Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Het onophoudelijk naar een schermpje turen is allang geen zonde meer die exclusief door jongeren wordt begaan; we hebben al meerdere dames en heren op meer gevorderde leeftijd op deze onhebbelijkheid betrapt. Wie toch eens wil proberen om met de (klein)kinderen iets anders te doen, kan zich wijden aan de ouderwetse maar zeer onderhoudende papiervouwkunst. En dan hebben we het niet over de Japanse variant origami maar over het vouwen van regelmatige veelvlakken die door hun geometrische strengheid een soort ruimtelijke variant op de muziek van Bach zijn. Je vindt ze in groten getale op www.korthalsaltes.com. Hier vind je niet alleen de bekende eenvoudige vormen zoals kubussen of piramides maar ook exoten zoals de rhombicuboctaëder of de afgeknotte icosaëder. Dat klinkt ingewikkelder dan het is want die laatste kennen wij allemaal als … voetbal.

Van elk model is een pdf-bestand beschikbaar dat direct geprint, geknipt en gelijmd kan worden en voor het maken van veel modellen is er een YouTube-clip met een demonstratie. De avonden zijn nog lang genoeg om een leuke verzameling bij elkaar te knutselen.

©PXimport

Tip 2: Muzikaal meeliften

Wie muziek maakt en bekende nummers wil (mee)spelen is altijd op zoek naar de juiste akkoorden want zelfs mensen die er voor doorgeleerd hebben pikken die lang niet altijd zomaar even op. Er zijn daarvoor gelukkig heel wat oplossingen, bijvoorbeeld in de vorm van sites waar van allerlei nummers de akkoorden in tekstvorm te vinden zijn. Vaak zijn die akkoorden uitgezocht door hobbyisten en kun je gratis de vruchten van hun arbeid plukken.

Door de jaren heen zijn er echter ook steeds meer programma’s, apps en online-diensten gekomen die nummers kunnen analyseren en zo de computer de akkoorden laten uitpluizen. Een van die diensten is Chordify. Weliswaar is Chordify een commercieel platform maar een voldoende groot deel ervan is voor iedereen gratis toegankelijk.

In het zoekvak kun je titel en artiest opgeven en van een gigantische collectie tovert Chordify vervolgens de akkoorden én een YouTube-clip tevoorschijn zodat je bij het lezen van de akkoorden (voor piano, ukelele en gitaar) meteen kunt meeluisteren.

Chordify geeft alleen drieklanken en zelf muziek uploaden, tempo of toonsoort wijzigen kan alleen in de betaalversie.

©PXimport

Tip 03: Beeld & Geluid

De vrije markt is een mooi instituut omdat concurrentie een drijvende kracht is achter veel vooruitgang. Het is echter ook een enorme bron van verspilling. Een mooi voorbeeld daarvan vormt de manier waarop de pc audio- en videobestanden verwerkt. Deze zijn allemaal op een of andere manier gecomprimeerd en/of gecodeerd en moeten voor het afspelen gedecodeerd worden. Geen probleem, zou je denken, maar er zijn nogal wat formaten in omloop terwijl logischerwijs een handvol zou moeten volstaan. Maar ja, allerlei bedrijven hebben zo hun eigen formaten die – vinden ze - nog beter zijn dan die van de concurrent, en de gebruiker zit er maar mee. Die moet namelijk zorgen dat zijn pc al die formaten kan afspelen. Soms lukt dat niet optimaal of zelfs helemaal niet. Dan is de K-Lite Codec Tweak Tool een handige hulp (voor ervaren gebruikers). De tool maakt onderdeel uit van de bekende codecbundel van K-Lite maar is dus ook los te downloaden voor wie die bundel niet gebruikt. De Tweak Tool spoort problemen op en stelt je in staat allerlei voorkeuren met betrekking tot codecs in te stellen.

Tip 04: Smakelijk!

Het wemelt op tv van de kook- en bakprogramma’s en ook Michelin-sterren en andere culinaire hitlijsten kunnen zich verheugen in een ruime belangstelling. En dan zijn er natuurlijk nog al die websites met recepten en al die apps die je de kostelijkste gerechten voorschotelen. Kunnen kiezen uit miljoenen recepten is natuurlijk mooi maar je zult al snel merken dat je door de bonen de bos uien niet meer ziet. Een gemiddeld mens eet namelijk doorgaans een beperkt aantal vaste favorieten. Een ouderwetse receptendatabase die desnoods langzaam groeit en gewoon op de eigen pc bewaard wordt is dan ook wel zo handig. Carta is zo’n database. Het programma is al wat ouder en daardoor lekker compact. En … ondanks de leeftijd doet het alles wat we mogen verwachten. Zo kun je zoeken op basis van naam of ingrediënt en filteren op criteria zoals gang, soort gerecht of nationaliteit. Daarnaast kun je speciaal zoeken naar snelle of lichte gerechten. En natuurlijk kun je je eigen favorieten toevoegen. De beperkte meegeleverde recepten-database kan volop worden aangevuld met de kookboekjes op de website van het programma en van databases elders op internet.

©PXimport

Tip 05: Het Proces

Al zo lang als Windows bestaat kennen we het onderdeel Taakbeheer waarmee je kunt nagaan welke processen actief zijn en waarmee je ze desgewenst hardhandig kunt stoppen. Door de jaren heen is het onderdeel nog flink uitgebreid en zo kunnen we in Windows 10 onder andere ook zien welke toepassingen tegelijk met Windows zijn gestart, welke gebruikers zijn ingelogd en welke programma’s ons systeem het meest belast hebben. Prachtig, maar gevorderde gebruikers willen soms nog net iets meer en dat is te vinden in het eveneens door Microsoft verspreide Process Explorer dat zelfs is in te stellen als alternatief voor Taakbeheer en dan dus via Ctrl+Alt+Delete toegankelijk wordt.

Process Explorer toont alle actieve processen waarbij via kleuren onderscheid wordt gemaakt tussen systeem- en gebruikersprocessen. Standaard toont het programma een handvol kolommen met informatie maar je kunt uit tientallen kiezen, al naar gelang het soort informatie dat je zoekt. Favoriete kolomconfiguraties kun je ook opslaan.

Een zoekfunctie helpt bij het opsporen van de boosdoener wanneer je een bestand of map niet kunt wissen en een draadkruis om processen bij een venster op te sporen. En da’s nog maar het begin.

©PXimport

Tip 06: Wisadvies

Een mooie functie van het elders op deze pagina’s besproken Process Explorer is de mogelijkheid om een proces naar de dienst Virustotal te sturen om het daar door tientallen virusscanners te laten besnuffelen. Als die het sein ‘veilig’ geven, wil dat echter nog niet zeggen dat je het bijbehorende programma ook op je pc wilt hebben. Regelmatig installeren bedrijven ongevraagd componenten die je niet per se nodig hebt en soms liften ze mee met programma’s die je zelf installeert. Om op een andere manier zicht te krijgen op wat er nu allemaal in je pc actief is, is er de handige dienst Should I Remove It. Van deze dienst bestaat ook een bijbehorend programma maar dat is wanneer we dit schrijven tijdelijk niet beschikbaar in de EU omdat men de software moet aanpassen aan nieuwe privacy-richtlijnen. De bijbehorende website is echter ook voor ons nog gewoon bruikbaar en daar kun je de naam van allerlei programma’s opgeven. Als de dienst het programma kent dan krijg je een groot aantal statistieken te zien (zoals een gebruikerswaardering en hoeveel mensen het programma hielden) en nuttige technische gegevens zoals versienummers en geïnstalleerde bestanden.

©PXimport

Tip 07: Wakend oog

Er zijn situaties waarin zeer ervaren gebruikers nog meer inzicht in de werking van het systeem willen hebben dan het hiervoor besproken Process Exlorer biedt. Wanneer je bijvoorbeeld heel veel netwerk-activiteit ziet die je niet kunt verklaren of je processor of harde schijf krijgen het ineens heel druk, dan wil je soms het naadje van de kous weten. Als er één programma is dat dat naadje haarfijn weet te vinden, dan is het wel Process Monitor, ook van Microsoft.

Process Monitor is een soort levend logboek waarin zo ongeveer elke systeemgebeurtenis valt terug te zien. Zo kun je in detail zien wat er in het register gebeurt, welke bestanden worden geopend of benaderd, hoeveel netwerkverkeer er plaatsvindt en met welke tegenpartij en wat elk proces precies doet. Omdat het bij dit alles om onnoemelijk veel gebeurtenissen gaat, kun je de getoonde gegevens op allerlei manieren filteren of criteria opgeven die Process Monitor in de gaten moet houden. Veel van die instellingen kun je opslaan voor later hergebruik. Zo ontrafel je zelfs de meest raadselachtige systeemgebeurtenissen.

©PXimport

Tip 08: En… Start!

Er bestaan heel wat programmaatjes die je kunnen vertellen wat er automatisch opstart met Windows maar meestal hebben we het dan alleen over programma’s en Windows-services. Maar er start natuurlijk nog heel wat meer wanneer je de pc aanzet, denk bijvoorbeeld aan stuurprogramma’s en toevoegingen aan het contextmenu van Verkenner. Wie ook daar zicht op wil krijgen kan opnieuw terecht bij Microsoft met het handige Autoruns. We hebben dit programma een moeilijkheid van 3 sterren gegeven omdat je de opstart-items kunt aanpassen wanneer je het programma als administrator uitvoert maar doe je dat niet dan is het gebruik zonder risico omdat je geen wijzigingen kunt aanbrengen.

Autoruns geeft je de mogelijkheid om items te laten controleren door Virustotal en laat zien of onderdelen voorzien zijn van een geverifieerd veiligheidscertificaat. Ook kun je namen online opzoeken. Onderdelen zonder certificaat zijn roze gekleurd (wat niet betekent dat ze per se gevaarlijk zijn). Ook opstart-items die niet meer aanwezig zijn springen meteen in het oog want die zijn geel gekleurd.

Alle opstart-items zijn verdeeld in categorieën zodat je snel kunt vinden wat je zoekt.

Tip 09: Levendig

Neem een rooster waarin elk vakje aan of uit kan staan. Heeft een vakje dat aan is minder dan twee of meer dan drie buren dan gaat het uit. Heeft het precies twee of drie buren dan blijft het aan. Een vakje dat uit is en drie buren heeft die aan zijn gaat zelf ook aan. Ziedaar de vier eenvoudige regels van Game of Life dat wiskundige John Conway eind jaren ‘60 bedacht. Hij kon toen onmogelijk vermoeden dat zijn speeltje de geboorte van een tak van wetenschap zou inluiden. Deze eenvoudige regels blijken namelijk zeer complex gedrag te kunnen opleveren. Zo complex dat zelfs elke computer ermee kan worden gesimuleerd. Zoals dat meestal gaat gingen mensen ook experimenteren met andere regels en zo ontstond een scala aan mogelijkheden en die zijn vrijwel allemaal vertegenwoordigd in het programma Golly. Hierin kun je zien wat er met je zelfbedachte patronen gebeurt als gevolg van allerlei regels. Sterven de cellen uit? Worden het er oneindig veel? Experimenteer en verbaas je over de levendige en vaak fraaie patronen die ontstaan en over het rooster krioelen.

©PXimport

Tip 10: Snel-weg

Via de functie Apps of Programma’s en Onderdelen van Windows kun je elk geïnstalleerd programma ook weer verwijderen. Veel programma’s hebben daarnaast in het startmenu hun eigen rechtstreekse link naar hun eigen uninstall-programmaatje. Dat zijn echter wel omwegen want het zou logischer zijn als je gewoon in het contextmenu van een pictogram zou kunnen kiezen om het bijbehorende programma te verwijderen. Vreemd genoeg heeft Microsoft het nooit nodig gevonden om zo’n optie toe te voegen. Maar geen nood; Leizersoft deed het wel en schonk ons het gratis Menu Uninstaller Ultra. Da’s een hele mond vol voor iets heel simpels. Na installatie van dit programma is er een nieuw item verschenen in het contextmenu dat – je raadt het al – Uninstall heet en alleen verschijnt bij pictogrammen die naar een programma verwijzen. Kies je dit dan opent Uninstaller Ultra en kun je met één muisklik de standaard-verwijderprocedure van de gekozen toepassing starten.

Let op: Menu Uninstaller Ultra biedt dus dezelfde verwijdering als Windows en bevat geen functies om achtergebleven bestanden of registerverwijzingen op te ruimen.

©PXimport

Tip 11: Met z’n allen

Veel fotobewerkers zijn bedoeld om één afbeelding tegelijk op te lappen. Als ze al mogelijkheden bieden om bijvoorbeeld alle plaatjes in een map te verwerken dan vergen die vaak de nodige studie. Zo niet bij het kinderlijk eenvoudige Photopus. Dit programma lust een groot aantal beeldformaten (met uitzondering van png, pdf en raw die alleen door de Pro-versie worden ondersteund) en daar kun je een breed scala aan bewerkingen op loslaten. De werkwijze in Photopus is zeer rechttoe-rechtaan. Je kiest een map met foto’s of een aantal losse afbeeldingen en voegt vervolgens bewerkingen toe. Dat kunnen technische bewerkingen zijn zoals het aanpassen van contrast en helderheid of het roteren, spiegelen of bijsnijden van een plaatje. Photopus heeft echter ook een heleboel filters aan boord, bijvoorbeeld om foto’s om te zetten naar zwartwit of sepia, om maar enkele van de meer nuttige te noemen. Je kunt zo veel bewerkingen toevoegen als je maar wilt. Vervolgens geef je op of foto’s eventueel verkleind moeten worden en waar ze moeten worden opgeslagen en kan Photopus de klus starten. Helaas zit het toevoegen van een watermerk niet in de gratis versie.

©PXimport

Tip 12: Gelabeld

Niets zo vervelend als een riante muziekcollectie die niet goed getagd is. Hoe vind je daarin je weg? Programma’s om bestanden van de juiste informatie te voorzien zijn er volop maar ze werken vaak slechts op cd-niveau en herkennen dus alleen complete albums, vaak aan de hand van een controlegetal (checksum). MusicBrainz Picard gaat veel verder. Dit geweldige programma kan zelfs bestanden herkennen die helemaal geen tags hebben omdat het naar de muzikale inhoud kijkt en deze vergelijkt met een online database. Picard is via plugins zelfs in staat om allerlei nuttige informatie te achterhalen zoals toonsoort en tempo; prettig voor zowel dj’s als liefhebbers van klassieke muziek.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.