In Nederland wordt gezichtsherkenning steeds vaker ingezet in de openbare ruimte. Een belangrijk gereedschap in opsporingszaken, maar niet iedereen is even blij met de inbreuk op onze privacy. Hoe staat het er in ons land met de techniek voor?

Al in 2011 deed de Rotterdamse ov-maatschappij RET een proef met gezichtsherkenning om criminaliteit en overlast in trams tegen te gaan. In de trams hingen weliswaar al camera’s, maar het kostte medewerkers veel tijd al die beelden in de gaten te houden en te analyseren. Door foto’s van mensen met een OV-verbod in een database te stoppen konden de camera’s een seintje geven als een van de overtreders op de tram stapt.

In 2013 werd het algemene OV-verbod in de stad uitgebreid en konden overlastplegers op meerdere lijnen worden geweigerd, voor een langere periode. Volgens de RET werd dat verbod gehandhaafd met gezichtsherkenningscamera’s. Inmiddels is die proef stopgezet en wordt er geen gezichtsherkenning meer ingezet in de trams. De reden? Dat is niet het succes (of het gebrek daaraan), maar het feit dat de nieuwe trams die camera’s simpelweg niet meer hebben.

Bij de Nederlandse politie

Eén organisatie die maar wat graag gebruikmaakt van gezichtsherkenning is de politie. De wetshandhavers passen de techniek regelmatig toe op camerabeelden. Zo is er om te beginnen het programma ‘Camera In Beeld’, dat inmiddels alweer een paar jaar bestaat. Camera In Beeld is een soort databank waar Nederlanders hun eigen particuliere beveiligingscamera’s bij kunnen aanmelden. De politie kan dan op verzoek de beelden van die camera’s opvragen.

Camera In Beeld indexeert zo camera’s die burgers en bedrijven hebben opgehangen, die op bedrijfspanden of de openbare weg zijn gericht. Live meekijken kan de politie niet, maar als er een overtreding of misdrijf is gepleegd kan toegang worden gevraagd tot de beelden die met de camera’s zijn gemaakt. Hoeveel camera’s er op dit moment zijn kan een woordvoerster niet direct zeggen, maar medio 2016 werd al de mijlpaal van 100.000 aangemelde camera’s behaald.

©PXimport

Met die camerabeelden kan de politie vervolgens gezichtsherkenning toepassen om bepaalde personen op te sporen. Wie denkt dat dat vergezocht is komt bedrogen uit; sinds eind 2016 experimenteert de politie al met een grote database van gezichten waarmee ze opsporingen kunnen verrichten. Die database bestaat uit foto’s van veroordeelde criminelen én van verdachte personen (die dus niet zijn veroordeeld). In dat laatste geval gaat het alleen om verdachten van misdrijven waar minimaal een jaar cel op staat. Hun foto’s worden in die database opgenomen.

Toen de politie met het programma begon bevatte de database 800.000 foto’s. Hoeveel dat er nu zijn kon een woordvoerster ook hier niet direct zeggen. Wel moeten de foto’s van verdachten die onschuldig blijken zo snel mogelijk uit de database worden verwijderd. Wanneer iemand wordt veroordeeld blijft een foto echter twintig tot tachtig jaar in de database staan, afhankelijk van het misdrijf.

Facecrime

Niet iedereen is vanzelfsprekend even blij met het toenemende gebruik van gezichtsherkenning. Zo is er weinig gedebatteerd over de nieuwe bevoegdheden, klagen privacy-organisaties zoals Bits of Freedom. Directeur Hans De Zwart vergelijkt de trend met 1984, het bekende dystopische boek van George Orwell.

“We zijn inmiddels bij ‘facecrime’ aanbeland. In een democratie zoals de onze is het onacceptabel dat burgers ongericht, op grote schaal en zonder dat ze het doorhebben geïdentificeerd, geprofileerd en bekeken worden.” Tijdens de uitreiking van de Big Brother Awards in 2016 noemde de directeur een hele reeks voorbeelden van waar gezichtsherkenning wordt toegepast. Dat zijn er in de afgelopen jaren alleen maar meer geworden. En niet alleen voor opsporing.

Zo experimenteerde de Almelose voetbalclub Heracles vorig jaar met gezichtsherkenning op de vip-tribune. Kaarthouders die daar mochten komen werden door camera’s herkend en vervolgens persoonlijk begroet door een gastvrouw. Die kon immers op een computerscherm al zien wie er binnen zou lopen. De technologie werd ontwikkeld door de Twentse startup 20Face en door de club ingezet als ‘een gimmick’, aldus een woordvoerder.

“Het was een extraatje voor speciale gasten. Misschien dat het in de toekomst vaker wordt ingezet, maar dat weten we nog niet.” Volgens de woordvoerder is het voor Heracles niet de bedoeling om gezichtsherkenning in te zetten om bijvoorbeeld een stadionverbod te handhaven. “Gelukkig hebben we die ook niet zoveel.”

Gezichtsherkenning als authenticatiemethode voor evenementen of publieke ruimtes lijkt ook voor bezoekers een succes te zijn. Ze werd bijvoorbeeld ingezet tijdens een beurs in 2017, en uit een evaluatie bleek dat bezoekers het evenement als ‘innovatief, vooruitstrevend en persoonlijk’ ervaren. Als gezichtsherkenning niet als (mogelijke) afstraffing wordt ingezet maar als een manier om bezoekers te begroeten, dan zien de bezoekers dat over het algemeen als positief.

©PXimport

Ethische bezwaren

In Nederland is het inzetten van veiligheidscamera’s al snel geoorloofd. Particulieren mogen camera’s ophangen om hun huis te beveiligen, zo lang die niet op de openbare weg zijn gericht. Is een camera dat wel, dan is daar de Europese privacywet (de AVG) op van toepassing, zegt de Autoriteit Persoonsgegevens. Het is daarbij overigens wel de vraag in hoeverre die wet voor en door burgers wordt nageleefd. Voor camera’s in de openbare ruimte gelden strengere regels. De beelden mogen namelijk niet te lang bewaard worden, de gemeente moet burgers erover informeren over de inzet, en er moet worden aangetoond dat ‘minder vergaande maatregelen niet voldoende blijken om de openbare orde te handhaven.’

Niet alleen privacy-inbreuk is bij dit vraagstuk een risico. Gezichtsherkenning kent ook genoeg ethische bezwaren. Niet geheel onterecht; er zijn genoeg voorbeelden bekend van situaties waar gezichtsherkenning nare bijwerkingen heeft. Wetenschappers ontdekten onlangs namelijk een methode om iemands seksuele geaardheid te achterhalen op basis van foto’s. Ze lieten ‘deep learning’-algoritmes los op duizenden foto’s van gebruikers van datingwebsites en konden na afloop in meer dan 80 procent van de gevallen concluderen of iemand hetero of homo was.

Ook ligt fraude op de loer. De technologie achter gezichtsherkenning moet ijzersterk zijn voor het misbruik kan voorkomen, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Wie kijkt naar de functies op smartphones ziet bijvoorbeeld veel verschillen in de beveiliging. Die van de iPhone X is behoorlijk goed; Apple werkte zelfs samen met Hollywood-visagisten om te kijken of maskers en make-up de beveiliging konden omzeilen. En inderdaad, het is heel moeilijk Face ID te foppen met hulpmiddelen. Maar met kinderen uit één familie, van wie de gezichten nog niet helemaal uitontwikkeld zijn, heeft Face ID wel wat meer moeite. Hetzelfde geldt voor identieke tweelingen.

Gezichtsherkenning is inmiddels wel volledig ingeburgerd, zowel in onze telefoons en persoonlijke apparaten als in de openbare ruimte. Nu is het alleen nog de vraag hoe we met de nieuwe mogelijkheden omgaan. Gebruiken we die op verantwoordelijke wijze, of zijn we binnenkort het nieuwe China?

Tools met AI-technieken zijn zeker niet beperkt tot de desktopcomputer. Ook op mobiele apparaten kun je ze volop benutten. Of het nu via een specifieke app is of via een webapplicatie in je mobiele browser, de mogelijkheden zijn legio. En je zult merken dat er meer bestaat dan alleen ChatGPT.

1 Google Foto’s

De app Google Foto’s is al langer beschikbaar, maar heeft nu ook enkele handige AI-updates, geschikt voor Android 8 en iOS 15, en hoger. Bij het selecteren van een foto kun je onderaan verschillende AI-functies kiezen. Met Magische editor verplaats en schaal je geselecteerde objecten, terwijl je via Tools met Magische gum objecten of personen verwijdert en vervolgens een passende achtergrond toevoegt. Scherp maken verbetert wazige foto’s door details duidelijker te maken, terwijl Portretvervaging juist alles vervaagt behalve het ingestelde focuspunt.

Wil je meer lezen over de AI-functies in Google Foto's, lees dan dit artikel: AI in Google Foto's: van snapshot naar showstopper

Magische editor: objecten verplaatsen en schalen.

2 Google Gemini

Google introduceert met Gemini, de opvolger van Google Assistent, nieuwe AI-functies. Door op het microfoonpictogram te drukken, kun je vragen inspreken, waarna het LLM (zoals Gemini 2.0 Flash Experimental) antwoorden hardop voorleest. Met het menupictogram (met drie verticale streepjes) activeer je Gemini Live, waarmee je natuurlijke, doorlopende gesprekken voert en tijdens het gesprek van onderwerp kunt wisselen. Deze functie is momenteel beschikbaar voor Android-gebruikers met een Gemini Advanced-abonnement. Met het fotopictogram kun je ook foto’s van je camera of uit de galerij aan je prompt toevoegen.

Je kunt je vragen ook inspreken en (mogelijk) zelfs heuse conversaties houden.

3 Obsidentify

Obsidentify is een gebruiksvriendelijke app waarmee je snel wilde planten, dieren en paddenstoelen identificeert door een foto te maken of te uploaden. De app gebruikt AI-technologie, specifiek beeldherkenning, om waarnemingen nauwkeurig te analyseren en te matchen met een uitgebreide soorten-database. Na identificatie ontvang je directe informatie over de soort, zoals naam en kenmerken.

Waarnemingen kun je opslaan, delen en koppelen aan je Obsidentify-account, waarmee je ook bijdraagt aan onderzoek en natuurbescherming. Verder krijg je een overzicht van je persoonlijke ontdekkingen, die je kunt bijhouden via www.waarneming.nl of www.waarnemingen.be.

Upload een duidelijke foto en de kans is groot dat de plant of het dier meteen wordt geïdentificeerd.

4 StarryAI

StarryAI is een gebruiksvriendelijke AI-tool waarmee je binnen enkele seconden leuke afbeeldingen kunt maken. Door simpelweg een tekstprompt in te voeren, genereert de app fraaie beelden op basis van je beschrijving. Daarnaast biedt StarryAI diverse functies zoals het verbeteren en vergroten van beelden, het verwijderen van achtergronden, en Magic Fusion, waarmee je verschillende stijlen kunt combineren. Je kunt ook eigen beelden uploaden en verder aanpassen. De app laat je bovendien uit talrijke artistieke stijlen kiezen. De krachtiger Pro-versie kost circa 8 euro per week.

Een vegetarisch wrattenzwijn met StarryAI.

5 Wonder (AI Art Generator)

Net als StarryAI kun je ook met Wonder allerlei artistieke afbeeldingen genereren op basis van tekstinvoer. Je kunt daarbij kiezen uit verschillende stijlen, zoals Hyper Realistic, Photo, Tattoo en Oil Painting. Je kunt ook je eigen foto omzetten naar uiteenlopende animes of naar digitale portretten, handig voor wie naar een originele avatar zoekt.

Wonder blijkt vooral goed te werken bij minder complexe prompts. Je kunt de gratis versie beperkt gebruiken; de Pro-versie kost zo’n 36 euro.

Je kunt dezelfde prompt in uiteenlopende visuele stijlen gieten.

6 Microsoft Designer

Microsoft Designer biedt veelzijdige tools waarmee je creatieve ontwerpen snel kunt realiseren, ondersteund door AI. Met de functie Maken met AI kies je uit diverse sjablonen, zoals sociale posts, uitnodigingen en stickers, die je eenvoudig personaliseert. Bewerken met AI biedt praktische functies zoals Generatief wissen, Achtergrond verwijderen en Afbeelding kadreren. Daarnaast kun je ontwerpen helemaal zelf samenstellen door specifieke kenmerken te selecteren. De mogelijkheden zijn ook afhankelijk van je Microsoft-abonnement.

AI kan je op diverse manieren helpen bij het optimaliseren van je afbeeldingen.

7 Perplexity AI

Perplexity AI is een chatbot die veel lijkt op ChatGPT, maar ook kenmerken heeft van een zoekmachine, min of meer vergelijkbaar met ChatGPT met de wereldbolfunctie. Boven en tussen de antwoorden staan de aanklikbare, vaak actuele bronnen waarop het antwoord is gebaseerd. De app haalt ook informatie uit sociale media zoals Reddit en X.

Met de mediaknop bekijk je gerelateerde foto’s en video’s. Onderaan verschijnen opvolgvragen die aansluiten bij je eigen hoofdvraag. Zowel vragen als antwoorden zijn beschikbaar in meerdere talen, waaronder Nederlands. De Pro-versie (ca. 22 euro per maand) biedt krachtiger zoekopdrachten, laat je een onbeperkt aantal bestanden (ter analyse) uploaden en laat je uit diverse AI-modellen kiezen.

Een geslaagde combinatie van AI-chatbot en zoekmachine

8 Character AI

Character.ai is een chatbot waarmee je uit honderden personages kunt kiezen om mee te chatten. Dankzij AI sluiten de reacties naadloos aan bij de stijl van het gekozen personage. Dit kunnen zowel fictieve als historische figuren zijn, met thema’s als Taalonderwijs, Religie, Geschiedenis en Dieren. Je kunt ook eigen personages ontwerpen en hun persoonlijkheid en spreekstijl aanpassen. Daarnaast kun je een personage bellen voor gesproken conversaties. Je spreekt bijvoorbeeld Nederlands, terwijl het personage in het Engels antwoordt.

Een diepgaand filosofisch gesprek met Socrates of Nietzsche? Je kiest maar.

9 Replika

Replika biedt een interactieve AI-chatpartner die je volledig persoonlijk kunt samenstellen. Je kiest de outfit, stem, persoonlijkheid en interesses van je partner en voert gesprekken, voornamelijk in het Engels (de Nederlandse uitspraak is minder overtuigend). Het personage reageert natuurlijk en leert van eerdere interacties.

De gratis versie heeft helaas flink wat beperkingen. Met de betaalde Pro-variant (ongeveer 22 euro per maand) krijg je toegang tot krachtigere modellen, onbeperkte stemberichten en extra functies zoals specifieke rollenspellen en andere activiteiten.

Mijn AI-gesprekspartner vindt het niet zo leuk dat ik ander gezelschap wil.

10 Suno (AI music)

Met Suno kun je – ook zonder muzikale achtergrond – eenvoudig nummers maken. Beschrijf waar het lied over moet gaan, en kies of het instrumentaal wordt of met vocals (mannelijk of vrouwelijk). In Custom mode bepaal je tempo, sfeer en muziekstijl. Je kunt eigen ideeën voor de songtekst invoeren of de knop Make Random Lyrics gebruiken. Het gegenereerde lied, inclusief songtekst en passende cover art, kun je direct beluisteren en delen. Je dient je bij deze app wel aan te melden, en eerder gegenereerde nummers worden in je persoonlijke bibliotheek bewaard.

Je eerder gemaakte liedjes worden in je persoonlijke bibliotheek opgeslagen.

11 Kaiber

Met Kaiber genereer je eenvoudig indrukwekkende videobeelden. Geef een beschrijving en kies een stijl zoals Cinematic, Photorealistic, Watercolour of Oil painting. Je kunt ook eigen beelden of video’s uploaden om te animeren of van stijl te veranderen. Het renderen kan tot een halfuur of langer duren, maar je kunt een notificatie instellen voor wanneer het klaar is. Voor meer, langere of kwalitatief betere video’s zonder watermerk kun je een abonnement nemen vanaf 5,49 euro per maand voor Kaiber Explorer.

Mijn werkruimte, voorgesteld in een wat psychedelische videoclip.

Lees ook: Dit zijn de populairste AI-tools voor het creëren van video's

12 CapCut

CapCut, afkomstig van Bytedance, omschrijven we als een video-composer die op de eerste plaats is gericht op sociale media. Je kunt namelijk uit verschillende media en formaten kiezen, met opties zoals For Reels, For TikTok, Memes en Fandom. Vervolgens selecteer je een geschikt sjabloon en vul je dit met eigen foto’s en video’s. Afhankelijk van het model kun je ook eigen tekst toevoegen en deze naar wens vormgeven, of je zorgt voor een aangepast achtergrondmuziekje. Er zijn ook extra effecten mogelijk, zoals keyframe-animatie, slow-motion en stabilisatie.

Van foto of videoclip naar reel, meme en meer.

13 Speechify

Moet je vaak teksten doornemen, bijvoorbeeld voor je werk, dan kun je Speechify gebruiken om deze luidop te laten voorlezen, ook in het Nederlands. Je geeft eerst informatie op over jezelf, zoals de soorten teksten die je leest en hoeveel tijd je hieraan besteedt. Vervolgens kies je een luisterstem en stel je de snelheid in (bijvoorbeeld 1,2x). Daarna verwijs je naar een online document of een Word- of pdf-bestand in je cloudopslag. De app is drie dagen gratis te gebruiken, daarna kost hij 9,17 euro per maand).

Vind je lezen te tijdrovend? Laat je teksten dan gewoon luidop voorlezen!

14 Otter

Otter biedt automatische transcriptie van spraak naar tekst. Met de gratis versie kun je tot 300 minuten per maand opnemen en transcriberen. Je kunt ook audio-opnames uploaden voor transcriptie en deze als txt-bijlage via e-mail versturen. De app ondersteunt vooral Engels, Spaans en Frans, en sinds kort ook Nederlands (nog niet beschikbaar op onze app tijdens het testen). Daarnaast kan Otter online meetings via Zoom, Google Meet en Microsoft Teams opnemen en automatisch transcriberen. Vaak gebruikte woorden die Otter niet herkent kun je toevoegen aan een woordenboek.

Audio kun je zowel live als opgenomen laten transcriberen.

15 Seeing AI

Deze app, afkomstig van Microsoft, is speciaal ontwikkeld om mensen met een visuele beperking te helpen hun omgeving te verkennen. Richt de camera op een tekst en deze wordt direct voorgelezen (ook in het Nederlands). Of je scant streepjescodes en de app vertelt welk product het is. Maak een foto van je omgeving en ontvang een korte beschrijving inclusief een inschatting van afstanden. Verder is er nog een functie om valuta en kleuren te herkennen, en om via toonhoogtes de actuele lichtsterkte in je omgeving aan te duiden.

Seeing AI helpt je de omgeving te verkennen.

De Oppo Pad SE is een budgettablet met een prijskaartje van 269 euro. Dat ligt aan de bovenkant van wat je meestal onder budget verstaat, dus dan is het de vraag of de tablet de verwachtingen waarmaakt. We verklappen alvast van wel, en dit is waarom.

De Oppo Pad SE pakt uit met een modern en verfijnd design. Met afmetingen van 25,5 bij 16,6 bij 0,7 cm en een gewicht van rond de 530 gram is dit een relatief lichte en dunne tablet voor zijn formaat. Je hebt bovendien de keuze uit chique kleuren als Starlight Silver en Night Blue. Hoewel een vingerafdrukscanner ontbreekt, ontgrendel je de tablet gelukkig snel via gezichtsherkenning. De Pad SE voelt solide aan en ligt comfortabel in de hand. Qua ontwerp doet dit model sterk denken aan de OnePlus Pad Go; beide hebben op de achterkant een horizontale strook die visueel afwijkt van de rest van de behuizing.

Scherpe beelden

Het scherm stelt gelukkig allesbehalve teleur, maar is tegelijkertijd vrij standaard op dit prijspunt. De tablet heeft 11-inch lcd-paneel met een scherpe resolutie van 1920 bij 1200 pixels en een prettige 16:10 beeldverhouding. Het biedt scherpe beelden en levendige kleuren. Welkom is ook vooral de adaptieve beeldverversing tot 90 Hertz, waardoor alles ook heel vloeiend oogt (vooral games). De piekhelderheid van 500 nits zorgt er wel eens voor dat je buitenshuis tegen je eigen onderkin aankijkt, maar voor gebruik binnenshuis volstaat dat gelukkig gewoon.

©Wesley Akkerman

Snel genoeg voor de meeste scenario's

De Oppo Pad SE draait op een MediaTek Helio G100-processor, een chipset die zorgt voor fijne prestaties bij alledaagse taken en lichte games. De processor wordt vergezeld door 6 GB aan werkgeheugen, waardoor je ook redelijk kunt multitasken. Hier zit wel een grens aan: wanneer je te veel apps opent of zware games draait, dan kan het systeem, geheel volgens verwachting, wat gaan stotteren. Je hebt daarnaast maximaal 128 GB aan opslag tot je beschikking. Dat is niet veel; en je kunt die opslag helaas ook niet verder uitbreiden.

Lange accuduur

Daarnaast heeft de Oppo Pad SE een vrij grote batterij aan boord, waarmee je het gemakkelijk dagen uithoudt. Dat is natuurlijk afhankelijk van je gebruik. Maar als je af en toe wat leest, je dagelijkse spelletjes speelt of even een video kijkt, dan hoef je hem echt niet meerdere keren per week aan de lader te leggen. Fijn is dat de tablet nooit echt heet wordt: niet tijdens het gebruik en ook niet tijdens het opladen. Dat betekent dat je hem altijd comfortabel kunt vasthouden, ongeacht wat je op dat moment aan het doen bent.

©Wesley Akkerman

(Beveiligings)updates

De tablet draait uit de doos op Android 15, voorzien van Oppo's eigen interface: ColorOS. Die combinatie zorgt, zoals vaker, voor een soepele gebruikerservaring. Houd er rekening mee dat de Oppo Pad SE alvast voorzien is van wat (verplichte) Google- en Oppo-apps, maar het aanbod blijft gelukkig relatief beperkt. Verder is het goed om te zien dat de budgettablet vier Android-upgrades en zes jaar aan beveiligingsupdates ontvangt. Dat kunnen we haast uitzonderlijk veel noemen in dit segment – maar tegelijkertijd vinden we het ook de absolute mininum.

Camera's functioneel, maar niet meer dan dat

De Oppo Pad SE beschikt over twee vijf megapixelcamera's: een voorop en een achterop. Verwacht geen baanbrekende fotografische prestaties; die camera's zijn primair bedoeld voor de typische tablettaken. Denk dan aan het scannen van een document of echt even een snel kiekje. De frontcamera voldoet prima voor heldere videogesprekken of vergaderingen. De focus ligt hier duidelijk op functionaliteit. En dat is gewoon oké, omdat de meeste mensen foto's maken met hun smartphones en hun tablets niet (altijd) meenemen naar concerten of andere plekken.

©Wesley Akkerman

Oppo Pad SE kopen?

De Oppo Pad SE is een lichte en slanke tablet met een modern ontwerp en een lcd-scherm dat vloeiende beelden en scherpe details levert. De helderheid van het scherm kan buitenshuis wat beperkt zijn, maar binnenshuis is het beeld prettig om naar te kijken. De prestaties zijn goed voor alledaagse taken en lichte games; bij zwaardere apps merk je soms wat vertraging. De tablet valt op door zijn indrukwekkende batterijduur. Met vier Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates biedt Oppo bovendien uitzonderlijk lange ondersteuning in deze prijsklasse. Als we kijken naar de prijs, de solide basis, de lange accuduur en de uitstekende softwareondersteuning, vinden we de Oppo Pad SE zeker zijn geld waard voor als je een betrouwbare en simpele tablet zoekt voor alledaagse taken en lichte spelletjes.