzip PDF Printer. Meer opties vind je via Printereigenschappen / Voorkeursinstellingen / Geavanceerd. Nog meer mogelijkheden komen beschikbaar in het dialoogvenster dat verschijnt als je de knop Afdrukken indrukt, met tabbladen als Afbeelding, Watermerk, Samenvoegen en Beveiliging. Op dit laatste kun je diverse rechten instellen, en zowel een gebruikers- als een eigenaarswachtwoord opgeven; het eerste is nodig om het document te kunnen openen, het tweede geeft toegang tot de beveiligingsinstellingen.

©PXimport

Tip 05: Scanner

Je hebt een scanner en je wilt je scans ook in pdf-formaat kunnen bewaren. Voorziet je scansoftware niet in zo’n optie, dan kun je de resulterende afbeelding in een tekstverwerker als Word of Writer oproepen om die via de exportfunctie in pdf om te zetten.

Een handiger alternatief is het gratis NAPS2 (Not Another PDF Scanner 2).

Start de tool op, klik op Profielen / Nieuw. Klik op Apparaat kiezen en duid je scanner aan – desnoods schakel je tussen WIA driver en TWAIN driver - waarna je alle scanopties naar wens instelt. Bevestig met OK, zorg dat het juiste profiel is geselecteerd en druk op Scannen. Na de scan klik je op PDF opslaan, tenzij je eerst nog aan de opties wilt sleutelen via PDF-instellingen. Het is ook mogelijk eerst nog andere documenten te scannen en die samen in één groot pdf-bestand te bewaren.

Houd er wel rekening mee dat je tekst als afbeelding in je pdf terechtkomt. Gelukkig voorziet NAPS2 ook in een ocr-module (optical character recognition) die maakt dat je pdf op tekst doorzoekbaar wordt. Klik na de scan op OCR – download eventueel eerst nog de gewenste taal, zoals Dutch – plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR, selecteer de taal en bevestig met OK. Vervolgens bewaar je de pdf.

©PXimport

Bitmap versus vectorieel

©PXimport

Tip 06: Mobiel

Het zal je weinig verbazen dat er inmiddels ook heel wat mobiele apps bestaan waarmee je pdf-documenten creëert. Op Android vinden we de gratis Google Drive-app een van de handigste tools. Start de app op, tik de plus aan en kies Scannen. Vervolgens neem je een foto van het object of het document. Tik nogmaals op de plus indien je meer pagina’s wilt scannen. Tik het vinkje aan om de afbeeldingen naar pdf te converteren. Deze pdf wordt dan bewaard in een zelf te bepalen map binnen je eigen Google Drive, onder de naam Gescand_[datum_tijdstip].pdf.

Wil je bestaande foto’s in een pdf onderbrengen, dan kun je de gratis app Image to PDF Converter (DLM Infosoft) overwegen. Daarin selecteer je foto’s, geef je de pdf een naam, stel je de compressie en/of wachtwoordbeveiliging in en klaar.

iOS doet uiteraard niet onder. Een van de betere documentscanners die ook pdf’s kunnen creëren vinden we Genius Scan (The Grizzly Labs) – die laat je trouwens ook toe foto’s in je pdf onder te brengen. De betaalde plus-versie (€ 8,99) biedt nog meer mogelijkheden, zoals uploads naar diverse cloudopslagdiensten.

©PXimport

PDFill PDF Editor

©PXimport

Tip 07: Handtekening

Het gebeurt steeds vaker dat je een pdf krijgt doorgemaild die je moet ondertekenen voordat je hem terugstuurt. Dat is eenvoudiger dan je misschien denkt: heel wat PDF-readers bieden die mogelijkheid, waaronder de bekende Adobe Acrobat Reader DC. Jammer genoeg is het meteen ook de logste in zijn soort. Lichtvoetiger alternatieven die bovendien meer annotatie- en bewerkingsmogelijkheden bieden zijn Nitro PDF Reader en Gaaiho PDF Reader. We gaan wat dieper in op deze laatste.

Een grafische handtekening plaatsen gaat als volgt. Ga naar Home en kies Handwritten signature. Om een nieuwe handtekening te creëren klik je vervolgens op Manage all signatures. Druk op het plusknopje en kies Draw my signature of Import an image as my signature. Bewaar je handtekening zodat die voortaan beschikbaar komt zodra je Place a Handwritten Signature selecteert. De grootte van de handtekening laat zich eenvoudigweg met de muis aanpassen.

©PXimport

Tip 08: Annotaties

Vaak dient je handtekening vergezeld te gaan van iets als ‘Gelezen en goedgekeurd’. Gelukkig maakt een tool als Gaaiho Reader het makkelijk om ook tekstvakken toe te voegen en die naar wens te positioneren en te schalen. Ook deze optie vind je op het tabblad Home, waar je Text box of Typewriter selecteert. Bij de eerste trek je dan eerst een rechthoek voor je tekstvak, terwijl je bij de tweede optie alleen de cursor hoeft te positioneren waarna je meteen tekst kunt intikken. Je bepaalt ook zelf het lettertype en de kleur en wanneer je op de Select Tool klikt, kun je de tekst nog makkelijk verplaatsen met de muis. Dat geldt trouwens ook voor andere objecten die je kunt toevoegen, zoals Note (kleefbriefje) of – op het tabblad Comment – Callout (tekstballon), Stamps (stempels; via het groene plusknopje creëer je ook je eigen stempels en via het tandwielpictogram importeer je andere stempels) en allerlei grafische figuren (via de knop Draw Tools). Met de knop Attachments kun je zelfs een extern (geluids)bestand aan je pdf-document koppelen. Mogelijkheden te over dus.

©PXimport

Tip 09: Bewerkingen

Voor annotaties kun je dus goed bij Gaaiho Reader terecht, maar wat als je pdf-documenten bijvoorbeeld wilt samenvoegen, opsplitsen of roteren? In de kadertekst verwezen we al naar PDFill PDF Tools, maar nog uitgebreider is het gratis PDF Candy, beschikbaar als webapplicatie maar ook als Windows-app (de Pro-versie heeft iets meer mogelijkheden en kost 29,95 euro). Zowel online als in de desktopversie bevat de interface een hele reeks pictogrammen (44 online; 35 desktop), telkens met een korte omschrijving die aangeeft wat de betreffende functie precies doet. De desktopvariant is opgedeeld in drie rubrieken en het is meteen duidelijk dat conversietools de overhand hebben: Vanuit PDF converteren (9), Naar PDF converteren (15), Andere tools (11). In de eerste categorie tref je conversies aan naar onder meer doc(x), odt, jpg, png en tiff, maar er is tevens een ocr-module (jammer genoeg niet voor het Nederlands). De tweede categorie gaat de andere richting uit, met omzettingen van onder meer doc(x), odt, xls(x), html, epub, mobi, png enzovoort. De categorie Andere tools ten slotte bevat een waaier aan handige hulpmiddelen, waaronder pdf comprimeren, samenvoegen, opsplitsten, ontgrendelen, roteren, bijsnijden en tekst of afbeeldingen extraheren.

In de meeste gevallen komt het erop neer je bronbestand te selecteren, een paar parameters in te vullen en het startcommando te geven. Makkelijk zat dus.

©PXimport

Ingebedde fonts

©PXimport

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!