Langer werken met een volle accu, betere prestaties of een minder hoge energierekening: wist je dat je de energie-instellingen van Windows tot in detail naar je hand kunt zetten? Daar heb je uiteraard wel de nodige handigheid voor nodig.

Windows 11 kent verschillende manieren om het energieverbruik te optimaliseren. Niet alle onderdelen zijn standaard optimaal ingesteld: daar brengen we verandering in. Je vindt de energie-instellingen in de Windows-instellingen. Open het onderdeel via het Startmenu of gebruik de toetscombinatie Windows-toets+I. Kies voor Systeem / Aan/uit en accu. Deze energiemodus van Windows 11 helpt je bij het optimaliseren van het energieverbruik en de prestaties en vormt een goed startpunt voor onze optimalisatieslag.

De energiemodus werkt op basis van profielen. In het venster Aan/uit en accu zoek je naar Energiemodus. Je kunt kiezen uit drie profielen. Het eerste profiel Beste energie-efficiëntie zorgt ervoor dat je lang kunt doorwerken op een acculading. De modus Gebalanceerd zoekt het midden tussen prestaties en energie-efficiëntie. Wil je geen concessies doen op het gebied van prestaties, dan kies je voor Beste prestaties.

Ben je een gevorderde gebruiker, dan kun je de beheerschema’s van Windows naar je hand zetten. Je bepaalt dan zelf de voorwaarden voor het uitschakelen van de computeronderdelen. Open het Startmenu en typ energie. Kies Energiebeheerschema bewerken. Kies nu Geavanceerde energie-instellingen wijzigen. Klap de verschillende secties uit, zoals Harde schijf en Batterij, en bepaal per component wanneer het moet worden uitgeschakeld.

Dimmen maar!

Hoe feller het beeldscherm, hoe hoger het energieverbruik. Pas daarom de helderheid van je beeldscherm aan. In de Instellingen kies je voor Systeem / Beeldscherm. Zoek naar de optie Helderheid en gebruik de schuifregelaar om de helderheid te verminderen. Je kunt het ook aan Windows overlaten: plaats dan een schuifje bij de optie Helderheid automatisch aanpassen als het licht verandert.

Het scherm heeft een grote invloed op het energieverbruik. En dus is het verstandig het een en ander nog wat meer te optimaliseren. In het instellingenvenster kies je Systeem / Aan/uit en accu. Klap de sectie Scherm en slaapstand open. Geef nu aan na hoeveel minuten van inactiviteit het scherm moet worden uitgeschakeld. Windows maakt onderscheid tussen situaties met batterijstroom en netstroom. In hetzelfde onderdeel kun je bepalen na hoeveel minuten er moet worden overgeschakeld naar de slaapstand.

Dat kan minder

Ook de vernieuwingsfrequentie (refresh rate) heeft invloed op het energieverbruik van je computer. Hoe hoger deze waarde, hoe meer energie er wordt opgeslurpt. Je vindt de huidige instellingen in het instellingenvenster via Systeem / Beeldscherm / Geavanceerd beeldscherm. Standaard is de vernieuwingsfrequentie 60 Hz. De hoogste stand is afhankelijk van je beeldschermmogelijkheden. Heb je een hogere stand ingesteld dan 60 Hz? Overweeg deze dan terug te brengen naar 60 Hz. Selecteer de gewenste waarde bij Een vernieuwingsfrequentie kiezen.

Op de achtergrond

Apps die op de achtergrond van Windows draaien, verbruiken ook energie. Sommige apps zijn handig om op de achtergrond actief te hebben: denk aan bestandssynchronisatie (bijvoorbeeld OneDrive), waarbij je bestanden continu worden bijgewerkt op de server. Ook antivirusbeveiliging is een goed voorbeeld van een app die je graag actief houdt. Hoe meer achtergrondapps er draaien, hoe meer energie er verbruikt wordt. Schakel onnodige apps daarom uit. In de Instellingen kies je voor Apps / Geïnstalleerde apps. Zoek de app die je niet meer op de achtergrond wilt gebruiken en klik op de drie puntjes aan de rechterkant. Kies (indien mogelijk) Geavanceerde opties. Bij Laat deze app op de achtergrond draaien kies je Nooit. Ben je benieuwd naar de impact van de app op het energieverbruik? In hetzelfde venster vind je de optie Accuverbruik controleren. Over deze optie lees je meer onder het kopje ‘Welke apps?’ Schakel alle apps uit die je niet nodig hebt.

Usb-besparing

Usb-apparaten, zoals een scanner, verbruiken uiteraard ook energie. Je kunt deze apparaten automatisch laten stoppen wanneer het beeldscherm is uitgeschakeld. In het geval van een laptop bespaar je hiermee kostbare acculading. In het instellingenvenster kies je voor Bluetooth en apparaten. Kies USB en zet de schuif op Aan bij USB-batterijbesparing.

Weg met schermbeveiliging

Schermbeveiliging was in het verleden vaak noodzakelijk om het inbranden van het scherm bij inactiviteit te voorkomen. Die tijden zijn voor de meeste schermen voorbij. Bovendien verhindert een schermbeveiliging dat het beeldscherm kan worden uitgeschakeld en hiermee minder energie verbruikt. Daar brengen we verandering in. In het instellingenvenster kies je voor Persoonlijke instellingen. Kies voor Vergrendelingsscherm / Schermbeveiliging. Een ouderwets instellingenvenster verschijnt: zorg ervoor dat (Geen) geselecteerd is bij Schermbeveiliging.

Gedrag van knoppen

Wat gebeurt er op jouw computer wanneer je de aan/uit-knop indrukt of het deksel van de laptop sluit? Je hoeft geen genoegen te nemen met de standaard fabrieksinstellingen, maar kunt ook aangepast gedrag instellen. Bijvoorbeeld dat de laptop niet meer naar de slaapstand overschakelt bij het sluiten van het deksel, maar volledig wordt uitgeschakeld. Open het Startmenu en typ deksel. Kies De actie bij het sluiten van het deksel wijzigen. Windows maakt onderscheid tussen twee scenario’s: Op batterij en Netstroom. Je bepaalt het gedrag per scenario. Kies eerst wat er gebeurt met de aan/uit-knop, bij de optie Actie als ik op de aan/uit-knop druk. Kies tussen Geen actie ondernemen, Slaapstand, Sluimerstand of Het beeldscherm uitschakelen. Lees het kader ‘Sluimerstand versus slaapstand’ voor de verschillen tussen de modi.

Energiebewust Startmenu

In het Startmenu vind je standaard de slaapstand. Maak je liever gebruik van de sluimerstand? Die optie wordt niet getoond onder de knop Aan/uit. Gelukkig hoeven we hiermee geen genoegen te nemen. In het eerder geopende onderdeel waarin je het gedrag van de knoppen bepaalt, klik je op Instellingen wijzigen die momenteel niet beschikbaar zijn. Nu komen alle opties onder Instellingen voor afsluiten beschikbaar. Plaats een vinkje bij Sluimerstand.

Besparen maar!

Windows 11 kent een ingebouwde batterijbesparing. Die optie helpt je bij het verlengen van de levensduur van de accu: onnodige processen op de achtergrond worden uitgeschakeld als de accu een bepaald niveau bereikt. Kies voor Systeem / Aan/uit en accu. In de sectie Batterij bekijk je het onderdeel Batterijbesparing. Standaard wordt de modus geactiveerd als de accu 20% of minder lading over heeft. Door deze waarde te verhogen, schakel je de modus eerder in en kun je nog langer met de accu doen. Kies het percentage bij Batterijbesparing automatisch inschakelen bij. Standaard wordt de helderheid van het scherm ook verlaagd. Gaat dat je iets te ver, zet die schuif dan op Uit.

Welke apps?

De ene app verbruikt meer energie dan de andere app. Deze informatie is handig als je wilt achterhalen welke apps minder van belang zijn en je eventueel kunt uitschakelen. In het onderdeel Systeem / Aan/uit en accu klap je de sectie Accuverbruik uit. Eerst bekijken we de grafiek bovenin. Hier zie je over de afgelopen 24 uur hoe lang het scherm ingeschakeld en uitgeschakeld is geweest en hoelang de computer in de slaapstand stond. Gebruik het lijstje rechts boven de grafiek om het verbruik van de afgelopen 7 dagen te zien.

De sectie eronder, Batterijverbruik per app, geeft aan hoeveel de apps van de computer vragen. Windows maakt onderscheid tussen de periode dat de app in gebruik was (in procenten én in minuten) en de periode dat een app op de achtergrond actief was. Je kunt sorteren op gebruik, op achtergrondgebruik en op naam. Gebruik het zoekvak als je snel het verbruik van een specifieke app wilt bekijken. Op basis van deze informatie kun je bepalen of je een app daadwerkelijk nodig hebt of dat je zo’n energieslurper kunt uitschakelen.

Extra hulp

Vooral de afgelopen jaren hebben de makers van Windows veel aandacht besteed aan de mogelijkheden om met Windows energie te besparen. Zo is er een relatief nieuwe optie: Aanbevelingen voor energie. Die bestaat uit vijf basisstappen waarmee je energie kunt besparen. Kies in de instellingen voor Systeem / Aan/uit en accu / Aanbevelingen voor energie. Bovenin zie je de status, op basis van het aantal adviezen dat je hebt uitgevoerd. Zo geeft Windows als suggestie om de zuinigste energiemodus in te stellen of de computer na een paar minuten in de slaapstand te zetten. Kun je je ergens in vinden, dan klik je achter die suggestie op de knop Toepassen.

Langer uithouden

Een voornamelijk donkere bureaubladomgeving in Windows zorgt ervoor dat je beeldscherm minder energie verbruikt. In Windows kun je snel schakelen naar een donkere omgeving. Daarvoor kies je in het instellingenvenster voor Persoonlijke instellingen / Kleuren. Bij Kies de modus selecteer je Donker. Uiteraard kun je ook de losse schermelementen donker maken. Je vindt ze onder Persoonlijke instellingen / Kleuren / Accentkleur.

Energiebewuste browser

Maak je gebruik van Edge? Deze browser is sinds enige versies energiebewust. In de browser klik je op de knop met de drie puntjes (…) en kies je Instellingen. Klik op Systeem en prestaties. In de sectie Prestaties optimaliseren kun je kiezen tussen twee modi: Gebalanceerde besparingen en Maximale besparingen. Bij elke modus vind je een uitgebreide beschrijving. De optimalisatie is niet alleen actief als je de accu gebruikt, maar kan ook bij netstroom gebruikt worden. Activeer daarvoor de optie De efficiëntiemodus inschakelen wanneer deze is aangesloten op netstroom. Standaard worden inactieve tabbladen na één uur inactiviteit in slaapstand gebracht, waardoor ze minder energie verbruiken. Je kunt deze periode inkorten, zodat het tabblad nog eerder wordt uitgeschakeld. Bij de optie Slaapstand inschakelen voor inactieve tabbladen na de opgegeven tijdsduur kies je een aangepaste periode. Tabbladen die je nooit in de slaapstand wilt plaatsen, geef je op via de knop Toevoegen bij de optie Deze sites nooit in slaapstand zetten. Stel je de slaapstand voor tabbladen helemaal niet op prijs, dan zet je de schuif op Uit bij Bronnengebruik beperken met sluimerstandtabbladen.

Google Maps is een veelgebruikte navigatie-app binnen zowel Android als iOS. Veel mensen zijn inmiddels gewend aan die app en hebben geen behoefte aan alternatieven. Maar als je om je heen kijkt, zijn er genoeg kaarten-apps die de moeite waard zijn.

Google Maps is inmiddels meer dan alleen een app voor het navigeren. Je kunt er eveneens informatie over je omgeving of buurt mee opzoeken, en zodoende leuke plekjes ontdekken. Ook biedt de app informatie over bijvoorbeeld files en de luchtkwaliteit. Daarnaast laten mensen er zelf recensies en foto's op achter, waardoor je nog een beter beeld krijgt van wat er in jouw omgeving gebeurt. En vergeet de Steet View-functie niet om een omgeving elders op de wereld te verkennen.

Maar dit is natuurlijk niet de enige dienst die je op deze manier op je smartphone kunt gebruiken. In dit artikel bieden we vier alternatieven voor Google Maps aan.

1- Here WeGo

De eerste app in dit korte lijstje is Here WeGo. Dit is een gratis te downloaden app, die in de basis hetzelfde doet als Google Maps – maar dan zonder Google. Je hebt toegang tot verschillende soorten navigatieopties, zoals wandelen, met de auto of het ov, en kunt directies opvragen die je van deur tot deur brengt. Daarnaast zijn er allerlei mogelijkheden waarmee je de reis, ongeacht het voertuig, personaliseert. Zo kun je kiezen voor de snelste of de kortste route (het verschil zit hem in snelheid) en of je in realtime omgeleid wil worden wanneer dat nodig is. Zo kan Here WeGo rekening houden met files en eventueel oponthoud. Verder zijn er twee weergavemodi: een zoals in Google Maps en een met een satellietbeeld van de omgeving.

Here WeGo is beschikbaar voor Android en iOS.

🚲Leestip: Ga eropuit! De beste sites en apps voor wandelen en fietsen

2- Apple Maps

We kunnen het ons bijna niet voorstellen dat je dit niet weet als je een iPhone hebt, maar Apple biedt met zijn eigen kaartenapplicatie Apple Maps ook een prima alternatief voor Google Maps aan. Hoewel de software eerder onbruikbaar was, heeft de app de afgelopen jaren flinke sprongen vooruit gemaakt. Had je de app eerder afgeschreven, dan kun je je er nu aan wagen. Net zoals bij andere navigatie-applicaties heb je de keuze uit verschillende reisopties, zoals met de auto, de fiets en bijvoorbeeld een taxi. Apple Maps biedt routenavigatie, locatie delen, plaatskaarten en een interactieve 3D-weergave aan van allerlei omgevingen. Zo krijg je een beter beeld van wat er te beleven valt, of hoe er een stad, dorp of weg vormgegeven is.

Apple Maps is alleen beschikbaar voor iOS.

3- Waze

Mocht je iemand zijn die uit het Google-ecosysteem wil stappen, of minder van Google afhankelijk wil zijn, dan is Waze wellicht niet de beste optie. Google is namelijk eigenaar van deze app. Maar voor andere gebruikers kan dit wel een goed alternatief zijn. Veel van de informatie die Waze presenteert, is namelijk afkomstig vanuit de community. Gebruikers houden andere mensen dus op de hoogte. Daardoor krijg je veel meer updates in realtime over wat er om je heen gebeurt of wanneer je eenmaal de weg op gaat. Ongelukken en dergelijke zijn daardoor geen verrassingen meer. Waze kan bovendien razendsnel andere routes aanbieden, en je kunt van tevoren aangeven dat je bepaalde wegen of gebieden wilt vermijden.

Waze is beschikbaar voor zowel Android als iOS.

4- OsmAnd

OsmAnd is tot slot een navigatieapplicatie die volop gebruikmaakt van opensource-informatie. In dit geval gaat het om de data van OpenStreetMap. Dat is niet het enige dat dit zo'n sterke app maakt. Want OsmAnd legt voornamelijk de nadruk op offline gebruik. Zo kunnen gebruikers niet alleen hun eigen omgeving, maar ook gewoon de kaart van een volledig land offline beschikbaar maken. Dat zal de app dan ook meteen vragen op het moment dat je hem voor het eerst opent. Daardoor kun je niet alleen data besparen, ook heb je gewoon een goede kaart tot je beschikking wanneer je in een gebied bent met slecht internet. Verder is het fijn om te zien dat OsmAnd de basis op orde heeft als het gaat om de interface en navigatieopties. Alle basale functies die je mag verwachten van een kaartenapp zit in OsmAnd, dus je hoeft niets te missen.

OsmAnd is beschikbaar voor zowel Android als iOS.

Op papier (!) voegt de Amazon Kindle Paperwhite niet ontzettend veel toe. Maar de aanpassingen kunnen wel waardevol zijn voor iedereen die al jaren een (verouderde) Kindle-versie heeft. Wat brengt de 2024-variant?

We vallen meteen met de deur in huis. Mocht je de 2021-versie van de Amazon Kindle Paperwhite gekocht hebben, dan zal de stap naar de 2024-variant te klein zijn om opnieuw 180 euro uit te geven aan een (eerlijk is eerlijk: voortreffelijke) e-reader. Maar als jouw Kindle uit 2018 of eerder komt, dan is het wél tijd om de overstap te maken. De Amazon Kindle van de twaalfde generatie heeft namelijk twee belangrijke en waardevolle aanpassingen.

Ten eerste is het systeem nu tot 25 procent sneller. Amazon geeft weinig informatie vrij over de processor en andere specificaties; maar als je een oude en nieuwe Kindle naast elkaar houdt, merk je dat verschil. Het menu reageert vlotter op je aanrakingen, waardoor je minder lang hoeft te wachten. Dit is met name merkbaar wanneer je iets moet intypen, als je een boek zoekt bijvoorbeeld.

Daarnaast is het scherm ten opzichte van de 2021-editie is het scherm met een inch gegroeid. Er past nu net wat meer op het scherm: wat ons betreft betekent dat vooral meer leesplezier. Dat hij daardoor een paar gram zwaarder en wat groter is dan de voorgaande Paperwhite mag eigenlijk geen naam hebben. Met een gewicht van 211 gram en een scherm van 7 inch blijft de 2024-variant namelijk nog steeds een e-reader die niet zwaar of ontzettend groot is. Het is nog steeds een compact apparaat dat je vrijwel overal mee naartoe kunt nemen.

©Wesley Akkerman

Kleine frustratie

Het apparaat ligt lekker in de hand, maar is tevens ontzettend glad waardoor we een hoesje eigenlijk verplicht vinden. Zo voorkom je dat je de e-reader stevig vast wilt houden, waardoor je mogelijk met je duim op het e-inkt-scherm tikt.

Tikken op het scherm betekent dat je van pagina wisselt in een boek of comic. Dat wil je natuurlijk niet per ongeluk doen, want dat kan je een beetje uit het lezen halen. Het is geen groot probleem, maar wel een kleine smet op de ervaring. Verder hebben we weinig aan te merken op het ontwerp. Onderop zit de knop waarmee je hem uit de slaapstand haalt. Ook zit hier de usb-c-poort waarmee je hem oplaadt. De accu kan het tot drie maanden uithouden.

©Wesley Akkerman

(Bijna) hetzelfde, verbeterd

Net als bij andere Kindle-modellen kun je de kwaliteit van het scherm aanpassen op je eigen zicht. Zo heb je verschillende niveaus van helderheid, die er zowel in de avond als overdag prima uitzien. Daarnaast ben je in staat de warmte van het scherm te veranderen. Dan maak je de digitale pagina's in feite meer geel dan wit, maar dat vinden we geen groot probleem. Na een seconde is je zicht daaraan gewend en lees je de woorden prettig van het schermpje. Ook de contrastverhouding is nu hoger. Dat zie je voornamelijk wanneer je comics of graphic novels leest. Een verbetering waarvan we zeggen: meer dan welkom. Maar...

©Wesley Akkerman

Oude(re) Kindle vervangen of niet?

...Ondanks de verbeteringen wat betreft snelheid, schermgrootte en de hierboven beschreven contrastverhouding is de sprong tussen de variant uit 2021 en deze uit 2024 ook weer niet zó groot dat we meteen roepen dat je er nu een moet bestellen. Ja, de ervaring is beter – maar ook weer niet zó veel beter.

Daarnaast is het jammer dat Amazon de Amazon Kindle Paperwhite voorziet van slechts 16 GB aan opslagruimte. Nu zal dat voor je verzameling oude en nieuwe boeken en novels meer dan voldoende zijn, maar fans van audioboeken kunnen beter naar een model kijken met iets meer ruimte. De Paperwhite Signature Edition heeft bijvoorbeeld 32 GB aan opslagruimte, maar kost met 199 euro ook meteen twee tientjes meer.

©Wesley Akkerman

Een Kindle zoals verwacht

Het zal niemand verrassen dat de Amazon Kindle Paperwhite presteert zoals verwacht. Zoals altijd kun je heel fijn je boeken lezen op dit apparaat, zonder vermoeide ogen. De interface is toegankelijk en boeken aanschaffen is zo gepiept. Dat kan direct op de e-reader, met een Amazon-account, of via de website. Dan worden ze naar de e-reader gestuurd. Gekochte boeken worden verder netjes gepresenteerd op het thuisscherm van het apparaat. Zoals altijd is het ook mogelijk gratis epubs met een omweg naar het product te sturen.

Het apparaat biedt een aantal opties voor het aanpassen van de tekstgrootte en het lettertype, maar voelt tegelijkertijd ook een beetje beperkt. We zien graag meer opties in het menu staan. Daarnaast is het jammer dat de nieuwe Paperwhite geen koptelefoonaansluiting heeft en dat je voor luisterboeken bent aangewezen op bluetooth – zeggen we in het kader van veelzijdigheid.

©Wesley Akkerman

Amazon Kindle Paperwhite kopen?

Hoewel we enthousiast zijn over de Amazon Kindle Paperwhite (2024) en de aanpassingen zeker de moeite waard vinden, betekent dat niet dat we iedereen met een 2021-model aanraden om over te stappen – want daarvoor zijn de stappen te klein. Maar heb je een veel ouder model, dan kun je dat met een gerust hart wél doen. De basis is vertrouwd gebleven, en ondanks een paar kleine minpunten is dit zeker geen miskoop.