De foto’s die uit je camera komen rollen zijn best aardig, maar je haalt pas het maximale uit het toestel als je in raw fotografeert. Een jpg-bestand bevat maar een fractie aan data van wat de camera ziet. Bewerk je een raw-bestand, dan heb je veel meer beeldmateriaal tot je beschikking en krijg je de allermooiste foto’s.

Het handige van digitale camera’s is dat je alle foto’s die je maakt meteen kunt bekijken, afdrukken, of delen met anderen. Minder bekend is dat je er ook voor kunt kiezen om in raw te fotograferen. Zodra je deze optie aanzet, krijg je niet langer kant-en-klare foto’s, maar worden de ruwe bouwstenen opgeslagen waaruit foto’s bestaan. Vervolgens gebruik je een zogenaamde raw-converter om daar iets toonbaars van te maken. We noemen er hier twee: het gratis Raw Therapee en het betaalde Adobe Lightroom. Raw Therapee is gratis te downloaden voor Windows, Mac en Linux. Lightroom is er voor Windows en Mac en kost 137 euro, maar zit ook in het Creative Cloud-pakket van Adobe. Je kunt Lightroom gratis uitproberen.

01 Raw

Een gewone jpg-foto kun je een beetje vergelijken met een taart die iemand gebakken heeft. Zodra hij klaar is kun je er relatief weinig aan veranderen, althans zonder de taart zwaar te beschadigen. Bij een raw-bestand heb je alle ingrediënten netjes voor je liggen en kun je alle kanten nog op. Zodoende kun je de taart helemaal maken zoals jij hem hebben wilt en krijg je de lekkerste taart met de allerhoogste kwaliteit. Gelukkig hoef je geen gediplomeerd banketbakker te zijn om met raw te werken. Want een raw-converter werkt vrijwel hetzelfde als een gewone fotobewerker. Alleen krijg je er aanzienlijk betere resultaten mee. Pas dan komen je foto’s echt tot leven.

©PXimport

02 Raw-converter

Omdat een raw-bestand geen foto is, kun je hem niet zomaar in een willekeurig fotoprogramma bekijken of bewerken. Je hebt echt een programma nodig dat raw-bestanden ondersteunt. Een raw-converter dus. Zoals het gratis Raw Therapee, waarmee wij in deze masterclass dan ook van start gaan. Ook de betere fotobewerkers zoals Adobe Photoshop weten wel raad met raw, omdat er standaard een raw-converter wordt meegeleverd die automatisch start zodra je een raw-bestand opent. Adobe Lightroom is momenteel de standaard om raw-bestanden te bewerken. Ook dit programma komt aan bod, vanaf stap 8.

Hoe kom je aan raw-bestanden? Eenvoudigweg door in het menu van jouw camera deze optie aan te zetten. Vervolgens slaat het toestel bestanden op met bijvoorbeeld de extensie .CR2 (Canon), .NEF (Nikon), .RAF (FujiFilm), .ARW (Sony), .ORF (Olympus), of het fabrikant onafhankelijke .DNG. Raw-bestanden kunnen tientallen megabytes groot zijn. Ze bevatten namelijk veel en veel meer beeldinformatie dan de kleinere jpg-bestanden. Dat verklaart meteen waarom ze zo enorm veel bewerkingsmogelijkheden bieden. Je kunt je camera ook op raw+jpg zetten. In dat geval heb je de keuze of je meteen de jpg gebruikt of toch liever de raw bewerkt.

©PXimport

03 Aan de slag met Raw Therapee

Zodra je Raw Therapee opstart, kies je in een paneel aan de linkerkant een map uit waarin je raw-bestanden hebt opgeslagen. In het midden van het scherm zie je vervolgens miniaturen verschijnen. Om een raw-bestand te bewerken, dubbelklik je op een miniatuur. Aan de rechterzijkant verschijnt dan een paneel vol met bewerkingen, verdeeld over een aantal tabbladen. Standaard begint het programma op het tabblad Belichting. Andere tabbladen zijn bijvoorbeeld bedoeld voor kleurbewerking en om de mate van detaillering en ruisreductie in te stellen. Je mag zelf bepalen in welke volgorde je bewerkingen toepast, al is het zeker geen gek idee om in ieder geval in het begin van links naar rechts (de tabbladen) en van boven naar beneden (binnen een tabblad) te werken. In het midden van het scherm zie je een voorbeeldweergave van het raw-bestand, met erboven een filmstrip om snel door de foto’s in de map te bladeren. Schrik niet als foto’s er eerst wat futloos uitzien. Anders dan jpg-bestanden zijn raw-bestanden niet bewerkt door jouw camera. Daardoor kun je er nog alle kanten mee uit. Want alle beeldinformatie is in originele staat aanwezig.

©PXimport

04 Belichting

We beginnen in Raw Therapee op tabblad Belichting. Met Belichtingscompensatie maak je een foto lichter of donkerder. Net zoals je dit ook tijdens het maken van een foto op de camera doet. Je past er de volledige foto mee aan, waardoor de kans bestaat dat sommige delen te licht of te donker worden. Vandaar dat je de lichte en donkere gebieden ook apart kunt inregelen. Met Hoge lichten comprimeren verminder je de felheid van alleen de lichtste gebieden. Zet dan meteen ook een vinkje bij Hoge lichte Herstellen. Met Schaduwen maak je de donkere delen van de foto lichter of donkerder, zonder dat de lichte delen meegaan. Aanvullend gebruik je Schaduwcompressie om het effect nog wat te finetunen. Nu de lichte en donkere delen beter in balans zijn, voeg je met Contrast eventueel wat extra pit toe aan de foto. Veel werk? Je kunt het programma deze stappen ook automatisch laten uitvoeren via een klik op de knop Automatische niveaus. Dan hoef je de boel daarna alleen nog even te tweaken. Dit tabblad bevat enorm veel gereedschappen om de belichting tot in de puntjes te verzorgen. Experimenteer er gerust mee zodra je ervaring hebt opgedaan met de hier genoemde basisgereedschappen.

©PXimport

Niet-destructief bewerken

Als je een jpg-foto bewerkt en opslaat, is er geen weg meer terug. Je hebt de wijzigingen permanent aangebracht. Oké, je kunt het origineel bewaren (heel verstandig) en daarna opnieuw beginnen met bewerken, maar dat is veel werk als je bijvoorbeeld één bewerking uit een lange reeks wilt veranderen. Met raw gaat dat anders. Het originele raw-bestand blijft namelijk altijd intact en al jouw aanpassingen worden apart opgeslagen, al merk je daar verder niets van. Elke bewerking kun je daardoor tot in het oneindige blijven aanpassen, maar ook terugdraaien. Zonder dat de foto schade oploopt. Dat geeft enorm veel bewerkingsvrijheid. Rechts naast alle schuifregelaars in Raw Therapee vind je dan ook een Terug naar beginwaarde knop in de vorm van een gebogen pijltje. Zo haal je een specifieke bewerking snel weer weg, zonder een spoor achter te laten.

©PXimport

05 Kleur

Ook aan de kleuren valt altijd het nodige te sleutelen. Dat kan met tabblad Kleur. Onder de kop Witbalans staat Methode standaard op Camera, waarmee de op de camera gekozen witbalans wordt gebruikt voor de kleurweergave. Je kunt ook kiezen voor enkele voorinstellingen zoals Daglicht, Bewolkt of Lamp om achteraf alsnog voor een totaal andere witbalans te kiezen. Dat is iets wat met jpg-foto’s onmogelijk is. Blijkt het lastig om hiermee goede kleuren te krijgen, klik dan op WijsWB aan (de knop met het pipet) en klik in de foto op een plek waarvan je weet dat het wit, grijs, of zwart hoort te zijn. Dat moet een verbetering opleveren. Daarna kun je de kleuren eventueel nog verder optimaliseren met de schuifregelaar Kleurtemperatuur. Houd je daarna nog een kleurzweem over, dan heb je wat aan de schuifregelaar Groentint. Het vraagt wat experimenteren met de schuifjes om de beste kleuren te krijgen. Zodra de kleuren kloppen, kun je de kleurintensiteit nog aanpassen. Schakel eerst het knopje voor de kop Levendigheid in en gebruik daarna Pasteltinten om de kleuren levendiger te maken. Je kunt er de verzadiging ook mee verminderen, als je wat meer ingetogen kleuren wilt hebben. Zijn er mensen op de foto te zien, activeer dan Beschermhuidtinten.

©PXimport

06 Detaillering

Een raw-foto kan er wat wazig uitzien. Het is daarom nodig om hem een beetje te verscherpen. Om die reden verscherpt Raw Therapee jouw foto standaard al, dus heb je er meestal geen omkijken naar. Wil je toch graag extra verscherping? Dan kan dat bovenin het tabblad Detail bij het onderdeel Verscherpen met de schuifregelaar Hoeveelheid. Omdat je het effect niet ziet in de standaard voorbeeldweergave, is het verstandig eerst een detailvenster te openen via het pictogram Open (nieuw) detailvenster rechtsonder het voorbeeld. Als de foto veel ruis bevat omdat een hoge ISO-waarde is gebruikt, kun je op dit tabblad meteen ook ruisreductie toepassen. Klik eerst het knopje bij de kop Ruisonderdrukking aan. Schuif daarna Luminantie tot de meest storende ruisspikkels zijn verdwenen. Gebruik daarna eventueel LuminantieDetail om details die hierbij verloren zijn gegaan te herstellen. Je begrijpt het, ook hier heb je het detailvenster hard nodig.

©PXimport

07 Vervorming

Om een uitsnede te maken ga je naar tabblad Transformeer. Klik in onderdeel Bijsnijden op de knop van het uitsnedegereedschap en sleep in de foto om het gebied te selecteren. Dit uitsnedegereedschap is ook links boven de voorbeeldweergave als pictogram terug te vinden. Ernaast vind je het gereedschap Rechtmaken/Kleine rotaties waarmee je een scheve foto rechtzet, simpelweg door met ingedrukte muisknop over een horizontale of verticale lijn te slepen. Bij architectuurfoto’s wil je echt alle lijnen kaarsrecht hebben. Daar is vaak een wat meer ingrijpende verticale en horizontale perspectiefcorrectie voor nodig. Dat kan via het onderdeel Objectief/Geometrie op hetzelfde tabblad met de twee schuifregelaars onder Perspectief. Tot slot vervormen sommige lenzen het beeld zodat lijnen een beetje bol of hol lopen. Soms kun je dit automatisch corrigeren met de knop Corrigeer lensvervorming en anders kun je met de schuifregelaar Hoeveelheid altijd nog zelf ingrijpen.

©PXimport

Van raw-bestand naar echte foto

©PXimport

08 Lightroom

Adobe Lightroom is een raw-converter waarin je jouw raw-bestanden eerst moet importeren voordat je ze kunt bewerken. Dat houdt niet meer in dan dat je even aanwijst in welke map ze staan, waarna Lightroom een korte inventarisatie houdt en allerlei gegevens in een catalogus opslaat. Lightroom werkt met zogenaamde modules. In de Bibliotheek-module importeer en beheer je raw-bestanden. In de Ontwikkelen-module bewerk je ze vervolgens. Het programma is een stuk toegankelijker dan Raw Therapee, voornamelijk omdat veel van de complexiteit is weggelaten. Uiteraard kun je nog steeds alle belangrijke bewerkingen met Lightroom doen. Sterker nog, voor de beste bewerkingen ben je het beste af met Lightroom. Dat kwaliteitsverschil vind je terug in de prijs: 126 euro of 12 euro per maand via Creative Cloud.

©PXimport

09 Profielen en transformaties

Lightroom herkent de camera’s en lenzen van een groot aantal fabrikanten, zodat het allerlei vervormingen volledig automatisch kan verhelpen. Het is verstandig dit tijdens het bewerken als eerste te doen, omdat het invloed heeft op bijvoorbeeld de belichting en de kleuren. In de Ontwikkelmodule blader je hiertoe omlaag naar het onderdeel Lenscorrecties. Kies voor het tabje Profiel en vink Correcties profiel inschakelen aan. Als het goed is wordt het merk en model van zowel camera als lens automatisch getoond en vinden allerlei correcties plaats. Ook perspectivische vervorming lost Lightroom automatisch op. Denk aan een gebouw dat scheef staat omdat je de camera scheef of schuin omhoog hield. Klik in het onderdeel Transformaties bij Upright op Automatisch en meestal staat alles weer netjes in het lood. Zo niet, kun je altijd nog handmatige correcties aanbrengen. Ook handig is dat je kunt retoucheren. Klik rechts bovenin onder het histogram op het pictogram Vlekken verwijderen en klik of schilder over lelijke plekjes heen, waarna Lightroom ze repareert met omliggend beeldmateriaal.

©PXimport

Raw op je smartphone

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar betaalbare slimme verlichting voor jouw woonkamer of tuin? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Philips Hue White and Color Ambiance Festavia

Met dit slimme lichtsnoer van twintig meter kun je een tuin of kamer sfeervol verlichten. Vanuit de Philips Hue-app stuur je de 250 leds aan. Bepaal welke kleuren en scènes je wilt weergeven, waarbij je fraaie tinten in elkaar laat overlopen. Pas verder het dimniveau en de helderheid aan. Dankzij de lengte creëer je opvallende effecten op de gevel of binnenmuur. Daarnaast hang je het snoer net zo makkelijk in een flinke kerstboom. De zwarte kabel valt in dat geval niet op. De configuratie is niet moeilijk, want het verlichtingssysteem communiceert via bluetooth rechtstreeks met een smartphone.

Je kunt de Philips Hue White and Color Ambiance Festavia ook op een geschikte bridge aansluiten. Dat heeft als voordeel dat je de lampjes overal op afstand kunt bedienen. Bovendien laat je de lampjes eventueel met andere slimme apparaten samenwerken. Je gebruikt de lichtslinger zowel binnen als buiten, want de leds zijn weerbestendig. Naast deze uitvoering van twintig meter is er tegen een meerprijs ook een lichtslinger van veertig meter (500 leds) te koop.

Philips Hue White GU10 (2-pack)

Deze slimme spotjes zijn een goed alternatief voor 'domme' ledspots of energieslurpende halogeenlampjes. Ze passen in een standaard GU10-fitting, waardoor je alle oude ledspots een-op-een kunt vervangen. Zeker wanneer je meerdere lampjes combineert, is de opbrengst van 400 lumen per stuk behoorlijk fel. De kleurtemperatuur voor wittinten loopt tot 2700 kelvin. Deze lamp ondersteunt geen kleurenweergave.

De Philips Hue White GU10 communiceert via bluetooth met de Philips Hue-app op je smartphone. Selecteer vervolgens de gewenste helderheid of kies een mooie lichtscène. Zo bevat de app schema's die je helpen om je beter te concentreren of te relaxen. Houd er wel rekening mee dat het bereik van bluetooth beperkt is. Als je de slimme ledspots alsnog vanaf elke plek wilt bedienen, kun je de Philips Hue Bridge overwegen. Hierop sluit je tot vijftig geschikte lampen aan. Je hebt dan ook toegang tot meer functies, zoals geofencing. Kom je 's avonds bijvoorbeeld laat thuis, dan springen de ledspots vanzelf aan.

WiZ A60 (2-pack)

Gebruik deze betaalbare verlichtingsset voor bestaande lampen. Je draait de E27-fitting gewoon in de armatuur van bijvoorbeeld een vloer-, bureau- of tafellamp. Via de WiZ Connected-app verbind je beide peertjes rechtstreeks met jouw wifi-netwerk. Het gebruik van een bridge is dus niet nodig, terwijl je de lampen vanaf overal ter wereld kunt bedienen. Is er geen draadloos netwerk beschikbaar? Geen probleem, want als alternatief stuur je ze via een bluetooth-verbinding aan.

In de app kies je tussen zo'n zestien miljoen kleuren, al kun je ook een warme wittint selecteren. Ook kun je effecten en routines instellen. De lichtsterkte van 806 lumen is voor een doorsnee (woon)kamer ruimschoots voldoende. Nuttig om te weten is dat dit WiZ-product met verschillende smarthomeplatformen overweg kan, waaronder Google Home en Apple HomeKit. Je schaft de twee E27-lampen tegen een kleine meerprijs eventueel inclusief afstandsbediening aan. Hiermee switch je eenvoudig tussen vier vooraf geprogrammeerde scènes en dim de verlichting.

Lees ook: 10 vragen over slimme verlichting

Twinkly Light Tree 3D

Deze lichtgevende kerstboom maakt van jouw tuin een heuse bezienswaardigheid. Met een mast en haringen zet je de slinger met 750(!) ledlampjes stevig vast. Prik vervolgens de bijgesloten stekker in het stopcontact om deze vier meter hoge kerstboom te verlichten. Je kunt als alternatief ook een uitvoering van drie meter of zelfs zes meter kopen. Het product voldoet aan de eisen van de IP44-norm en kan een spatje regen dus prima verdragen.

Zodra de mast eenmaal staat, gebruik je de Twinkly-app op je smartphone om de verlichting te configureren. Dat werkt via een rechtstreekse bluetooth- of wifiverbinding. Je hebt hierbij keuze tussen alle kleuren van de regenboog, maar je kunt desgewenst ook voor warm wit licht kiezen. In de app staan er tientallen fraaie (knipperende) lichteffecten voor je klaar. Bovendien creëer je eventueel ook eigen effecten. Vind je de lampjes te fel, dan verlaag je de helderheid ervan. Stel verder een tijdschema in. Een leuke optie is dat de Light Tree 3D optioneel met andere Twinkly-verlichtingssystemen samenwerkt.

TP-Link Tapo L630 (4-pack)

Voeg met dit prijsvriendelijke 4-pack in één klap kleurenverlichting toe aan bijvoorbeeld je plafond of keuken. Wie niet zoveel lampjes nodig heeft, kan ook een 2-pack overwegen. De TP-Link Tapo L630 heeft een gangbare GU10-fitting, waardoor je oude spotjes in huis eenvoudig kunt vervangen. In de behuizing bevindt zich een wifi-adapter. Hierdoor verbind je de lampen rechtstreeks met het draadloze thuisnetwerk. In tegenstelling tot veel andere slimme verlichtingssystemen heb je dus geen bridge of basisstation nodig.

De kleurtemperatuur loopt van 2200 tot 6500 kelvin, zodat je volop kunt variëren tussen koele en warme wittinten. Verder stel je net zo makkelijk een vrolijk kleurtje in, want je hebt keuze tussen zestien miljoen kleuren. De GU10-spotjes ondersteunen een behoorlijke lichtsterkte van maximaal 350 lumen, maar je kunt ze naar behoefte dimmen. Handig is dat je in de TP-Link Tapo-app desgewenst diverse schema's instelt. Op die manier springt de verlichting 's avonds vanzelf aan. Het is zelfs mogelijk om de lampen af te stemmen op de zonsopgang en -ondergang. Even geen smartphone bij de hand? Geen probleem, want je bedient de Tapo L630 net zo makkelijk met je stem. Dat werkt via Amazon Alexa of Google Assistent.

In de drukke decembermaand wil je iets lekkers op tafel zetten, maar liever niet de hele middag in de keuken staan. De airfryer is dan je beste hulp: één apparaat waarmee je supersnel allerlei snacks en lekkernijen maakt, zonder dat de keuken ontploft. Van kruidnoten tot bladerdeegsterren en mini-kaaskroketjes: fijne feestdagen!

Kleine hapjes, groot gemak

Wie denkt dat de airfryer alleen geschikt is voor friet en kroketten, heeft het mis. Met bladerdeeg, een beetje creativiteit en wat basis-­ingrediënten maak je in korte tijd verrassend veel verschillende gerechtjes. Denk aan mini-saucijzenbroodjes, bladerdeeghapjes met brie en cranberry of kleine pizzarondjes met tomaat en mozzarella.

©ID.nl

Nog meer lekkers voor wie (van) zoet is

Nog meer zoete trek?De airfryer is je beste vriend. Je kunt er mini-appelflappen in bakken, kleine kaneelbroodjes of plakjes appel met kaneel en een beetje honing. Het bakt snel en de suiker karamelliseert mooi zonder dat je extra boter nodig hebt. Voor een feestelijke touch kun je wat poedersuiker of gesmolten chocolade toevoegen zodra deze zoete hapjes uit de mand komen.

Wie het makkelijk wil houden, gebruikt kant-en-klaar deeg of koekjesdeeg: rol kleine balletjes, leg ze in de airfryer en bak ze een paar minuten tot ze goudbruin zijn. Ideaal als snelle zoete traktatie bij de koffie of als dessertje na het eten.

©ID.nl

©ID.nl

Je ideale keukenhulp voor de feestdagen

De airfryer bewijst in december zijn waarde. Je maakt er zonder moeite hapjes mee voor elk moment, van sinterklaasavond tot oud en nieuw. Of het nu gaat om kruidnoten, bladerdeegsterren of kaaskroketjes: met de airfryer is het zo gepiept. Zo blijft er genoeg tijd over voor wat écht belangrijk is: gezelligheid aan tafel.

🎯 Populairste merken airfryer in NL

Philips
Aanrader: Philips 3000 Series NA352/00 Airfryer 9 L Dual Basket. Dubbele mand en ruime inhoud, geschikt voor gezinnen of grotere porties. Reviewscore op Kieskeurig: 8,2.

Tefal
Aanrader: Tefal Dual Easy Fry & Grill EY905D 8.3L XXL Airfryer. Ruim model met twee lades, geschikt voor grotere porties of volledige maaltijden. Reviewscore op Kieskeurig: 8,8.

Inventum
Aanrader: Inventum GF500HLD Airfryer. Betaalbare instapper; handig voor kleinere huishoudens. Reviewscore op Kieskeurig: 9,2.

Princess
Aanrader: Princess Double Basket Airfryer - 8L - 2400W. Dubbele airfryer met twee manden van 4 liter. Meer dan genoeg capaciteit voor een gezin. Reviewscore op Kieskeurig: 8,5.

Ninja
Aanrader: Ninja Airfryer XXL Max Pro. Geschikt voor 3-4 personen. Gelijkmatige resultaten bij friet, groenten en vlees. Dankzij de hogere stand wordt alles extra knapperig. Reviewscore op Kieskeurig: 9,6.

🔟 Over de reviewscores op Kieskeurig.nl
Op Kieskeurig.nl schrijven consumenten reviews over producten. Bij de beoordeling zie je niet alleen het gemiddelde cijfer, maar ook hoeveel reviews er zijn geschreven. Zo krijg je meteen een indruk of de score op basis van één enkele review is of op basis van veel gebruikerservaringen.