Privacygevoelige boodschappen noteer je niet op een papiertje dat je ergens achteloos laat rondslingeren. Maar je verstuurt ze waarschijnlijk wel via e-mail, hoewel ook dat medium helemaal niet zo veilig is. Met end-to-end-encryptie kun je je berichten wél met meer vertrouwen doorsturen. We bespreken een aantal mogelijkheden.

Tip 01: Tools en diensten

In het kader ‘E-mailprotocollen’ iets verderop in dit artikel lees je waarom het versturen van (privacygevoelige) e-mail niet echt betrouwbaar is. Wil je de inhoud van je e-mails daadwerkelijk afschermen, dan zou je de tekst in een document kunnen plaatsen dat je vervolgens lokaal versleutelt voordat je het als bijlage verstuurt. Dat kan bijvoorbeeld met het gratis EncryptOnClick of door het in een versleuteld archiefbestand onder te brengen met een tool als 7-Zip. Daarna moet je nog wel het bijbehorende wachtwoord veilig aan de ontvanger doorgeven.

Of je maakt gebruik van een gespecialiseerde maildienst als ProtonMail of Tutanota. Beide diensten zijn ook gratis te gebruiken, met enige beperkingen. Toch moet je er maar op vertrouwen dat het om betrouwbare diensten gaat, die geen achterdeuren – naar bijvoorbeeld de overheid toe – hebben ingebouwd.

©PXimport

E-mailprotocollen

©PXimport

Tip 02: CA en certificaat

Maak je liever geen gebruik van externe servers die instaan voor de versleuteling van verstuurde mails, dan kun je de installatie van je eigen digitale certificaat overwegen. Ook zo’n certificaat moet je regelen via een externe instantie, een zogenoemde certificaatautoriteit, ofwel CA, maar die partij krijgt jouw eigenlijke mails zelf nooit in handen. Een CA treedt namelijk op als een vertrouwde derde partij’ die je alleen een officieel certificaat bezorgt.

Zo’n certificaat is eigenlijk een sleutelpaar met een publieke en een privésleutel, waarbij de ene sleutel niet (zomaar) uit de andere kan worden afgeleid. De CA garandeert eigenlijk alleen dat het certificaat daadwerkelijk toebehoort aan de partij die in dat certificaat staat vermeld.

Wanneer je nu een e-mail met jouw privésleutel versleutelt, dan weet de ontvanger automatisch dat de mail daadwerkelijk van jou afkomstig is, aangezien die alleen met jouw publieke sleutel kan worden ontsleuteld. Wanneer je dit bericht voor het versturen tevens versleutelt met de publieke sleutel van de beoogde ontvanger, dan kan alleen hij je bericht ontsleutelen met zijn privésleutel. Dit is in grote lijnen hoe versleuteling van e-mail op basis van digitale certificaten werkt.

Tip 03: Aanvraag

Digital certificaten worden vooral in de bedrijfswereld gebruikt. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat zo’n certificaat doorgaans niet gratis is. We kennen slechts een paar CA’s die ook gratis certificaten uitgeeft, zoals CaCert en Actalis. Wij gaan met deze laatste aan de slag, onder meer vanwege de eenvoudige aanvraagprocedure. Houd er wel rekening mee dat je aangevraagde certificaat slechts één jaar geldig is en dat zo’n gratis certificaat uitsluitend aan je e-mailadres is gekoppeld. Er worden geen verdere identiteitscontroles gevraagd of uitgevoerd, zoals je fysieke adres of legitimatiebewijs.

Om een certificaat aan te vragen, ga je naar Actalis. In dit online formulier vul je het e-mailadres in waarmee je versleutelde berichten wilt sturen. Plaats een vinkje bij Ik ben geen robot en druk op de knop Send verification mail. Even later ontvang je een bevestigingsmail en vul je de ontvangen code in bij Verification code.

Verklaar je akkoord met de twee voorwaarden en bevestig met Submit request. Als het goed is, verschijnt nu een wachtwoord in je browser. Noteer dit goed, want je hebt dit nodig om met je certificaat aan de slag te kunnen.

©PXimport

Tip 04: Installatie

Intussen heb je nog een of twee mails ontvangen van Actalis (weliswaar in het Italiaans, maar laten vertalen via www.deepl.com doet vaak wonderen). De bijbehorende bijlage is het belangrijkste: zodra je dit zip-bestand hebt uitgepakt, zie je je certificaat in de vorm van een pfx-bestand (Personal inFormation eXchange). Dubbelklik op dit bestand om het certificaat op je systeem te installeren. De wizard Certificaat importeren neemt het nu over. 

Laat Huidige gebruiker geselecteerd en klik op Volgende (2x) om te bevestigen dat je het betreffende bestand daadwerkelijk wilt importeren. Vul het wachtwoord in dat je eerder hebt genoteerd en plaats bij voorkeur een vinkje bij Deze sleutel als exporteerbaar aanmerken […], zodat je later een back-up van je sleutelpaar kunt maken. Druk nogmaals op Volgende (2x) en bevestig met Voltooien.

©PXimport

Tip 05: Controle

De wizard meldt dat de import is gelukt, maar is dat ook zo? Dat zoek je als volgt uit. Druk op Windows-toets+R en voer certmgr.msc uit. Open de mappen Persoonlijk / Certificaten. In de certificatenlijst hoort nu ook Actalis Client Authentication CA te staan, gekoppeld aan je eerder doorgegeven e-mailadres. Het is geen slecht idee hiervan meteen een back-up te maken. Klik met rechts op dit certificaat en kies Alle taken / Exporteren. De wizard Certificaat exporteren duikt op. 

Klik op Volgende, selecteer Ja, de persoonlijke sleutel exporteren en druk weer op Volgende (2x). Geef een wachtwoord op (2x) en klik op Volgende. Bewaar het pfx-bestand bij voorkeur op een extern en veilig medium. Rond af met Voltooien en met OK.

©PXimport

Tip 06: Handtekening

Je digitale certificaat is geïnstalleerd en klaar voor gebruik. We tonen je eerst hoe je hiermee een e-mail ondertekent met je privésleutel, zodat de ontvanger (met je publieke sleutel) weet dat het daadwerkelijk van jou afkomstig is.

We nemen Microsoft Outlook als voorbeeld, vooral omdat webclients doorgaans niet overweg kunnen met zulke certificaten. Start de mailclient op en ga naar Bestand / Opties. Open de rubriek Vertrouwenscentrum en klik op Instellingen voor het Vertrouwenscentrum. Kies E-mailbeveiliging en klik op Instellingen. Druk op de bovenste knop Kiezen en op Meer keuzes. Selecteer het Actalis-certificaat en druk op OK. Herhaal dit, indien nodig, voor de onderste knop Kiezen. Vul een gepaste naam in en klik op OK (3x).

Outlook weet nu genoeg. Open een venster voor het opstellen van een nieuw bericht. Ga naar het menu Opties en druk op de knop Ondertekenen. Deze kleurt nu donkergrijs. Stuur je testbericht (bijvoorbeeld) naar jezelf. Als je dit ontvangen bericht vervolgens opent in Outlook zie je rechtsboven een rood zegelpictogram staan. Klik hierop en kies Details voor meer informatie over het certificaat. Je bericht werd met succes digitaal ondertekend.

Tip 07: Versleuteling

Ondertekenen is één zaak, versleutelen is een andere. Om een uitgaand bericht te kunnen versleutelen, heb je dus wel eerst de publieke sleutel van de beoogde ontvanger nodig. Echt moeilijk is dat niet, aangezien je die sleutel automatisch ontvangt zodra die een ondertekende mail naar je stuurt.

Dit wil je natuurlijk wel even uittesten en daar heb je dus in principe een tweede persoon voor nodig: desnoods probeer je het door zelf een tweede certificaat aan te vragen dat je dan koppelt aan een van je andere e-mailadressen.

Een versleuteld bericht verstuur je als volgt. Stel een nieuw bericht op, open het menu Opties, klik op Versleutelen / Versleutelen met S/MIME en op Ondertekenen. Verstuur je bericht. Wanneer de ontvanger dit binnenkrijgt, ziet hij rechtsboven niet alleen een rood zegel, maar tevens een hangslotje, als indicatie dat het bericht daadwerkelijk werd versleuteld. Door op dit hangslotje te klikken, krijgt hij hier meer informatie over. Outlook zal het bericht nu automatisch met de privésleutel van de ontvanger ontsleutelen, zodat hij de mail probleemloos kan lezen.

©PXimport

Tip 08: OpenPGP

Er is nog een andere manier om e-mails veilig te versleutelen: de OpenPGP-standaard (PGP staat voor Pretty Good Privacy), die eveneens werkt op basis van een sleutelpaar met een publieke en een privésleutel. In tegenstelling tot een digitaal certificaat van een CA als Actalis maak je hier zelf je certificaat.

Wij gebruiken hiervoor de gratis tool Gpg4win, die werkt met de officiële opensource-implementatie GPG oftewel GnuPG. Je vindt die op www.gpg4win.org. Druk hier op de groene knop, duid (eventueel) $0 aan als donatiebedrag en bevestig met Download. Voor macOS bestaat er een trouwens vergelijkbare tool: GPGTools.

Je start de installatie met een dubbelklik op het gedownloade programmabestand. Druk op Volgende en laat de vinkjes ongemoeid, zodat in ieder geval de onderdelen Kleopatra (de beheermodule voor je digitale certificaat) en GpgOL (plug-in om in Outlook-mails te kunnen versleutelen en ontsleutelen) alvast geïnstalleerd worden. 

Met het onderdeel GpgEx kun je ook afzonderlijke bestanden versleutelen. Dit kan handig zijn maar laten we hier verder onbesproken. Bevestig je keuze met Volgende / Installeren / Volgende. Laat het vinkje staan bij Kleopatra uitvoeren en rond af met Voltooien. Het icoontje van Kleopatra duikt nu op in het systeemvak van Windows. Start Kleopatra toch niet op, dan kan dat nog handmatig vanuit het Windows-startmenu.

©PXimport

Tip 09: Sleutelaanmaak

Klik met rechts op het Kleopatra-icoon en kies Open-certificaatbeheerder (indien die niet automatisch opstart). De bedoeling is namelijk dat je nu eerst je eigen sleutelpaar maakt. Klik hiervoor op Bestand / Nieuw sleutelpaar. Vervolgens selecteer je Een persoonlijk OpenPGP-sleutelpaar aanmaken. Houd er wel rekening mee dat je langs deze weg geen erkende CA gebruikt, maar dat je vertrouwt op (de integriteit van) je kennissen – en omgekeerd.

Vul de gevraagde gegevens in bij de velden Naam en E-mail, bij de laatste het adres waarop je versleutelde berichten wilt kunnen ontvangen. Maak eventueel meerdere sleutelparen als je over verschillende e-mailadressen beschikt. Druk op de knop Geavanceerde instellingen als je in technische details geïnteresseerd bent, zoals de gebruikte encryptie (standaard RSA 3072 bit), of als je de vervaldatum van je certificaat wilt aanpassen (standaard twee jaar). Zet bij voorkeur een vinkje bij de optie De gegenereerde sleutel met een wachtwoord beschermen en bevestig met Aanmaken. 

Vul een sterk wachtwoord in bij Passphrase (2x) en druk op OK. Na enige verwerkingstijd is je sleutelpaar gereed. In principe kun je nu al op Finish drukken, maar wij adviseren de suggestie Reservekopie van uw sleutelpaar maken op te volgen. Zo heb je toch een back-up bij de hand in het geval je sleutelpaar ooit corrupt of verloren raakt.

Open na afloop het tabblad Certificaten: het nieuwe gecreëerde sleutelpaar is toegevoegd op het tabblad Vertrouwde certificaten.

©PXimport

Tip 10: Import

Het is natuurlijk de bedoeling dat jouw kennissen versleutelde berichten naar jou kunnen versturen en omgekeerd. Daarvoor moeten ze dan wel ook zelf Gpg4win (of een compatibele tool) installeren en ook over jouw publieke sleutel beschikken. Hiermee kunnen ze berichten dan versleutelen, zodat alleen jij die met je privésleutel kunt ontsleutelen.

Je kunt je publieke sleutel bijvoorbeeld als volgt aan kennissen bezorgen.

Klik in Kleopatra op het tabblad Certificaten met rechts op je certificaat, kies Exporteren en sla het bestand public.asc op. Dit tekstbestand bezorg je vervolgens aan jouw kennissen of je kunt het zelfs publiceren op een website of een blog.

Stel, een van jouw contacten heeft dit bestand ontvangen. Ook hij start dan Kleopatra op zijn pc, waar hij Importeren kiest en naar het sleutelbestand verwijst. Hij bevestigt de vraag of hij de vingerafdruk wilt controleren met Ja en klikt vervolgens op Certificeer. Zodra hij bevestigt met het wachtwoord van zijn eigen certificaat en bevestigt met OK wordt het geïmporteerde en vertrouwde certificaat toegevoegd.

©PXimport

Tip 11: Mailencryptie

Alles is nu klaar om berichten naar die kennis versleuteld te verzenden. Start Outlook en stel een nieuw bericht op. Let er op een e-mailadres te kiezen waaraan je eerder een certificaat had gekoppeld. Vul in het Aan-veld het e-mailadres van je kennis in, evenals een onderwerp en je ‘geheime’ boodschap. Je kiest bij voorkeur een neutrale onderwerpsregel, omdat die niet samen met het eigenlijke bericht versleuteld wordt.

In de knoppenbalk van Outlook hoort nu ook de knop GpgOL zichtbaar te zijn, mogelijk verstopt onder de knop Meer opdrachten. Klik hier op het pijlknopje bovenaan en kies Beveiligen (zodat het vakje grijs kleurt). Bij het verzenden van het bericht ga je best nog even na of het juiste e-mailadres van je kennis is geselecteerd, waarna OpenPGP ervoor zorgt dat de eigenlijke tekst door een versleutelde versie wordt vervangen.

Over naar de ontvangende partij. Zodra je kennis Outlook start en het bericht opent dat je hem hebt verstuurd, wordt dat normaliter automatisch ontsleuteld, aangezien GpgOL automatisch zijn bijbehorende privésleutel opzoekt, eventueel na het intikken van zijn wachtwoord.

©PXimport

Iedereen gebruikt het gewone Startmenu van Windows 11. Je vindt er apps, instellingen, aanbevelingen en tegels. Overzichtelijk, maar je moet soms flink doorklikken voordat je eindelijk bent waar je zijn wilt. Kan dat niet handiger? Zeker: er bestaat ook een tweede Startmenu: een stuk eenvoudiger en vooral sneller. Waar je het vindt en hoe je het gebruikt, lees je in dit artikel.

Lees ook: Laptop met Windows 11? Zo doe je langer met de accu

Gewone Startmenu versus verborgen Startmenu

Het gewone Startmenu van Windows 11 is het startpunt voor de meeste gebruikers. Hier vind je je apps, recente bestanden, een zoekbalk en knoppen voor instellingen en afsluiten. Het menu is visueel ingericht, met tegels en iconen, en richt zich vooral op dagelijks gebruik.

©ID.nl

Het reguliere Startmenu is overzichtelijk, maar je moet nog wel doorklikken wanneer je op zoek bent naar Instellingen.

Het verborgen Startmenu ziet er heel anders uit. Geen tegels of visuele opsmuk, maar een compacte lijst met systeemfuncties. Denk aan apparaatbeheer, taakbeheer, netwerkverbindingen en terminal. Dit menu is vooral bedoeld voor wie snel iets wil aanpassen, controleren of oplossen.

Zo open je het verborgen Startmenu

De makkelijkste manier is simpelweg met de rechtermuisknop op de Startknop klikken (onderaan je scherm, links). Meteen verschijnt een menu met een lijst vol snelkoppelingen. Geen wachttijd, geen vertraging: het menu reageert direct.

Gebruik je liever het toetsenbord? Druk dan op Windows-toets + X. Deze sneltoets werkt overal in Windows, zelfs midden in een programma. Handig op een laptop, zeker als je geen muis bij de hand hebt.

Werk je op een touchscreen? Tik dan op de Startknop en houd die een paar seconden vast. Zodra Windows dit herkent als een 'lang tikken', verschijnt het menu automatisch.

Hoe je het ook opent, de inhoud is altijd gelijk. Het menu komt standaard naast de Startknop in beeld, dus je hoeft nooit te zoeken.

💡Door de Donkere Modus in te stellen (via Instellingen -> Persoonlijke instellingen -> Kleuren) krijgt het tweede Startmenu een donkere achtergrond. Dat zorgt ervoor dat het onderscheid met eventueel geopende programmavensters wat groter wordt.

Wat vind je in dit tweede Startmenu?

Alles wat je anders via Instellingen of het Configuratiescherm moet opzoeken, staat hier bij elkaar. In plaats van losse snelkoppelingen of visuele tegels, toont dit menu een strakke lijst.

Zo kom je met één klik bij Apparaatbeheer, Schijfbeheer, Taakbeheer, Netwerkinstellingen of PowerShell. Handig als je iets wilt aanpassen, controleren of snel een probleem moet oplossen.

Microsoft heeft de functies logisch gegroepeerd. De bovenste opties gaan over apps en energiebeheer, daaronder volgen tools voor systeembeheer en netwerkverbindingen. Verder naar beneden vind je opdrachten voor afsluiten of afmelden. Je herkent ze aan hun vertrouwde namen, wat zoeken overbodig maakt. Een voorbeeld: als je software wilt verwijderen, hoef je niet naar Instellingen > Apps > Geïnstalleerde apps. Je kiest gewoon 'Geïnstalleerde Apps' uit het menu en je bent er meteen.

©ID.nl

Via het tweede Startmenu heb je meteen toegang tot allerlei systeemtools waarvoor je anders zou moeten zoeken in Instellingen of in het Configuratiescherm.

Waarom het tweede Startmenu zo handig is

Hoewel de systeemtools die je via het tweede Startmenu kunt bereiken voor veel mensen Windows-onderdelen zijn die ze niet zo vaak zullen gebruiken, is het toch handig dt je ze direct 'onder de knop' hebt zitten. Stel: je hebt wifi-problemen. In plaats van drie keer klikken door Instellingen kun je direct 'Netwerkverbindingen' openen. Of je wilt zien of een usb-stick goed wordt herkend. Dan hoef je alleen maar te klikken op 'Apparaatbeheer'. Voor wie vaker met systeeminstellingen werkt, is dit menu eigenlijk helemaal onmisbaar. Je hoeft geen sneltoetsen te onthouden of eindeloos door menu's te klikken. Alles wat je vaak gebruikt zit binnen handbereik. En ook als je het niet dagelijks gebruikt, is het handig om te weten dat het er is. Het scheelt je hoe dan ook veel tijd en zoekwerk.

Ook fijn: het menu ziet er op elke Windows 11-pc hetzelfde uit. Of je nu thuis werkt, op kantoor zit of iemand anders helpt: je weet precies waar je moet zijn.

Dus?

Het verborgen Startmenu is een van de meest praktische onderdelen van Windows 11. Het geeft je directe toegang tot systeemfuncties en tools waarvoor je anders moet doorklikken en waar je naar moet zoeken. Het is geen vervanger van het gewone menu, maar een aanvulling voor wie meer uit z'n systeem wil halen. Of je nu snel iets wilt aanpassen, een probleem onderzoekt of gewoon minder wilt klikken: het tweede Startmenu maakt het net een stuk makkelijker!

⬇️Scrol omlaag en bekijk welke onderdelen je in het tweede Startmenu vindt en wat je ermee kunt

Van buiten oogt hij misschien smetteloos, maar vanbinnen kan je wasdroger behoorlijk smerig zijn. Warmte, vocht en pluis vormen namelijk de perfecte broedplek voor bacteriën en schimmels. En dat ruik je. Bovendien werkt een vervuilde droger minder goed én verbruikt hij meer energie. Tijd om in actie te komen: met dit 8-stappenplan houd je jouw wasdroger schoon, fris en in topconditie!

Waarom is schoonmaken belangrijk?

Een wasdroger draait op hoge temperaturen en heeft continu te maken met vocht. Ideale omstandigheden voor ongewenste gasten zoals schimmels en bacteriën. Tel daar opgehoopte pluisjes en resten wasmiddel bij op, en je snapt waarom je wasdroger soms muf ruikt of er langer over doet dan normaal. Regelmatig schoonmaken voorkomt vieze luchtjes, verlengt de levensduur én maakt je droger zuiniger.

Een schone droger in 8 simpele stappen

1. Stekker eruit

Voordat je iets doet, trek je de stekker uit het stopcontact. Veiligheid voorop!

2. Pluizenfilters legen

Open het klepje onderin en haal de filters eruit. Meestal zijn dat er twee: een pluizenfilter en een condensfilter. Spoel ze af onder de kraan en laat ze goed drogen voordat je ze terugplaatst.

3. Condensor schoonmaken

Achter een apart klepje aan de voor- of achterkant zit de condensor. Haal stof en pluis voorzichtig weg met een vochtige doek. Vergeet ook de randjes en het klepje zelf niet.

4. Afvoerslang controleren

Koppel de slang los (als jouw droger die heeft) en check of er geen verstopping in zit. Spoel hem goed door en maak de binnen- en buitenkant schoon. Zet hem daarna weer stevig terug.

5. Binnenkant afnemen

Gebruik een zachte, vochtige doek om de binnenzijde van de trommel schoon te maken. Voor hardnekkige vlekken kun je een beetje allesreiniger gebruiken. Vergeet ook de rubber rand niet.

6. Buiten schoon, net als binnen

Neem de buitenkant van de machine af met een vochtige doek. Gebruik wat allesreiniger voor de zijkanten en voorkant, maar houd het bedieningspaneel liever droog of gebruik een licht vochtige doek.

7. Deurtje open laten

Laat na het schoonmaken de deur een tijdje openstaan. Zo kan de binnenkant goed drogen en voorkom je dat er schimmel ontstaat.

8. Lege droogbeurt draaien

Tot slot: draai een heet droogprogramma zonder was erin. Hiermee droog je de laatste vochtresten en geef je eventuele bacteriën geen kans.

©Shi

Hoe vaak moeten onderdelen worden gereinigd?

Niet alle onderdelen hoeven even vaak gereinigd te worden. Dit schema geeft een indicatie:

Merk je toch geurtjes op of neemt de droogprestatie van je wasdroger af? Voer dan een extra schoonmaakbeurt uit.

Schoonmaaktips voor specifieke onderdelen

Voor sommige onderdelen van je wasdroger zijn speciale schoonmaaktips. We zetten ze voor je op een rijtje.

©detry26

Schoonmaakmiddelen: wat gebruik je wel (en liever niet)?

Voor het grondig reinigen van je droger zijn er speciale producten op de markt. Denk aan schoonmaakmiddelen die vet, kalk en vuil aanpakken zonder onderdelen aan te tasten. Let altijd goed op of het middel geschikt is voor jouw type droger.

Ook populair zijn reinigingstabletten of -strips die je in de trommel legt voordat je een schoonmaakprogramma start. Die lossen nare geurtjes en aanslag op, maar gebruik ze niet te vaak. Overmatig gebruik kan het rubber en de binnenkant aantasten.

Liever een natuurlijk alternatief? Meng dan 5 eetlepels citroenzuur met een liter warm water en giet het in de wasmiddellade. Laat vervolgens een heet programma draaien. Goed voor je droger én het milieu.

Veelgestelde vragen over drogers schoonmaken

Kan ik een stoomreiniger gebruiken?

Nee. De hitte en vocht van een stoomreiniger kunnen onderdelen beschadigen. Gebruik altijd een microvezeldoekje met wat sop.

Wat te doen bij zwarte schimmel?

Reinig grondig de rubberen rand, filters en afvoerslang. Gebruik eventueel azijn als nabehandeling en draai daarna een heet programma. Herhaal dat regelmatig.

Waarom ruikt mijn schone was muf na het drogen?

Waarschijnlijk is je droger toe aan een schoonmaakbeurt. Begin bij het filter en de condensor en werk alles stap voor stap af. Vergeet ook de afvoerslang en het draaien van een heet leeg programma niet. Als dat allemaal niet helpt en de droger is al wat ouder, is het misschien tijd om uit te kijken naar een nieuw exemplaar.