Merk je werk! Zo voeg je een watermerk toe
Of het nu gaat om een tekstdocument, een afbeelding, video of audio, je wilt je eigen digitale creaties niet zomaar vrijgeven voor oneigenlijk gebruik. Door een watermerk toe te voegen, maak je duidelijk dat het jouw eigendom is. We bespreken enkele (gratis) tools waarmee dit mogelijk is.
In dit artikel bespreken we tools en tips voor het aanbrengen van watermerken op verschillende soorten bestanden:
- Tekstdocumenten
- Afbeeldingen
- Video
- Audio
Lees zeker ook: Van CC-licenties tot opensource: wanneer is content rechtenvrij?
Soms wil je je digitale creaties delen, maar tegelijkertijd voorkomen dat anderen deze zonder jouw toestemming verspreiden. Een specifieke licentie, zoals een Creative Commons-licentie CC BY-NC-ND, kan (voor artistieke werken) uitkomst bieden. Hiermee mogen anderen in een niet-commerciële context je werk gebruiken en delen zonder aanpassingen, mits ze jou expliciet crediteren. Op deze website vind je een handige licentiekiezer om gericht de beste CC-licentie te selecteren. Hiermee kun je het auteursrecht afbakenen, hoewel naleving niet gegarandeerd is.
Een watermerk toevoegen biedt extra bescherming, al is dat ook niet volledig … waterdicht. Je bepaalt zelf hoe en waar je het watermerk plaatst, maar het is wel aan te raden dit op een moeilijk te verwijderen plek te doen, zonder dat het te opvallend is of afleidt. Gebruik bij voorkeur een consistent ontwerp en formaat voor je watermerken om professionaliteit uit te stralen.
Watermerk in Word
Begin met het openen van een Word-document en selecteer het tabblad Ontwerpen. Kies in de sectie Pagina-achtergrond voor Watermerk. Je ziet een aantal standaardopties, zoals Urgent en Niet kopiëren, maar voor een eigen ontwerp kies je Aangepast watermerk. Je hebt de keuze tussen een Afbeelding als watermerk en Tekst als watermerk.
Kies je voor een afbeelding, verwijs dan naar een passend plaatje en stel de schaal in, variërend van Auto tot een specifiek percentage tussen 500% en 50%. Als de afbeelding niet goed geschaald wordt, pas dan eerst de afmetingen van je afbeelding aan in een beeldbewerker. Je kunt ook overwegen om Wassen aan te vinken om het plaatje minder opvallend te maken.
Over wassen gesproken ...
Deze middeltjes laten de vlekken verdwijnen
Kies je voor tekst, voer dan de gewenste tekst in en selecteer het Lettertype, de Grootte, Kleur en Indeling (Diagonaal of Horizontaal). Het is raadzaam om ook Semitransparant aan te vinken. Voor het verwijderen van een watermerk vind je in hetzelfde menu de optie Watermerk verwijderen.
Watermerk in Writer
In Writer, van de gratis kantoorsuite LibreOffice, kun je ook watermerken toevoegen. Voor tekstwatermerken open je het menu Opmaak en selecteer je Watermerk. In het dialoogvenster voer je de gewenste tekst in en stel je Lettertype, Hoek (in stappen van 45°), Transparantie en Kleur in.
Het invoegen van een afbeelding als watermerk is iets complexer. Ga naar Invoegen, kies Afbeelding en verwijs naar een geschikt plaatje. Hoewel je in het menu bij Stijl voor Watermerk kunt kiezen, toonden tests geen merkbaar verschil met de optie Afbeeldingen.
Selecteer de geplaatste afbeelding en open het Eigenschappenvenster via de zijbalk aan de rechterkant of met de sneltoets Ctrl+Alt+1 (numeriek toetsenbord). Stel hier Omloop in op Door, kies een transparantiepercentage (bijvoorbeeld 75%) en pas de Draaiing aan (bijvoorbeeld naar 45°). De positie en grootte van de afbeelding kun je met de muis direct in je document aanpassen.
Handen af Wanneer je een document met watermerk in Word of Writer deelt, kan een ontvanger dit watermerk eenvoudig verwijderen. In beide applicaties kun je dit voorkomen door bewerkingen alleen toe te staan met een wachtwoord. We laten zien hoe je dit in Writer instelt: open het menu Bestand en selecteer Opslaan als. Vink Met wachtwoord opslaan aan en klik op Opslaan. Laat de wachtwoordvelden leeg en klik op het plusje bij Opties. Vink Het bestand als alleen lezen openen aan en voer een wachtwoord in om bewerking toe te staan (2x). Klik op OK. Nu kan iedereen het document openen en lezen. Wil iemand het bewerken, dan moet diegene naar Bewerken gaan en Bewerkingsmodus kiezen. Pas na het invoeren van het juiste wachtwoord is het mogelijk aanpassingen te doen.
Om ongeautoriseerde aanpassingen aan je tekstdocument tegen te gaan, kun je het document met een wachtwoord beveiligen, maar dat is niet altijd de handigste optie. Eenvoudiger is het om het bestand op te slaan als pdf. In Word ga je naar Bestand / Opslaan als en selecteer je PDF (*.pdf). In Writer selecteer je Bestand / Exporteren als / PDF. Writer biedt veel exportopties, waaronder Met watermerk ondertekenen, maar elke ingevoerde tekst verschijnt dan als een lichtgroen watermerk over de hele bladspiegel.
Om een al bestaand pdf-document van een watermerk te voorzien, kun je gebruikmaken van het gratis PDF24, beschikbaar als online tool en als offline desktop-app. Klik op Watermerk toevoegen, open een of meerdere pdf-documenten, voer je tekst in met alle gewenste parameters, klik nogmaals op Watermerk toevoegen en daarna op Opslaan.
Aan afbeelding toevoegen
Je kunt met vrijwel elke fotobewerkingstool die om kan gaan met meerdere lagen een watermerk toevoegen. Zo lukt het met het in recente Windows-versies ingebouwde Paint, maar de opties zijn beperkt. Uitgebreider is de gratis tool GIMP, waarover we eerder een uitgebreid artikel hebben geschreven.
Om een tekstueel watermerk in GIMP toe te voegen, selecteer je de teksttool (sneltoets T), klik je op de gewenste locatie in je afbeelding en typ je de tekst. Pas vervolgens het lettertype, de grootte en de kleur aan. In het lagenpaneel selecteer je de tekstlaag en stel je met de schuifregelaar de transparantie in.
Voor een grafisch watermerk open je via Bestand / Openen als lagen een afbeelding, en schaal en verplaats (bijvoorbeeld via het Geïntegreerd Transformeergereedschap, sneltoets Shift+T) je deze naar wens. Stel ook hier de optimale laagdekking in.
Als je bereid bent je afbeeldingen te uploaden, kun je een online tool als Watermark.ink overwegen. Upload je foto(’s), selecteer er één en kies voor Text of Logo. Voor deze laatste optie upload je het gewenste logo, stel je de Opacity in (bijvoorbeeld op 0,4) en download je de foto(’s) als jpeg of png in de gewenste kwaliteit. Voor het downloaden van meerdere foto’s in een zip-bestand moet je je aanmelden bij de dienst.
Afbeeldingen in batch
Hoewel GIMP standaard geen batchbewerkingen voor het plaatsen van watermerken aanbiedt, is dit wel mogelijk met de gratis plug-in BIMP (klik op Latest). Na een eenvoudige installatie van de plug-in vind je deze terug in GIMP onder Bestand / Batch Image Manipulation. Open de plug-in, voeg de gewenste afbeeldingen toe, klik op Add en selecteer Voeg een watermerk toe. Je kunt kiezen voor een tekst- of afbeeldingswatermerk en vervolgens pas je de parameters als Lettertype, Kleur, Transparantie en Positie in. Bevestig met OK, kies een doelmap en klik op Apply.
Een alternatief voor wie GIMP te complex vindt, is Imbatch (gratis voor persoonlijk gebruik; ook portable). Open deze tool, importeer de gewenste afbeeldingen, selecteer ze (met Ctrl+A) en klik op Toevoegen taak. Ga naar de rubriek Alles en zoek naar Watermerk of Watermerk tekst. We nemen deze laatste als voorbeeld. Vul de parameters naar wens in op de tabbladen Dimensions, Position, Lettertype en Effects, en start de batchverwerking door op de blauwe pijlknop linksboven te klikken.
Toevoegen met commando’s
Gevorderde gebruikers zijn hebben vast weleens gehoord van FFmpeg, een krachtige bibliotheek voor het manipuleren van allerlei mediabestanden. De mogelijkheden zijn legio, maar we beperken ons hier tot het toevoegen van een watermerk. Download het meest recente zip-bestand voor Windows (in ons geval: ffmpeg-master-latest-win64-gpl.zip) en pak dit uit. Ga met de Verkenner naar de submap \bin en voer het bestand ffmpeg.exe uit – eventueel neem je dit pad op in je gebruikersvariabelen, met het commando:
setx path "%path%;<volledig_pad_naar_map_met_ffmpeg.exe>"Met de volgende instructie kun je een tekstueel watermerk aan een afbeelding toevoegen:
ffmpeg -i "<pad_naar_invoerbestand>" -vf "drawtext=text='<gewenste_tekst>':fontcolor=white:fontsize=100:x=10:y=10" -codec:a copy "<pad_naar_uitvoerbestand>"We kozen hier voor een witte tekstkleur met een fontgrootte van 100 pixels, waarbij het watermerk terechtkomt op 10 pixels van de linkerbovenhoek, met behoud van de originele codec.
Met een vergelijkbare opdracht voeg je een watermerk met een logo toe:
ffmpeg -i "<pad_naar_invoerbestand>" -i "<pad_naar_logobestand>" -filter_complex "overlay=10:10" -codec:a copy "<pad_naar_uitvoerbestand>"Er zijn nog veel meer parameters waarmee je het resultaat kunt bijsturen, maar we hebben helaas niet de ruimte hier dieper op in te gaan. Uitvoerige uitleg en voorbeelden vind je hier.
Je kunt dergelijke commando’s ook in een batchbestand opnemen om in één keer meerdere beeldbestanden van een watermerk te voorzien. Tik daarvoor de volgende coderegel in Kladblok in, bewaar deze bijvoorbeeld als watermerklogo.bat en voer het batchbestand uit:
for %%f in (%1) do ffmpeg -i "<pad_naar_invoerbestanden>\%%f" -i "<pad_naar_logobestand>" -filter_complex "overlay=10:10" -codec:a copy "<pad_naar_uitvoerbestanden>\WM_%%f"
Video
Je kunt zelfs in een video een watermerk opnemen. Dit kan eveneens met FFmpeg. De opdracht is identiek aan die voor het toevoegen in een afbeelding en kun je dus ook in een batchbestand opnemen. We nemen een logo als voorbeeld, maar het kan ook met tekst:
ffmpeg -i "<pad_naar_invoer-videobestand>" -i "<pad_naar_logobestand>" -filter_complex "overlay=10:10" -codec:a copy "pad_naar_uitvoer-videobestand>"Als je werken met commando’s te lastig vindt, kies dan voor een tool met een grafische interface. In principe is elke flexibele videobewerker geschikt, maar wij nemen ShutterEncoder als voorbeeld. Start de tool en importeer de video’s met Bladeren. Onder Functie selecteren kies je bij Uitvoer codecs voor een codec als H.265 (HEVC) of AV1, en stel je de bestandsextensie (container) in, bijvoorbeeld mp4, mkv of webm.
De geselecteerde video verschijnt in het middelste gedeelte. Ga naar het rechterpaneel en open Tijdcode / bestandsnaam / tekst weergeven. Activeer Tekst weergeven en voer de gewenste tekst in. Je kunt hier ook Lettertype, Kleur, Achtergrond, Grootte, Opaciteit evenals de X- en Y-positionering instellen. Voor een logo als watermerk, kies je Afbeelding / video als watermerk toevoegen. Klik op Watermerk toevoegen en verwijs naar een geschikte afbeelding. Hierbij kun je de Grootte, Opaciteit en X- en Y-posities aanpassen (of je verplaatst het watermerk met de muis).
Ga ten slotte naar het linkerdeelvenster, klik op Wijzigen en stel een geschikte bestemmingsmap in. Start de bewerking met Functie starten en wacht tot het proces voltooid is.
Audio
Een akoestisch signaal als watermerk inbedden in een audiobestand kun je doen met het gratis Audacity.
Installeer en start Audacity, en open je audiobestand via Bestand / Openen. Importeer vervolgens een kort audiofragment dat je als watermerk wilt gebruiken via Bestand / Importeren / Audio. Dit verschijnt in een apart spoor. Selecteer en versleep het op dit spoor tot de plek waar je het in het hoofdbestand wilt horen. Je kunt dit fragment meerdere keren laten horen door het fragment met Ctrl+C te kopiëren en op een andere plaats met Ctrl+V te plakken. Zoom eventueel in met het vergrootglas.
Sleep nu met ingedrukte linkermuisknop over de audiofragmenten op het tweede spoor zodat ze allemaal geselecteerd worden. Ga naar Effecten / Volume en compressie / Versterken. Verlaag de schuifregelaar, luister via Voorbeeld, en bevestig met Toepassen. Druk daarna op Ctrl+A om beide tracks te selecteren, ga naar Tracks en kies Mix / Mixen en naar nieuwe track renderen om ze te combineren. Sluit de twee oorspronkelijke tracks met het kruisje en exporteer het gemixte audiobestand via Bestand / Audio exporteren.
