Hoe handig zou het zijn om alle gegevens van je toestellen op een gedeelde netwerklocatie te bewaren, bij voorkeur in een veilige RAID-configuratie. Met het gratis TrueNAS Core kun je dit perfect realiseren, ook op een wat oudere pc.

Tip 01: NAS

NAS staat voor Network Attached Storage en verwijst naar een slimme opslagruimte die toegankelijk is vanuit je hele thuisnetwerk en mogelijk zelfs van buitenaf. Bekende fabrikanten van dergelijke NAS-apparaten zijn onder andere QNAP en Synology. Deze apparaten bestaan uit een behuizing met twee of meer schijven in een RAID-configuratie (Redundant Array of Independent Disks) en draaien op een aangepast Linux-besturingssysteem.

Inmiddels is een NAS veel meer dan alleen maar netwerkopslag met gedetailleerde machtigingen. Het biedt ook toegang tot tientallen applicaties, zoals antivirussoftware, (open)VPN en mediaservers.

Helaas is een NAS behoorlijk prijzig: reken op circa 700 euro inclusief twee schijven. Daarom is een softwarematig alternatief zoals TrueNAS Core zo aantrekkelijk. Deze applicatie bestaat al enkele jaren (het is een voortzetting van FreeNAS), is zeer stabiel en flexibel, volledig gratis, kan zelfs op oudere computers worden geïnstalleerd en eenvoudig worden uitgebreid met talloze plug-ins. Houd er wel rekening mee dat een TrueNAS-server over het algemeen meer energie verbruikt dan een fysiek NAS-apparaat. Ook de installatie vergt wat inspanning, maar daar heb je nou juist dit artikel voor.

Tip 02: Systeemvereisten

TrueNAS is beschikbaar in verschillende edities, maar wij kiezen voor TrueNAS Core omdat deze gratis is en geschikt voor thuisgebruik. Om hiermee aan de slag te gaan, heb je een extra computer nodig, tenzij je overweegt om een virtuele installatie uit te voeren (zie kader ‘Virtueel’).

Gelukkig zijn de hardware- en systeemvereisten redelijk bescheiden. Je hebt een 64bit-processor nodig en de makers raden aan om minstens 8 GB geheugen te hebben. Wat minder kan ook, maar dit kan de prestaties beïnvloeden. Daarnaast heb je minimaal twee opslagmedia nodig op de pc. Eén schijf of ssd wordt gebruikt voor de daadwerkelijke opslag van gegevens, maar nog beter is het om twee of drie fysieke schijven te hebben, zodat je ze in een redundante RAID-configuratie kunt plaatsen.

Verder heb je een installatiemedium nodig voor TrueNAS, maar dit hoeft niet meer dan 8 GB te zijn. Hoewel je een usb-stick kunt gebruiken, is het voor de snelheid beter om een ssd of harde schijf te gebruiken.

Tip 03: Voorbereiding

Nu gaan we verder met de eigenlijke software. Ga naar de downloadpagina van TrueNAS en klik op No Thank you, I have already signed up. Je wordt nu naar een pagina geleid met links naar documentatie en forums, maar ook met een downloadknop waarmee je het iso-bestand van TrueNAS Core kunt downloaden (ca. 1 GB). In ons geval was dit de stabiele versie 13.0-U5.3.

Nu is het tijd om met dit schijfkopiebestand een opstartbare usb-stick te maken. Wij hebben dit zelf succesvol uitgevoerd met de gratis tool Win32 Disk Imager. Na installatie start je de app op, selecteer je een (lege) usb-stick bij Doelapparaat en kies je het gedownloade iso-bestand bij Image Bestand. Laat de overige opties zoals ze zijn, bevestig met Schrijven en Yes. Even later is je opstartbare usb-stick klaar.

Gebruik deze om de pc op te starten waarop je TrueNAS Core wilt installeren. Raadpleeg zo nodig de systeemhandleiding. Als het opstarten niet lukt, probeer dan eerst een andere usb-stick (dit kan helpen). Controleer ook de status van Secure Boot in het BIOS en schakel deze functie eventueel tijdelijk uit. Desnoods stel je het UEFI-BIOS in op Legacy Bios-mode of csm-boot.

Tip 04: Installatie

Na verloop van tijd zou een keuzemenu moeten verschijnen. Kies hier de bovenste optie Boot TrueNAS Installer, gevolgd door 1 Install/Upgrade. Bevestig met Yes als je minder dan de aanbevolen 8 GB RAM hebt.

Vervolgens duid je met een sterretje (door te selecteren via de spatiebalk) de schijf aan waarop je TrueNAS Core wilt installeren. Zoals gezegd kan dit een schijf (of desnoods een andere usb-stick) met beperkte capaciteit zijn. Bevestig met OK en Yes. Stel een stevig beheerwachtwoord in voor je TrueNAS Core-installatie (2x). Klik op OK en kies Bootvia BIOS, tenzij je een modern apparaat hebt dat met UEFI kan omgaan.

De eigenlijke installatie begint. Het kan soms lijken alsof de installatie vastloopt, maar na zo’n tien minuten zou deze klaar moeten zijn. Druk na afloop op OK en kies bij voorkeur de optie 4 Shutdown system. Hierdoor kun je de installatiestick verwijderen voordat je de pc opnieuw opstart.

In het opstartmenu kies je deze keer Boot TrueNAS en enige tijd later verschijnt een uitgebreid menu met elf opties. Onderaan dit menu zou je, als alles goed is, het interne ip-adres van je TrueNAS-machine moeten zien.

 Tip 05: Basisconfiguratie

Je zou je TrueNAS-installatie nu zonder problemen vanaf een andere machine binnen je netwerk moeten kunnen bereiken. Typ het vermelde ip-adres in de adresbalk van je browser (bijvoorbeeld http://192.168.0.113).

Meld je aan bij TrueNAS met root als gebruikersnaam en met het eerder ingestelde wachtwoord. Hiermee kom je op het dashboard terecht, waar je nuttige systeeminformatie en verschillende secties zoals Accounts, Network, Storage en Plugins vindt.

Gebruik de Power-knop rechtsboven om je af te melden. Druk ook af en toe op de blauwe knop Check for updates of ga naar System / Update om ervoor te zorgen dat je installatie up-to-date blijft.

Bij System / General kun je zowel de tijdzone instellen (bijvoorbeeld Europe/Amsterdam) als de interfacetaal (bijvoorbeeld Dutch). Helaas bleek de taalwijziging geen effect te hebben, maar dit vonden wij eigenlijk niet zo erg, omdat bijna alle documentatie en forums verwijzen naar een Engelstalige interface.

Vergeet niet om je wijzigingen op te slaan met Save. Je kunt ook via Save config de configuratie naar een afzonderlijk bestand back-uppen en deze zo nodig weer herstellen met Upload config.

Tip 06: Schijfconfiguratie

Naast de schijf waarop de TrueNAS-installatie staat, heb je minimaal één andere schijf nodig voor de eigenlijke gegevensopslag. Deze moet je eerst voorbereiden. Open Storage en selecteer Pools (vergelijkbaar met volumes). Klik op Add / Create pool. Bedenk een geschikte naam (bij voorkeur in kleine letters) en laat de optie Encryption zoals deze is (hier lees je meer informatie).

Plaats een vinkje bij de schijven die je voor gegevensopslag wilt gebruiken en klik op de blauwe pijlknop om ze naar de sectie Data VDevs te verplaatsen. Of nog handiger, klik gewoon op Suggest Layout om TrueNAS de optimale schijfconfiguratie te laten kiezen, wat vooral handig is bij twee of meer schijven met het oog op RAID-configuratie.

Afhankelijk van je schijfopstelling moet je nu een of meerdere keren bevestigen door op knoppen als Create, Confirm en Create pool te klikken. De toegevoegde schijven worden nu geformatteerd en je opslagruimte verschijnt onder Pools met de status Online.

Ga ook naar Storage / Disks. Selecteer de schijven voor je gegevensopslag en klik op Edit disk(s). Indien gewenst kun je hier HDDStandby instellen op bijvoorbeeld 20, zodat je schijven na twintig minuten inactiviteit in de slaapmodus gaan. Om extra energie te besparen kun je ook de optie Advanced Power Management instellen op Level 1 - Minimum power usage with Standby (spindown). Zorg tot slot dat Enable S.M.A.R.T is ingeschakeld en bevestig met Submit.

Tip 07: Gebruikers

Het is waarschijnlijk niet wenselijk dat alle gebruikers zomaar toegang hebben tot alle gegevens op je NAS, daarom maak je gebruikersaccounts aan. Open hiervoor Accounts / Users, klik op Add, en vul de velden Full Name, Username en Password (2x). Het veld Username bij voorkeur in kleine letters invullen.

Het kan handig zijn om dezelfde gebruikersnaam en wachtwoord te gebruiken als die van een Windows-account op een apparaat waarmee je gegevens op je NAS wilt benaderen. Hierdoor kan de gebruiker zich gemakkelijker bij TrueNAS authenticeren. Plaats dan wel ook een vinkje bij MicrosoftAccount rechtsonder. Bevestig je aanpassingen met Submit.

Je kunt nu op een vergelijkbare manier extra gebruikers aanmaken, bewerken (Edit) of verwijderen (Delete) door op het pijlknopje rechts van een gebruiker te klikken.

Tip 08: Machtigingen

Hierna is het een kwestie van het toekennen van de gewenste machtigingen aan de accounts van de toegevoegde gebruikers. Ga terug naar Storage / Pools en klik in het overzicht rechts van je pool op het knopje met de drie stippen. Kies Add Dataset en geef deze een naam (bijvoorbeeld mijndata). Laat de andere opties zoals ze zijn en bevestig met Submit.

In het pooloverzicht klik je naast de nieuw gecreëerde dataset op het knopje met de drie stippen en selecteer je EditPermissions. Bij User kies je het zojuist toegevoegde gebruikersaccount en zet je een vinkje bij Apply user, zodat de gebruiker de hier aangevinkte rechten (standaard Read, Write en Execute) krijgt toegewezen. Bevestig met Save.

Tip 09: Shares

Om de opslagruimte toegankelijk te maken vanaf een willekeurige pc in je netwerk, moet je eerst een gedeelde map, ofwel share, aanmaken. Ga naar het gedeelte Sharing en selecteer Windows Shares (SMB). Je treft hier ook andere opties aan, zoals Apple Shares(AFP) en WebDAV Shares, maar wij beperken ons hier tot SMB.

Klik op Add en vervolgens op de pijlknop naast /mnt om verder in de opslaghiërarchie te navigeren totdat je het volledige pad naar je dataset ziet (in ons voorbeeld: mnt/tvd_nasdata/mijndata). Geef een geschikte naam op bij Name.

Je kunt ook Advanced Options openen, maar wijzig hier alleen iets als je precies weet wat je doet. Bevestig je aanpassingen met Submit. Je krijgt een vraag of je de SMB-service wilt activeren. Bevestig dit met Enable service en klik op Close. Je kunt de vraag over het instellen van machtigingen voor deze dataset (voorlopig) negeren met Cancel.

Controleer voor de zekerheid of de SMB-service daadwerkelijk actief is. Ga naar het gedeelte Services. Als het goed is, staat SMB op Running, en is Start Automatically geactiveerd.

Er zijn hier ook andere interessante services beschikbaar, zoals Dynamic DNS, FTP, SSH en OpenVPN (Client en Server), maar we hebben helaas niet de ruimte om hier verder op in te gaan.

Tip 10: Windows-pc

Nu zou alles gereed moeten zijn om gegevens op de gedeelde map te plaatsen en te benaderen. Je kunt dit als volgt testen op een willekeurige Windows-pc binnen je thuisnetwerk.

Druk op Windows-toets+R en typ \\<ip-adres-truenas-server> in. Bij ons was dit bijvoorbeeld \\192.168.0.113. Bevestig met OK. Je zou nu een verzoek moeten krijgen om je netwerkreferenties in te voeren.

Vul de juiste gebruikersnaam en het bijbehorende wachtwoord in. Als je wilt, kun je een vinkje plaatsen bij Mijn referenties onthouden als je je op dit systeem liever niet telkens opnieuw wilt aanmelden bij je NAS.

Enige tijd later zou je in Verkenner de zojuist gecreëerde share moeten zien. Als je correct bent aangemeld, kun je hier bestanden maken, wijzigen, verwijderen enzovoort.

Als je per ongeluk een foutieve referentie hebt opgeslagen, tik dan configuratiescherm in de Windows-zoekbalk en open Configuratiescherm. Kies vervolgens Gebruikersaccounts /Referentiebeheer / Windows-referenties. Selecteer het betreffende item, en kies voor Bewerken of Verwijderen.

Tip 11: Netwerkverbinding

Om frequent gebruik van je NAS-map te vergemakkelijken, kun je een permanente netwerkverbinding instellen. Open Verkenner en open onderaan het navigatievenster het gedeelte Netwerk. Daal af tot bij je share, klik erop met de rechtermuisknop en selecteer Netwerkverbinding maken. Kies een beschikbare stationsletter en controleer het pad (bij ons was dit: \\192.168.0.113\toonsdata). Laat het vakje bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden aangevinkt en klik op Voltooien.

Tip 12: Plug-ins en meer

TrueNAS is zeer flexibel en dit blijkt ook uit de talrijke secties en opties in het dashboard. We kunnen hier helaas niet dieper op ingaan, maar we willen wel graag heel kort het gedeelte Plugins introduceren.

Wanneer je dit voor de eerste keer opent, moet je aangeven in welke pool je plug-ins wilt opslaan via Choose. TrueNAS kiest standaard voor de iXsystems-collectie met bekende exemplaren zoals Nextcloud, Plex Media Server en Syncthing. In het uitklapmenu kun je ook Community kiezen. Deze bevat tientallen plug-ins, waaronder AdGuardHome, ClamAV, Drupal8, Duplicati, Emby Server, JellyFin, MariaDB Server, n8n, NxFilter, OpenVPN Server, qbittorrent, Sabnzbd en meer.

Het installeren van een plug-in is in principe eenvoudig: selecteer een plug-in, klik op Install en volg de instructies. Na de installatie vind je de plug-in in het Plugins-gedeelte. Klik op Manage om deze verder te configureren. Op internet vind je hiervoor de nodige instructies en nuttige tips.

AOC en AGON by AOC introduceren een nieuwe reeks monitoren die uiteenloopt van snelle esports-panelen tot ultrawide-schermen en 4K-modellen voor gamers die beeldkwaliteit vooropstellen. Daarmee richt het merk zich niet op één type gebruiker, maar op verschillende speelstijlen en budgetten.

Black Friday is bij uitstek het moment waarop veel gamers kijken naar een upgrade van hun setup. Monitoren verouderen namelijk niet zo snel als andere pc-componenten: een goed scherm kan jaren meegaan en is vaak de belangrijkste kwaliteitsboost die je kunt maken, zowel voor games als voor dagelijks gebruik. Een hogere verversingssnelheid maakt beweging vloeiender, een betere contrastverhouding haalt details naar voren, en een groter scherm kan letterlijk het verschil maken tussen een spel spelen en er middenin zitten. Dat maakt deze periode ideaal om iets te kiezen dat past bij hoe je speelt, werkt of kijkt, zonder dat je meteen het duurste model hoeft te nemen.

Oled voor wie beeld én snelheid belangrijk zijn

Aan de top van de line-up introduceert AOC twee QD-oledmonitoren. De AGON PRO AG276QZD2 heeft een 27-inch QHD-paneel met een verversingssnelheid van 240 Hz en een extreem lage responstijd van 0,03 ms. Dat maakt het scherm vooral geschikt voor competitieve shooters en snelle arena-games, waarbij vloeiende bewegingen en diepe contrasten belangrijk zijn. De adviesprijs is 449 euro.

Wie een groter beeldoppervlak wil, komt uit bij de AGON PRO AG326UD. Dit model biedt een 31,5-inch UHD-paneel met dezelfde QD-oledbeeldkwaliteit, maar dan met meer schermruimte voor RPG's en openwereldspellen. Dankzij PiP- en PbP-ondersteuning leent het scherm zich ook goed voor creatief werk of multitasken. De adviesprijs van dit scherm bedraagt 649 euro.

Snelle QHD-schermen voor het middensegment

Onder de oledtoplaag brengt AOC verschillende QHD-modellen die snelheid combineren met een vriendelijker prijskaartje. De Q27G4ZR is een 27-inch Fast IPS-monitor met een verversingssnelheid tot 260 Hz, bedoeld voor gamers die een competitief voordeel zoeken zonder meteen de hoofdprijs te betalen. Wie liever een betere HDR-ervaring heeft, kan terecht bij de Q27G3XMN/BK met miniLED-achtergrondverlichting en DisplayHDR 1000-ondersteuning. Voor wie vooral een degelijke allround QHD-monitor wil, is er de Q27G4XF met 180 Hz en een ergonomische standaard.

Ultrawide en curved voor meer immersie

Voor spelers die het liefst worden ondergedompeld in hun gamewereld, introduceert AOC twee curved-modellen die je blik letterlijk verbreden. De CU34G4 beschikt over een 34-inch ultrawide-paneel met UWQHD-resolutie en een gebogen 1500R-vorm, waardoor het beeld licht om je heen krult. Dat geeft een natuurlijker kijkhoek en maakt het makkelijker om details in je perifere zicht op te pikken; handig in simulators, openwereldgames en story-driven gameplay waarin overzicht en sfeer veel toevoegen.

De CQ32G4VE doet iets vergelijkbaars, maar dan in een traditionelere beeldverhouding: 31,5 inch met QHD-resolutie en eveneens 180 Hz. Daarmee is het een toegankelijke optie voor wie wel de gebogen kijkervaring wil, maar niet per se ultrawide hoeft. In beide gevallen ligt de nadruk minder op pure reactietijd en meer op beleving.

4K met flexibiliteit voor zowel scherpte als reactietijd

Tussen alle nieuwe modellen valt de U27G4R vooral op door zijn flexibiliteit. Dit 27-inch scherm toont 4K-games met een verversingssnelheid van 160 Hz, wat zorgt voor scherpe details zonder aan snelheid in te boeten. Maar het meest bijzondere is de Dual Mode: met één instelling kan de gebruiker schakelen naar Full HD bij 320 Hz. Daarmee biedt het scherm twee speelstijlen in één apparaat: één voor wanneer je beeldkwaliteit en detail wilt, en één voor wanneer elke milliseconde telt in competitieve matches. HDMI 2.1-ondersteuning maakt 'm bovendien geschikt voor PS5 en Xbox Series X, zonder kunstgrepen of compatibiliteitsgedoe.

Betaalbaar instappen met hoge verversingssnelheid

Onder aan de line-up bevinden zich twee modellen die vooral gericht zijn op toegankelijkheid zonder dat de speelervaring eronder lijdt. De 27G4HRE (27 inch) en 24G4HRE (24 inch) bieden allebei een verversingssnelheid van 200 Hz, waardoor bewegingen soepel en responsief blijven, ook bij competitieve titels of snelle camerabewegingen. De beeldkwaliteit is eenvoudiger en de resolutie lager dan bij de duurdere modellen, maar dat is precies het idee: zoveel mogelijk hertzen per euro. Met adviesprijzen van 109 euro en 89 euro openen deze schermen de deur voor gamers die hun eerste gamingmonitor willen kopen of voor wie een tweede scherm zoekt voor een slaapkamer, werkkamer of LAN-omgeving.

Niemand ontkomt aan ouder wordende ogen. Kleine letters, fel wit licht en drukke schermen maken het werken op de pc steeds vermoeiender. Windows 11 biedt gelukkig een schat aan verborgen opties om de tekst te vergroten, het contrast te verhogen en je vermoeide ogen rust te geven.

In Windows 11 pas je zonder extra software de beeldkwaliteit eenvoudig en snel aan, zodat alles weer prettig leest. Het type monitor of het tijdstip van de dag maakt daarbij niet uit. Bovendien profiteer je van nieuwe hulptechnologieën zoals live-ondertiteling en de Verteller met helder geluid.

Eerst pak je de algehele schaalinstelling aan, want die bepaalt hoe leesbaar alle vensters, apps en pictogrammen zijn. Klik op Start, ga naar Instellingen /Systeem /Beeldscherm. Onder het kopje Schaal stel je met het keuzemenu een percentage in, bijvoorbeeld 125 of 150. Gebruik daarna de optie Aangepaste schaal, via het pijltje rechts van het keuzemenu, als de standaardpercentages niet bevallen: typ bijvoorbeeld 138 en kies Toepassen.

Scrol in het menu Beeldscherm iets omlaag naar Resolutie; kies altijd de aanbevolen waarde om te voorkomen dat de letters korrelig worden. Zodra schaal en resolutie kloppen, vormt dit de basis voor verdere verfijning, daarmee bespaar je jezelf voortaan eindeloos turen en inzoomen.

Rustiger beeld

Fel wit licht werkt als een spotlight op vermoeide netvliezen, daarom verdient de ingebouwde donkere modus je aandacht. Ga naar Instellingen /Persoonlijke instellingen /Kleuren. Selecteer in het vervolgkeuzemenu Donker; Windows past zowel de taakbalk als systeemvensters onmiddellijk aan, zodat grote witte vlakken verdwijnen.

Vind je dat nog niet uitgesproken genoeg? Activeer dan een contrastrijk thema. Scrol omlaag naar Contrastthema’s en druk op Bewerken. Kies bijvoorbeeld Woestijn voor zachte beige tinten of Schemering voor hoog contrast met paarse accenten. Klik op Opslaan als en vervolgens Toepassen zodat je altijd kunt terugkeren naar het standaardthema zonder instellingen kwijt te raken. Controleer tot slot of de websites zich aanpassen door in Edge het instellingenvenster te openen, naar Vormgeving te gaan en Donker als standaardthema te kiezen. Zo genieten je ogen overal van een rustiger beeld, terwijl kleuren toch voldoende onderscheid blijven bieden voor tabellen, grafieken en programmeervensters, zelfs tijdens een lange avond achter het scherm.

Haarscherpe letters

Zelfs met de juiste schaal kan tekst nog wazig lijken, vooral op oudere monitoren. Windows 11 bevat daarom de ClearType-tuner waarmee je de pixelweergave precies op je beeldscherm afstemt. Typ ClearType in het zoekvak op de taakbalk en selecteer ClearType-tekst aanpassen. Vink ClearType inschakelen aan, klik op Volgende en doorloop de vijf testpagina’s. Lees steeds aandachtig welk tekstblok het scherpst oogt en bevestig na elke keuze met Volgende. Zodra je op Voltooien klikt, slaat Windows de subpixelmatrix permanent op, zodat letterranden niet meer rafelen.

Wil je daarnaast een groter basislettertype? Open dan Instellingen / Toegankelijkheid /Tekstgrootte. Schuif de balk naar rechts, controleer het voorbeeld en druk op Toepassen. Deze instelling schaalt alleen letters op, niet het volledige venster, zodat lay-outs intact blijven.

Maak ook gebruik van het nieuwe variabele systeemlettertype Segoe Fluent. Schakel naar Persoonlijke instellingen, open Lettertypen en klik op de downloadlink voor Segoe UI Variable als die nog ontbreekt. Dankzij het variabel gewicht en de breedte blijft de tekst leesbaar bij elke resolutie en zoomfactor. Dat is vooral nuttig voor programmeeromgevingen en uitgebreide spreadsheets, ook tijdens presentaties op grote projectieschermen.

Nachtlamp optimaal afstellen

Blauw licht verstoort niet alleen de slaapcyclus, maar prikkelt ook vermoeide ogen. Windows 11 beschikt over de instelbare functie Nachtlamp die de kleurtemperatuur automatisch naar warm oranje verschuift.

Open Instellingen /Systeem /Beeldscherm. Schakel de schuifregelaar Nachtlamp in. Klik vervolgens op het pijltje ernaast om het vervolgmenu te openen; hier bepaal je met een eenvoudige schuif hoe warm het scherm wordt. Een waarde rond 45 maakt het beeld zachter zonder dat foto- en videokleuren onherkenbaar worden.

Schakel Nachtlamp instellen in en zet daarna Schema op Zonsondergang tot zonsopgang als je pc locatiegegevens mag gebruiken. Werk je op een geïsoleerd netwerk, kies dan Aangepast schema en vul je gebruikelijke werktijden in. Windows onthoudt de laatste handmatige wijziging, dus als je incidenteel een kleurkritische taak uitvoert, kun je de nachtlamp vanuit het Actiecentrum tijdelijk uitschakelen door op de tegel Nachtlamp te klikken. Vergeet niet dat de functie per monitor instelbaar is; bij een multi-monitoropstelling profiteer je optimaal door alle schermen dezelfde temperatuur te geven. Dan hoef je nooit meer handmatig te schuiven tijdens een laat avondje.

Nooit meer zoeken

Het muispijltje kwijtraken kost frustratie én tijd. Ga daarom naar Instellingen, open Bluetooth en apparaten en kies Muis. Klik op Aanvullende muisinstellingen, selecteer het tabblad Aanwijzers en wijzig het schema naar Windows Zwart (extra groot)(systeemschema) voor maximale zichtbaarheid. Bevestig met OK. De aanwijzer ligt nu duidelijk boven drukke achtergronden.

Ga vervolgens naar Tekstcursor in het menu Toegankelijkheid in de hoofdinstellingen van Windows 11. Zet de schakelaar Tekstcursorindicator aan, kies een opvallende kleur en vergroot de indicatorbreedte tot twee pixels. Wanneer je nu een Word-document bewerkt, verschijnt naast de dunne verticale streep een helder blokje dat direct opvalt. Met deze instellingen zie je veel sneller waar je typt. Bovendien spaar je je ogen doordat minder heen-en-weerbeweging nodig is tijdens intensief bureaubladwerk.

Snel inzoomen

Wanneer zelfs vergrote fonts tijdelijk onvoldoende zijn, biedt de Vergrootglas-tool soelaas. Druk op Windows-toets+Plus om het hulpmiddel direct te starten. Een zwevende balk verschijnt; hier stel je met Plus en Min het zoomniveau per stap van tien procent in. Voor volledige schermvullende vergroting selecteer je Volledig scherm; beweeg de muis dan om desoriëntatie te voorkomen.

Heb je snel een getal in Excel nodig, typ dan Ctrl+Alt+I voor de Inverted-weergave; de kleuren keren om, waardoor hoog contrast ontstaat zonder de rest van Windows te beïnvloeden. Sluit het Vergrootglas met Windows-toets+Esc om resources vrij te maken. Door deze sneltoetsen in het geheugen te prenten, schakel je binnen seconden tussen normaal en ingezoomd beeld zonder losse hulpmiddelen of browserplug-ins.

Verteller en ondertitels

Zelf lezen is niet altijd de snelste optie; af en toe laten voorlezen ontlast bovendien je ogen. Windows 11 levert daarom Verteller mee. Druk op Ctrl+Windows-toets+Enter om de schermlezer te starten. Een blauwe rand markeert het actieve element. Gebruik Ctrl+Caps Lock+K om de huidige paragraaf te laten voorlezen en pauzeer met Ctrl. Stel het spreektempo in door Caps Lock+Plus of Caps Lock+Min te drukken totdat de stem comfortabel klinkt. Ga naar Instellingen /Toegankelijkheid en klik op Verteller voor meer instellingen. Denk aan het automatisch aanzetten van de Verteller voordat je bent ingelogd en de knop die je gebruikt om het te bedienen.

Als je liever zelf leest maar wel ondertiteling wilt in vergaderingen, activeer dan de functie Live bijschriften via Ctrl+Windows-toets+L. Windows toont boven in beeld realtime tekst van elk audiosignaal, ook offline. Binnen het Ondertitels-venster klik je op Instellingen, en vervolgens op Voorkeuren / Bijschriftstijl voor extra opties voor lettergrootte en uiterlijk. Combineer beide tools door Verteller het ondertitelingsvenster te laten voorlezen. Zo krijg je tegelijk visuele en auditieve feedback en verminder je vermoeidheid na lange Teams-sessies op elke werkdag.