Je zou best met Linux aan de slag willen, maar Windows opgeven vind je een brug te ver. Met de juiste tools en technieken vermijd je die lastige spagaat: je installeert Linux gewoon naast Windows op hetzelfde systeem. Dat kan zelfs op verschillende manieren, zowel virtueel als fysiek.

Heb je nog een wat oudere desktop-pc of laptop liggen, dan kun je deze natuurlijk ook gebruiken voor je Linux-experimenten. Maar wat als dat niet zo is, of wanneer je het toch prettiger vindt om zowel Windows als Linux op hetzelfde systeem te hebben? Dan zijn er nog verschillende opties.

Voor sporadische en voorzichtige experimenten kun je Linux ook gewoon ‘live’ gebruiken, rechtstreeks vanaf een bootstick en dus zonder Linux daadwerkelijk te installeren. Lekker makkelijk en veilig, maar niet zo vlot en ook lastiger om wijzigingen en app-installaties permanent te maken.

Is het alleen je bedoeling de belangrijkste Linux-commando’s vanuit een Linux-shell te kunnen uitvoeren, dan kun je eventueel een Linux-emulatie overwegen, zoals Cygwin (www.cygwin.com) of Git for Windows (www.gitforwindows.org). We gaan er echter van uit dat je ook grafisch aan de slag wilt en dan kom je helaas niet ver met deze oplossingen. Een mogelijk alternatief is dan WSLg (Windows Subsystem for Linux GUI), maar in dit artikel pakken we het nog anders aan en installeren we Linux enerzijds als een virtuele machine en anderzijds in een fysieke dualboot-configuratie.

Voordelen en voorwaarden

Linux als een virtuele machine op je systeem draaien heeft een paar voordelen. Zo is de installatie minder delicaat, omdat alles in een soort container terechtkomt die in principe volledig gescheiden is van je Windows-host-systeem. Verder hoef je Windows niet eerst af te sluiten als je met Linux aan de slag wilt. Het is namelijk perfect mogelijk twee of zelfs meerdere besturingssystemen simultaan te draaien op die ene fysieke machine.

Zo’n virtuele installatie stelt wel enkele eisen aan je computer. Zo heb je een 64bit-processor nodig die met SLAT (Second Level Address Translation) overweg kan en die virtualisatie ondersteunt, maar de meeste moderne cpu’s hebben hier geen moeite mee.

Wel doe je er goed aan eerst te controleren of hardware-virtualisatie wel is ingeschakeld. Start hiervoor het Windows Taakbeheer op met Ctrl+Shift+Esc en ga naar Prestaties / Processor. Als het goed is, staat er Ingeschakeld achter de optie Virtualisatie. Toch niet? Dan moet je deze functie wellicht zelf nog activeren in je UEFI-BIOS. Je vindt deze doorgaans in een menu als Advanced CPU Configuration, Chipset of Northbridge, met de naam AMD-V (AMD-cpu) of Intel VT (Intel-cpu). Raadpleeg hiervoor je systeemhandleiding.

Hypervisor

Om een virtuele machine te laten draaien, heb je wel speciale software nodig: een virtuele-machinemanager oftewel hypervisor. Deze tools komen in twee smaken: een ‘native’ oftewel bare-metal-hypervisor en een hosted-hypervisor. Bij de eerste heb je geen onderliggend besturingssysteem nodig dat als gastheer (host) fungeert voor je gevirtualiseerde omgeving, aangezien zo’n hypervisor rechtstreeks op de machine-hardware draait. Een hosted-hypervisor daarentegen heeft wel degelijk een reeds geïnstalleerd besturingssysteem nodig.

Hyper-V is een voorbeeld van een native hypervisor, maar helaas is deze niet beschikbaar in Windows Home. Daarom kiezen we voor een hosted-hypervisor, zoals VMware Workstation en Oracle VM VirtualBox. Deze laatste is erg populair, gratis en houdt zich netjes up-to-date. Kortom, de ideale tool.

Installatie VirtualBox

Je vindt VirtualBox op www.virtualbox.org. Zorg dat je de recentste versie downloadt en installeert (in ons geval was dit versie 7.0.6). We gaan ervan uit dat je met Windows werkt en dus kies je hier Windows hosts, maar VirtualBox laat zich dus ook op macOS- en Linux-hosts installeren. De eigenlijke installatie regel je met enkele muisklikken op Next, Yes en Install. Even later kun je VirtualBox al opstarten. Je belandt nu in het nog lege hoofdvenster van de VirtualBox Manager.

We gaan hier zo dadelijk een virtuele machine (VM) installeren, maar daarvoor heb je natuurlijk wel een besturingssysteem nodig. In ons geval wordt dit een Linux-distributie en die zijn er in allerlei soorten. Een blik op het indrukwekkende aanbod van www.distrowatch.com zegt voldoende.

In principe maakt het niet zoveel uit welke distributie je gaat virtualiseren, je kunt zelfs meerdere VM’s installeren, maar ben je nog wat onwennig in de Linux-wereld, dan zijn distributies om in te stappen: Linux Mint (www.linuxmint.com, met in dalende volgorde van systeemeisen de versies Cinnamon, MATE en Xfce), Ubuntu (www.ubuntu.com) en Zorin OS Core (www.zorin.com/os). We nemen het populaire Ubuntu als voorbeeld.

Ubuntu installeren (1)

Download eerst het bijbehorende iso-schijfkopiebestand van Ubuntu Desktop (in ons geval versie 22.04 LTS), zo’n 3,6 GB. Start VirtualBox op, ga naar Machine en kies Nieuw. Het dialoogvenster Aanmaken nieuwe virtuele machine verschijnt. Vul een geschikte naam in (iets als Ubuntu 22.04 LTS). Klik eventueel bij Map op Andere om een geschikte locatie voor je VM(‘s) aan te geven, bij voorkeur een map op een station met veel vrije opslagruimte. Bij ISO-image kies je Andere en verwijs je naar het zojuist gedownloade iso-bestand. De kans is groot dat VirtualBox automatisch detecteert dat het om Linux/Ubuntu gaat, maar desnoods geef je bij Type zelf Linux aan en bij Versie dan Ubuntu (64-bit).

Als het goed is, is voor Ubuntu een zogenoemde installatie zonder toezicht mogelijk en dit maakt het wel een stuk makkelijker. Laten we eerst bekijken hoe zo’n geautomatiseerde installatie verloopt. Verderop, in de paragraaf ‘Handmatige installatie’, zien we hoe je zelf de installatie configureert.

Druk op Volgende en geef de gewenste gebruikersnaam en wachtwoord op voor je eerste Ubuntu-gebruiker. Vul ook een Hostnaam in (zonder spaties) en plaats een vinkje bij Guest Additions. Deze zorgen namelijk voor een betere integratie en een optimaal gebruiksgemak: de grafische weergave wordt beter, je kunt je muisaanwijzer naadloos verplaatsen tussen je Windows-host en de VM, je kunt bestanden en het klembord tussen beide systemen delen enzovoort. Bevestig met Volgende.

Virtuele machine

Geef aan hoeveel Basisgeheugen en (virtuele) Processoren je aan de VM wilt toekennen. Voor Ubuntu zou dit bijvoorbeeld 2048 MB (2 GB) en 1 CPU kunnen zijn. Druk op Volgende, selecteer Nieuwe virtuele harde schijf aanmaken en duid de gewenste schijfgrootte aan. Hoeveel je kiest (25 GB bijvoorbeeld) hangt ook samen met hoeveel en welke apps je denkt te gaan installeren binnen Ubuntu. We raden af om een vinkje te plaatsen bij Pre-alloceren volledige grootte, zodat de grootte van de virtuele harde schijf automatisch met de behoefte meegroeit tot het ingestelde maximum. Rond af met Volgende en met Afmaken.

Tijd voor een kop koffie, terwijl je achterover leunt en ziet hoe je virtuele Ubuntu netjes wordt installeert. Als het goed is, kun je je al meteen bij Ubuntu aanmelden. Je kunt nu volop experimenteren, niet alleen met Ubuntu zelf, maar ook met allerlei interessante opties van VirtualBox, zoals het maken van snapshots (om snel naar een eerder punt van je gastsysteem terug te keren als je het wat te bont hebt gemaakt), het inschakelen van een gedeeld klembord evenals het verslepen van bestanden in beide richtingen enzovoort. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan.

Kernel panic?

Wanneer tijdens de virtuele installatie van Ubuntu of andere Linux-distributies de foutmelding ‘kernel panic’ of iets dergelijks opduikt (in Windows Pro of hoger), dan zijn wellicht Hyper-V-modules actief op je systeem en moet je die eerst uitschakelen. Druk op Windows-toets+R en voer optionalfeatures uit. Verwijder het vinkje bij Hyper-V, Windows Hypervisor-platform, Windows-Sandbox en Windows-subsysteem voor Linux. Bevestig met OK en herstart je pc. Helpt dit niet, ga dan naar de module Instellingen van Windows en kies Privacy en beveiliging / Windows-beveiliging / Apparaatbeveiliging / Kernisolatiedetails en schakel Geheugenintegriteit uit. Vervolgens klik je met rechts op Opdrachtprompt in het Windows-startmenu en kies je Als administrator uitvoeren, waar je de twee volgende commando’s uitvoert:

Herstart nogmaals je pc. Als het goed is draaien je VM’s nu probleemloos.

Handmatige installatie

Het kan natuurlijk gebeuren dat VirtualBox het besturingssysteem niet goed herkent en dat het daarom geen installatie zonder toezicht kan uitvoeren. Niet getreurd, dan doe je het handmatig. De procedure is eigenlijk dezelfde zoals beschreven bij het kopje ‘Virtuele machine’. Alleen gebeurt er niet veel wanneer je op de knop Afmaken drukt: de VM verschijnt in het manager-venster en daar houdt het ook op. Je moet dus zelf nog een en ander installeren.

Selecteer hiervoor de VM en druk op de knop Start in de manager. Kies Try or Install Ubuntu. In principe kun je even later Install Ubuntu selecteren, maar in de praktijk blijkt de schermweergave dan vaak niet optimaal waardoor niet alle knoppen zichtbaar worden. Je kiest daarom beter eerst Try Ubuntu. Klik vervolgens met rechts op het Ubuntu-bureaublad en selecteer Display Settings. Bij Resolution stel je een geschikte, ongetwijfeld wat hogere waarde in. Bevestig met Apply en sluit het instellingenvenster af. Dubbelklik vervolgens op het bureaublad op Install Ubuntu […]. Selecteer je taal (waarschijnlijk Nederlands) en druk op Verder. Stel een geschikte toetsenbordindeling in, zoals Belgian of Dutch, druk op Verder (2x). Voor de vervolgstappen verwijzen we naar het kopje ‘Ubuntu installeren (2)’, verderop in dit artikel. Na afloop klik je op Nu herstarten.

Veiligheidskopie

In tegenstelling tot een virtuele installatie ga je bij een dualboot-configuratie Linux daadwerkelijk op een fysieke schijfpartitie installeren. Als je alles doordacht uitvoert, geeft dit doorgaans geen problemen, maar veiligheidshalve maak je toch liever eerst een complete systeemback-up. Hier bestaan verschillende tools voor (ook gratis) waaronder EaseUS Todo Backup 2023 Free.

Hier kies je Create Backup / Select backup contents. Selecteer Disk, plaats een vinkje bij de betreffende schijf (inclusief alle partities), druk op OK en volg de verdere instructies. Je maakt het best direct een herstelmedium. Stop een (lege) usb-stick in je pc, ga naar Tools / Create Emergency Disk, klik op het usb-pictogram, duid je usb-stick aan en bevestig met Create / Create now. In een noodgeval kun je je systeem dan met deze usb-stick opstarten en je (extern bewaarde) systeemback-up terugzetten.

Voorbereiding

Voor je met de Linux-installatie aan de slag gaat, check je of je over voldoende vrije opslagruimte beschikt: 20 GB lijkt ons een aanvaardbaar minimum. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit. Als het nodig is, kun je van hieruit een bestaande partitie – die van Windows of je data – verkleinen om zo meer ruimte te maken. Klik hiervoor met rechts op de partitie, kies Volume verkleinen en geef aan met hoeveel MB de partitie moet worden verkleind. Bevestig met Verkleinen.

Verder schakel je het liefst ook de functie Snel opstarten in Windows uit, omdat die niet altijd goed overweg kan met een dualboot-configuratie. Druk op de Windows-toets, tik energie in en start de optie Een energiebeheerschema selecteren. Kies Het gedrag van aan/uit-knoppen bepalen / Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn en verwijder het vinkje bij Snel opstarten inschakelen (aanbevolen). Bevestig met Wijzigingen opslaan.

Installatiestick

Om een Linux-distributie op een afzonderlijke partitie te installeren, heb je een opstartbare installatiestick nodig. Hiervoor heb je weer het iso-schijfkopiebestand van de distributie nodig en dat vind je vast via een site als www.distrowatch.com.

Er zijn verschillende tools die aan de hand van zo’n iso-bestand een bootstick kunnen maken. Een van de handigste vinden we Ventoy (www.ventoy.net).

Download deze tool, pak het zip-bestand uit en start het portable Ventoy2Disk.exe op. Stop een (lege) usb-stick in je pc en druk op de ronde pijlknop in Ventoy zodat de stick verschijnt. Druk op Installeren / Ja (2x) (via Language kun je eventueel eerst Dutch (Nederlands) selecteren). Na afloop hoef je maar het iso-bestand naar de Ventoy-partitie van je stick te kopiëren.

Het is de bedoeling dat je je systeem nu met deze stick opstart. Mogelijk moet je hiervoor met een speciale toets als F2, F12, Esc of Delete eerst een bootmenu oproepen waarin je deze usb-stick als bootmedium kunt selecteren. Raadpleeg hiervoor je systeemhandleiding.

Ubuntu installeren (2)

Zodra je systeem van deze usb-stick is opgestart, selecteer je de gewenste Linux-distributie in het Ventoy-startmenu (in ons geval Ubuntu 22.04.1). Selecteer Try or Install Ubuntu, waarna je even later de gewenste taal kiest en op Ubuntu installeren klikt. Stel de juiste toetsenbordindeling in en klik op Verder. Laat de standaardopties bij voorkeur ongemoeid (Normale installatie en Haal bijgewerkte pakketten binnen tijdens het installeren van Ubuntu) en druk op Verder.

Als het goed is, heeft Linux vastgesteld dat Windows al op je pc staat en komt de keuze Installeer Ubuntu naast Windows 10 beschikbaar. Deze moet je hebben (bij een handmatige virtuele installatie is Wis schijf en installeer Ubuntu hier mogelijk de enige optie). De optie Iets anders laten we hier buiten beschouwing, aangezien die inhoudt dat je zelf partities moet maken en toewijzen, en dat is vooral iets voor gevorderde gebruikers.

Bevestig met Installeer nu en Verder (2x). Vul een naam, computer- en gebruikersnaam en wachtwoord (2x) in, selecteer eventueel Automatisch aanmelden en druk nogmaals op Verder. De installatie gaat van start en het is nu wachten geblazen.

Na afloop mag je de usb-stick verwijderen en je systeem herstarten. Als het goed is, neemt de Linux-opstartlader (bootloader GRUB) het heft in handen en presenteert deze je twee besturingssystemen: Windows en je Linux-distributie. Aan jou de keuze.

Verwijderen (voorbereiding)

Besluit je ooit weer de Linux-partitie weg te halen, dan moet je dat heel voorzichtig doen, zodat je niet ongewild met een weerbarstig systeem zit opgezadeld. Net zoals voor het opzetten van je dualboot-systeem maak je ook deze keer het best eerst een volledige systeemback-up, bijvoorbeeld met EaseUS Todo Backup 2023 Free (zie ‘Veiligheidskopie’). Het verwijderproces bestaat eigenlijk uit twee fasen: eerst haal je de Linux-partitie weg en vervolgens pas je de opstartlader aan om Windows weer automatisch te laten doorstarten.

Voor we hier aan toe zijn, maak je het liefst ook eerst een extra Windows-installatiemedium. Immers, wanneer je je Linux-partities hebt verwijderd, zal je reguliere Windows-installatie niet zomaar meer willen doorstarten. Ga naar de website van Microsoft en selecteer de gewenste Windows-versie (10 of 11). Klik bij Hulpprogramma nu downloaden (Windows 10) of op Download nu bij Installatiemedia voor Windows 11 maken.

Stop vervolgens een (lege) usb-stick van minstens 8 GB in je pc en start het hulpprogramma op. Selecteer de gewenste opties bij Taal en Versie (bijvoorbeeld Nederlands en Windows 11) en selecteer USB-flashstation in het volgende venster. Bevestig met Volgende, selecteer je usb-stick en druk nogmaals op Volgende. Na afloop levert je dit een opstartbare Windows-installatiestick op. Houd deze bij de hand.

Verwijderen (uitvoering)

Je bent nu klaar om de Linux-partities te verwijderen en dat kan vanuit het Windows-schijfbeheer: druk op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit. De Linux-partities worden nu zichtbaar, normaliter zonder stationsletter en zonder vermelding van een bestandssysteem. Klik met rechts op zo’n partitie in de grafische weergave en kies Volume verwijderen. Indien van toepassing herhaal je dit voor de andere Linux-partities.

Je zult merken dat bootloader GRUB nu helemaal in de war is. Daarom start je je pc deze keer op met de eerder gemaakte Windows-installatiestick. Na het instellen van taal, tijdzone en toetsenbord klik je op Volgende en Uw computer herstellen. Kies achtereenvolgens Problemen oplossen / Opdrachtprompt. Hier voer je dan het commando bootrec.exe / fixmbr uit, waarna je het opdrachtvenster afsluit en Doorgaan kiest. Je Windows-installatie start nu weer mooi door. Zo niet? Probeer het dan met Problemen oplossen / Opstartherstel.

Terug in je vertrouwde Windows-omgeving druk je op Windows-toets+R en voer je weer diskmgmt.msc uit. Immers, je wilt de vrijgekomen schijfruimte nuttig hergebruiken. Klik met rechts op de vrijgekomen ruimte en kies indien van toepassing Partitie verwijderen. Je kunt van deze ruimte bijvoorbeeld een extra gegevenspartitie maken. Klik met rechts op de ruimte, kies Nieuw eenvoudig volume en volg de verdere instructies. Een alternatief is dat je deze ruimte toevoegt aan de partitie die er zich net voor bevindt. Klik hiervoor met rechts op deze partitie, kies Volume uitbreiden en bevestig je keuze.

Tot slot kun je best de eerder vermelde functie Snel opstarten weer inschakelen door het bijbehorende vinkje terug te zetten (zie het kopje ‘Voorbereiding’). Zo, er is nu geen spoor meer van je dualboot-configuratie!

Reageert Windows op jouw (oude) pc of laptop stroperig? Via allerlei kunstgrepen kun je de boel mogelijk nog wat vlottrekken, maar verwacht geen wonderen. Iets wat écht helpt, is de installatie van een lichtgewicht besturingssysteem. De relatief nieuwe en gratis Linux-distributie CachyOS is hiervoor heel geschikt. Je komt in de overzichtelijke gebruikersomgeving heel wat vertrouwde namen tegen.

CachyOS is tot dusver onderbelicht gebleven. Ten onrechte, want volgens de bekende informatieve website Distrowatch wint dit besturingssysteem in rap tempo terrein. Niet voor niets staat CachyOS inmiddels in de top tien van populairste Linux-systemen.

Opstartbare usb-stick maken

Je hebt van CachyOS een zogeheten image nodig. Hiermee ga je op een later moment de installatie in orde maken. Er bestaan verschillende versies van het besturingssysteem. In dit artikel gaan we aan de slag met de desktopeditie. Surf naar www.cachyos.org/download en klik op Download Desktop Edition / Direct om het iso-bestand op te slaan.

Je kunt CachyOS het beste vanaf een opstartbare usb-stick installeren. Je moet het opslagmedium hiervoor klaarmaken. Er bestaan diverse hulpprogramma’s waarmee dat kan. De ontwikkelaar adviseert balenaEtcher. Dit tooltje is voor Windows, macOS en Linux beschikbaar. Verbind eerst een usb-stick met minimaal 8 GB opslagruimte met een willekeurige computer en start het programma daarna op. Via Flash from file selecteer je in de verkenner het iso-bestand. Klik nu op Select target en vink de usb-stick aan. Bevestig met Select. Je klikt als laatste op Flash om de opstartbare usb-stick te creëren.

Live-omgeving

Het is nu de bedoeling om de beoogde CachyOS-computer met de zojuist gemaakte usb-stick op te starten. Sluit de opslagdrager aan en schakel het systeem in. Druk tijdens de opstartfase op een specifieke toets om het computermenu (BIOS of UEFI) te openen. Vaak is dat F2, maar het kan bijvoorbeeld ook F10, F12 of Delete zijn. Dat verschilt per computer. Het is nu zaak om de usb-stick als eerste opstartschijf te selecteren. Kijk of je een onderdeel als Boot, Boot Priority of iets soortgelijks kunt vinden. Met behulp van de muis of pijltjestoetsen kun je vaak de opstartvolgorde wijzigen. Als dat eenmaal is gelukt, herstart je de computer.

Zodra het menu van CachyOS verschijnt, kies je voor een standaardinstallatie. Dat is doorgaans de bovenste optie. Bevestig vervolgens met Enter. Na even wachten komt de live-omgeving tevoorschijn. Dat is in feite een voorproefje van het besturingssysteem waarin je alvast wat zaken kunt uitproberen. Klik in het welkomstvenster op Launch installer om de definitieve installatie te starten.

Voorafgaand aan de installatie kom je eerst in de live-omgeving van CachyOS terecht.

Installatie uitvoeren

Je controleert in het installatiescherm of de Nederlandse taal is geselecteerd en kiest in het volgende venster de juiste regio. Via Volgende selecteer je de gewenste toetsenbordindeling. Klik verder en bepaal op welke partitie je CachyOS wilt installeren. Wil je met een schone lei beginnen, dan ligt de optie Wis schijf voor de hand. Wijs daarna in het uitrolmenu ext4 aan als bestandssysteem. Daarmee creëer je namelijk een stabiele werkomgeving.

Overigens kun je CachyOS eventueel ook naast Windows installeren. Voor het inrichten van zo’n dualboot-systeem moet je de juiste partitie aan de Linux-distributie toewijzen. Maak een keuze en bevestig met Volgende.

Het besturingssysteem is in allerlei sausjes beschikbaar. Voor deze workshop selecteren we Plasma Desktop, maar het staat je vrij om een ander uiterlijk te kiezen. In het volgende scherm voeg je eventueel extra onderdelen toe, al kan dat ook op een later moment. Laat de standaardinstellingen ongewijzigd en klik wederom op Volgende. Vul nu een naam, gebruikersnaam en computernaam in. Je bedenkt ook een wachtwoord. Via Volgende / Installeer / Install Now wordt de installatie uitgevoerd. Je zet na afloop een vinkje voor Nu herstarten en klikt op Voltooid.

Je kunt tussen maar liefst zeventien lay-outs kiezen!

Eerste kennismaking

Als de installatie is gelukt, start het zojuist geïnstalleerde Linux-systeem voor het eerst op. Typ het wachtwoord om door te gaan naar het bureaublad. Elke keer dat CachyOS opent, verschijnt er een welkomstvenster. Klik dat nog niet weg, want je hebt hiermee snel toegang tot enkele handige onderdelen. Daar gaan we zo dadelijk mee aan de slag.

Vanaf het prille begin hebben andere personen niet zomaar toegang tot jouw computer.

Wie Windows gewend is, hoeft vermoedelijk niet lang te wennen aan de navigatiestructuur. Klik linksonder op het logo van CachyOS om het startmenu te openen. Hier zijn flink wat applicaties over verschillende categorieën verdeeld. Kies bijvoorbeeld Systeem / Dolphin om een bestandsbrowser te openen. Hier vind je alle lokaal opgeslagen foto’s, video’s, documenten en overige bestanden. Daarnaast bevindt zich in Dolphin ook een prullenbak met verwijderde items.

Verder staan helemaal rechts van de taakbalk diverse systeempictogrammen. Daarmee regel je onder andere het geluid en de netwerktoegang. Via het kleine pijltje komen er nog meer pictogrammen tevoorschijn. Vraag bijvoorbeeld een overzicht van recente meldingen op of pas de energie-opties aan. Tot slot kun je hier ook scherminstellingen wijzigen.

Dolphin is een soort verkenner waarin je alle bestanden kunt terugvinden.

CachyOS bijwerken

Net zoals bij elk besturingssysteem is het belangrijk om de boel regelmatig bij te werken. Hiervoor komt het eerder genoemde welkomstvenster goed van pas. Heb je dat weggeklikt, dan haal je het weer tevoorschijn. Klik in het menu op Systeem en CachyOS Hello. Ga nu naar Programma’s / Aanpassingen en Systeem bijwerken. Na opgave van het juiste wachtwoord checkt een hulpprogramma of er updates zijn. Tik op de J-toets en Enter om het besturingssysteem bij te werken. Je sluit na afloop het venster met Enter.

Vertrouwde tooltjes

Elk besturingssysteem valt of staat met de beschikbare programma’s. Dat zit bij CachyOS wel goed. Er zijn zelfs een aantal nuttige tooltjes voorgeïnstalleerd. Zo gebruik je Cachy Browser om op internet te surfen en VLC Media Player om naar video’s te kijken. Verder vind je in het menu een fotoviewer (Gwenview), tekstverwerker (KWrite) en analyseprogramma (Systeemmonitor).

In Systeemmonitor zie je in hoeverre de processor en het werkgeheugen worden belast.

Je kunt in CachyOS nog veel meer toepassingen installeren. Klik in het welkomstscherm rechtsonder op Programma’s installeren. Er opent een venster met vijftien categorieën. Je klikt voor een categorie op het pijltje om de onderliggende tooltjes te tonen. Op die manier kom je allerlei vertrouwde namen op het spoor. Firefox is bijvoorbeeld een bekende browser, terwijl je met Thunderbird e-mailaccounts kunt beheren. Voor kantoortoepassingen is het LibreOffice-pakket een aanrader. Je komt daarnaast onder andere toepassingen voor e-bookbeheer (Calibre), fotobewerking (GIMP) en videomontages (Kdenlive) tegen. De keuze is reuze!

Wil je iets installeren? Zet dan achter een of meerdere programma’s een vinkje. Je kiest daarna Systeem bijwerken. Typ in het verschenen commandovenster het juiste wachtwoord en bevestig met Enter. Nadat alle programmagegevens zijn opgehaald, druk je achtereenvolgens op de J-toets en Enter. Is de installatie afgerond? Sluit dan met Enter het commandovenster. De freeware nestelt zich automatisch in het startmenu.

Je kunt vanuit CachyOS in één klap diverse bekende programma’s installeren.

Tot slot

In dit artikel komen alleen de basisbeginselen van CachyOS aan bod. Je kunt je ontdekkingstocht natuurlijk op eigen houtje vervolgen, want het besturingssysteem kent verrassend veel mogelijkheden. Bekijk alle onderdelen in het startmenu, zodat je CachyOS goed leert kennen.

Vooral het hulpprogramma Systeeminstellingen is de moeite waard. Hier kun je diverse zaken van de computer naar eigen wens aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan het gedrag van de muis, het touchpad, het toetsenbord en de monitor. Je kunt ook de achtergrond, het thema en het lettertype wijzigen. Gebruik bovenaan zo nodig de zoekfunctie om een bepaalde instelling te vinden. Veel computerplezier!

In de Systeeminstellingen pas je talloze zaken naar eigen smaak aan, zoals het kleurenschema.

Met 10.000 exemplaren op de weg is de Kia EV6 een gevestigde naam in Nederland. Drie jaar na de introductie blijft het model opvallen binnen zijn klasse, zelfs met zijn originele specificaties. Nu heeft de EV6 een update gekregen. Irwin van InstaAutoVlog testte de vernieuwde versie.

Star Map-lichtsignatuur

De vernieuwde Kia EV6 valt op door zijn nieuwe Star Map-lichtsignatuur, die aansluit bij de stijl van andere Kia-modellen zoals de EV3 en EV9. Ook heeft de auto een strakker design met de LED Matrix-koplampen en een ander vormgegeven voorbumper, inclusief active air flaps.  Ook de 19 of 20 inch lichtmetalen wielen hebben een ander ontwerp gekregen. De achterbumper ziet er anders uit, en de wagen is verkrijgbaar in andere kleurstellingen, waaronder matblauw.

©Kia

Interieur en infotainment

Het interieur van de Kia EV6 is vernieuwd met een stuurwiel dat qua ontwerp aansluit bij de EV3. De middentunnel is voorzien van materialen die minder gevoelig zijn voor krassen en vingerafdrukken, en er zijn meerdere USB-C-aansluitingen toegevoegd. Het infotainmentsysteem is verbeterd: het scherm reageert sneller, en dankzij de Connected Car Navigation Cockpit (ccNc) biedt het nauwkeurigere EV-routeplanning, cloudgebaseerde navigatie en ondersteuning voor draadloos Apple CarPlay en Android Auto. Via OTA-updates blijft het systeem up-to-date.

©Kia

Biometrie en starten via de app

De draadloze telefoonlader in de Kia EV6 heeft een upgrade gekregen en levert nu 15 watt vermogen, een aanzienlijke verbetering ten opzichte van de eerdere 5 watt. Ook het Meridian-audiosysteem is verfijnd. Daarnaast is er nu een vingerafdrukscanner op de middentunnel waarmee de auto kan worden gestart. Voor het ontgrendelen en vergrendelen van de auto wordt gebruikgemaakt van een 2.0 digitale sleutel, die via een smartphone werkt.

©Kia

Bereik: 428 tot 582 kilometer

De EV6 beschikt over een lichtere vierde-generatie batterij, die per cel meer energie vast kan houden en daardoor een grotere capaciteit heeft: van 58 naar 63 en van 77,4 naar 84kWh. De Standard Range heeft een bereik van maximaal 428 kilometer en de Long Range maximaal 582 kilometer. Het verbeterde regeneratief remsysteem heeft een piek van 250 kW. 

Ondanks de toegenomen kiloWatturen kan je de batterij nog steeds in 18 minuten van 10 naar 80 procent snelladen. De halverwege het snellaadproces aanwezige pauze van het oude model, om alle cellen te controleren, is verdwenen. 

©Kia

Dynamischer rij-ervaring

De Kia EV6 is uitgerust met de derde generatie Frequency Selective Dampers, ontworpen om zowel rijdynamiek als comfort te verbeteren. Deze dempers zijn lichter en compacter, wat bijdraagt aan een verbeterde rijervaring. Kia heeft daarnaast extra aandacht besteed aan geluidsisolatie, onder meer door de vloerbedekking los te koppelen van de bodemplaat. De EV6 behoudt zijn sportieve karakter en biedt een dynamischere rij-ervaring dan concurrenten zoals de IONIQ 5 of XPENG G6.

©Kia

Video Kia EV6

Meer weten en zien over de nieuwe Kia EV6? Bekijk dan de video van InstaAutoVlog