Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Het onophoudelijk naar een schermpje turen is allang geen zonde meer die exclusief door jongeren wordt begaan; we hebben al meerdere dames en heren op meer gevorderde leeftijd op deze onhebbelijkheid betrapt. Wie toch eens wil proberen om met de (klein)kinderen iets anders te doen, kan zich wijden aan de ouderwetse maar zeer onderhoudende papiervouwkunst. En dan hebben we het niet over de Japanse variant origami maar over het vouwen van regelmatige veelvlakken die door hun geometrische strengheid een soort ruimtelijke variant op de muziek van Bach zijn. Je vindt ze in groten getale op www.korthalsaltes.com. Hier vind je niet alleen de bekende eenvoudige vormen zoals kubussen of piramides maar ook exoten zoals de rhombicuboctaëder of de afgeknotte icosaëder. Dat klinkt ingewikkelder dan het is want die laatste kennen wij allemaal als … voetbal.

Van elk model is een pdf-bestand beschikbaar dat direct geprint, geknipt en gelijmd kan worden en voor het maken van veel modellen is er een YouTube-clip met een demonstratie. De avonden zijn nog lang genoeg om een leuke verzameling bij elkaar te knutselen.

©PXimport

Tip 2: Muzikaal meeliften

Wie muziek maakt en bekende nummers wil (mee)spelen is altijd op zoek naar de juiste akkoorden want zelfs mensen die er voor doorgeleerd hebben pikken die lang niet altijd zomaar even op. Er zijn daarvoor gelukkig heel wat oplossingen, bijvoorbeeld in de vorm van sites waar van allerlei nummers de akkoorden in tekstvorm te vinden zijn. Vaak zijn die akkoorden uitgezocht door hobbyisten en kun je gratis de vruchten van hun arbeid plukken.

Door de jaren heen zijn er echter ook steeds meer programma’s, apps en online-diensten gekomen die nummers kunnen analyseren en zo de computer de akkoorden laten uitpluizen. Een van die diensten is Chordify. Weliswaar is Chordify een commercieel platform maar een voldoende groot deel ervan is voor iedereen gratis toegankelijk.

In het zoekvak kun je titel en artiest opgeven en van een gigantische collectie tovert Chordify vervolgens de akkoorden én een YouTube-clip tevoorschijn zodat je bij het lezen van de akkoorden (voor piano, ukelele en gitaar) meteen kunt meeluisteren.

Chordify geeft alleen drieklanken en zelf muziek uploaden, tempo of toonsoort wijzigen kan alleen in de betaalversie.

©PXimport

Tip 03: Beeld & Geluid

De vrije markt is een mooi instituut omdat concurrentie een drijvende kracht is achter veel vooruitgang. Het is echter ook een enorme bron van verspilling. Een mooi voorbeeld daarvan vormt de manier waarop de pc audio- en videobestanden verwerkt. Deze zijn allemaal op een of andere manier gecomprimeerd en/of gecodeerd en moeten voor het afspelen gedecodeerd worden. Geen probleem, zou je denken, maar er zijn nogal wat formaten in omloop terwijl logischerwijs een handvol zou moeten volstaan. Maar ja, allerlei bedrijven hebben zo hun eigen formaten die – vinden ze - nog beter zijn dan die van de concurrent, en de gebruiker zit er maar mee. Die moet namelijk zorgen dat zijn pc al die formaten kan afspelen. Soms lukt dat niet optimaal of zelfs helemaal niet. Dan is de K-Lite Codec Tweak Tool een handige hulp (voor ervaren gebruikers). De tool maakt onderdeel uit van de bekende codecbundel van K-Lite maar is dus ook los te downloaden voor wie die bundel niet gebruikt. De Tweak Tool spoort problemen op en stelt je in staat allerlei voorkeuren met betrekking tot codecs in te stellen.

Tip 04: Smakelijk!

Het wemelt op tv van de kook- en bakprogramma’s en ook Michelin-sterren en andere culinaire hitlijsten kunnen zich verheugen in een ruime belangstelling. En dan zijn er natuurlijk nog al die websites met recepten en al die apps die je de kostelijkste gerechten voorschotelen. Kunnen kiezen uit miljoenen recepten is natuurlijk mooi maar je zult al snel merken dat je door de bonen de bos uien niet meer ziet. Een gemiddeld mens eet namelijk doorgaans een beperkt aantal vaste favorieten. Een ouderwetse receptendatabase die desnoods langzaam groeit en gewoon op de eigen pc bewaard wordt is dan ook wel zo handig. Carta is zo’n database. Het programma is al wat ouder en daardoor lekker compact. En … ondanks de leeftijd doet het alles wat we mogen verwachten. Zo kun je zoeken op basis van naam of ingrediënt en filteren op criteria zoals gang, soort gerecht of nationaliteit. Daarnaast kun je speciaal zoeken naar snelle of lichte gerechten. En natuurlijk kun je je eigen favorieten toevoegen. De beperkte meegeleverde recepten-database kan volop worden aangevuld met de kookboekjes op de website van het programma en van databases elders op internet.

©PXimport

Tip 05: Het Proces

Al zo lang als Windows bestaat kennen we het onderdeel Taakbeheer waarmee je kunt nagaan welke processen actief zijn en waarmee je ze desgewenst hardhandig kunt stoppen. Door de jaren heen is het onderdeel nog flink uitgebreid en zo kunnen we in Windows 10 onder andere ook zien welke toepassingen tegelijk met Windows zijn gestart, welke gebruikers zijn ingelogd en welke programma’s ons systeem het meest belast hebben. Prachtig, maar gevorderde gebruikers willen soms nog net iets meer en dat is te vinden in het eveneens door Microsoft verspreide Process Explorer dat zelfs is in te stellen als alternatief voor Taakbeheer en dan dus via Ctrl+Alt+Delete toegankelijk wordt.

Process Explorer toont alle actieve processen waarbij via kleuren onderscheid wordt gemaakt tussen systeem- en gebruikersprocessen. Standaard toont het programma een handvol kolommen met informatie maar je kunt uit tientallen kiezen, al naar gelang het soort informatie dat je zoekt. Favoriete kolomconfiguraties kun je ook opslaan.

Een zoekfunctie helpt bij het opsporen van de boosdoener wanneer je een bestand of map niet kunt wissen en een draadkruis om processen bij een venster op te sporen. En da’s nog maar het begin.

©PXimport

Tip 06: Wisadvies

Een mooie functie van het elders op deze pagina’s besproken Process Explorer is de mogelijkheid om een proces naar de dienst Virustotal te sturen om het daar door tientallen virusscanners te laten besnuffelen. Als die het sein ‘veilig’ geven, wil dat echter nog niet zeggen dat je het bijbehorende programma ook op je pc wilt hebben. Regelmatig installeren bedrijven ongevraagd componenten die je niet per se nodig hebt en soms liften ze mee met programma’s die je zelf installeert. Om op een andere manier zicht te krijgen op wat er nu allemaal in je pc actief is, is er de handige dienst Should I Remove It. Van deze dienst bestaat ook een bijbehorend programma maar dat is wanneer we dit schrijven tijdelijk niet beschikbaar in de EU omdat men de software moet aanpassen aan nieuwe privacy-richtlijnen. De bijbehorende website is echter ook voor ons nog gewoon bruikbaar en daar kun je de naam van allerlei programma’s opgeven. Als de dienst het programma kent dan krijg je een groot aantal statistieken te zien (zoals een gebruikerswaardering en hoeveel mensen het programma hielden) en nuttige technische gegevens zoals versienummers en geïnstalleerde bestanden.

©PXimport

Tip 07: Wakend oog

Er zijn situaties waarin zeer ervaren gebruikers nog meer inzicht in de werking van het systeem willen hebben dan het hiervoor besproken Process Exlorer biedt. Wanneer je bijvoorbeeld heel veel netwerk-activiteit ziet die je niet kunt verklaren of je processor of harde schijf krijgen het ineens heel druk, dan wil je soms het naadje van de kous weten. Als er één programma is dat dat naadje haarfijn weet te vinden, dan is het wel Process Monitor, ook van Microsoft.

Process Monitor is een soort levend logboek waarin zo ongeveer elke systeemgebeurtenis valt terug te zien. Zo kun je in detail zien wat er in het register gebeurt, welke bestanden worden geopend of benaderd, hoeveel netwerkverkeer er plaatsvindt en met welke tegenpartij en wat elk proces precies doet. Omdat het bij dit alles om onnoemelijk veel gebeurtenissen gaat, kun je de getoonde gegevens op allerlei manieren filteren of criteria opgeven die Process Monitor in de gaten moet houden. Veel van die instellingen kun je opslaan voor later hergebruik. Zo ontrafel je zelfs de meest raadselachtige systeemgebeurtenissen.

©PXimport

Tip 08: En… Start!

Er bestaan heel wat programmaatjes die je kunnen vertellen wat er automatisch opstart met Windows maar meestal hebben we het dan alleen over programma’s en Windows-services. Maar er start natuurlijk nog heel wat meer wanneer je de pc aanzet, denk bijvoorbeeld aan stuurprogramma’s en toevoegingen aan het contextmenu van Verkenner. Wie ook daar zicht op wil krijgen kan opnieuw terecht bij Microsoft met het handige Autoruns. We hebben dit programma een moeilijkheid van 3 sterren gegeven omdat je de opstart-items kunt aanpassen wanneer je het programma als administrator uitvoert maar doe je dat niet dan is het gebruik zonder risico omdat je geen wijzigingen kunt aanbrengen.

Autoruns geeft je de mogelijkheid om items te laten controleren door Virustotal en laat zien of onderdelen voorzien zijn van een geverifieerd veiligheidscertificaat. Ook kun je namen online opzoeken. Onderdelen zonder certificaat zijn roze gekleurd (wat niet betekent dat ze per se gevaarlijk zijn). Ook opstart-items die niet meer aanwezig zijn springen meteen in het oog want die zijn geel gekleurd.

Alle opstart-items zijn verdeeld in categorieën zodat je snel kunt vinden wat je zoekt.

Tip 09: Levendig

Neem een rooster waarin elk vakje aan of uit kan staan. Heeft een vakje dat aan is minder dan twee of meer dan drie buren dan gaat het uit. Heeft het precies twee of drie buren dan blijft het aan. Een vakje dat uit is en drie buren heeft die aan zijn gaat zelf ook aan. Ziedaar de vier eenvoudige regels van Game of Life dat wiskundige John Conway eind jaren ‘60 bedacht. Hij kon toen onmogelijk vermoeden dat zijn speeltje de geboorte van een tak van wetenschap zou inluiden. Deze eenvoudige regels blijken namelijk zeer complex gedrag te kunnen opleveren. Zo complex dat zelfs elke computer ermee kan worden gesimuleerd. Zoals dat meestal gaat gingen mensen ook experimenteren met andere regels en zo ontstond een scala aan mogelijkheden en die zijn vrijwel allemaal vertegenwoordigd in het programma Golly. Hierin kun je zien wat er met je zelfbedachte patronen gebeurt als gevolg van allerlei regels. Sterven de cellen uit? Worden het er oneindig veel? Experimenteer en verbaas je over de levendige en vaak fraaie patronen die ontstaan en over het rooster krioelen.

©PXimport

Tip 10: Snel-weg

Via de functie Apps of Programma’s en Onderdelen van Windows kun je elk geïnstalleerd programma ook weer verwijderen. Veel programma’s hebben daarnaast in het startmenu hun eigen rechtstreekse link naar hun eigen uninstall-programmaatje. Dat zijn echter wel omwegen want het zou logischer zijn als je gewoon in het contextmenu van een pictogram zou kunnen kiezen om het bijbehorende programma te verwijderen. Vreemd genoeg heeft Microsoft het nooit nodig gevonden om zo’n optie toe te voegen. Maar geen nood; Leizersoft deed het wel en schonk ons het gratis Menu Uninstaller Ultra. Da’s een hele mond vol voor iets heel simpels. Na installatie van dit programma is er een nieuw item verschenen in het contextmenu dat – je raadt het al – Uninstall heet en alleen verschijnt bij pictogrammen die naar een programma verwijzen. Kies je dit dan opent Uninstaller Ultra en kun je met één muisklik de standaard-verwijderprocedure van de gekozen toepassing starten.

Let op: Menu Uninstaller Ultra biedt dus dezelfde verwijdering als Windows en bevat geen functies om achtergebleven bestanden of registerverwijzingen op te ruimen.

©PXimport

Tip 11: Met z’n allen

Veel fotobewerkers zijn bedoeld om één afbeelding tegelijk op te lappen. Als ze al mogelijkheden bieden om bijvoorbeeld alle plaatjes in een map te verwerken dan vergen die vaak de nodige studie. Zo niet bij het kinderlijk eenvoudige Photopus. Dit programma lust een groot aantal beeldformaten (met uitzondering van png, pdf en raw die alleen door de Pro-versie worden ondersteund) en daar kun je een breed scala aan bewerkingen op loslaten. De werkwijze in Photopus is zeer rechttoe-rechtaan. Je kiest een map met foto’s of een aantal losse afbeeldingen en voegt vervolgens bewerkingen toe. Dat kunnen technische bewerkingen zijn zoals het aanpassen van contrast en helderheid of het roteren, spiegelen of bijsnijden van een plaatje. Photopus heeft echter ook een heleboel filters aan boord, bijvoorbeeld om foto’s om te zetten naar zwartwit of sepia, om maar enkele van de meer nuttige te noemen. Je kunt zo veel bewerkingen toevoegen als je maar wilt. Vervolgens geef je op of foto’s eventueel verkleind moeten worden en waar ze moeten worden opgeslagen en kan Photopus de klus starten. Helaas zit het toevoegen van een watermerk niet in de gratis versie.

©PXimport

Tip 12: Gelabeld

Niets zo vervelend als een riante muziekcollectie die niet goed getagd is. Hoe vind je daarin je weg? Programma’s om bestanden van de juiste informatie te voorzien zijn er volop maar ze werken vaak slechts op cd-niveau en herkennen dus alleen complete albums, vaak aan de hand van een controlegetal (checksum). MusicBrainz Picard gaat veel verder. Dit geweldige programma kan zelfs bestanden herkennen die helemaal geen tags hebben omdat het naar de muzikale inhoud kijkt en deze vergelijkt met een online database. Picard is via plugins zelfs in staat om allerlei nuttige informatie te achterhalen zoals toonsoort en tempo; prettig voor zowel dj’s als liefhebbers van klassieke muziek.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

Wie deze Black Friday zijn woonkamer wil omtoveren tot een thuisbioscoop, treft het: 2025 is een ongekend sterk jaar voor soundbar-deals. Topmodellen van JBL, LG, Sonos, Samsung én Sony zijn tot de laagste prijs ooit gedaald en behoren bovendien tot de beste systemen van dit moment.

In dit artikel lees je precies welke vijf soundbars er écht bovenuit steken en waarom deze aanbiedingen zo interessant zijn. Je krijgt per model een uitgebreid beeld van de mogelijkheden, de geluidskwaliteit en natuurlijk de actuele Black Friday-prijs. Zo kies je gegarandeerd de soundbar die perfect past bij jouw ruimte, tv en luisterstijl.

LET OP: PRIJZEN KUNNEN DE KOMENDE DAGEN SCHOMMELEN (EN NÓG LAGER UITPAKKEN)!

©JBL

JBL Bar 800 MK2: krachtige surround, afneembare speakers

De JBL Bar 800 MK2 is afgeprijsd tot de laagste prijs ooit en dat maakt de soundbar meteen een van de spannendste Black Friday-aanbiedingen. Deze 7.1-opstelling combineert veelzijdigheid met brute kracht: in totaal 780 watt, een 10-inch subwoofer en twee volledig draadloze, afneembare surroundspeakers. Dankzij Virtual Dolby Atmos en MultiBeam 3.0 vult het systeem de hele kamer met hoogte-effecten en breed uitgespreide details. De soundbar detecteert en versterkt subtiele elementen zoals voetstappen of het ritselen van kleding, terwijl PureVoice 2.0 ervoor zorgt dat dialogen helder blijven, zelfs in actiescènes. Je sluit de bar met één HDMI-kabel aan op je tv en streamt via wifi, AirPlay 2 of Google Cast. De JBL ONE-app helpt bij de installatie en kamerkalibratie, waardoor je in een paar minuten een perfect gebalanceerde set hebt. Voor ongeveer 798 euro is dit een van de meest complete systemen in zijn prijsklasse.

©LG

LG DSC9S: premium-upgrade voor de OLED C-serie

De LG DSC9S maakt deze Black Friday vooral indruk dankzij zijn scherpe prijs van rond de 399 euro, zeker gezien het feit dat deze soundbar is ontworpen als perfecte match met LG’s OLED C-serie. De 3.1.3-configuratie levert drie opwaarts gerichte speakers, waardoor Dolby Atmos-effecten realistisch boven je worden geplaatst. De soundbar werkt naadloos samen met compatible LG-tv’s via WOW Orchestra, waarbij de tv-speakers én soundbar volledig synchroon worden aangestuurd. De draadloze subwoofer zorgt voor stevige baslagen en wie later wil uitbreiden, kan een rear-kit koppelen voor nóg meer surround. Dankzij wifi, AI-Sound Pro, uitgebreide instellingen in het tv-menu en een strakke Synergy-bracket is dit pakket zowel technisch als visueel een prachtige aanvulling op een moderne woonkamer.

©Sonos

Sonos Arc Ultra: premium 9.1.4-geluid voor een scherpe prijs

Dat Sonos dit jaar een Black Friday-knaller neerzet, is bijzonder. De Arc Ultra is een ultramoderne soundbar die voor zo'n 799 euro een verrassend complete 9.1.4-ervaring biedt. Met 14 afzonderlijke drivers, een dual-membraan woofer en slim geplaatste side- en upfiring-speakers creëert de Arc Ultra een meeslepend Atmos-geluid dat je van alle kanten omringt. De nieuwe Sound Motion-technologie zorgt voor diepere bassen dan eerdere modellen, terwijl Trueplay automatisch de akoestiek van je kamer optimaliseert. Je streamt muziek via AirPlay 2, de Sonos-app of talloze andere diensten en kunt moeiteloos uitbreiden met extra subs of rear-speakers. Voor wie audiofiel niveau wil zonder losse versterker of complexe bekabeling, is dit waarschijnlijk de smaakmaker van dit jaar.

©Samsung

Samsung HW-Q990D: de absolute surround-koning

De Samsung HW-Q990D blijft een van de meest indrukwekkende all-in-one-surroundsystemen die je kunt kopen. De 11.1.4-opstelling met 22 speakers vult de kamer met een gigantische geluidskoepel, compleet met draadloze rear-speakers en een subwoofer die je letterlijk voelt. Samsung’s Q-Symphony werkt perfect samen met nieuwe Samsung-tv’s, waarbij tv-speakers en soundbar een hybride systeem vormen dat nog voller klinkt. De automatische kalibratie via SpaceFit Sound zorgt ervoor dat het systeem precies wordt afgestemd op jouw ruimte, terwijl draadloze Dolby Atmos het kabelgeweld beperkt. Met een Black Friday-prijs van ongeveer 712 euro blijft dit systeem de onbetwiste keuze voor mensen die zonder moeite een complete bioscoopervaring willen.

©Sony

Sony Bravia Theatre System 6: eenvoud met écht 5.1.2-geluid

Het Sony Bravia Theatre System 6 is een ideale keuze voor wie wél surround wil, maar geen losse componenten of ingewikkelde installatie. De 5.1.2-set levert 1000 watt vermogen, echte rear-speakers en een draadloze subwoofer, waardoor je een stevige, dynamische bas en een overtuigend geluidsbeeld krijgt. Sony’s Vertical Surround Engine en S-Force Pro zorgen voor hoogte-effecten en breed uitgesmeerd geluid, zelfs zonder extra speakers aan het plafond. De dialogen blijven helder door de geïntegreerde centerspeaker, terwijl je alles bedient via de Sony Bravia-app. Voor zo'n 479 euro is dit een heel complete set voor films en series, die qua prijs-kwaliteitverhouding deze Black Friday bijzonder goed scoort.

TP-Link breidt zijn Tapo-assortiment uit met de P410M, een slimme wifi-stekker die geschikt is voor gebruik buitenshuis. De stekker is weerbestendig en maakt het mogelijk om tuinverlichting, terrasverwarmers of kerstverlichting eenvoudig te bedienen via een app of spraakassistent.

De Tapo P410M ondersteunt het smart home-protocol Matter en is daardoor te gebruiken binnen uiteenlopende ecosystemen van onder meer Apple, Google en Amazon. Via de Tapo-app kunnen gebruikers schema's instellen, de stekker laten schakelen bij zonsondergang of doen alsof er iemand thuis is met de afwezigheidsmodus. De stekker kan ook samenwerken met andere Tapo-apparaten, zoals bewegingssensoren of beveiligingscamera's.

Een opvallende functie is nuldoorgangsdetectie. Daarbij schakelt de stekker alleen op het moment dat er geen spanning op de stroomdraad staat, wat vonkvorming voorkomt bij het aan- of uitzetten van apparaten met een hoog stroomverbruik. Dit moet de levensduur van de schakelaar verlengen.

©TP-Link Tapo

De ingebouwde energiemonitor houdt het stroomverbruik bij en kan worden ingezet voor slimme automatiseringen. Zo kan bijvoorbeeld via een spraakassistent worden gemeld wanneer een wasmachine klaar is, of kan een oplader automatisch worden uitgeschakeld zodra een fietsaccu vol is. Ook kan de P410M de energiestroom meten van kleine zonnepaneelinstallaties, zoals op een balkon.

De Tapo P410M heeft een IP54-certificering en is daardoor spatwaterdicht. Hij functioneert bij temperaturen van -20 tot +50 graden Celsius en heeft een zelfsluitende klep om de aansluiting te beschermen tegen stof en vocht.

De TP-Link Tapo P410M is per direct verkrijgbaar voor een adviesprijs van 31,99 euro.