Pdf is het populairste formaat om documenten in op te slaan en te delen; je vindt pdf’s overal op het internet terug. Dat hoeft geen verbazing te wekken: deze ‘draagbare documenten’ laten zich op haast alle platformen en toestellen openen en ze zien er telkens precies uit zoal de maker dat ook bedoeld had.

Tip 01: Formaat

Voor wie 25 jaar niet op aarde heeft geleefd: pdf staat voor ‘portable document format’ en is de facto de standaard voor de uitwisseling van elektronische documenten waarvan de originele opmaak en lettertypes mooi behouden moeten blijven. Aanvankelijk was het een gesloten formaat uit de stal van Adobe, maar in 2008 werd het officieel als een open standaard uitgebracht. In de loop van de jaren werden er steeds nieuwe (sub)versies ontwikkeld: van 1.0 tot 1.7 en in augustus 2017 de voorlopig laatste versie 2.0 (ISO 32000-2). Bovendien breit Adobe zelf regelmatig ook eigen extensies aan de pdf-specificatie. Een mooi overzicht van deze versies en extensies vind je hier.

©PXimport

Tip 02: Tekstverwerkers

Om een pdf-document te creëren hoef je niet noodzakelijk te gaan shoppen: de betere tekstverwerker heeft zo’n functie al netjes ingebouwd. We nemen MS Word en het gratis LibreOffice Writer even als voorbeeld.

In MS Word selecteer je Bestand / Opslaan als / PDF (*.pdf). Via Meer opties kun je vervolgens kiezen tussen Standaard en Minimale grootte, waarbij deze laatste vooral is bedoeld voor online publicatie. De knop Opties geeft je toegang tot enkele aanvullende instellingen.

In LibreOffice Writer kies je Bestand / Exporteren als / Exporteren als PDF en je merkt meteen dat je heel wat meer mogelijkheden hebt dan in MS Word. Op het tabblad Algemeen bijvoorbeeld kun je onder meer een watermerk aanbrengen, de resolutie voor de afbeeldingen instellen en je document een Hybrid PDF maken. Deze laatste optie zorgt ervoor dat er in het pdf-document ook een odf-document wordt ingebed, zodat je naderhand nog makkelijk wijzigingen kunt doorvoeren vanuit Writer. Ook het tabblad Beveiliging is interessant: hier leg je de rechten op het document vast op basis van een wachtwoord. Je kunt bijvoorbeeld zo’n wachtwoord vereisen wanneer iemand het document (in hoge resolutie) wilt kunnen afdrukken of wilt kopiëren of aanpassen.

©PXimport

Tip 03: Formulieren

Het is ook mogelijk een heus pdf-formulier te creëren dat dan door je ontvangers kan worden ingevuld. In MS Word zijn de mogelijkheden ook op dit vlak duidelijk beperkter dan bij LibreOffice Writer. In Writer ga je in vogelvlucht als volgt te werk. Ga naar Formulier en activeer de Ontwerpmodus. Tik de naam van het eerste invoerveld in en selecteer een geschikt besturingselement, zoals Tekstvak of Keuzelijst, of klik op Meer velden om ook onderdelen als Datumveld of Valutaveld te kunnen selecteren. Je treft hier ook het item Groepsvak aan. Dat is handig voor het maken van onderling exclusieve keuzes, zoals bij keuzerondjes. Teken de benodigde ruimte voor het gekozen element in je document. Klik die vervolgens aan met de rechtermuisknop en kies Besturingselement. Je kunt nu allerlei eigenschappen wijzigen en instellen. Je invulformulier testen doe je door tijdelijk de Ontwerpmodus uit te schakelen. Bewaar je formulier met Bestand / Exporteren als / Exporteren als PDF en zorg dat er op het tabblad Algemeen een vinkje staat bij PDF-formulier maken en selecteer PDF bij Opmaak bevestigen.

©PXimport

Tip 04: Virtuele printer

Sommige tekstverwerkers beschikken dus over een pdf-exportfunctie, maar dat geldt lang niet voor alle programma’s (bijvoorbeeld WordPad). In zulke gevallen kun je nog de ingebouwde virtuele pdf-printer van Windows aanspreken: kies Afdrukken en selecteer de printer Microsoft Print to PDF. We hebben het helaas al vaker meegemaakt dat bepaalde (grafische) elementen niet goed doorkomen – zelfs bij de pdf-exportfunctie van MS Word. Een betere tool is dan de gratis Community Edition van BullZip PDF Printer. Tijdens de installatie laat je het vinkje staan bij Download en installeer Ghostscript Lite. Optionele items zijn PDF Power Tool (voor het digitaal ondertekenen van pdf’s) en Xpdf (pdf viewer en toolkit).

Na afloop vind je ook deze virtuele printer terug in het afdrukmenu, met de naam Bullzip PDF Printer. Meer opties vind je via Printereigenschappen / Voorkeursinstellingen / Geavanceerd. Nog meer mogelijkheden komen beschikbaar in het dialoogvenster dat verschijnt als je de knop Afdrukken indrukt, met tabbladen als Afbeelding, Watermerk, Samenvoegen en Beveiliging. Op dit laatste kun je diverse rechten instellen, en zowel een gebruikers- als een eigenaarswachtwoord opgeven; het eerste is nodig om het document te kunnen openen, het tweede geeft toegang tot de beveiligingsinstellingen.

©PXimport

Tip 05: Scanner

Je hebt een scanner en je wilt je scans ook in pdf-formaat kunnen bewaren. Voorziet je scansoftware niet in zo’n optie, dan kun je de resulterende afbeelding in een tekstverwerker als Word of Writer oproepen om die via de exportfunctie in pdf om te zetten.

Een handiger alternatief is het gratis NAPS2 (Not Another PDF Scanner 2).

Start de tool op, klik op Profielen / Nieuw. Klik op Apparaat kiezen en duid je scanner aan – desnoods schakel je tussen WIA driver en TWAIN driver - waarna je alle scanopties naar wens instelt. Bevestig met OK, zorg dat het juiste profiel is geselecteerd en druk op Scannen. Na de scan klik je op PDF opslaan, tenzij je eerst nog aan de opties wilt sleutelen via PDF-instellingen. Het is ook mogelijk eerst nog andere documenten te scannen en die samen in één groot pdf-bestand te bewaren.

Houd er wel rekening mee dat je tekst als afbeelding in je pdf terechtkomt. Gelukkig voorziet NAPS2 ook in een ocr-module (optical character recognition) die maakt dat je pdf op tekst doorzoekbaar wordt. Klik na de scan op OCR – download eventueel eerst nog de gewenste taal, zoals Dutch – plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR, selecteer de taal en bevestig met OK. Vervolgens bewaar je de pdf.

©PXimport

Bitmap versus vectorieel

©PXimport

Tip 06: Mobiel

Het zal je weinig verbazen dat er inmiddels ook heel wat mobiele apps bestaan waarmee je pdf-documenten creëert. Op Android vinden we de gratis Google Drive-app een van de handigste tools. Start de app op, tik de plus aan en kies Scannen. Vervolgens neem je een foto van het object of het document. Tik nogmaals op de plus indien je meer pagina’s wilt scannen. Tik het vinkje aan om de afbeeldingen naar pdf te converteren. Deze pdf wordt dan bewaard in een zelf te bepalen map binnen je eigen Google Drive, onder de naam Gescand_[datum_tijdstip].pdf.

Wil je bestaande foto’s in een pdf onderbrengen, dan kun je de gratis app Image to PDF Converter (DLM Infosoft) overwegen. Daarin selecteer je foto’s, geef je de pdf een naam, stel je de compressie en/of wachtwoordbeveiliging in en klaar.

iOS doet uiteraard niet onder. Een van de betere documentscanners die ook pdf’s kunnen creëren vinden we Genius Scan (The Grizzly Labs) – die laat je trouwens ook toe foto’s in je pdf onder te brengen. De betaalde plus-versie (€ 8,99) biedt nog meer mogelijkheden, zoals uploads naar diverse cloudopslagdiensten.

©PXimport

PDFill PDF Editor

©PXimport

Tip 07: Handtekening

Het gebeurt steeds vaker dat je een pdf krijgt doorgemaild die je moet ondertekenen voordat je hem terugstuurt. Dat is eenvoudiger dan je misschien denkt: heel wat PDF-readers bieden die mogelijkheid, waaronder de bekende Adobe Acrobat Reader DC. Jammer genoeg is het meteen ook de logste in zijn soort. Lichtvoetiger alternatieven die bovendien meer annotatie- en bewerkingsmogelijkheden bieden zijn Nitro PDF Reader en Gaaiho PDF Reader. We gaan wat dieper in op deze laatste.

Een grafische handtekening plaatsen gaat als volgt. Ga naar Home en kies Handwritten signature. Om een nieuwe handtekening te creëren klik je vervolgens op Manage all signatures. Druk op het plusknopje en kies Draw my signature of Import an image as my signature. Bewaar je handtekening zodat die voortaan beschikbaar komt zodra je Place a Handwritten Signature selecteert. De grootte van de handtekening laat zich eenvoudigweg met de muis aanpassen.

©PXimport

Tip 08: Annotaties

Vaak dient je handtekening vergezeld te gaan van iets als ‘Gelezen en goedgekeurd’. Gelukkig maakt een tool als Gaaiho Reader het makkelijk om ook tekstvakken toe te voegen en die naar wens te positioneren en te schalen. Ook deze optie vind je op het tabblad Home, waar je Text box of Typewriter selecteert. Bij de eerste trek je dan eerst een rechthoek voor je tekstvak, terwijl je bij de tweede optie alleen de cursor hoeft te positioneren waarna je meteen tekst kunt intikken. Je bepaalt ook zelf het lettertype en de kleur en wanneer je op de Select Tool klikt, kun je de tekst nog makkelijk verplaatsen met de muis. Dat geldt trouwens ook voor andere objecten die je kunt toevoegen, zoals Note (kleefbriefje) of – op het tabblad Comment – Callout (tekstballon), Stamps (stempels; via het groene plusknopje creëer je ook je eigen stempels en via het tandwielpictogram importeer je andere stempels) en allerlei grafische figuren (via de knop Draw Tools). Met de knop Attachments kun je zelfs een extern (geluids)bestand aan je pdf-document koppelen. Mogelijkheden te over dus.

©PXimport

Tip 09: Bewerkingen

Voor annotaties kun je dus goed bij Gaaiho Reader terecht, maar wat als je pdf-documenten bijvoorbeeld wilt samenvoegen, opsplitsen of roteren? In de kadertekst verwezen we al naar PDFill PDF Tools, maar nog uitgebreider is het gratis PDF Candy, beschikbaar als webapplicatie maar ook als Windows-app (de Pro-versie heeft iets meer mogelijkheden en kost 29,95 euro). Zowel online als in de desktopversie bevat de interface een hele reeks pictogrammen (44 online; 35 desktop), telkens met een korte omschrijving die aangeeft wat de betreffende functie precies doet. De desktopvariant is opgedeeld in drie rubrieken en het is meteen duidelijk dat conversietools de overhand hebben: Vanuit PDF converteren (9), Naar PDF converteren (15), Andere tools (11). In de eerste categorie tref je conversies aan naar onder meer doc(x), odt, jpg, png en tiff, maar er is tevens een ocr-module (jammer genoeg niet voor het Nederlands). De tweede categorie gaat de andere richting uit, met omzettingen van onder meer doc(x), odt, xls(x), html, epub, mobi, png enzovoort. De categorie Andere tools ten slotte bevat een waaier aan handige hulpmiddelen, waaronder pdf comprimeren, samenvoegen, opsplitsten, ontgrendelen, roteren, bijsnijden en tekst of afbeeldingen extraheren.

In de meeste gevallen komt het erop neer je bronbestand te selecteren, een paar parameters in te vullen en het startcommando te geven. Makkelijk zat dus.

©PXimport

Ingebedde fonts

©PXimport

Denk je net goed bezig te zijn met een A+++-wasdroger, blijkt die vanaf juli 2025 opeens een magere C te scoren. Wat is hier aan de hand? Geen paniek: je apparaat is niet plotseling minder efficiënt geworden, het energielabel wordt een stuk strenger. In dit artikel lees je waarom de regels zijn veranderd, wat het nieuwe label precies meet en hoe je wél de juiste conclusies trekt bij je volgende aankoop.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Bemmel & Kroon

Vanaf 1 juli 2025 – morgen dus! – verandert het energielabel van wasdrogers in heel Europa. De bekende klassen als A+, A++ en A+++ verdwijnen en maken plaats voor een overzichtelijker schaal van A tot en met G. Hierdoor krijgen veel huidige A+++-drogers voortaan een label C. Niet omdat ze slechter presteren, maar omdat de normering strenger en toekomstbestendiger wordt.

Waarom een nieuw energielabel nodig was

Het oude systeem was zijn doel voorbijgeschoten. Doordat fabrikanten steeds energiezuinigere apparaten ontwikkelden, werden er voortdurend plussen aan de A-klasse toegevoegd. Daardoor ontstond een wildgroei aan energielabels die de consument eerder in verwarring bracht dan hielp. Met het nieuwe label keert de rust terug: één heldere schaal die opnieuw ruimte laat aan de top. De zuinigste klasse A blijft voorlopig zelfs leeg, zodat alleen uitzonderlijk efficiënte apparaten die plek mogen innemen.

©Bemmel & Kroon

Wat je ziet op het nieuwe label

Het nieuwe energielabel bevat veel meer informatie dan alleen een letter. Naast de energieklasse geeft het label nu ook inzicht in het verbruik per honderd droogbeurten, gemeten volgens een gestandaardiseerd Eco-programma. Ook de programmaduur, het maximale vulgewicht van de trommel, het geluidsniveau in decibel en de condensatie-efficiëntie staan erop vermeld. Via een QR-code kun je bovendien extra technische details opzoeken in de Europese EPREL-database. Deze toevoegingen zorgen ervoor dat je als consument beter kunt inschatten welk apparaat past bij jouw huishouden en gebruik. Meer informatie vind je op deze pagina.

©Bemmel & Kroon

1. QR-code met link naar de EU database
2. Energie-efficiëntieklasse
3. Energieverbruik in kWh/100 droogcycli*
4. Condensatie-efficiëntieklasse en -percentage

5. Geluidklasse en geluidemissie in dB(A)**
6. Maximale laadcapaciteit (nominale capaciteit in kg)**
7. Duur in uren en minuten**

* Waarden gelden voor een gewogen gemiddelde van halve en volle ladingen met een verhouding van 0,62 (24x volle lading, 76x halve lading).
** Droogcyclus van katoen eco-programma bij volle lading.

Het lastige van vergelijken

Oude en nieuwe energielabels kun je niet zomaar naast elkaar leggen. Een A+++-droger uit 2024 kan volgens de nieuwe testmethodes een label C krijgen, terwijl het apparaat in de praktijk nog steeds even zuinig is. Dat verschil komt puur door de aangescherpte meetnormen, en niet door een verandering in prestaties. Laat je dus niet misleiden door een ogenschijnlijke 'verslechtering' van het label, maar kijk naar de echte verbruiksgegevens en technische kenmerken van jouw wasdroger.

Wat dit voor jouw keuze betekent

Bij het kopen van een nieuwe droger is het dus belangrijk om verder te kijken dan alleen de letter op het label. De vermelding van het energieverbruik per honderd droogcycli geeft je een veel concreter beeld van de stroomkosten op jaarbasis. Ook het geluidsniveau, de capaciteit van de trommel en de duur van het droogprogramma bepalen in sterke mate hoe comfortabel en efficiënt het apparaat in de praktijk is. Dankzij de QR-code kun je bovendien snel en eenvoudig controleren of de technische gegevens aansluiten bij je verwachtingen.

©Viktoria

Slim kiezen met het nieuwe label

De vernieuwde energielabels maken het makkelijker om een slimme, bewuste keuze te maken. Niet alleen zie je in één oogopslag hoe energiezuinig een apparaat is volgens de nieuwste normen, je hebt ook toegang tot de details die er écht toe doen. Zo kun je jouw keuze afstemmen op wat je belangrijk vindt: lage kosten, weinig geluid, korte droogtijd of een groot vulgewicht. Door te letten op de werkelijke prestaties in plaats van alleen op een letter, maak je een duurzame keuze die ook op de lange termijn rendeert.

Wil je hulp bij het kiezen van een energiezuinige droger of persoonlijk advies over welk type het best bij jouw huishouden past? Laat je dan informeren door een specialist, zodat je met vertrouwen de juiste keuze maakt voor nu én de toekomst.

Een nieuwe oven, koelkast of vaatwasser kiezen begint niet bij het design of de functies – het begint met een meetlint. Want hoe mooi of geavanceerd een apparaat ook is, als het nét niet past, zit je met een kostbare misser. Een paar millimeter speling kan het verschil maken tussen een perfect passende keuken en een frustrerende inbouwervaring. Met deze meetinstructies weet je zeker dat je straks niet voor verrassingen komt te staan.

Goed meten is het halve werk

Voordat je aan de slag gaat met meten, is het slim om een paar basisregels aan te houden. Gebruik altijd een betrouwbare rolmaat en eventueel een digitale schuifmaat voor extra precisie. Meet de binnenafmetingen van de nis (dus niet de buitenkant van je keukenkast) en noteer breedte, hoogte én diepte.

Houd daarnaast rekening met de ventilatieruimte: meestal is 2 tot 5 cm aan de achterkant en zijkanten nodig. En check of er ruimte is voor stopcontacten, wateraansluitingen en kabeldoorvoeren – die bepalen vaak óók of het apparaat goed kan worden geplaatst.

©Andrey Sinenkiy

Waar moet je op letten per apparaat?

Elk soort inbouwapparaat heeft zijn eigen eisen en aandachtspunten. Hieronder lees je per type waar je bij het opmeten en installeren specifiek op moet letten. Zo kom je niet voor verrassingen te staan.

Inbouwkoelkast of -vriezer

De hoogte van de nis is hier allesbepalend. Veelvoorkomende maten voor inbouwkoelkasten en -vriezers zijn 88, 140 en 178 cm, maar afwijkingen komen vaak voor. Let op het deursysteem: een sleepdeurmechanisme vraagt meestal om iets meer ruimte in de breedte. Diepte is vaak 55 cm, maar modellen met een ventilator achterop kunnen richting de 60 cm gaan.

Inbouwoven of -magnetron

Standaard? Niet helemaal. De nisbreedte is meestal 56 cm, terwijl het frontpaneel iets breder is (ca. 59,5 cm) voor een nette aansluiting. Hoogtes verschillen: compacte ovens zijn 45 cm hoog, standaardmodellen 60 cm. Magnetrons vragen soms extra ruimte aan de bovenkant voor uitstekende bedieningspanelen.

Inbouwvaatwasser

Hier draait het vooral om hoogte. Die varieert tussen 81,5 en 87 cm, met verstelbare poten voor wat speling. Meet ook de plinthoogte (van vloer tot onderkant kast), en vergeet de watertoevoer niet – reken op zo’n 5 cm extra ruimte in de diepte voor de slang.

Inbouw-espressomachine

Kleiner apparaat, maar niettemin precisiewerk. De breedte is vaak rond de 56 cm, maar de diepte varieert sterk. Let vooral op het waterreservoir (dat tot 55 cm diep kan zijn) en op kleppen of deurtjes die naar voren openen: die hebben extra werkruimte nodig.

©Cristina Villar Martin | Ladanifer

Veelgemaakte fouten die je makkelijk voorkomt

Zelfs met zorgvuldige metingen kan het misgaan, vaak doordat kleine details worden vergeten. Denk aan ventilatieruimte, uitstekende stekkers of leidingen die net in de weg zitten. Een handige tip: plak een strook tape op de vloer op de plek waar de achterkant van het apparaat komt, en markeer waar stekkers en leidingen zitten. Zo zie je snel of er iets in de weg zit.

Ook niet onbelangrijk: controleer of de nis waterpas is! Zeker bij koelkasten met uitschuiflades kan een scheve ondergrond voor problemen zorgen. Pas waar nodig je kast of ondervloer aan voordat je installeert.

Bij renovaties gelden vaak afwijkende maten. Oudere keukens hebben soms dikkere wanden of ongebruikelijke dieptes. Meet dus altijd de huidige situatie én de specificaties van je nieuwe apparaat. Twijfel je? Schakel een keukenexpert in, zeker bij combinaties zoals een oven met magnetron, waarbij elk detail telt.

En tot slot: de allerbelangrijkste stap

Het klinkt als een open deur, maar het voorkomt de meeste problemen: meet altijd twee keer! Schrijf je maten op en leg ze naast de officiële productspecificaties. Let daarbij op details als verstelbare voetjes, uitsparingen voor de deur of een uitschuifbaar bedieningspaneel. Zo weet je zeker dat jouw nieuwe inbouwapparaat niet alleen technisch past, maar ook mooi aansluit bij de rest van je keuken. Want uiteindelijk draait het om één ding: alles moet kloppen – tot op de millimeter.