Het najaar is ideaal om na te denken over hoe jij je tuin er in de zomermaanden uit wil laten zien. Terwijl het buiten regent en waait, zoek jij uit welke planten het best de schaduw of volle zon gedijen en plan je hoe je tuinpad en terras hét pronkstuk in de tuin worden. Natuurlijk kun je ouderwets met potlood en papier aan de slag gaan, maar veel leuker zijn deze ontwerptools.

Tip 01: Garden Planner

De tuinontwerper Garden Planner is in het Engels, maar met wat basiskennis van deze taal kun je prima je nieuwe tuin op het scherm toveren. Garden Planner biedt een webversie en een download aan. Het voordeel van de webversie is dat je ’m gratis kunt gebruiken. Het nadeel is dat je je ontwerp niet kunt bewaren (wel exporteren) én dat de tool draait op flash, een technologie die veel browsers inmiddels de rug toegekeerd hebben en na december 2020 niet meer ondersteund wordt. De te downloaden software (voor Windows en macOS) mag je 14 dagen gratis gebruiken, maar er verschijnt dan wel een watermerk op je ontwerp. Ben je tevreden met de applicatie, dan kun je het pakket voor 45,98 dollar aanschaffen.

Sta je het gebruik van flash toe, dan zie je in de webapp een werkbalk Objects en een balk Tools. De eerste gebruik je om planten, bomen, bloemen, een bank of vuurkorf op het werkvlak te slepen. In de Tools zit het meet- en tekengereedschap om de grote elementen van de tuin te tekenen, zoals muurtjes, een bloemperk of zelfs een zwembad. Je kunt in twee weergaven werken. In Design maak je het ontwerp op een ruitjesachtergrond. Ben je klaar en schakel je over naar de Preview-weergave, dan kun je daar een plantenlijst van de geplaatste planten genereren en notities bij het plan voegen.

©PXimport

Tip 02: Gardena My Garden

Eén van de meest bekende tuinmerken laat zijn ontwerptool volledig gratis gebruiken. Hier begin je met het tekenen van je droomtuin. Onder Perceel vind je alle soorten oppervlakken, zoals gazon, bloembedden en grindpaden. Daarnaast kun je heel veel objecten aan het ontwerp toevoegen door ze naar de gewenste plek te slepen. Klik je met de muis op een van de hoekpunten, dan kun je een object schalen. Om nauwkeurig te werken, zoom je in en uit via de plus- en minknop. Deze tool werkt met drie lagen die je afzonderlijk kunt tonen en verbergen: objecten, het raster (ieder vierkant is 1m2) en oppervlakken. Ieder ontwerp kun je afdrukken of opslaan. Wat Gardena My Garden uniek maakt ten opzichte van andere planners is dat je een slim sproeisysteem in je ontwerp kunt integreren. Wanneer je met het tuinontwerp klaar bent, navigeer je naar Sprinklerplan en Gardena berekent dan zelf waar en welke sproeiers je moet plaatsen. Je hoeft dus zelfs niets uit te rekenen, de tool zorgt dat de hele tuin de juiste bewatering krijgt.

©PXimport

Tip 03: Moestuinplanner

Een eigen moestuin. Je begint er niet alleen aan om groenten uit eigen tuin te kunnen eten, maar het is ook ontspannend om af en toe met je handen in de grond te wroeten en de planten te verzorgen. Wil je een moestuintje beginnen, kijk dan eerst eens op de website van Moestuinplanner. In de beginnerssectie leer je een planning maken en kun je informatie vinden over de bodem, zaden, bemesting en kalk, licht en gereedschappen. Verder vind je op de site ook de Moestuin Planner, een handige tool die je kunt gebruiken om je moestuin uit te tekenen. Je werkt met vakken van 30x30cm en geeft vervolgens aan wat voor groenten of fruit erin komt te staan of je bepaalt de maand en laat daarna het programma de inrichting doen. Die planner werkt trouwens met een plantengids die bij alle groente, fruit, bloemen of kruiden vertelt wanneer je bepaalde dingen moet doen. Jammer is wel dat de nieuwssectie en het forum blijkbaar al enkele jaren braakliggend terrein zijn.

©PXimport

Tip 04: garDsign

Op www.tekenjetuin.nl vind je het online ontwerppakket garDsign, een Nederlands product dat eind 2012 live ging. De tool is bedoeld voor zowel de thuisgebruiker als de professionele hovenier die alles tot in de puntjes wil voorbereiden en er meteen een mooie grafische voorstelling van wil zien.

Het voordeel van garDsign is dat je je tuin niet op hoeft te meten, want je kunt op basis van de gegevens uit het Kadaster de plattegrond van jouw tuin importeren. Twijfel je nog over hoe je tuin eruit moet komen te zien? Begin dan met het maken van een moodboard. Is het dan duidelijker, dan kun je in de ontwerpmodus gebouwen en bijgebouwen tekenen en aangeven waar de ramen zitten. Vervolgens sleep je de bomen en planten naar je tuin, bepaal je de varianten ervan en zet je een paar bloembakken neer. Bovendien kun je werken in lagen, zodat je meteen een verlichtingsplan voor de tuinverlichting kunt maken. De kers op de taart is de 3D-weergave waarmee je door de tuin kunt wandelen en schermafbeeldingen kunt maken. Bij dit pakket zul je bijna smeken om enkele gure herfst- en winteravonden, zodat je alle tijd hebt om rustig de instructiefilmpjes te bekijken. garDsign is ook gekoppeld aan een functie om alle gebruikte materialen te bestellen. Aan het einde kun je zelfs contact opnemen met een professioneel hovenier om een offerte op te vragen. Je kunt de software een maand gratis proberen, daarna hangt het van de functies af die je wilt gebruiken hoeveel je ervoor moet betalen. De goedkoopste formule kost 4,95 euro per jaar, de realtime 3D-viewer zie je pas in de upgrade die 8,95 euro per jaar kost. Betaal je 50 euro per jaar, dan beschik je over alle functies. Maar dat lijkt ons meer iets voor de beroepsmatige hovenier.

©PXimport

Tip 05: Garden Puzzle

Garden Puzzle voelt makkelijk aan, omdat de online tool drag-and-drop ondersteunt, maar de ontwerpmogelijkheden zijn aardig beperkt. Je moet je eerst registreren zodat je ontwerp bewaard kan worden. Via de wizard importeer je vervolgens eerst een foto van je eigen tuin of plaats waar je de beplanting wilt aanbrengen en daarna sleep je alle elementen op hun plaats. Om een beetje gericht in de bibliotheek te zoeken, kun je het beste gebruikmaken van de filters. Planten die je meer naar achteren plaatst, worden kleiner weergegeven dan wanneer je ze vooraan plaatst. De planten hebben zowel de Latijnse benaming als de gewone naam (in het Engels). Ben je klaar met de beplanting, dan kun je je tuin voorzien van paden, een gazon en een terras.

Wat opvalt aan deze tool is dat het een functie heeft om je ontwerp in alle vier seizoenen te bekijken. Je mag de demo gratis proberen, maar wil je er echt mee aan de slag gaan, dan moet je 16 dollar betalen om zes maanden toegang te hebben. Bovendien moet je je registreren om iets te kunnen creëren, want dan worden je ontwerpen bewaard. Garden Puzzle werkt als webapp. Ook is er een versie voor Android en iOS, zodat je het ontwerp op je smartphone of tablet naar de tuin kunt meenemen.

©PXimport

Tip 06: Smart Gardener

Vissers en hoveniers kunnen nog weleens over hun oogst overdrijven, maar dat lukt niet op Smart Gardener. Hier delen tuinders namelijk informatie over hun oogst in het logboek. Toch het valt op dat meesten geen foto’s posten. Smart Gardener is, net zoals Moestuintje.nl een app waarmee je je eigen moestuin kunt ontwerpen. De (Engelse) webapp stelt een geoptimaliseerd moestuinplan voor je samen doordat de app de gekozen planten met elkaar combineert en daarbij rekening houdt met de verschillende variabelen van die planten. Is je Engels niet zo goed, dan kun je de automatische vertaling van Chrome inschakelen. Daarmee kom je echt een heel eind. Wanneer je klaar bent met het ontwerp van je moestuin, kun je hem afdrukken. In het overzicht krijg je trouwens een lijst te zien van alle planten, de ideale tussenruimte, plantdiepte en planthoogte. Smart Gardener is niet gratis, maar voor zes dollar kun je de app 90 dagen gebruiken.

©PXimport

Tip 07: SketchUp

SketchUp is absoluut niet de gemakkelijkste ontwerptool, maar het is gratis en de mogelijkheden zijn nagenoeg onbegrensd. Er bestaat een betaalde pro-versie, maar voor het ontwerpen van je tuin heb je genoeg aan de freemium webversie. Nog steeds spreken mensen over Google SketchUp, terwijl het acht jaar geleden al werd overgedragen aan Trimble. Voordat je online aan de slag gaat, kun je het beste eerst een schematische weergave van je huidige tuin en eventuele gebouwen op een vel papier tekenen. Deze plattegrond scan je vervolgens in en kun je dan overtrekken in SketchUp. Door in de rechterbalk 3D Modellen te selecteren, kun je naar ‘tuin’ of ‘garden’ zoeken om bij de tuinontwerpen van anderen te komen. Bovendien stellen andere gebruikers zelfgemaakte modellen van tuinmeubilair, planten en bomen ter beschikking. Het ontwerpen in 3D is niet per definitie moeilijk, maar in het begin zul je zeker wel de ondersteuning van de videotrainingen nodig hebben.

©PXimport

Tip 08: Tuin betegelen

Een stenen terras vormt een prachtige aanvulling op iedere achtertuin, maar de terrastegels bij de handelaar ogen tegen de gevel van je eigen woning vaak anders. Via deze website kom je terecht op de pagina waar het programma van garDsign (zie tip 4) wordt voorgesteld, maar dat bedoelen we niet. Scrol je verder naar onderen, dan vind je daar een piepklein linkje: Probeer eens. Klik je daarop, dan kun je een eigen foto uploaden van de plaats die je wilt betegelen. In de linkerbalk krijg je een reeks vierkante en rechthoekige tegels te zien die je met één muisklik op het terras kunt toepassen. De software hield bij ons zelfs rekening met de plantenbakken die op het huidige terras staan. Je kunt ook het legpatroon en de richting van de tegels aanpassen. Zelfs al kies je niet voor dit merk, toch krijg je een goed idee van hoe een bepaalde structuur en kleur past bij de voor- of achtergevel van je huis en de tuin.

©PXimport

Tip 09: SmartDraw

SmartDraw is een tool die vooral bekend staat als webapplicatie om stroomdiagrammen en organigrammen samen te stellen. Maar deze webapp bevat ook gratis landschapsontwerpsoftware. Bekijk de 23 sjablonen en kies dan de tuin uit die het dichtst bij jouw droomtuin ligt. Daarna is het opnieuw een kwestie van slepen en neerzetten. Je kunt ieder element herschikken en de grootte ervan wijzigen. Met SmartDraw maak je alleen een conceptueel ontwerp, waarbij je bijvoorbeeld aangeeft waar de coniferen en planten moeten komen. Er is geen bibliotheek met verschillende plantnamen en verzorgingstips voor wat je in je tuin wilt hebben.

©PXimport

Tip 10: Spiekbriefje

Your Personal Vegetable Growing Cheatsheet is een browsergebaseerd programma dat ooit begon als een eenvoudig spiekbriefje met tips voor de beginnende groenteteler. Door het succes heeft Anglian Home de cheatsheet uitgebouwd tot een interactieve gratis tool waar je je niet eens voor hoeft te registeren. Wel moet je aangeven in welk Engelstalig gebied je woont: VS, UK of Australië. Wij kiezen voor UK, omdat dat het dichtstbij ligt. Daarna geef je aan over welk type tuinieren je informatie wilt: buiten, in een kas, in bloembakken of binnenshuis. Op basis van je antwoord genereert de tool een lijst met groenten, fruit en kruiden die met je voorkeuren overeenkomen. Bij elke selectie krijg je informatie, zoals hoe ver je de zaadjes uit elkaar moet planten, hoelang het duurt voordat het gewas volgroeid is en voor welk ongedierte je moet opletten. De plantengids moedigt ook aan bepaalde gewassen met elkaar te combineren als natuurlijk middel om ziektes en parasieten te voorkomen.

Tip 11: Stratenmakersplanner

Bij Marshalls vind je drie visualisers. Paving Planner dient om een nieuw tuinpad in beeld te brengen, Garden Visualizer creëert een 3D-weergave van de tuin en Driveway Visualiser transformeert visueel de oprit voor je huis. De zwakste toepassing is Garden Visualizer, daar willen we het niet eens over hebben. Om een idee te krijgen van je toekomstige tuinpad geef je eerst de afmetingen op, daarna selecteer je het type bestrating en de boordsteen. Met de online tool zoek je het juiste legverband en tot slot lees je hoeveel stenen je moet bestellen.

Voor de oprit werkt de visualizer anders. Daar upload je een foto van je oprit, genomen met je smartphone, en geef je de grenzen ervan aan. Vervolgens kun je een keuze maken uit de verschillende formaten en materialen en past de visualizer die keuze toe op de foto.

©PXimport

Tip 12: floorplanner

floorplanner is vooral bekend als tool voor woninginrichting, waarbij je het ontwerp zowel in 2D als in 3D kunt bekijken. Maar wat niet iedereen weet, is dat je dit programma ook kunt gebruiken voor het inrichten van je tuin. In het menu aan de linkerkant kun je uit allerlei onderdelen kiezen, tot tuinmeubilair en vlonders aan toe, die je naar het ontwerp kunt slepen. Je kunt met floorplanner één gratis ontwerp per account samenstellen dat je alleen in 2D kunt bekijken. Voor meer opties en om de tuin in 3D te bewonderen, moet je betalen (4 euro per maand), zoals dat helaas voor de meeste ontwerptools geldt.

Professionele hulp nodig in jouw tuin?

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!