ID.nl logo
Installeer Linux naast Windows
© Reshift Digital
Huis

Installeer Linux naast Windows

Je zou best met Linux aan de slag willen, maar Windows opgeven vind je een brug te ver. Met de juiste tools en technieken vermijd je die lastige spagaat: je installeert Linux gewoon naast Windows op hetzelfde systeem. Dat kan zelfs op verschillende manieren, zowel virtueel als fysiek.

In dit artikel gaan we in op hoe je Linux naast het Windows-besturingssysteem kunt draaien. We laten zien hoe je dat zowel virtueel als in dualboot kunt doen. We gaan:

  • VirtualBox installeren
  • Ubuntu installeren
  • Linux verwijderen

Lees ook: 5 websites die iedere Linux-fan moet opslaan als favoriet

Heb je nog een wat oudere desktop-pc of laptop liggen, dan kun je deze natuurlijk ook gebruiken voor je Linux-experimenten. Maar wat als dat niet zo is, of wanneer je het toch prettiger vindt om zowel Windows als Linux op hetzelfde systeem te hebben? Dan zijn er nog verschillende opties.

Voor sporadische en voorzichtige experimenten kun je Linux ook gewoon ‘live’ gebruiken, rechtstreeks vanaf een bootstick en dus zonder Linux daadwerkelijk te installeren. Lekker makkelijk en veilig, maar niet zo vlot en ook lastiger om wijzigingen en app-installaties permanent te maken.

Is het alleen je bedoeling de belangrijkste Linux-commando’s vanuit een Linux-shell te kunnen uitvoeren, dan kun je eventueel een Linux-emulatie overwegen, zoals Cygwin (www.cygwin.com) of Git for Windows (www.gitforwindows.org). We gaan er echter van uit dat je ook grafisch aan de slag wilt en dan kom je helaas niet ver met deze oplossingen. Een mogelijk alternatief is dan WSLg (Windows Subsystem for Linux GUI), maar in dit artikel pakken we het nog anders aan en installeren we Linux enerzijds als een virtuele machine en anderzijds in een fysieke dualboot-configuratie.

Voordelen en voorwaarden

Linux als een virtuele machine op je systeem draaien heeft een paar voordelen. Zo is de installatie minder delicaat, omdat alles in een soort container terechtkomt die in principe volledig gescheiden is van je Windows-host-systeem. Verder hoef je Windows niet eerst af te sluiten als je met Linux aan de slag wilt. Het is namelijk perfect mogelijk twee of zelfs meerdere besturingssystemen simultaan te draaien op die ene fysieke machine.

Zo’n virtuele installatie stelt wel enkele eisen aan je computer. Zo heb je een 64bit-processor nodig die met SLAT (Second Level Address Translation) overweg kan en die virtualisatie ondersteunt, maar de meeste moderne cpu’s hebben hier geen moeite mee.

Wel doe je er goed aan eerst te controleren of hardware-virtualisatie wel is ingeschakeld. Start hiervoor het Windows Taakbeheer op met Ctrl+Shift+Esc en ga naar Prestaties / Processor. Als het goed is, staat er Ingeschakeld achter de optie Virtualisatie. Toch niet? Dan moet je deze functie wellicht zelf nog activeren in je UEFI-BIOS. Je vindt deze doorgaans in een menu als Advanced CPU Configuration, Chipset of Northbridge, met de naam AMD-V (AMD-cpu) of Intel VT (Intel-cpu). Raadpleeg hiervoor je systeemhandleiding.

Op deze elfde generatie Intel Core i7 hadden we niet anders verwacht: virtualisatie is standaard ingeschakeld.

Hypervisor

Om een virtuele machine te laten draaien, heb je wel speciale software nodig: een virtuele-machinemanager oftewel hypervisor. Deze tools komen in twee smaken: een ‘native’ oftewel bare-metal-hypervisor en een hosted-hypervisor. Bij de eerste heb je geen onderliggend besturingssysteem nodig dat als gastheer (host) fungeert voor je gevirtualiseerde omgeving, aangezien zo’n hypervisor rechtstreeks op de machine-hardware draait. Een hosted-hypervisor daarentegen heeft wel degelijk een reeds geïnstalleerd besturingssysteem nodig.

Hyper-V is een voorbeeld van een native hypervisor, maar helaas is deze niet beschikbaar in Windows Home. Daarom kiezen we voor een hosted-hypervisor, zoals VMware Workstation en Oracle VM VirtualBox. Deze laatste is erg populair, gratis en houdt zich netjes up-to-date. Kortom, de ideale tool.

Windows Pro en hoger bevat een heuse bare-metal-hypervisor: Hyper-V.

Liever kiezen voor de gemakkelijke weg?

Schaf dan een Windows Pro-licentie aan!

Installatie VirtualBox

Je vindt VirtualBox op www.virtualbox.org. Zorg dat je de recentste versie downloadt en installeert (in ons geval was dit versie 7.0.6). We gaan ervan uit dat je met Windows werkt en dus kies je hier Windows hosts, maar VirtualBox laat zich dus ook op macOS- en Linux-hosts installeren. De eigenlijke installatie regel je met enkele muisklikken op Next, Yes en Install. Even later kun je VirtualBox al opstarten. Je belandt nu in het nog lege hoofdvenster van de VirtualBox Manager.

We gaan hier zo dadelijk een virtuele machine (VM) installeren, maar daarvoor heb je natuurlijk wel een besturingssysteem nodig. In ons geval wordt dit een Linux-distributie en die zijn er in allerlei soorten. Een blik op het indrukwekkende aanbod van www.distrowatch.com zegt voldoende.

In principe maakt het niet zoveel uit welke distributie je gaat virtualiseren, je kunt zelfs meerdere VM’s installeren, maar ben je nog wat onwennig in de Linux-wereld, dan zijn distributies om in te stappen: Linux Mint (www.linuxmint.com, met in dalende volgorde van systeemeisen de versies Cinnamon, MATE en Xfce), Ubuntu (www.ubuntu.com) en Zorin OS Core (www.zorin.com/os). We nemen het populaire Ubuntu als voorbeeld.

Het is mogelijk om meerdere virtuele machines te installeren.

Ubuntu installeren (1)

Download eerst het bijbehorende iso-schijfkopiebestand van Ubuntu Desktop (in ons geval versie 22.04 LTS), zo’n 3,6 GB. Start VirtualBox op, ga naar Machine en kies Nieuw. Het dialoogvenster Aanmaken nieuwe virtuele machine verschijnt. Vul een geschikte naam in (iets als Ubuntu 22.04 LTS). Klik eventueel bij Map op Andere om een geschikte locatie voor je VM(‘s) aan te geven, bij voorkeur een map op een station met veel vrije opslagruimte. Bij ISO-image kies je Andere en verwijs je naar het zojuist gedownloade iso-bestand. De kans is groot dat VirtualBox automatisch detecteert dat het om Linux/Ubuntu gaat, maar desnoods geef je bij Type zelf Linux aan en bij Versie dan Ubuntu (64-bit).

Als het goed is, is voor Ubuntu een zogenoemde installatie zonder toezicht mogelijk en dit maakt het wel een stuk makkelijker. Laten we eerst bekijken hoe zo’n geautomatiseerde installatie verloopt. Verderop, in de paragraaf ‘Handmatige installatie’, zien we hoe je zelf de installatie configureert.

Druk op Volgende en geef de gewenste gebruikersnaam en wachtwoord op voor je eerste Ubuntu-gebruiker. Vul ook een Hostnaam in (zonder spaties) en plaats een vinkje bij Guest Additions. Deze zorgen namelijk voor een betere integratie en een optimaal gebruiksgemak: de grafische weergave wordt beter, je kunt je muisaanwijzer naadloos verplaatsen tussen je Windows-host en de VM, je kunt bestanden en het klembord tussen beide systemen delen enzovoort. Bevestig met Volgende.

De wizard heeft alles wat hij nodig heeft om de virtuele harde schijf aan te maken en de installatie uit te voeren.

Virtuele machine

Geef aan hoeveel Basisgeheugen en (virtuele) Processoren je aan de VM wilt toekennen. Voor Ubuntu zou dit bijvoorbeeld 2048 MB (2 GB) en 1 CPU kunnen zijn. Druk op Volgende, selecteer Nieuwe virtuele harde schijf aanmaken en duid de gewenste schijfgrootte aan. Hoeveel je kiest (25 GB bijvoorbeeld) hangt ook samen met hoeveel en welke apps je denkt te gaan installeren binnen Ubuntu. We raden af om een vinkje te plaatsen bij Pre-alloceren volledige grootte, zodat de grootte van de virtuele harde schijf automatisch met de behoefte meegroeit tot het ingestelde maximum. Rond af met Volgende en met Afmaken.

Tijd voor een kop koffie, terwijl je achterover leunt en ziet hoe je virtuele Ubuntu netjes wordt installeert. Als het goed is, kun je je al meteen bij Ubuntu aanmelden. Je kunt nu volop experimenteren, niet alleen met Ubuntu zelf, maar ook met allerlei interessante opties van VirtualBox, zoals het maken van snapshots (om snel naar een eerder punt van je gastsysteem terug te keren als je het wat te bont hebt gemaakt), het inschakelen van een gedeeld klembord evenals het verslepen van bestanden in beide richtingen enzovoort. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan.

Kernel panic?

Wanneer tijdens de virtuele installatie van Ubuntu of andere Linux-distributies de foutmelding ‘kernel panic’ of iets dergelijks opduikt (in Windows Pro of hoger), dan zijn wellicht Hyper-V-modules actief op je systeem en moet je die eerst uitschakelen. Druk op Windows-toets+R en voer optionalfeatures uit. Verwijder het vinkje bij Hyper-V, Windows Hypervisor-platform, Windows-Sandbox en Windows-subsysteem voor Linux. Bevestig met OK en herstart je pc. Helpt dit niet, ga dan naar de module Instellingen van Windows en kies Privacy en beveiliging / Windows-beveiliging / Apparaatbeveiliging / Kernisolatiedetails en schakel Geheugenintegriteit uit. Vervolgens klik je met rechts op Opdrachtprompt in het Windows-startmenu en kies je Als administrator uitvoeren, waar je de twee volgende commando’s uitvoert:

bcdedit /set hypervisorlaunchtype off DISM /Online /Disable-Feature:Microsoft-Hyper-V

Herstart nogmaals je pc. Als het goed is draaien je VM’s nu probleemloos.

Sommige Windows-onderdelen, zoals Hyper-V en Geheugenintegriteit, kunnen VirtualBox aardig van streek maken.

Handmatige installatie

Het kan natuurlijk gebeuren dat VirtualBox het besturingssysteem niet goed herkent en dat het daarom geen installatie zonder toezicht kan uitvoeren. Niet getreurd, dan doe je het handmatig. De procedure is eigenlijk dezelfde zoals beschreven bij het kopje ‘Virtuele machine’. Alleen gebeurt er niet veel wanneer je op de knop Afmaken drukt: de VM verschijnt in het manager-venster en daar houdt het ook op. Je moet dus zelf nog een en ander installeren.

Selecteer hiervoor de VM en druk op de knop Start in de manager. Kies Try or Install Ubuntu. In principe kun je even later Install Ubuntu selecteren, maar in de praktijk blijkt de schermweergave dan vaak niet optimaal waardoor niet alle knoppen zichtbaar worden. Je kiest daarom beter eerst Try Ubuntu. Klik vervolgens met rechts op het Ubuntu-bureaublad en selecteer Display Settings. Bij Resolution stel je een geschikte, ongetwijfeld wat hogere waarde in. Bevestig met Apply en sluit het instellingenvenster af. Dubbelklik vervolgens op het bureaublad op Install Ubuntu […]. Selecteer je taal (waarschijnlijk Nederlands) en druk op Verder. Stel een geschikte toetsenbordindeling in, zoals Belgian of Dutch, druk op Verder (2x). Voor de vervolgstappen verwijzen we naar het kopje ‘Ubuntu installeren (2)’, verderop in dit artikel. Na afloop klik je op Nu herstarten.

Veiligheidskopie

In tegenstelling tot een virtuele installatie ga je bij een dualboot-configuratie Linux daadwerkelijk op een fysieke schijfpartitie installeren. Als je alles doordacht uitvoert, geeft dit doorgaans geen problemen, maar veiligheidshalve maak je toch liever eerst een complete systeemback-up. Hier bestaan verschillende tools voor (ook gratis) waaronder EaseUS Todo Backup 2023 Free.

Hier kies je Create Backup / Select backup contents. Selecteer Disk, plaats een vinkje bij de betreffende schijf (inclusief alle partities), druk op OK en volg de verdere instructies. Je maakt het best direct een herstelmedium. Stop een (lege) usb-stick in je pc, ga naar Tools / Create Emergency Disk, klik op het usb-pictogram, duid je usb-stick aan en bevestig met Create / Create now. In een noodgeval kun je je systeem dan met deze usb-stick opstarten en je (extern bewaarde) systeemback-up terugzetten.

Er kan toch iets misgaan en dus heb je het best een systeemback-up achter de hand.

Voorbereiding

Voor je met de Linux-installatie aan de slag gaat, check je of je over voldoende vrije opslagruimte beschikt: 20 GB lijkt ons een aanvaardbaar minimum. Druk hiervoor op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit. Als het nodig is, kun je van hieruit een bestaande partitie – die van Windows of je data – verkleinen om zo meer ruimte te maken. Klik hiervoor met rechts op de partitie, kies Volume verkleinen en geef aan met hoeveel MB de partitie moet worden verkleind. Bevestig met Verkleinen.

Verder schakel je het liefst ook de functie Snel opstarten in Windows uit, omdat die niet altijd goed overweg kan met een dualboot-configuratie. Druk op de Windows-toets, tik energie in en start de optie Een energiebeheerschema selecteren. Kies Het gedrag van aan/uit-knoppen bepalen / Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn en verwijder het vinkje bij Snel opstarten inschakelen (aanbevolen). Bevestig met Wijzigingen opslaan.

De functie Snel opstarten gaat weleens in de clinch met dualboot.

Installatiestick

Om een Linux-distributie op een afzonderlijke partitie te installeren, heb je een opstartbare installatiestick nodig. Hiervoor heb je weer het iso-schijfkopiebestand van de distributie nodig en dat vind je vast via een site als www.distrowatch.com.

Er zijn verschillende tools die aan de hand van zo’n iso-bestand een bootstick kunnen maken. Een van de handigste vinden we Ventoy (www.ventoy.net).

Download deze tool, pak het zip-bestand uit en start het portable Ventoy2Disk.exe op. Stop een (lege) usb-stick in je pc en druk op de ronde pijlknop in Ventoy zodat de stick verschijnt. Druk op Installeren / Ja (2x) (via Language kun je eventueel eerst Dutch (Nederlands) selecteren). Na afloop hoef je maar het iso-bestand naar de Ventoy-partitie van je stick te kopiëren.

Het is de bedoeling dat je je systeem nu met deze stick opstart. Mogelijk moet je hiervoor met een speciale toets als F2, F12, Esc of Delete eerst een bootmenu oproepen waarin je deze usb-stick als bootmedium kunt selecteren. Raadpleeg hiervoor je systeemhandleiding.

Met Ventoy kun je snel meerdere distributies op één bootstick kwijt (hier: Ubuntu).

Ubuntu installeren (2)

Zodra je systeem van deze usb-stick is opgestart, selecteer je de gewenste Linux-distributie in het Ventoy-startmenu (in ons geval Ubuntu 22.04.1). Selecteer Try or Install Ubuntu, waarna je even later de gewenste taal kiest en op Ubuntu installeren klikt. Stel de juiste toetsenbordindeling in en klik op Verder. Laat de standaardopties bij voorkeur ongemoeid (Normale installatie en Haal bijgewerkte pakketten binnen tijdens het installeren van Ubuntu) en druk op Verder.

Als het goed is, heeft Linux vastgesteld dat Windows al op je pc staat en komt de keuze Installeer Ubuntu naast Windows 10 beschikbaar. Deze moet je hebben (bij een handmatige virtuele installatie is Wis schijf en installeer Ubuntu hier mogelijk de enige optie). De optie Iets anders laten we hier buiten beschouwing, aangezien die inhoudt dat je zelf partities moet maken en toewijzen, en dat is vooral iets voor gevorderde gebruikers.

Bevestig met Installeer nu en Verder (2x). Vul een naam, computer- en gebruikersnaam en wachtwoord (2x) in, selecteer eventueel Automatisch aanmelden en druk nogmaals op Verder. De installatie gaat van start en het is nu wachten geblazen.

Na afloop mag je de usb-stick verwijderen en je systeem herstarten. Als het goed is, neemt de Linux-opstartlader (bootloader GRUB) het heft in handen en presenteert deze je twee besturingssystemen: Windows en je Linux-distributie. Aan jou de keuze.

Je laat de standaardopties best ongemoeid tijdens de installatie.

Verwijderen (voorbereiding)

Besluit je ooit weer de Linux-partitie weg te halen, dan moet je dat heel voorzichtig doen, zodat je niet ongewild met een weerbarstig systeem zit opgezadeld. Net zoals voor het opzetten van je dualboot-systeem maak je ook deze keer het best eerst een volledige systeemback-up, bijvoorbeeld met EaseUS Todo Backup 2023 Free (zie ‘Veiligheidskopie’). Het verwijderproces bestaat eigenlijk uit twee fasen: eerst haal je de Linux-partitie weg en vervolgens pas je de opstartlader aan om Windows weer automatisch te laten doorstarten.

Voor we hier aan toe zijn, maak je het liefst ook eerst een extra Windows-installatiemedium. Immers, wanneer je je Linux-partities hebt verwijderd, zal je reguliere Windows-installatie niet zomaar meer willen doorstarten. Ga naar de website van Microsoft en selecteer de gewenste Windows-versie (10 of 11). Klik bij Hulpprogramma nu downloaden (Windows 10) of op Download nu bij Installatiemedia voor Windows 11 maken.

Stop vervolgens een (lege) usb-stick van minstens 8 GB in je pc en start het hulpprogramma op. Selecteer de gewenste opties bij Taal en Versie (bijvoorbeeld Nederlands en Windows 11) en selecteer USB-flashstation in het volgende venster. Bevestig met Volgende, selecteer je usb-stick en druk nogmaals op Volgende. Na afloop levert je dit een opstartbare Windows-installatiestick op. Houd deze bij de hand.

Je houdt het best een Windows-installatiestick achter de hand.

Verwijderen (uitvoering)

Je bent nu klaar om de Linux-partities te verwijderen en dat kan vanuit het Windows-schijfbeheer: druk op Windows-toets+R en voer diskmgmt.msc uit. De Linux-partities worden nu zichtbaar, normaliter zonder stationsletter en zonder vermelding van een bestandssysteem. Klik met rechts op zo’n partitie in de grafische weergave en kies Volume verwijderen. Indien van toepassing herhaal je dit voor de andere Linux-partities.

Je zult merken dat bootloader GRUB nu helemaal in de war is. Daarom start je je pc deze keer op met de eerder gemaakte Windows-installatiestick. Na het instellen van taal, tijdzone en toetsenbord klik je op Volgende en Uw computer herstellen. Kies achtereenvolgens Problemen oplossen / Opdrachtprompt. Hier voer je dan het commando bootrec.exe / fixmbr uit, waarna je het opdrachtvenster afsluit en Doorgaan kiest. Je Windows-installatie start nu weer mooi door. Zo niet? Probeer het dan met Problemen oplossen / Opstartherstel.

Terug in je vertrouwde Windows-omgeving druk je op Windows-toets+R en voer je weer diskmgmt.msc uit. Immers, je wilt de vrijgekomen schijfruimte nuttig hergebruiken. Klik met rechts op de vrijgekomen ruimte en kies indien van toepassing Partitie verwijderen. Je kunt van deze ruimte bijvoorbeeld een extra gegevenspartitie maken. Klik met rechts op de ruimte, kies Nieuw eenvoudig volume en volg de verdere instructies. Een alternatief is dat je deze ruimte toevoegt aan de partitie die er zich net voor bevindt. Klik hiervoor met rechts op deze partitie, kies Volume uitbreiden en bevestig je keuze.

Tot slot kun je best de eerder vermelde functie Snel opstarten weer inschakelen door het bijbehorende vinkje terug te zetten (zie het kopje ‘Voorbereiding’). Zo, er is nu geen spoor meer van je dualboot-configuratie!

Vanuit de herstelomgeving kun je het eerst proberen vanuit de Opdrachtprompt.

▼ Volgende artikel
WhatsApp voegt live foto's, AI-thema's en slimme zoekfunctie toe
© ER | ID.nl
Huis

WhatsApp voegt live foto's, AI-thema's en slimme zoekfunctie toe

WhatsApp rolt de komende tijd opnieuw een reeks functies uit die het chatten en videobellen persoonlijker en praktischer moeten maken. Van creatieve AI-hulpmiddelen tot betere zoekopties in groepsgesprekken: dit zijn de belangrijkste vernieuwingen.

In dit artikel lees je meer over de nieuwste WhatsApp-functies, waaronder:
  • Live foto's (iOS) en bewegende foto's (Android) delen

  • Eigen chatthema's en achtergronden maken met Meta AI

  • Nieuwe stickerpakketten downloaden

  • Groepschats makkelijker terugvinden via zoekfunctie

  • Documenten scannen en delen op Android

Rijkere momenten met live en bewegende foto’s

Gebruikers kunnen nu live foto's (iOS) en bewegende foto's (Android) delen. Die bevatten niet alleen beeld, maar ook geluid en beweging. Het idee is dat gesprekken zo meer diepte krijgen en dat je herinneringen realistischer kunt doorsturen, ongeacht of je gesprekspartner iOS of Android gebruikt. In de praktijk betekent dit dat je niet langer gebonden bent aan statische kiekjes: een lach, een begroeting of een spontaan moment komt beter tot zijn recht, compleet met de sfeer van dat moment. WhatsApp wil hiermee de beleving dichter bij die van een echte ontmoeting brengen, zodat een chat niet alleen informatief is, maar ook emotioneel rijker en levendiger aanvoelt.

Chatthema's en achtergronden met Meta AI

WhatsApp zet ook verder in op kunstmatige intelligentie. Met behulp van Meta AI kun je eigen chatthema's maken en zo je gesprekken een volledig unieke stijl geven. Denk aan kleurenpaletten die aansluiten bij je persoonlijke voorkeuren of achtergronden die zijn geïnspireerd op je favoriete muziek, seizoen of stemming. Daarnaast is het mogelijk om AI-gegenereerde achtergronden te gebruiken tijdens videogesprekken, waardoor je jezelf in een virtuele omgeving plaatst, zoals een tropisch strand of een futuristische skyline. Ook kun je deze achtergronden direct toevoegen bij het maken van foto's en video's in de chat, wat creatieve experimenten eenvoudig maakt. WhatsApp benadrukt dat de uitrol stap voor stap gebeurt: sommige gebruikers zien de opties al, terwijl anderen nog even moeten wachten tot de update beschikbaar is.

©WhatsApp

Nieuwe stickerpakketten

Wie zich liever uitdrukt zonder woorden, krijgt meer keuze uit stickers. WhatsApp voegde pakketten toe met veelzeggende namen als 'Onverschrokken vogel', 'Schooldagen' en 'Vakantie'. De stijl varieert van speels tot gezellig en schattig, zodat er ongetwijfeld voor elke stemming wel een passende illustratie is.

Groepen makkelijker terugvinden

Groepschats hebben vaak creatieve namen die je niet altijd paraat hebt. WhatsApp maakt het daarom eenvoudiger om groepen terug te vinden: zoek in je tabblad Chats gewoon op de naam van een contactpersoon, en de groepen waarin jullie samen zitten worden automatisch getoond.

Documenten scannen op Android

Tot slot is de mogelijkheid om documenten te scannen nu ook beschikbaar voor Android. Gebruikers kunnen rechtstreeks vanuit WhatsApp bestanden vastleggen, bijsnijden, opslaan en verzenden. Daarmee wordt het eenvoudiger om bijvoorbeeld contracten, bonnetjes of formulieren snel te delen zonder eerst een aparte scanner- of camera-app te openen. De functie herkent de randen van het document automatisch en zorgt dat het beeld wordt rechtgetrokken voor een nette weergave. iPhone-gebruikers hadden deze optie al langer, maar door de uitbreiding naar Android is het nu voor vrijwel alle WhatsApp-gebruikers mogelijk om documenten direct in de app te digitaliseren en door te sturen.

▼ Volgende artikel
Van stoofpot tot nagerecht: waarom de slowcooker zo handig is
© Dirk Weischenberg
Huis

Van stoofpot tot nagerecht: waarom de slowcooker zo handig is

Je kent het wel: je hebt een drukke dag, weinig zin om koken, maar wel trek in iets warms en voedzaams. Kom er maar in slowcooker! Je vult hem 's ochtends, zet hem aan en later op de dag staat er een complete maaltijd te wachten. Zeker in de herfst, dé tijd voor stevige soepen en stoofgerechten, is de slowcooker een uitkomst. En: je kunt er veel meer mee maken dan je denkt!

In dit artikel lees je:

– Hoe de slowcooker werkt – Wat je er allemaal mee kunt maken – Welke apparaten je deels kunt vervangen door een slowcooker – Het verschil tussen slowcooker, multicooker en snelkookpan – Tips en aandachtspunten bij gebruik – Twee recepten: apple crumble en pompoensoep uit de slowcooker

Lees ook: 5 veelgemaakte fouten met de slowcooker

Hoe werkt de slowcooker precies?

Een slowcooker werkt anders dan de pan op het fornuis of een braadslee in de oven. Hij gaart gerechten langzaam op lage temperatuur, vaak tussen de 70 en 95 graden. De warmte verspreidt zich gelijkmatig rondom een keramische of metalen binnenpan, terwijl het deksel de stoom en smaken vasthoudt. Omdat er nauwelijks vocht ontsnapt, blijven ingrediënten mals en vol van smaak. Vlees valt na uren sudderen uit elkaar en groente wordt zacht zonder zijn structuur helemaal te verliezen.

Van stoofpot tot nagerecht

Wie denkt dat de slowcooker alleen geschikt is voor stoofpotten, heeft het mis. Natuurlijk kun je er klassiekers als rundvleesstoof of chili con carne mee maken, maar net zo goed linzenstoof, curry of een rijke groentesoep. Voor het ontbijt kun je de avond ervoor havermout in de pan doen, zodat je 's ochtends wakker wordt met een warme kom pap. Zelfs nagerechten zoals rijstepap of een appelcrumble met kaneel (recept verderop) komen goed uit de slowcooker. Sommige modellen hebben bovendien een braadfunctie, zodat je vlees eerst kunt dichtschroeien voordat je het rustig laat garen.

©from_my_point_of_view

Welke apparaten vervangt de slowcooker?

De kracht van de slowcooker zit niet alleen in variatie, maar ook in vervanging. Veel bereidingen die je normaal in de oven of op het fornuis zou doen, kunnen ook prima met de slowcooker. Een stoofpot die je anders urenlang in de gaten moet houden, pruttelt hier vanzelf rustig door zonder dat je steeds hoeft te roeren. Zelfs een rijstkoker, stoommandje of au-bain-marie-apparaat kun je soms links laten liggen, want ook rijst, groente en custard kunnen prima langzaam garen. De slowcooker vervangt niet alle apparatuur in je keuken, maar wel deels.

Slowcooker, multicooker en snelkookpan: dit zijn de verschillen

De slowcooker is niet het enige apparaat dat koken makkelijker maakt. Hij wordt vaak vergeleken met de multicooker en de snelkookpan, maar de werking verschilt duidelijk. De slowcooker werkt op lage temperatuur en heeft vooral tijd nodig. Het voordeel is dat je gerechten kunt laten garen zonder dat je er de hele tijd bij hoeft te blijven en dat smaken zich rustig ontwikkelen. De multicooker is veelzijdiger: die combineert meerdere functies in één toestel, zoals stomen, bakken, rijst koken en vaak ook slowcooken. Daarmee vervangt hij meer losse apparaten, al vraagt het soms om meer instellingen en handelingen. De snelkookpan werkt juist tegengesteld aan de slowcooker. Met hoge druk en hoge temperatuur verkort hij kooktijden drastisch. Waar de slowcooker zes uur nodig heeft voor een stoofpot, staat het gerecht uit een snelkookpan binnen een uur op tafel. Het resultaat is minder diep van smaak, maar wel een snelle uitkomst voor drukke dagen. Kortom: de slowcooker draait om gemak en smaakontwikkeling, de multicooker om veelzijdigheid en de snelkookpan om snelheid.

De voordelen van langzaam garen

Het gebruik van de slowcooker brengt een aantal voordelen met zich mee. Doordat de temperatuur laag blijft, brandt er zelden iets aan en kun je gerust de deur uit terwijl het eten staat te pruttelen. De smaken trekken dieper in de ingrediënten en vlees wordt malser dan dan wanneer je het op hoog vuur bereidt. Bovendien heb je minder olie of boter nodig en kun je vaak goedkopere vleessoorten gebruiken die dankzij het lange garen bijzonder zacht worden. Het energieverbruik is doorgaans lager dan bij een oven of kookplaat, omdat het apparaat constant op een laag pitje werkt.

Waar je op moet letten

Er zijn ook dingen om rekening mee te houden. Omdat er nauwelijks vocht verdampt, is het beter om zuinig te zijn met bouillon of water. Te veel vocht maakt de maaltijd dunner dan de bedoeling is. Kruiden ontwikkelen zich anders bij lage temperaturen en hebben soms minder kracht, waardoor het slim is om vlak voor het serveren je gerecht nog even extra op smaak te brengen. En omdat gerechten vaak vier tot acht uur nodig hebben, vraagt het koken met een slowcooker om planning. Zet hem tijdig aan, zodat je eten op het juiste moment klaar is.

De slowcooker in de herfst

Juist in de herfst laat de slowcooker zich van zijn beste kant zien. Het seizoen van pompoensoep, erwtensoep, goulash en linzenstoof vraagt om comfort food dat langzaam kan trekken. Terwijl de regen tegen de ramen slaat en de dagen korter worden, vult je huis zich met de geur van een gerecht dat urenlang rustig staat te garen. Na een boswandeling of werkdag hoef je alleen nog maar de deksel te lichten en te genieten.

Recept: pompoensoep uit de slowcooker

Pompoensoep past perfect bij de herfst en is eenvoudig te maken in de slowcooker. Gebruik een middelgrote flespompoen, twee winterwortels, een grote ui, twee teentjes knoflook, een liter groentebouillon en een theelepel gemalen komijn. Snijd de pompoen in blokjes (schil mag blijven zitten als hij dun is) en doe samen met wortel, ui en knoflook in de slowcooker. Voeg de bouillon en komijn toe, zet de pan zes uur op de lage stand of drie uur op de hoge stand. Pureer de soep met een staafmixer glad en breng eventueel verder op smaak met peper en zout. Voor een romige variant kun je een scheutje kokosmelk toevoegen. Serveer met brood of een beetje geroosterde pompoenpitten als topping. 

©posinote - stock.adobe.com

Recept: apple crumble uit de slowcooker

Een klassieker die verrassend goed lukt in de slowcooker is apple crumble. Je hebt nodig: zes zoetzure appels, een eetlepel kaneel, twee eetlepels suiker, 100 gram bloem, 75 gram havermout, 100 gram koude boter in blokjes en een snuf zout. Schil de appels, snijd ze in stukjes en leg ze op de bodem van de ingevette slowcooker. Meng bloem, havermout, boter, suiker en zout tot een kruimelig deeg en verdeel dit over de appels. Zet de slowcooker drie uur op de hoge stand, of vijf uur op de lage stand, met een theedoek onder het deksel om condens op te vangen (zodat de crumble-topping knapperig blijft). Zorg er wel voor dat het deksel en de pan goed afgesloten blijven. Serveer de crumble warm, eventueel met een bolletje vanille-ijs of slagroom.

Slowcooker? Ja, graag!

De slowcooker laat zich goed inpassen in een druk dagelijks leven. Hij neemt je een deel van het werk uit handen en zorgt voor supersmaakvolle gerechten. Heb je wat plek over in je keuken, dan is een slowcooker dus zeker aan te raden!

Nog veel meer recepten?

Slowcookerboeken genoeg!