Ervoor zorgen dat je lekker kunt uitslapen omdat je kinderen niet te vroeg aan je bed staan 's ochtends, kan uitsteken met een wake up light. Die kun je gewoon in de winkel kopen, maar een eigen wake up light bouwen met Arduino is een veel leukere uitdaging! En een stuk goedkoper.

Benodigdheden

- Arduino Mega (voor dit artikel gebruiken we een goedkope kloon), € 12,50

- Arduino LCD KeyPad Shield, € 5,50

- DS3231 rtc, € 2,25

- Rgb-ledstrip, prijzen zeer uiteenlopend

- Pin headers, € 2,00

- Draad

- Soldeermateriaal

- Striptang

- 3D-printer voor behuizing (optioneel)

Totale kosten: ca. € 50,–

Arduino Mega

Voor de verlichting wordt gebruikgemaakt van een rgb-ledstrip. Die wordt, zodra alles werkt, achter het stapelbed van de kinderen geplakt. Dat geeft een mooi effect, vooral als de kamer wordt verlicht met een kleurverloop in alle kleuren van de regenboog.

De ledstrip wordt aangestuurd door een Arduino Mega. Deze heeft meer aansluitingen dan de veelgebruikte Arduino Uno. Dat is ook wel nodig, want de Uno heeft niet genoeg pinnen voor alle onderdelen die we gaan gebruiken: een ledstrip, een lcd-scherm met bedieningsknoppen en een rtc (real time clock). Dit alles wordt in een 3D-geprint doosje geplaatst.

Het lcd-scherm moet de huidige tijd laten zien en – voor het geval je die hebt ingesteld – de tijd waarop het licht van de wekker aangaat. Met de bedieningsknoppen kun je verder nog allerlei andere zaken instellen. Niet alleen de tijd en het alarm, maar ook de kleur van de led-verlichting. Een regenbooganimatie is natuurlijk wel mooi, maar als je dat te druk vindt, moet het ook mogelijk zijn om een vaste kleur te kiezen. Daarnaast zou het handig zijn als je de achtergrondverlichting van het lcd-scherm in kunt stellen op ‘altijd aan’ of ‘automatisch uit na tien seconden’. Tijdens het inslapen is het niet fijn als het backlight de hele kamer verlicht.

Wat moet er gebeuren wanneer de ‘wekker afgaat’? Waarschijnlijk zal niemand het fijn vinden om in een plotselinge zee van licht wakker te worden. Daarom moeten de led-lampjes eerst heel zwak en daarna langzaam aan feller gaan schijnen. Over de kleur hoeft mijn dochter niet lang na te denken. Roze natuurlijk, de favoriete kleur van dit zesjarige meisje.

©PXimport

Behuizing en scherm

Een behuizing is niet noodzakelijk om de wake-uplight te laten functioneren. Maar omdat het apparaat aan de zijkant van een kinderbed wordt gemonteerd, is het wel verstandig om iets te maken wat de elektronica beschermt tegen kinderhandjes. En omgekeerd natuurlijk.

Op Thingiverse, een website waar veel gratis 3D-modellen te vinden zijn, kun je het perfecte doosje vinden: de Mmintbox – ja met dubbel M. Deze is speciaal ontworpen voor een Arduino Mega waar een lcd-shield met koppen op zit. Op de plek die eigenlijk bedoeld is voor een 9volt-batterij is nog ruimte voor de rtc!

Het is aan te raden om de knoppen met elastisch materiaal te printen, biorubber of flexibel TPE-filament bijvoorbeeld. De rest van het doosje is met PETG geprint. Na het printen moet je met een mesje nog even een opening in de zijkant van het doosje maken. Hier gaan de vier draden van de ledstrip door.

Bij het aansluiten van de LCD KeyPad Shield valt op dat de soldeerpunten aan de onderkant van de shield contact maken met de metalen buitenkant van de usb-aansluiting van de Arduino. Misschien dat dit bij een originele Arduino Mega niet gebeurt, maar omdat er op dit moment enkel een (overigens prima) kloon voorhanden is, kunnen we dit niet controleren.

Voor de zekerheid moet er daarom rondom de usb-aansluiting wat (doorzichtige) tape worden geplakt. Je kunt het bordje testen met behulp van de voorbeeldcode die je hier vindt.

Rtc en led-strips aansluiten

De rtc (real time clock) beschikt over zes verschillende aansluitingen, waarvan alleen de SDA-, SCL-, VCC- en GND-aansluitingen gebruikt hoeven te worden.

De SDA- en SCL-pinnen worden met de gelijknamige pinnen op de Arduino aangesloten. Op een Arduino Mega is SDA-pin D20 en SCL is pin D21.

VCC verbind je met de 5volt-pin op de Arduino en GND uiteraard met GND. De Mega heeft meerdere GND-aansluitingen, maar het handigst is om die naast de 5volt-pin te gebruiken.

Er is nu wel wat soldeerwerk nodig: soldeer twee pinheaders op de SCL en SDA-aansluitingen van de rtc en vier pinheaders aan 5V-GND-GND-Vin van het lcd-bordje. Even opletten: de vier laatstgenoemde pinnen zitten aan de onderkant van het lcd-bord! Als je ze aan de andere kant zou solderen (zodat de kabels boven op de shield moeten worden aangesloten), past het niet in het 3D-geprinte doosje omdat de kabels dan naar boven uitsteken. Wie nog nooit gesoldeerd heeft, kan via dit pdf-bestand een duidelijke handleiding in de vorm van een comic vinden.

©PXimport

Meet nu de afstand die tussen de Mmintbox en de verlichting komt en tel daar nog wat extra centimeters bij op. Dit wordt de lengte van de vier draden tussen de Arduino en de ledstrip. Achteraf kun je die draden in een kabelgoot wegwerken. De aansluiting verloopt als volgt.

1. De VCC (paarse draad op de foto) en naastgelegen GND van de ledstrip worden aangesloten op de Vin- en GND-pinheaders die in de vorige stap gesoldeerd zijn.
2. DI wordt aangesloten op pin D36 van de Arduino Mega.
3. GND (die naast DI) wordt aangesloten op de GND-pin die helemaal rechtsonder op de Arduino zit.

©PXimport

De voeding aansluiten

De pinnen van de Arduino werken op 5 volt. Precies de juiste hoeveelheid voor de rtc, maar niet voor de ledstrip die wij gebruiken. Die heeft namelijk 12 volt nodig. Gelukkig past de stekker van de adapter die bij de ledstrip geleverd werd precies in de voedingsconnector van de Arduino Mega. En we hebben ook geluk dat de Mega beschikt over een ingebouwde spanningsregelaar, die ervoor zorgt dat de maximale hoeveelheid op elke pin wordt beperkt tot 5 volt.

De enige uitzondering hierop is de Vin-pin, waarop evenveel spanning staat als op de stroomconnector. Vandaar dat de VCC van de ledstrip in de vorige stap op Vin is aangesloten. Zorg dus dat je zelf ook een voedingsadapter met de juiste maat stekker gebruikt!

Bovenstaand verhaal over de voeding wijkt niet zo veel af wanneer je een ledstrip gebruikt die met een spanning van 5 volt werkt. In dat geval kun je de Arduino ook met een usb-kabel van stroom voorzien. Wanneer je toch de ronde voedingsconnector gebruikt, let er dan op dat je een adapter met de juiste spanning gebruikt.

Wake up light progammeren

Je kunt hier de Arduino-code voor dit project downloaden. Voordat je deze sketch naar de Arduino uploadt, zou je nog wat onderdelen in de code kunnen aanpassen. Bijvoorbeeld het instellen van de datum van de rtc, want dat kan niet met behulp van de knoppen. De code staat op GitHub, dus iedereen is welkom om deze optie toe te voegen. Maar op dit moment is dat niet per se nodig, omdat een datum en de dag van de week niet van belang is voor het laten afgaan van de wekker van dit wake-uplight.

Voor de volledigheid laten we toch even zien hoe je de datum en dag van de week van de rtc kunt instellen. Haal allereerst de commentaartekens aan het begin van regels 67 tot en met 69 weg en vul de juiste waarden voor datum (en tijd) in:

Als deze sketch is geüpload, waardoor de wake-uplight over de juiste datum beschikt, moet je de commentaartekens weer terugzetten en de sketch voor een tweede keer uploaden! Hierdoor voorkom je dat de tijd telkens weer wordt teruggezet wanneer de Arduino herstart na een stroomonderbreking.

Het getal 50 op regel 21 is het aantal leds in de strip. Wellicht dat je dit nog moet aanpassen. Voor meer info over die ledstrip en de bijbehorende library kun je hier terecht.

Wanneer je een reguliere NeoPixel-ledstrip gebruikt, wijzig je regel 17 en 21 in:

Staat het roze kleurtje jou bij het ontwaken niet aan, dan kun je dit op regel 140 wijzigen:

Ook deze regel behoeft wat uitleg. De drie waarden tussen de haakjes achter strip.Color zijn de hoeveelheid rood, groen en blauw van de kleur. In dit geval is de variabele c een waarde die langzaam van 0 tot en met 255 oploopt (zie regel 136) en zo zorgt dat de verlichting steeds feller wordt. Roze licht krijg je door rood licht met een klein beetje blauw licht te ‘mengen’, vandaar dat in bovenstaande code de hoeveelheid blauw telkens een tiende deel van de hoeveelheid rood is. Wil je geen roze maar groen, dan zou je de volgende code kunnen gebruiken:

Een ander leuk idee is om de kleuren van de opkomende zon na te bootsen: van rood en oranje via geel naar een blauwig wit. Hiervoor is alleen bovenstaande regel niet genoeg, maar zullen er wat meer drastische wijzigingen aan de code moeten plaats vinden. Dat laten we aan jouw eigen inventiviteit over.

Tot slot

Zodra je de wake-uplight aan zet, toont de ledstrip een kleurverloop van het hele kleurenspectrum: van rood via geel, groen, blauw en paars weer terug naar rood. Dit ziet er prachtig uit, niet alleen wanneer de ledstrip nog is opgerold, maar zeker als deze achter het stapelbed wordt geplakt en de hele kamer oplicht.

Intussen is alles getest en het werkte! We verheugen er ons al op om op zaterdagochtend eindelijk eens een uurtje langer te blijven liggen. De kinderen zijn al de hele week geïnstrueerd: “Jullie krijgen vrijdag een nieuwe lamp op je kamer, zodat je kunt zien wanneer je mag opstaan. En denk eraan: niet roepen voordat de lamp aan is.” Dit moet gaan lukken! Hoe moeilijk kan het nu nog zijn?

Wil je voor de zomer nog snel een paar kilo kwijt? Daarvoor hoef je echt niet meteen naar de sportschool. Wie thuis flink de handen uit de mouwen steekt, verbrandt namelijk meer calorieën dan je misschien denkt. Schoonmaken, tuinieren, tillen, traplopen en zelfs strijken: elke klus is een mini-workout op zich!

Lees ook: 7 fruitsoorten die je het beste kunt eten als je wilt afvallen

Stofzuigen, dweilen en ramen lappen

Schoonmaken verhoogt je hartslag. Neem bijvoorbeeld stofzuigen. Wat op het eerste gezicht een simpele klus lijkt, vraagt toch flink wat beweging. Je loopt heen en weer, draait je romp, buigt, strekt je armen en soms moet je zelfs de meubels verplaatsen. Al met al ben je dus constant in beweging. Als je dit een half uur volhoudt in een flink tempo, verbruik je al gauw 85 tot 100 calorieën, afhankelijk van je gewicht. Dweilen, waarbij je kracht zet vanuit je schouders en bovenlichaam, kost nog wat meer energie.

Ook ramen lappen is intensiever dan het lijkt. Vooral als je boven je hoofd werkt of telkens naar boven en beneden moet reiken. Wie de binnen- en buitenkant van de ramen op één dag aanpakt, heeft aan het einde van de middag vaak spierpijn in zijn of haar armen. En dat is precies het punt: hoe meer spiergroepen je gebruikt, hoe hoger je verbranding.

Strijken, bedden verschonen en wassen

Er zijn ook klussen die niet direct als 'sportief' voelen, maar wel degelijk bijdragen aan je verbranding. Strijken bijvoorbeeld. Je staat vaak lang op één plek, beweegt constant met je armen, en als je het in een stevig tempo doet, verbrand je tot zo'n 75 calorieën per uur. Dat is weliswaar minder dan bij dweilen of traplopen, maar het telt op. Zeker als je er een gewoonte van maakt om tijdens het strijken lichtjes door je knieën te buigen of steeds kleine stapjes naar links en rechts te zetten.

Ook bedden verschonen is een onderschatte klus. Matrassen optillen, hoeken van hoeslakens strak trekken, dekbedden schudden – het is een kleine workout op zich. Hier werk je met je hele lichaam, en dat merk je ook aan je ademhaling. Haal je drie bedden af en maak je ze opnieuw op? Dan ben je zo twintig tot dertig minuten bezig, goed voor 100 tot 150 calorieën, afhankelijk van hoe vlot je doorwerkt.

Wassen en de was ophangen zijn ook actieve bezigheden. Zeker als je de was buiten aan de lijn hangt. Je tilt, reikt, draait, bukt – beweging zat. De extra inspanning zit 'm vaak in de herhaling: een paar wasjes op één dag betekent veel heen en weer lopen, tillen en ophangen.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Traplopen, sjouwen en tillen

Huishoudelijke taken waarbij je trappen loopt of moet sjouwen, zoals de wasmand naar zolder brengen of boodschappen uitladen, leveren relatief veel verbranding op in korte tijd. Traplopen is zelfs een van de meest intensieve activiteiten binnenshuis. Je tilt bij elke stap je eigen lichaamsgewicht omhoog. Als je meerdere keren per dag de trap op en af gaat, tikken de calorieën ongemerkt aan. Of beter gezegd, af.

Ook het verplaatsen van meubels, dozen of zelfs een volle stofzuiger draagt bij aan je dagelijkse verbranding. Vooral als je zware dingen van beneden naar boven brengt, of vanuit een onhandige hoek moet tillen, activeer je meerdere spiergroepen tegelijk.

In de tuin werken

Zodra het weer het toelaat, lonkt het buitenleven. En ook daar liggen genoeg kansen om te bewegen zonder dat het als sport voelt. Onkruid wieden, snoeien, de heg knippen, bladeren harken of gras maaien met een handmaaier – allemaal activiteiten waarbij je langdurig in beweging bent en je spieren aan het werk zet.

Tuinieren is vooral goed voor je core (je rompstabiliteit), rug en benen. Wie af en toe een kruiwagen vol tuinafval moet verplaatsen of met potgrond aan de slag gaat, zet bovendien kracht. Het voordeel is dat je in de tuin vaak langer doorwerkt dan je van tevoren had gepland. En dan heb je zo ongemerkt al 300 tot 400 calorieën verbrand.

Tempo, houding en afwisseling maken het verschil

Hoeveel energie je verbruikt bij huishoudelijke klussen, hangt sterk af van de manier waarop je ze aanpakt. Werk je rustig of stop je steeds tussendoor, dan ligt het verbruik lager. Maar zet je een muziekje op, verhoog je het tempo en werk je gefocust, dan kan het best pittig zijn.

Ook je houding speelt een rol. Wie uit de rug tilt of verkeerd draait, loopt eerder tegen blessures aan. Buig dus vanuit je knieën, houd je rug recht en span je buikspieren aan tijdens het werk. Dat is niet alleen veiliger, maar zorgt er ook voor dat je meer spiergroepen activeert.

Afwisseling is ook belangrijk. Wissel staan en zitten af, combineer zware taken met lichtere en neem korte pauzes als je langer dan een uur bezig bent. Dat maakt het huishouden fysiek beter vol te houden én leuker.

Weinig extra moeite, wél effect

Het mooie van calorieën verbranden met het huishouden is dat het weinig extra moeite kost. Je moet het toch doen – en met een iets actievere aanpak profiteert je lichaam er ook van. Zeker als je de hele dag achter een bureau zit, zijn deze klusjes een welkome onderbreking. Je komt even in beweging, gebruikt je spieren, en maakt ondertussen ook nog je huis of tuin een stukje netter.

Wie het effect groter wil maken, kan het combineren met lichte extra beweging zoals een dagelijkse wandeling, wat rek- en strekoefeningen of fietsen naar de supermarkt in plaats van met de auto. Alles bij elkaar ben je dan actiever dan je denkt, zonder dat het als sporten voelt.

©Dmytro Vasylenko

Tot slot

Natuurlijk vervangt stofzuigen geen rondje hardlopen en is ramen zemen niet hetzelfde als krachttraining. Maar als je het slim aanpakt, kun je op een dag toch een paar honderd calorieën extra kwijtraken, gewoon door bezig te zijn. De truc zit 'm in bewuster bewegen, klussen afwisselen en jezelf af en toe net wat meer uitdagen.

Dus als je je afvraagt hoe je zonder sportkleding en sportschoolabonnement fitter de zomer ingaat: kijk eens rond in huis. Grote kans dat je schoonmaakdoek, wasmand of kruiwagen je daarbij meer helpen dan je dacht.

In onderstaande tabel zie je hoeveel calorieën je verbrandt met huishoudklussen. *

*Hoeveel je weegt, heeft daar ook invloed op. 72 kilo is het gemiddelde gewicht van vrouwen in Nederland; 85 kilo van mannen. Voor beide gewichtsklassen hebben we het verbruik uitgerekend.

De temperatuur van je koelkast is belangrijker dan je misschien denkt. Als je 'm goed instelt, blijft je eten niet alleen langer vers, maar voorkom je ook verspilling én nare luchtjes.

Wat is de beste temperatuur voor je koelkast?

De gouden standaard? 4 graden Celsius. Daarmee zit je voor de meeste etenswaren helemaal goed. Mocht jouw koelkast hoger of lager staan, dan weet je dus wat je te doen staat. Maar let op: die 4 graden geldt niet overal in je koelkast. Onderin is het meestal wat koeler, omdat koude lucht naar beneden zakt. In de deurvakken – waar je telkens warme lucht binnenlaat als je de deur opentrekt – is het juist wat warmer. Zeker als je koelkast goed vol zit, kunnen de verschillen flink oplopen.

Wil je het zeker weten? Plaats dan op verschillende plekken een simpele koelkastthermometer en check of alles binnen de perken blijft. Zit er meer dan 3 graden verschil tussen boven en onder, of tussen het midden en de deur? Dan is het tijd om de boel wat slimmer in te richten.

Wist je dat sommige voedingsmiddelen gevoeliger voor temperatuurschommelingen zijn? Vlees, vis, zuivel en eieren moeten strikt op 4 °C worden bewaard. Groenten en fruit kunnen daarentegen ook bij lagere temperaturen goed gedijen in de groentelade.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Wat is de juiste vriezertemperatuur?

Voor je vriezer geldt één ijskoude regel: -18 graden Celsius is de sweet spot. Op die temperatuur liggen bacteriën en schimmels stil als een standbeeld, en blijft je eten dus veilig bewaard – soms wel maandenlang. Veel vriezers kunnen nóg kouder, maar dat heeft weinig zin. Het kost alleen extra stroom en levert geen voordelen op.

Check ook eens het sterrensysteem op je vriezer: hoe meer sterren, hoe beter hij in staat is om je eten langdurig in topconditie te houden. En twijfel je of jouw diepvries koud genoeg is? Met een vriezerthermometer weet je het zo. Want hoe warmer het wordt, hoe sneller je eten achteruitgaat, en dat is zonde van je boodschappen én je energie.

©Hedgehog94

Hoe stel je de temperatuur in?

Hoe je de temperatuur precies instelt, hangt af van het soort koelkast of vriezer dat je hebt. Heb je een klassiek model met een draaiknop? Dan doe je het een beetje op gevoel. Voor je koelkast zit je meestal goed op stand 3 of 4, voor de vriezer op stand 5. Een losse thermometer is dan geen overbodige luxe om te controleren of je echt rond de 4 °C (koelkast) en -18 °C (vriezer) zit.

Nieuwere apparaten maken het je makkelijker: met een digitaal display stel je de temperatuur tot op de graad nauwkeurig in. En met een slimme koelkast kun je zelfs vanaf je vakantieadres even de boel bijstellen via een app. Ideaal als je vergeten bent dat restje stoofpot erin te zetten voordat je wegging.

Een paar praktische tips: zet je koelkast niet pal naast het fornuis of een radiator – dat maakt 'm onnodig lui. Laat warme gerechten eerst even afkoelen voordat je ze in de koelkast zet, anders raakt de temperatuur van de hele inhoud uit balans. En check af en toe of de deur nog goed sluit. Versleten rubbers laten koude lucht ontsnappen en dan is je energiezuinige instelling voor niks geweest.

Ook interessant: Koelkastproblemen? Zo los je ze op!

©WEBSERVIS

Slim koelen, minder stroom verbruiken

Je koelkast en vriezer staan dag en nacht aan, dus alle kleine beetjes energiebesparing tellen. Begin bij de basis: kies bij de aanschaf voor een energiezuinig model, bij voorkeur eentje met label A. Die zijn flink zuiniger dan oudere of minder efficiënte modellen, en dat merk je uiteindelijk op je energierekening.

Ook de details maken verschil. Controleer minstens één keer per jaar de deurrubbers. Sluiten die niet meer goed aan? Dan ontsnapt er koude lucht en moet je apparaat overuren draaien om alles koel te houden. Houd de deuren sowieso zo veel mogelijk dicht; hoe korter je 'm opent, hoe minder warmte erin komt.

Nog een gouden tip: laat je koelkast en vriezer ademen. Zorg voor genoeg ruimte rondom, vooral aan de achterkant, zodat de warmte netjes kan worden afgevoerd. Zit de boel vol stof? Maak dan even de condensor schoon. En vergeet je vriezer niet af en toe te ontdooien. IJs op de wanden klinkt koud, maar werkt juist als een isolerend jasje, en dat kost extra stroom.