Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Het onophoudelijk naar een schermpje turen is allang geen zonde meer die exclusief door jongeren wordt begaan; we hebben al meerdere dames en heren op meer gevorderde leeftijd op deze onhebbelijkheid betrapt. Wie toch eens wil proberen om met de (klein)kinderen iets anders te doen, kan zich wijden aan de ouderwetse maar zeer onderhoudende papiervouwkunst. En dan hebben we het niet over de Japanse variant origami maar over het vouwen van regelmatige veelvlakken die door hun geometrische strengheid een soort ruimtelijke variant op de muziek van Bach zijn. Je vindt ze in groten getale op www.korthalsaltes.com. Hier vind je niet alleen de bekende eenvoudige vormen zoals kubussen of piramides maar ook exoten zoals de rhombicuboctaëder of de afgeknotte icosaëder. Dat klinkt ingewikkelder dan het is want die laatste kennen wij allemaal als … voetbal.

Van elk model is een pdf-bestand beschikbaar dat direct geprint, geknipt en gelijmd kan worden en voor het maken van veel modellen is er een YouTube-clip met een demonstratie. De avonden zijn nog lang genoeg om een leuke verzameling bij elkaar te knutselen.

©PXimport

Tip 2: Muzikaal meeliften

Wie muziek maakt en bekende nummers wil (mee)spelen is altijd op zoek naar de juiste akkoorden want zelfs mensen die er voor doorgeleerd hebben pikken die lang niet altijd zomaar even op. Er zijn daarvoor gelukkig heel wat oplossingen, bijvoorbeeld in de vorm van sites waar van allerlei nummers de akkoorden in tekstvorm te vinden zijn. Vaak zijn die akkoorden uitgezocht door hobbyisten en kun je gratis de vruchten van hun arbeid plukken.

Door de jaren heen zijn er echter ook steeds meer programma’s, apps en online-diensten gekomen die nummers kunnen analyseren en zo de computer de akkoorden laten uitpluizen. Een van die diensten is Chordify. Weliswaar is Chordify een commercieel platform maar een voldoende groot deel ervan is voor iedereen gratis toegankelijk.

In het zoekvak kun je titel en artiest opgeven en van een gigantische collectie tovert Chordify vervolgens de akkoorden én een YouTube-clip tevoorschijn zodat je bij het lezen van de akkoorden (voor piano, ukelele en gitaar) meteen kunt meeluisteren.

Chordify geeft alleen drieklanken en zelf muziek uploaden, tempo of toonsoort wijzigen kan alleen in de betaalversie.

©PXimport

Tip 03: Beeld & Geluid

De vrije markt is een mooi instituut omdat concurrentie een drijvende kracht is achter veel vooruitgang. Het is echter ook een enorme bron van verspilling. Een mooi voorbeeld daarvan vormt de manier waarop de pc audio- en videobestanden verwerkt. Deze zijn allemaal op een of andere manier gecomprimeerd en/of gecodeerd en moeten voor het afspelen gedecodeerd worden. Geen probleem, zou je denken, maar er zijn nogal wat formaten in omloop terwijl logischerwijs een handvol zou moeten volstaan. Maar ja, allerlei bedrijven hebben zo hun eigen formaten die – vinden ze - nog beter zijn dan die van de concurrent, en de gebruiker zit er maar mee. Die moet namelijk zorgen dat zijn pc al die formaten kan afspelen. Soms lukt dat niet optimaal of zelfs helemaal niet. Dan is de K-Lite Codec Tweak Tool een handige hulp (voor ervaren gebruikers). De tool maakt onderdeel uit van de bekende codecbundel van K-Lite maar is dus ook los te downloaden voor wie die bundel niet gebruikt. De Tweak Tool spoort problemen op en stelt je in staat allerlei voorkeuren met betrekking tot codecs in te stellen.

Tip 04: Smakelijk!

Het wemelt op tv van de kook- en bakprogramma’s en ook Michelin-sterren en andere culinaire hitlijsten kunnen zich verheugen in een ruime belangstelling. En dan zijn er natuurlijk nog al die websites met recepten en al die apps die je de kostelijkste gerechten voorschotelen. Kunnen kiezen uit miljoenen recepten is natuurlijk mooi maar je zult al snel merken dat je door de bonen de bos uien niet meer ziet. Een gemiddeld mens eet namelijk doorgaans een beperkt aantal vaste favorieten. Een ouderwetse receptendatabase die desnoods langzaam groeit en gewoon op de eigen pc bewaard wordt is dan ook wel zo handig. Carta is zo’n database. Het programma is al wat ouder en daardoor lekker compact. En … ondanks de leeftijd doet het alles wat we mogen verwachten. Zo kun je zoeken op basis van naam of ingrediënt en filteren op criteria zoals gang, soort gerecht of nationaliteit. Daarnaast kun je speciaal zoeken naar snelle of lichte gerechten. En natuurlijk kun je je eigen favorieten toevoegen. De beperkte meegeleverde recepten-database kan volop worden aangevuld met de kookboekjes op de website van het programma en van databases elders op internet.

©PXimport

Tip 05: Het Proces

Al zo lang als Windows bestaat kennen we het onderdeel Taakbeheer waarmee je kunt nagaan welke processen actief zijn en waarmee je ze desgewenst hardhandig kunt stoppen. Door de jaren heen is het onderdeel nog flink uitgebreid en zo kunnen we in Windows 10 onder andere ook zien welke toepassingen tegelijk met Windows zijn gestart, welke gebruikers zijn ingelogd en welke programma’s ons systeem het meest belast hebben. Prachtig, maar gevorderde gebruikers willen soms nog net iets meer en dat is te vinden in het eveneens door Microsoft verspreide Process Explorer dat zelfs is in te stellen als alternatief voor Taakbeheer en dan dus via Ctrl+Alt+Delete toegankelijk wordt.

Process Explorer toont alle actieve processen waarbij via kleuren onderscheid wordt gemaakt tussen systeem- en gebruikersprocessen. Standaard toont het programma een handvol kolommen met informatie maar je kunt uit tientallen kiezen, al naar gelang het soort informatie dat je zoekt. Favoriete kolomconfiguraties kun je ook opslaan.

Een zoekfunctie helpt bij het opsporen van de boosdoener wanneer je een bestand of map niet kunt wissen en een draadkruis om processen bij een venster op te sporen. En da’s nog maar het begin.

©PXimport

Tip 06: Wisadvies

Een mooie functie van het elders op deze pagina’s besproken Process Explorer is de mogelijkheid om een proces naar de dienst Virustotal te sturen om het daar door tientallen virusscanners te laten besnuffelen. Als die het sein ‘veilig’ geven, wil dat echter nog niet zeggen dat je het bijbehorende programma ook op je pc wilt hebben. Regelmatig installeren bedrijven ongevraagd componenten die je niet per se nodig hebt en soms liften ze mee met programma’s die je zelf installeert. Om op een andere manier zicht te krijgen op wat er nu allemaal in je pc actief is, is er de handige dienst Should I Remove It. Van deze dienst bestaat ook een bijbehorend programma maar dat is wanneer we dit schrijven tijdelijk niet beschikbaar in de EU omdat men de software moet aanpassen aan nieuwe privacy-richtlijnen. De bijbehorende website is echter ook voor ons nog gewoon bruikbaar en daar kun je de naam van allerlei programma’s opgeven. Als de dienst het programma kent dan krijg je een groot aantal statistieken te zien (zoals een gebruikerswaardering en hoeveel mensen het programma hielden) en nuttige technische gegevens zoals versienummers en geïnstalleerde bestanden.

©PXimport

Tip 07: Wakend oog

Er zijn situaties waarin zeer ervaren gebruikers nog meer inzicht in de werking van het systeem willen hebben dan het hiervoor besproken Process Exlorer biedt. Wanneer je bijvoorbeeld heel veel netwerk-activiteit ziet die je niet kunt verklaren of je processor of harde schijf krijgen het ineens heel druk, dan wil je soms het naadje van de kous weten. Als er één programma is dat dat naadje haarfijn weet te vinden, dan is het wel Process Monitor, ook van Microsoft.

Process Monitor is een soort levend logboek waarin zo ongeveer elke systeemgebeurtenis valt terug te zien. Zo kun je in detail zien wat er in het register gebeurt, welke bestanden worden geopend of benaderd, hoeveel netwerkverkeer er plaatsvindt en met welke tegenpartij en wat elk proces precies doet. Omdat het bij dit alles om onnoemelijk veel gebeurtenissen gaat, kun je de getoonde gegevens op allerlei manieren filteren of criteria opgeven die Process Monitor in de gaten moet houden. Veel van die instellingen kun je opslaan voor later hergebruik. Zo ontrafel je zelfs de meest raadselachtige systeemgebeurtenissen.

©PXimport

Tip 08: En… Start!

Er bestaan heel wat programmaatjes die je kunnen vertellen wat er automatisch opstart met Windows maar meestal hebben we het dan alleen over programma’s en Windows-services. Maar er start natuurlijk nog heel wat meer wanneer je de pc aanzet, denk bijvoorbeeld aan stuurprogramma’s en toevoegingen aan het contextmenu van Verkenner. Wie ook daar zicht op wil krijgen kan opnieuw terecht bij Microsoft met het handige Autoruns. We hebben dit programma een moeilijkheid van 3 sterren gegeven omdat je de opstart-items kunt aanpassen wanneer je het programma als administrator uitvoert maar doe je dat niet dan is het gebruik zonder risico omdat je geen wijzigingen kunt aanbrengen.

Autoruns geeft je de mogelijkheid om items te laten controleren door Virustotal en laat zien of onderdelen voorzien zijn van een geverifieerd veiligheidscertificaat. Ook kun je namen online opzoeken. Onderdelen zonder certificaat zijn roze gekleurd (wat niet betekent dat ze per se gevaarlijk zijn). Ook opstart-items die niet meer aanwezig zijn springen meteen in het oog want die zijn geel gekleurd.

Alle opstart-items zijn verdeeld in categorieën zodat je snel kunt vinden wat je zoekt.

Tip 09: Levendig

Neem een rooster waarin elk vakje aan of uit kan staan. Heeft een vakje dat aan is minder dan twee of meer dan drie buren dan gaat het uit. Heeft het precies twee of drie buren dan blijft het aan. Een vakje dat uit is en drie buren heeft die aan zijn gaat zelf ook aan. Ziedaar de vier eenvoudige regels van Game of Life dat wiskundige John Conway eind jaren ‘60 bedacht. Hij kon toen onmogelijk vermoeden dat zijn speeltje de geboorte van een tak van wetenschap zou inluiden. Deze eenvoudige regels blijken namelijk zeer complex gedrag te kunnen opleveren. Zo complex dat zelfs elke computer ermee kan worden gesimuleerd. Zoals dat meestal gaat gingen mensen ook experimenteren met andere regels en zo ontstond een scala aan mogelijkheden en die zijn vrijwel allemaal vertegenwoordigd in het programma Golly. Hierin kun je zien wat er met je zelfbedachte patronen gebeurt als gevolg van allerlei regels. Sterven de cellen uit? Worden het er oneindig veel? Experimenteer en verbaas je over de levendige en vaak fraaie patronen die ontstaan en over het rooster krioelen.

©PXimport

Tip 10: Snel-weg

Via de functie Apps of Programma’s en Onderdelen van Windows kun je elk geïnstalleerd programma ook weer verwijderen. Veel programma’s hebben daarnaast in het startmenu hun eigen rechtstreekse link naar hun eigen uninstall-programmaatje. Dat zijn echter wel omwegen want het zou logischer zijn als je gewoon in het contextmenu van een pictogram zou kunnen kiezen om het bijbehorende programma te verwijderen. Vreemd genoeg heeft Microsoft het nooit nodig gevonden om zo’n optie toe te voegen. Maar geen nood; Leizersoft deed het wel en schonk ons het gratis Menu Uninstaller Ultra. Da’s een hele mond vol voor iets heel simpels. Na installatie van dit programma is er een nieuw item verschenen in het contextmenu dat – je raadt het al – Uninstall heet en alleen verschijnt bij pictogrammen die naar een programma verwijzen. Kies je dit dan opent Uninstaller Ultra en kun je met één muisklik de standaard-verwijderprocedure van de gekozen toepassing starten.

Let op: Menu Uninstaller Ultra biedt dus dezelfde verwijdering als Windows en bevat geen functies om achtergebleven bestanden of registerverwijzingen op te ruimen.

©PXimport

Tip 11: Met z’n allen

Veel fotobewerkers zijn bedoeld om één afbeelding tegelijk op te lappen. Als ze al mogelijkheden bieden om bijvoorbeeld alle plaatjes in een map te verwerken dan vergen die vaak de nodige studie. Zo niet bij het kinderlijk eenvoudige Photopus. Dit programma lust een groot aantal beeldformaten (met uitzondering van png, pdf en raw die alleen door de Pro-versie worden ondersteund) en daar kun je een breed scala aan bewerkingen op loslaten. De werkwijze in Photopus is zeer rechttoe-rechtaan. Je kiest een map met foto’s of een aantal losse afbeeldingen en voegt vervolgens bewerkingen toe. Dat kunnen technische bewerkingen zijn zoals het aanpassen van contrast en helderheid of het roteren, spiegelen of bijsnijden van een plaatje. Photopus heeft echter ook een heleboel filters aan boord, bijvoorbeeld om foto’s om te zetten naar zwartwit of sepia, om maar enkele van de meer nuttige te noemen. Je kunt zo veel bewerkingen toevoegen als je maar wilt. Vervolgens geef je op of foto’s eventueel verkleind moeten worden en waar ze moeten worden opgeslagen en kan Photopus de klus starten. Helaas zit het toevoegen van een watermerk niet in de gratis versie.

©PXimport

Tip 12: Gelabeld

Niets zo vervelend als een riante muziekcollectie die niet goed getagd is. Hoe vind je daarin je weg? Programma’s om bestanden van de juiste informatie te voorzien zijn er volop maar ze werken vaak slechts op cd-niveau en herkennen dus alleen complete albums, vaak aan de hand van een controlegetal (checksum). MusicBrainz Picard gaat veel verder. Dit geweldige programma kan zelfs bestanden herkennen die helemaal geen tags hebben omdat het naar de muzikale inhoud kijkt en deze vergelijkt met een online database. Picard is via plugins zelfs in staat om allerlei nuttige informatie te achterhalen zoals toonsoort en tempo; prettig voor zowel dj’s als liefhebbers van klassieke muziek.

©PXimport

Gevaarlijk?

©PXimport

Niet te snel klikken

©PXimport

Als er één plek in huis is waar stof zich graag verzamelt, dan is het wel op de luxaflex. En hangen ze in de keuken, dan worden ze niet alleen stoffig, maar ook nog eens vettig. Gelukkig hoef je niet uren te schrobben om ze weer schoon te krijgen: met de tips uit dit artikel zijn ze zo weer blinkend schoon.

Luxaflex schoon? Lees dan: De 5 beste tips om snel en simpel je ramen te lappen

Regelmatig doen: even afstoffen

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Een plumeau of microvezeldoek werkt prima. Draai de lamellen open zodat je overal bij kunt en werk van boven naar beneden. Een oude sok over je hand schuiven is een handige manier om elke lamel afzonderlijk schoon te vegen.

Wil je tijd besparen?* Gebruik dan een speciale lamellenborstel. Hiermee kun je in één beweging meerdere lamellen tegelijk afnemen. Druk niet te hard, om beschadigingen te voorkomen. Stofzuigen kan ook, maar gebruik dan een meubelmondstuk op de laagste stand en ondersteun de luxaflex met je andere hand.

* Wie niet eigenlijk...?

©africaimages.com (Olga Yastremsk

Als stoffen alleen niet meer genoeg is, moet je een stapje verder gaan. Hoe je dat doet, hangt af van het materiaal waarvan de luxaflex gemaakt zijn.

Grondig schoonmaken: aluminium en kunststof

Gebruik het bad…

Haal de luxaflex voorzichtig uit het kozijn en leg in een bad met lauwwarm water en een scheutje allesreiniger. Laat kort weken en veeg de lamellen schoon met een zachte spons. Spoel goed af en laat de luxaflex hangend drogen. Zorg ervoor dat metalen onderdelen niet te lang nat blijven om roestvorming te voorkomen en droog aluminium luxaflex direct af om oxidatie te vermijden.

…of de douche

Als de luxaflex te groot is voor een bad, kan afspoelen in de douche een alternatief zijn. Gebruik een plantenspuit met een sopje voor hardnekkige vlekken en spoel daarna grondig af. Let op dat kunststof koorden niet te nat worden (want dan kunnen ze hun stevigheid verliezen of verkleuren). Laat goed drogen en ventileer de ruimte goed om schimmelvorming te voorkomen.

Met stoom

Soms is weken in bad of afspoelen in de douche geen optie. Een stoomreiniger kan dan uitkomst bieden, vooral bij aluminium en kunststof luxaflex. Gebruik de stoom op lage stand en houd voldoende afstand om schade te voorkomen. Een andere methode is een sopje met een plantenspuit op de luxaflex vernevelen en daarna droogwrijven met een microvezeldoek.

Grondig schoonmaken: houten luxaflex

Hout is gevoelig voor vocht, dus in bad leggen of onder de douche afspoelen is geen goed idee. Gebruik een licht vochtige doek met een mild schoonmaakmiddel en test nieuwe middelen altijd eerst op een onopvallende plek. Je kunt ook speciale houtzeep gebruiken. Doe dat wel met mate en kies bij voorkeur een variant die geen vettig laagje achterlaat, omdat sommige houtzepen een dun laagje vormen dat stof kan aantrekken.

Je kunt ook een doek met een klein beetje afwasmiddel gebruiken, maar zorg dat deze nauwelijks vochtig is. Droog de lamellen direct na met een schone doek om watervlekken te voorkomen. Behandel ze eventueel met een verzorgende houtolie of was, maar alleen als het materiaal daar geschikt voor is. Laat ze na behandeling open drogen en voorkom direct zonlicht om kromtrekken en verkleuring te vermijden.

©Rafael Ben-Ari

Bedieningskoorden schoonmaken

De koorden van luxaflex worden vaak vergeten bij het schoonmaken, maar kunnen door stof en vet behoorlijk groezelig worden. Wikkel een vochtige doek met mild schoonmaakmiddel om het koord en trek het koord er voorzichtig doorheen. Herhaal indien nodig en laat goed drogen.

Luxaflex langer mooi houden

Regelmatig afstoffen voorkomt dat vuil zich ophoopt. Maak ze in keukens vaker schoon. Vermijd overmatig watergebruik, vooral bij houten luxaflex. Laat ze open drogen na een schoonmaakbeurt en houd ze, als je ze niet gebruikt, opgetrokken om stofophoping te verminderen. Zo blijven je luxaflex langer mooi en schoon.

Misschien heb je er wel een: een beveiligingscamera of videodeurbel waarmee je je woning via een online-verbinding in de gaten kunt houden. Dat kan handig zijn, maar er zijn ook privacyrisico's. Als je niet voorzichtig bent, kunnen onbevoegden namelijk toegang krijgen tot jouw camerabeelden. In dit artikel geven we wat tips om dat te voorkomen.

Kies een betrouwbaar merk

Er zijn natuurlijk heel veel soorten beveiligingscamera's voor consumenten, maar de privacyrisico's die wij bespreken spelen zich vooral af bij videodeurbellen en zogenoemde IP-camera's. Deze hebben als overeenkomst dat ze de opgenomen beelden online opslaan, zodat je via een website of app altijd toegang hebt tot de camerafeeds.

Mocht je op zoek zijn naar zo'n apparaat, zorg er dan voor dat het merk betrouwbaar en privacyvriendelijk is. Zo adviseren experts om op te passen met Chinese merken als Dahua en Hikvision, en Chinese smarthomeplatformen als Tuya (waar onder meer de camera's van Action, Woox en Marmitex gebruik van maken). Hoewel het niet is bewezen, is het goed mogelijk dat de software een achterdeurtje bevat waardoor de fabrikant met de beelden kan meekijken. De lokale wetgeving dwingt fabrikanten namelijk om data te verzamelen en af te staan aan de overheid.

Ook andere bekende merken hebben in het verleden te maken gehad met beveiligingsproblemen. Zo belandden in 2019 duizenden inloggegevens van Ring-klanten op het darkweb en hadden Amazon-medewerkers jarenlang toegang tot de camerafeeds. Verder kwam Wyze vorig jaar in opspraak doordat sommige klanten ineens de camerabeelden van anderen in hun app te zien kregen.

De LSC Smart Connect-beveiligingscamera van de Action maakt gebruik van Chinese software.

Stel een eigen wachtwoord in

Het klinkt misschien als een open deur, maar het niet instellen van een eigen wachtwoord is de meest voorkomende oorzaak waardoor onbevoegden kunnen meekijken met camerabeelden. Veel fabrikanten leveren hun camera’s met een standaardgebruikersnaam en -wachtwoord, zoals 'admin' of '1234'. Er bestaan zelfs complete websites waarop lijsten circuleren met de standaardinloggegevens van tientallen cameramerken.

Hoewel het niet legaal is, kunnen pottenkijkers zo met wat trial-and-error relatief makkelijk toegang krijgen tot camerabeelden. Er zijn zelfs websites die deze onbeveiligde feeds verzamelen en openbaar op hun website plaatsen. Een bekend voorbeeld hiervan is Insecam, die hier in 2014 wereldwijd het nieuws mee haalde.

Na alle ophef heeft die website alle privacy-schendende streams van bijvoorbeeld deurbelcamera's of webcams in woningen verwijderd, maar er zijn nog andere plekken online waarop zulke beelden wél te zien zijn. Toegegeven, deze websites zijn niet makkelijk te vinden (het delen van deze beelden is immers illegaal), maar als je een beetje weet waar je moet zoeken, kom je ze zeker tegen.

Er zijn gelukkig steeds meer camerafabrikanten die klanten verplichten een uniek wachtwoord te gebruiken, waaronder Panasonic, maar als dat niet het geval is, is het dus ten zeerste aan te raden om meteen een nieuw wachtwoord te verzinnen en (mits die mogelijkheid er is) tweestapsverificatie te activeren.

Insecam stond tien jaar geleden vol met links naar onbeveiligde webcams.

Voorkom hacks

Hoewel het veel minder vaak voorkomt, is het mogelijk om beveiligingscamera's te 'hacken' en op die manier bij de beelden te komen. Voor sommige IP-camera's moet je namelijk bepaalde TCP-poorten op je router/modem openzetten, zoals 80 of 443, om van buitenaf met deze camera's te kunnen verbinden.

Als je dat handmatig (en zorgvuldig) doet, hoeft dat geen probleem te zijn. Het wordt pas echt gevaarlijk als je de camera deze poorten zelfstandig laat openzetten via uPnP (Universal Plug and Play). Deze functie vereist geen enkele vorm van authenticatie. Onbevoegden kunnen met malware daardoor eenvoudig allerlei poorten openen. Je kunt dus beter ver uit de buurt van uPNP blijven.

Zorg er tot slot ook voor dat je de firmware van de camera regelmatig bijwerkt, voor het geval er een kritieke kwetsbaarheid is gedicht. Malware als Mirai heeft in het verleden veel schade aangericht door kwetsbaarheden van slecht beveiligde camera's te misbruiken. Het is daarom ook een risico om je camera's en deurbellen met het internet te (laten) verbinden als de fabrikant geen updates meer uitbrengt.