In plaats van een dure smart-tv kun je als alternatief ook de Chromecast aanschaffen. Dit apparaatje kost slechts 35 euro en maakt iedere televisie een stuk slimmer. Je speelt hiermee bijvoorbeeld films af vanaf YouTube en Netflix. Daarnaast kun je nog veel meer met een Chromecast doen.

Tip 01: Aansluiten

De Chromecast is een HDMI-stick uit de stal van Google. Op iedere televisie met een HDMI-ingang kun je dit apparaatje gebruiken. De Chromecast maakt verbinding met je wifi-netwerk en kan content van allerlei apps op je televisie tonen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan Deezer, NPO (Uitzending Gemist), Popcorn Time, Netflix en YouTube. Via een computer, smartphone of tablet bepaal je welke media (bijvoorbeeld film, serie of muziekalbum) je via de Chromecast wilt afspelen. Lees ook: Zo vind je de beste films en series op Netflix.

De mogelijkheden van dit slimme apparaatje doen dus niet onder voor die van een gemiddelde smart-tv. Het aansluiten van deze HDMI-stick is erg simpel. Stop de Chromecast in een vrije HDMI-poort van je televisie. Er zit in de verpakking een usb-kabel waarvan je de kleine stekker op de Chromecast aansluit. Het andere uiteinde sluit je aan op een usb-poort van je televisie. Een voorwaarde is dat deze usb-poort voeding levert. Is dat niet het geval, gebruik dan de meegeleverde adapter om de stick via een contactdoos van stroom te voorzien. Selecteer met de afstandsbediening van je televisie de juiste bron waarop de Chromecast actief is. Het startscherm verschijnt in beeld.

©PXimport

Tip 01 De Chromecast is een wifi-ontvanger die je rechtstreeks op een HDMI-poort van de televisie aansluit.

Tip 02: Configuratie iOS

Je configureert de Chromecast het eenvoudigst met een mobiel toestel. Je gebruikt deze smartphone of tablet namelijk ook meteen als afstandsbediening. Voor iOS (iPhone, iPad en iPod touch) heeft Google een gebruiksvriendelijke app uitgebracht. Heb je een Android-toestel, ga dan naar tip 3. Open op je iOS-toestel de App Store en zoek de toepassing Chromecast op. Na de installatie start je de app op. Via Accepteren kies je voor Een nieuwe Chromecast instellen.

©PXimport

Tip 02 Vanuit de iOS-app verbind je de Chromecast met je netwerk.

Druk vervolgens op de thuisknop en navigeer naar Instellingen / Wi-Fi. Selecteer in het overzicht de Chromecast om verbinding te maken. Keer terug naar de Chromecast-app en druk na enkele seconden wachten op Volgende. Op de televisie en het iOS-apparaat zie je dezelfde code staan. Via Volgende selecteer je Nederland. Je geeft de HDMI-stick eventueel een andere netwerknaam, waarna je bevestigt met Volgende. Selecteer met Een wifi-netwerk kiezen het juiste wifi-netwerk en geef het bijbehorende wachtwoord op. Druk op Instellen om de Chromecast met internet te verbinden. Mogelijk downloadt het apparaat een nieuwe update. Er verschijnt in dat geval een melding op televisie. Wanneer de tekst Klaar om te casten verschijnt, is de Chromecast gereed voor gebruik.

Tip 03: Android

De Chromecast en Android zijn allebei Google-producten, waardoor ze uitstekend kunnen samenwerken. Met een Android-toestel lukt het dan ook eenvoudig om een Chromecast te configureren. Ga naar de Play Store en zoek de Chromecast-app op. Kies na de installatie voor Accepteren en Instellen. Als het goed is verschijnt op het mobiele toestel en de televisie dezelfde code in beeld. Bevestig met Ik zie de code. Geef je Chromecast eventueel een andere naam en druk op Naam instellen. Typ in het volgende scherm het wachtwoord van je wifi-netwerk. Nadat je hebt gekozen voor Netwerk instellen, maakt de Chromecast verbinding met internet.

©PXimport

Tip 03 Je Android-toestel geeft aan wanneer de Chromecast volledig is ingesteld.

Tip 04: YouTube

Zodra je eenmaal een Android- of iOS-apparaat hebt gekoppeld aan een Chromecast, is het eenvoudig om audio en video naar het apparaatje te streamen. Installeer maar eens de app YouTube op je smartphone of tablet. Tijdens het kijken van een filmpje zie je bovenaan een vierkantje met drie kleine wifi-streepjes staan. Dit pictogram heeft Google de naam Casten gegeven. Druk erop en selecteer de Chromecast als afspeelapparaat.

Na enkele seconden wachten, start meteen de weergave op televisie. Je smartphone of tablet gebruik je nu als afstandsbediening. Je kunt de video bijvoorbeeld pauzeren of met de schuifregelaar een ander fragment selecteren. Wil je de weergave stoppen? Druk op het pictogram Casten en bevestig vervolgens met Loskoppelen.

Tip 05: Netflix

Ook Netflix heeft ondersteuning voor de Chromecast ingebouwd. Na tussenkomst van een Android- of iOS-apparaat speel je rechtstreeks populaire films en series of op de televisie. Je hebt hiervoor wel een Netflix-account nodig. Een maandabonnement is beschikbaar vanaf 7,99 euro. Open de applicatiewinkel op je smartphone of tablet en installeer de Netflix-app. Zodra je de toepassing hebt geopend, log je in met het e-mailadres en het wachtwoord van je account. Zoek in de catalogus naar een interessante titel. Druk eerst op het pictogram Casten en selecteer de Chromecast. Via Afspelen start de weergave op televisie, waarbij je het mobiele toestel als afstandsbediening gebruikt. Je kunt onder meer het audiospoor en de ondertiteling wijzigen. Verder kies je eventueel een andere aflevering van de betreffende serie.

©PXimport

Tip 05 Geef aan dat je Netflix-series via de Chromecast wilt bekijken.

Tip 06: Deezer

Ook muziekliefhebbers profiteren van een Chromecast. Je kunt je Deezer-bibliotheek namelijk via de Chromecast afspelen. Als je versterker een HDMI-ingang bevat, is het vaak mogelijk om het geluid via de speakers af te spelen. Overigens werkt dat in de praktijk niet altijd, dus je zult zelf moeten proberen of het in jouw situatie werkt. Ga naar de applicatiewinkel van je toestel en installeer Deezer. Open de app en maak zo nodig een account aan. Als alternatief kun je ook inloggen via Facebook. Houd er rekening mee dat je de mobiele app slechts vijftien dagen gratis mag gebruiken. Daarna kost een abonnement 9,99 euro per maand.

©PXimport

Tip 06 In tegenstelling tot Spotify kun je met de app van Deezer wel muziek streamen naar de Chromecast.

Geef tijdens de introductie aan welke muziekgenres je leuk vindt en bevestig met Volgende. Deezer schotelt enkele suggesties voor van artiesten. Bepaal met het al dan niet gebroken hartje of je de muziek wel of niet waardeert. Deezer leert op die manier je muzieksmaak kennen, zodat je vlotter in aanraking komt met goede muziek. Bevestig met KLAAR! en bekijk het aanbod. Klik rechtsboven op het pictogram Casten. Wanneer je de Chromecast selecteert, speelt Deezer de muziek af via het apparaat waarin de Chromecast zit.

Tip 07: NPO

Onlangs heeft de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) Chromecast-ondersteuning aan zijn Android-app toegevoegd. Je kunt deze toepassing gratis installeren en downloaden vanuit de Play Store. In de gebruikersinterface tik je bovenaan op het inmiddels bekende Casten-pictogram om verbinding te maken met de Chromecast. Zoek naar een leuke uitzending die je wilt terugkijken en speel de video af.

©PXimport

Tip 07 Gebruik de nieuwe NPO-app om live-televisie te streamen.

Gunstig is dat je via de NPO-app ook live-tv kunt streamen naar de HDMI-stick. Dat is bijvoorbeeld handig wanneer je televisie niet is aangesloten op een tv-kabel. Druk linksboven op de drie streepjes om het menu te openen. Veeg een stukje omlaag totdat je het onderdeel LIVE TV tegenkomt. Je hebt keuze uit drie hoofdzenders. Via Meer live tv kun je ook overige zenders casten, zoals NPO Cultura en NPO Politiek. De makers werken momenteel aan een nieuwe app voor iOS met Chromecast-ondersteuning.

Alternatieve HDMI-sticks

Naast Google zijn er ook gespecialiseerde bedrijven die slimme oplossingen voor televisies uitbrengen. De Chromecast dupliceert in feite alleen maar het beeld, maar er zijn ook producten die voorzien zijn van een eigen besturingssysteem. Dit zijn in feite mini-pc's compleet met een eigen processor en geheugen. Het Russische iconBIT biedt verschillende HDMI-sticks aan.

Op deze apparaatjes is een versie van Android geïnstalleerd, waardoor gebruikers in de Play Store eigen apps kunnen toevoegen. Je streamt bijvoorbeeld films via Netflix en muziek via Spotify. Of je speelt eigen mediabestanden af met behulp van de XBMC-app. Middels een extra usb-poort is het meestal mogelijk om randapparatuur aan te sluiten, bijvoorbeeld een webcam of toetsenbord. Ook merken als MiniX, Point of View en Fantec brengen geregeld nieuwe apparaatjes op de markt om je televisie slimmer te maken.

©PXimport

Fabrikanten van Android-sticks leveren een afstandsbediening of mini-toetsenbord mee om het besturingssysteem te bedienen.

Tip 08: Pc koppelen

Je koppelt eventueel een pc aan de Chromecast. Vanaf de computer beslis je dan welke content je naar de HDMI-stick streamt. Wel is het een vereiste dat Chrome op je computer is geïnstalleerd. Zodra je het programma hebt opgestart, surf je naar deze site.

Gebruik de zoekfunctie om de extensie Google Cast te vinden en voeg deze uitbreiding toe aan Chrome. Je ziet rechtsboven de knop Casten verschijnen. Op websites met Chromecast-ondersteuning stream je nu gemakkelijk content naar je televisie. Neem maar eens een kijkje op YouTube en start een filmpje op. Rechts onder het videokader bevindt zich het pictogram Casten. Klik daarop en kies voor de naam van je Chromecast om de uitzending te starten. Ook de webversie van Netflix biedt ondersteuning voor Googles HDMI-stick.

©PXimport

Tip 08 Dankzij een uitbreiding in Chrome lukt het om webinhoud naar je televisie te streamen.

Tip 09: Websites casten

Als je de app Google Cast in Chrome hebt geïnstalleerd, stream je iedere webpagina probleemloos naar je televisie. Op die manier kijk je ook videodiensten op groot scherm die geen Chromecast-ondersteuning hebben ingebouwd. Zodra je de juiste website hebt geopend, klik je rechtsboven op de Casten-knop. Onder Dit tabblad casten naar klik je op de naam van de Chromecast. De webinhoud verschijnt nu op de televisie. Je beëindigt de weergave door in het menu te kiezen voor Casten stoppen.

©PXimport

Tip 09 Ook websites zonder Chromecast-ondersteuning stream je naar een televisie.

Tip 10: Plex

Sommige desktopprogramma's hebben Chromecast-ondersteuning in huis. Een mooi voorbeeld hiervan is Plex. Met deze freeware breng je alle mediabestanden van je pc en andere netwerkbronnen in kaart. Vervolgens stream je deze bestanden eenvoudig naar Googles HDMI-stick.

Na de installatie opent Plex in een browser. Voordat je met deze software aan de slag kunt, creëer je eerst een account. Vergeet niet om je account via e-mail te bevestigen. Via AKKOORD stem je in met de gebruikersvoorwaarden. Neem vervolgens alle stappen door om de mediaserver in te richten en mediabibliotheken toe te voegen. Na afloop zijn alle videobestanden netjes gerangschikt.

©PXimport

Tip 10 Bepaal in de Plex-app welke film je wilt bekijken.

Log zo nodig in met je accountgegevens. Rechtsboven staat het Casten-pictogram voor je klaar om de film naar een groter beeld te streamen. Het is in de praktijk omslachtig om de Chromecast vanaf een pc te bedienen, zeker wanneer beide apparaten niet in dezelfde ruimte staan. Gelukkig is er een app voor iOS en Android beschikbaar. Hiermee bepaal je op afstand welke mediabestanden je via de Chromecast wilt weergeven. De iOS-app kost 4,49 euro, voor de Android-app betaal zo'n 4 euro.

Tip 11: Backdrop

Als je Chromecast even niets te doen heeft, verschijnen er diverse wallpapers op televisie. Via de functie Backdrop kun je dit onderdeel personaliseren. Open de Chromecast-app op je iOS- of Android-toestel. Kies in het menu voor Backdrop en log indien nodig in met je Google-account. Open de instellingen via het tandwieltje en bepaal welke onderdelen je wilt weergeven. Wanneer je lid bent van Google+, kun je bijvoorbeeld eigen foto's als eigen achtergrond gebruiken. Verder zet je de onderdelen Weer, Kunst, Satellietfoto's en Aanbevolen foto's aan of uit.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.