Uw digitale foto's, schrijfsels en andere waardevolle bestanden mogen niet verloren gaan. Dus hebt u deze data op een of meerdere media bewaard. Op een cd of dvd, usb-stick of een externe harde schijf waarschijnlijk. Maar hoe lang staat uw data daar veilig?Harde schijfDe harde schijf is het centrale opslagmedium van iedere pc.

Uw digitale foto's, schrijfsels en andere waardevolle bestanden mogen niet verloren gaan. Dus hebt u deze data op een of meerdere media bewaard. Op een cd of dvd, usb-stick of een externe harde schijf waarschijnlijk. Maar hoe lang staat uw data daar veilig?

Harde schijf

De harde schijf is het centrale opslagmedium van iedere pc. Iedere computergebruiker gebruikt dus een harde schijf om data op te bewaren, voor actuele data maar misschien ook voor een archief en backups vanaf andere media. Soms staat er ook data op de harde schijven van oude computers, die niet meer in gebruik zijn. Is die data wel veilig?

Zwakke schakels

Net als diskettes werkt een harde schijf op basis van magnetisme. De schijf zelf is een glasplaat (met een magnetische coating) en deze is geheel afgeschermd van de buitenwereld (en dus veel minder kwetsbaar). Een harde schijf kent twee zwakke schakels: hij bevat bewegende delen en langdurige warmte werkt slijtage in de hand. Omdat de schijf bewegende delen bevat kan hij slecht tegen schokken of stoten; schroef een harde schijf daarom altijd goed vast en laat de pc op een vaste plek staan (wees voorzichtig bij verplaatsingen). Bij een stoot raakt een harde schijf beschadigd doordat de leeskop een kras op het magnetische oppervlak maakt. In het ergste geval loopt de kop zelfs vast waarna de schijf niet of nauwelijks meer leesbaar is (een zogenaamde crash).

Te veel warmte is niet goed

Daarnaast slijten mechanische onderdelen door hitte. Dit is een langzaam proces dat vele jaren kan duren, maar uiteindelijk is het wel de hoofdoorzaak van uitval. Een koele schijf heeft een langere levensduur dan een warme; een vuistregel is dat iedere 10 graden dat de temperatuur oploopt, de levensduur halveert. Goede ventilatie en energiezuinige (lees: koelere) harde schijven zijn daarom een aanrader. De gemiddelde levensduur van een harde schijf is circa tien jaar, het is dus geen ideaal medium om belangrijke bestanden op lange termijn op te bewaren.

Cd, dvd, blu-ray

Optische media, oftewel cd's, dvd's en tegenwoordig ook blu-ray schijven, worden vaak gebruikt als backup-drager. Ze zijn relatief goedkoop, eenvoudig in gebruik en makkelijk mee te nemen. Maar zijn ze ook betrouwbaar? Uit tests in het verleden bleek dit nogal eens tegen te vallen. Naast topmerken zijn er namelijk veel fabrikanten die goedkope grondstoffen gebruiken, waardoor zowel het schijfje zelf als de beschrijfbare organische laag (de dye) niet altijd optimaal is. De dye is gevoelig voor zonlicht en het plastic (polycarbonaat) vergaat langzaam door vocht en warmte.

Vingerafdrukken en krassen

Verder zijn de schijfjes gevoelig voor krassen en vingerafdrukken. Een kwaliteitsproduct is dus een must, maar helaas zegt een merk niet alles. Er zijn namelijk zeer weinig merken die zelf over productiefaciliteiten beschikken (o.a. Verbatim en TDK). Vrijwel alle producenten kopen bij verschillende fabrieken in. Hierdoor kan het zijn dat twee schijfjes waarvan de etiketten overeenkomen, toch in verschillende fabrieken geproduceerd zijn. Via software is de herkomst wel uit te lezen (op basis van zogenaamde 'mediacodes'). De fabrieken die de meeste schijfjes produceren (CMC, Ritek en Moser Baer) leveren zowel absolute topkwaliteit als mindere kwaliteit (die vaak verschijnen onder minder bekende merknamen).

Blu-ray niet gevoelig voor zonlicht

Beschrijfbare cd's en dvd's van topkwaliteit hebben - op basis van kunstmatige verouderingstests - een levensduur van circa 100 jaar. De productie van blu-ray schijfjes is nog niet zo massaal, waardoor een paar grote namen (Panasonic, Sony en TDK) het merendeel van de producten leveren. Een verschil met cd's en dvd's is dat een beschrijfbare blu-ray geen organische laag gebruikt, maar een metalen legering (een paar laagjes metaal die met elkaar versmolten worden via laserlicht). Dit is een stabiele laag die praktisch ongevoelig is voor zonlicht.

Usb-sticks, flashkaartjes en ssd's

Een relatief nieuw medium is flashgeheugen. Dit wordt onder andere gebruikt in usb-sticks, geheugenkaartjes en ssd's (harde schijven op basis van flashchips). De enen en nullen worden opgeslagen in cellen van geheugenchips. Deze cellen kunnen telkens opnieuw herschreven worden, maar dat gaat wel ten koste van de levensduur. Afhankelijk van het type flashgeheugen kan een cel tussen de 10.000 en 1.000.000 keer herschreven worden. Om lokale slijtage, zoals het eerste deel van de schijf, te voorkomen, wordt de data verspreid over het aantal cellen geschreven (dit heet wear leveling). Het is dus niet slecht om een usb-stick 10 procent te vullen en daarna weer te wissen. De volledige capaciteit wordt benut, waardoor de cellen evenredig zullen slijten.

Foute cellen worden geblokkeerd

©CIDimport

En de diskette?

De diskette, of floppydisk, wordt nauwelijks meer gebruikt, maar misschien hebt u er nog een paar liggen. Is de data daarop veilig? Zeker niet. Die gegevens worden met behulp van magnetisme bewaard. Omdat magneten overal in huis aanwezig zijn (bijvoorbeeld in speakers en transformators), moet u ze op een magneetvrije plek leggen. Maar ook het dragermateriaal van de diskette is vergankelijk. Het bestaat uit flexibel plastic met een magnetisch laagje. Het plastic is gevoelig voor warmte, vocht en stof. De gemiddelde levensduur van een diskette op een veilige plek is circa vijf tot tien jaar. Probeer maar eens een stapel oude diskettes uit te lezen: een groot deel zal niet meer functioneren. Mocht u nog belangrijke gegevens op diskettes hebben staan, zet die dan zo snel mogelijk over op andere media.

Ook houdt de controller van de stick in de gaten hoe de cellen presteren. Een cel die fouten vertoont, wordt geblokkeerd. Hierdoor worden alleen de goede cellen gebruikt om data te bewaren (de capaciteit neemt hierdoor logischerwijs wel iets af). Omdat de informatie op chips wordt opgeslagen zijn producten die flashgeheugen gebruiken over het algemeen zeer robuust. Er zijn voorbeelden van usb-sticks en geheugenkaarten die een wasmachine, een val uit een vliegtuig en een ontploffing overleefd hebben.

Levensduur ssd langer dan levensduur hd

Maar desondanks slijten de cellen wel. Volgens Sandisk gaan ssd's (harde schijven op basis van flashgeheugen) beduidend langer mee dan traditionele harde schijven (circa 2 miljoen versus 600.000 uur gebruik).

Compatibiliteit

De bruikbaarheid van het medium waarop u uw data bewaart, is niet alleen een kwestie van houdbaarheid en veroudering maar ook van compatibiliteit. De eerste generatie computers gebruikten cassettebandjes om data op te slaan, maar die methode is nu al meer dan 20 jaar uitgestorven. Diskettes worden nog wel mondjesmaat gebruikt, maar nieuwe computers worden al jaren zonder diskettestations geleverd. Anno 2009 een diskette lezen is dus niet zo eenvoudig, nog los van het feit dat er meerdere formaten bestaan (zoals 5 ¼ schijven, waarvoor al heel lang geen diskettestations meer bestaan). Er bestaan nog wel usb-diskettestations, waarmee u uw oude diskettes nog kunt uitlezen.

Einde ide-harde schijven in zicht?

De computermarkt is continu in beweging. Nieuwe producten en technologieën volgen de oude generatie op, wat soms ten koste gaat van de compatibiliteit. Zo is het einde van ide-harde schijven in zicht vanwege de nieuwe Sata-connector. Over een tijdje kan een oude schijf dus niet meer in een nieuwe pc gebruikt worden. Externe harde schijven op basis van firewire worden ook zeldzamer, omdat firewire terrein heeft verloren aan usb en sommige pc's daardoor zelfs geen aansluitingsmogelijkheid meer hebben. En software speelt ook een belangrijke rol. Zo werken veel oude usb-producten van het eerste uur zoals printers en scanners niet meer onder Vista, omdat de fabrikanten er geen nieuwe drivers voor uitbrengen.

Conclusie: backup is essentieel, maar hoe?

In dit digitale tijdperk is het backuppen van gegevens van levensbelang. Vertrouw nooit op één medium en maak een concreet plan hoe u uw belangrijke data op lange termijn veilig wilt bewaren. Hieronder volgt een aantal manieren waarop u dat doen kunt. Daarbij speelt zowel de fysieke houdbaarheid van het medium een rol, als de compatibiliteit met nieuwe technologieën. Het veiligstellen van uw data is en blijft een oneindige maar zeer belangrijke taak...

Backup op... externe harde schijf

Kopieer de belangrijkste mappen met data met regelmaat op een externe harde schijf. Gaat uw primaire harde schijf kapot, dan hebt u altijd nog een backup. U kunt de schijf bovendien eenvoudig meenemen naar een andere locatie.

Backup op... andere harde schijf

Een andere werkbare methode is om een tweede harde schijf in uw pc als backup te gebruiken. U kunt belangrijpe mappen hier naartoe kopiëren, maar er is ook software die dat met een bepaalde frequentie automatisch kan doen. Let er wel op dat het een fysieke harde schijf betreft en geen partitie (wat in feite dezelfde schijf is).

Backup op... RAID configuratie

Een makkelijke backup-methode is een zogenaamde RAID-opstelling. Er zitten dan twee (of meer) harde schijven in het systeem die dezelfde informatie bevatten. Gaat er een schijf kapot dan is alle informatie nog steeds intact op de andere schijf. Het is niet aan te raden om Windows op dezelfde schijf te installeren of deze te partitioneren. Want wanneer er sprake is van een ernstige Windows- of partitiefout zal dat in zo'n geval voor beide harde schijven gelden.

Backup op... internet

Een relatief nieuwe methode is het online backuppen van gegevens. Uw belangrijkste data wordt dan via het internet opgeslagen in professionele datacenters (met uitgebreide backup faciliteiten). Een minpunt is dat de opslagcapaciteit beperkt is (dus uw complete foto's, muziek en videocollectie backuppen is nog niet mogelijk).

Backup op... optische media op andere locatie

Regelmatig backups maken van foto's, video's en andere bestanden kan ook prima op basis van optische media (cd's, dvd's, blu-ray's). Het is wel aan te raden de originele bestanden ook op andere media te bewaren (zoals een harde schijf) en daarnaast de schijven om de zoveel jaar te controleren en eventueel opnieuw te branden.

Een laatste tip

Bewaar uw backups op een andere locatie dan uw eigen huis. Dan is het ook veilig bij een eventuele brand of (natuur)ramp.

Je hoort het steeds vaker: iemand klikt op een link en belandt op een nepwebsite van de bank, waar intussen persoonlijke gegevens worden ingevuld. Of er komt ineens een WhatsApp-bericht van een ‘bekende’ met het verzoek om snel geld over te maken voor een ticket of een nieuwe telefoon. Natuurlijk trap jij daar niet zomaar in. Maar hoe herken je dit soort berichten nu het makkelijkst?

Partnerartikel - in samenwerking met Bitdefender

Online oplichting is een van de grootste zorgenkindjes van banken en de politie. Er wordt jaarlijks voor miljoenen gefraudeerd met valse links en nepberichten die via sms, e-mail of WhatsApp worden verstuurd. En met de komst van AI wordt het voor criminelen steeds makkelijk om zulke berichten zo echt mogelijk te laten lijken.

Goed lezen

Het herkennen van spamberichten of nepverzoeken om geld over te maken is niet altijd eenvoudig. Belangrijkste vuistregel: gaat het om geld, zeker om grote bedragen, controleer het bericht dan extra goed. Bij e-mail is dat meestal goed te doen. Twijfel je of een bericht een phishingmail is, beweeg dan met de muis over een link zonder erop te klikken. Onderaan in je browser verschijnt de url waar de link naartoe leidt.

Soms zijn die adressen zo onduidelijk dat je er weinig uit kunt opmaken. Klik in dat geval met de rechtermuisknop op de link en kies Koppeling kopiëren. Plak het adres vervolgens in Kladblok, zodat je het kunt bekijken zonder de site daadwerkelijk te openen. Dat is de veiligste manier om te controleren waar de link naartoe verwijst. Vaak zie je dan vreemde of onbekende domeinnamen, een duidelijke aanwijzing dat de mail niet van je bank afkomstig is.

Twijfel? Bellen!

Krijg je een vreemd WhatsApp- of sms-bericht waarin het lijkt alsof een bekende je vraagt om geld over te maken, bijvoorbeeld omdat hij een ticket is kwijtgeraakt of omdat haar telefoon gestolen zou zijn? Dat kán natuurlijk echt zijn, maar vaak is het helaas nep. Zelfs als details in het bericht kloppen, zoals het land waar die persoon verblijft. Slimme oplichters halen dit soort informatie namelijk gewoon van sociale media. Nog een reden dus om niet zomaar online te delen dat je op vakantie gaat en waarheen.

Twijfel je aan de echtheid van het bericht? Bel de persoon zelf om het te controleren. Heb je daar ook geen goed gevoel bij en is diegene met anderen op reis, bijvoorbeeld met partner of kinderen, neem dan contact op met hen om te checken of het verhaal klopt. Dan heb je de waarheid meestal snel boven tafel.

Extra beveiliging

Wil je zelf niet constant controleren of een e-mailtje of berichtje echt is, maar kun je daar wat extra hulp bij gebruiken? Kies dan voor een goed beveiligingspakket. Vrijwel alle beveiligingssuites vissen dergelijke mailtjes er zo voor je uit en markeren deze als zijnde spam, of verplaatsen deze dan automatisch naar een aparte folder in je mailbox.

Bitdefender Premium Security is een allround beveiligingspakket die je mailboxen in de gaten houdt en automatisch controleert op spamberichten en scam-mails. Mailtjes die veilig zijn worden indien gewenst aangeduid met een groen 'Bitdefender Safe'-labeltje. Prettig daarbij is dat je die aanduiding ook op andere apparaten ziet waar je je mail leest, omdat Bitdefender op serverniveau controleert en niet alleen je lokale mailbox. Alles wordt dus online al voor je in de gaten gehouden.

Dat geldt natuurlijk ook voor alle software die je downloadt, ook dat wordt gecontroleerd op de aanwezigheid van malware. En wie het zekere voor het onzekere neemt, maakt in Bitdefender ook nog eens gebruik van de extra AI-hulp Scam Copilot. Dankzij de ingebouwde chatfunctie kun je bijvoorbeeld een vraag stellen over scamming, maar ook een screenshot sturen van een sms- of WhatsApp-bericht. Scam Copilot scant het bericht en kan aangeven of het om een scambericht gaat.

Blijf alert

Een compleet beveiligingspakket is tegenwoordig toch echt wel een must. Zulke software neemt je aardig wat werk uit handen wat betreft de controle op fishing- en scammingmailtjes en de continu beveiliging van je apparaten als het op virussen en malware aankomt. De ontwikkelingen gaan echter snel en AI wordt meer en meer gebruikt om mensen te misleiden. Dat betekent dat je zelf ook constant alert moet blijven en je jezelf eigenlijk moet trainen om valse berichten te herkennen. Met een extra hulp als Scam Copilot van Bitdefender kun je dergelijke berichten al veel sneller onderscheppen, maar vereist het nog wel een extra stap aan jouw zijde, zoals het opsturen van een verdachte screenshot van een nep-WhatsApp-bericht. Blijf dus altijd opletten, hoe echt een bericht ook lijkt.

De Google Pixel 10 Pro XL is de nieuwste en duurste reguliere smartphone van het merk. In deze review nemen we het toestel met een adviesprijs van 1299 euro onder de loep.

Herkenbaar ontwerp met nieuwtje

Leg je de Pixel 10 Pro XL naast de 9 Pro XL, dan moet je wel heel goed kijken om verschillen te ontdekken. De toestellen ogen praktisch identiek. Maar er zijn wel degelijk verschillen. De Pixel 10 Pro XL is bijvoorbeeld nog zwaarder geworden en is met zijn 232 gram een van de zwaarste telefoons van het moment.

©Rens Blom

Daarnaast ondersteunt de Pixel 10 Pro XL als eerste bekende Android-smartphone magnetische accessoires aan de achterzijde (via Qi2). Je kunt bestaande Apple MagSafe-accessoires van je iPhone daardoor met de Pixel 10 Pro XL gebruiken, wat tof is en goed werkt.

©Rens Blom

Goed om te weten: naast de Pixel 10 Pro XL zijn er ook een kleinere Pixel 10 en 10 Pro, die uiteraard andere specificaties én prijzen hebben. De Pixel 10 Pro XL heeft een prachtig 6,8-inch oledscherm dat bij de beste schermen hoort. Meer hoeven we er niet over te zeggen. De vingerafdrukscanner achter het scherm functioneert bovendien erg goed.

©Rens Blom

Niet de beste specificaties

Van een smartphone die maar liefst 1299 euro kost verwachten we heel goede specificaties. Google snapt dat en stopt daarom een royale 16 GB werkgeheugen in de Pixel 10 Pro XL, aangevuld met minimaal 256 GB opslagcapaciteit. Maar nu komt het: de Tensor G5-processor van Google zelf haalt het niet bij de chips in andere topsmartphones. Googles Pixel 10 Pro XL is in benchmarks minder snel en beperkt de chip sneller bij gamen om niet te warm te worden. Op papier jammer, in de praktijk merk je hier echter minder van. De smartphone is dan ook snel zat.

Waar je méér van merkt, is de accuduur. De Pixel 10 Pro XL heeft een 5200mAh-accu, wat een redelijk gangbare accucapaciteit is voor een 6,8inch-smartphone. Het lijkt er echter op dat de Tensor G5-chip en het modem minder energiezuinig zijn, want de accuduur maakt weinig indruk. Net als voorgaande Pixel-telefoons moeten we de Pixel 10 Pro XL steevast aan de oplader leggen als we gaan slapen. Op zo'n dag lezen we best wat nieuws op de telefoon, gebruiken we sociale media, plegen we wat belletjes, maken we foto's en gebruiken we een halfuur tot uur de hotspot-functie om in de trein te internetten op onze laptop. Veel andere telefoons hebben aan het eind van zo'n dag meer accu over dan de Pixel 10 Pro XL.

Opladen kan de smartphone via usb-c en draadloos. Bekabeld is de snelste methode; het duurt dan anderhalf uur om de accu volledig op te laden.

©Rens Blom

Uitstekende camera's

Pixel-smartphones staan al jaren bekend om hun uitstekende camera's. De Pixel 10 Pro XL houdt die reputatie hoog en biedt je drie geavanceerde camera's op de achterkant. Het gaat om een primaire camera, een groothoekcamera en een zoomcamera. Met alle camera's kun je overdag én in het donker echt hele goede foto's en video's schieten. Het verschil met de Pixel 9 Pro XL, die we hiervoor regelmatig gebruikten, vinden we echter niet groot. Gek is dat niet, want de 10 Pro XL heeft dezelfde camera's als zijn voorganger. Google zegt wel dat de optische beeldstabilisatie verbeterd is en voegt een zoommodus (tot 100x) toe, die sterk leunt op kunstmatige intelligentie (AI). En ja, tientallen keren zoomen is grappig, maar de resultaten zijn veel minder mooi dan een 'echte foto'. Wij adviseren je daarom om maximaal 10x te zoomen. Dan krijg je echt nog prima foto's.

Hieronder zie je twee fotoseries met telkens van boven naar beneden de hoofdcamera, de groothoekcamera en verschillende zoomstanden.

©Rens Blom

©Rens Blom

Opfrisbeurt voor software

Op de Pixel 10 Pro XL is Android 16 geïnstalleerd, de nieuwste software. Versie 16 oogt visueel anders dan versie 15 en is met name kleurrijker en vrolijker. Je kunt ook wat meer visuele zaken personaliseren. Wij zijn wel fan van deze opfrisbeurt.

Google stopt de software vol met AI-functies. Wat direct opvalt, is dat de Pixel 10 Pro XL in bijvoorbeeld de Verenigde Staten veel meer AI-functies heeft dan in Nederland. De AI werkt sowieso beter in het Engels. De functies die je hier wél kunt gebruiken, zijn overwegend nuttig en zeker het proberen waard. Nu maar hopen dat er meer (aangekondigde) functies naar Nederland komen.

Het updatebeleid van Google blijft erg goed: zeven jaar Android- en beveiligingsupdates. Wij vinden zeven jaar heel netjes, want we kunnen ons goed voorstellen dat het toestel na zeven jaar gebruik naar het einde van zijn (technische) levensduur kruipt.

Conclusie: Google Pixel 10 Pro XL kopen?

De Google Pixel 10 Pro XL is een fraaie en complete smartphone met erg goede camera's en zeven jaar software-updates. De ondersteuning voor magnetische (oplaad)accessoires is een mooie vernieuwing en we zien ook potentieel voor de AI-functies. De accuduur is echter een zwakker punt en de adviesprijs vinden we ook aan de hoge kant.