VPN wordt steeds populairder. Niet alleen voorkom je dat iemand ziet wat je precies online doet, ze doen ook uitstekend dienst om blokkades van bijvoorbeeld Netflix of Hulu te omzeilen. We hebben een selectie gemaakt van 9 populaire VPN-diensten en getest hoe goed ze eigenlijk zijn.

Het gebruik van een VPN (Virtual Private Network) kent verschillende voordelen. Oorspronkelijk werden VPN-verbindingen vooral gebruikt om de uitwisseling van gegevens te beveiligen. Alle pakketjes worden versleuteld aan de ene zijde en ontsleuteld aan de andere zijde, zodat de gegevens waardeloos zijn als iemand de verbinding kan afluisteren. Dat blijft ideaal voor bedrijfskritische toepassingen. Lees ook: Wat is VPN?

Tegenwoordig is het ook voor particulieren onmisbaar aan het worden om aan het meeglurende oog van diverse instanties en diensten te ontsnappen. En dan hoef je niet eens iets heel geheimzinnigs of staatsgevaarlijks te doen. Vrijwel permanent een VPN-dienst draaien is een prima manier om onnodig gluren te voorkomen.

Hoe werkt het?

Een applicatie, bijvoorbeeld een webbrowser, wil gegevens verzenden of ontvangen via het netwerk. Deze worden niet via je standaard netwerkadapter verstuurd, maar aangeleverd aan een virtuele netwerkadapter, die de gegevens eerst naar bijvoorbeeld de OpenVPN-software stuurt. Daar worden de gegevens versleuteld, voorzien van een nieuw afleveradres en vervolgens via de virtuele adapter doorgestuurd naar de échte netwerkadapter. Via je internetrouter wordt het versleutelde verkeer naar je internetprovider gestuurd, die de pakketjes data via het internet aflevert op de eindbestemming - in dit geval de VPN-provider. Deze ontcijfert de data en stuurt deze naar de eindbestemming.

Geo-blokkades

Ook zijn er diensten die gebruikmaken van geo-blokkades. Bijvoorbeeld streamingdiensten als Netflix of Hulu. Deze diensten stemmen hun aanbod af op de regio waar gebruikers zich bevinden. Dat heeft enerzijds te maken met auteursrechten op de films en series die aangeboden worden, maar het is ook een beproefd middel om de promotie van de content af te stemmen op de gebruikersgroep. Een VPN kan helpen om dergelijke blokkades te omzeilen, omdat je computer het IP-adres meekrijgt van het zogenaamde VPN-endpoint. Dit noemt men ook wel de exit node.

Bevindt dat zich bijvoorbeeld in de Verenigde Staten, dan ben je zichtbaar via een IP-adres in Amerika. Alle VPN-diensten bieden gebruikers de mogelijkheid om zelf te bepalen via welke server ze zichtbaar zijn op internet. Op die manier kunnen lokale televisiezenders zoals BBC via de iPlayer worden bekeken. Daarnaast bieden de VPN-providers alternatieve DNS-servers aan. Deze DNS-servers vertalen computernamen naar IP-adressen en hun werking is afhankelijk van het gebied waarin ze zich bevinden.

Techniek

Vanuit technisch perspectief werken bijna alle VPN-diensten met dezelfde VPN-technieken. Het gaat dan om het protocol waarmee de data versleuteld worden en het systeem waarmee de gegevens over het internet verstuurd worden. In de praktijk is de standaard OpenVPN, een opensource protocol waar verschillende software voor bestaat. Andere populaire protocollen zijn PPTP en IPSEC. De eerste is een wat verouderd protocol dat niet veel bescherming biedt tegen afluisteren, maar wel erg efficiënt werkt en breed ondersteund wordt. De tweede wordt vooral voor bedrijfsnetwerken gebruikt en kan verschillende encryptiesystemen hanteren, zodat de gegevens betrouwbaar worden versleuteld. Het is minder geschikt voor thuisgebruik.

We troffen bij een aantal providers de mogelijkheid aan om het verkeer dubbel te versleutelen. Nu lijkt dat niet zo praktisch, maar het is een efficiënte manier om te voorkomen dat firewalls kunnen detecteren dat een VPN-verbinding is opgebouwd. Dat is handig als een internetverbinding beperkt wordt door een firewall of als er reden is om aan te nemen dat het verkeer gefilterd wordt, iets dat in sommige landen wordt gebruikt om te voorkomen dat het gehele internet bereikbaar is.

De test

In onze test hebben we een selectie gemaakt van de populairste VPN-providers. Omdat er allerlei redenen kunnen zijn om een VPN te gebruiken, hebben we tijdens de selectie gelet op VPN-providers die verschillende protocollen ondersteunen. Bovendien moeten ze minimaal servers in Nederland en de Verenigde Staten hebben, want dat zijn de gebieden waar de meeste gebruikers naar zoeken. Tijdens de test hebben we gelet op de technische implementatie, de gebruikte software, de eenvoud van installatie en natuurlijk de beveiliging. Omdat de meeste providers met dezelfde technologie werken, zien we daar trouwens slechts kleine verschillen. Ten slotte hebben we de prestatie getoetst door een verbinding te testen via een normale internetverbinding én we zijn het datacenter in gedoken om de totale capaciteit door te meten met behulp van supersnelle internetverbindingen.

©PXimport

Alle losse oordelen van de verschillende providers vind je in de tabel.

Wie luistert er mee?

Eén van de belangrijkste argumenten om een VPN te gebruiken, is de angst dat iemand meekijkt met jouw verrichtingen op internet. Door alle onthullingen van WikiLeaks en Edward Snowden zijn mensen zich bewust geworden van de mogelijkheden van opsporingsdiensten en natuurlijk proberen ze zich daartegen te beschermen. Daarom schermen alle VPN-providers met hun 'no logging'-beleid, zodat de overheid nooit kan zien welke gegevens je allemaal hebt opgevraagd. Dat klinkt mooi, maar wat er daadwerkelijk wordt opgeslagen, ziet natuurlijk niemand en kun je niet controleren. Check daarom de voorwaarden voor het gebruik van de VPN-verbinding goed. Hier staat meestal beschreven wat het beleid is wanneer overheidsdiensten jouw gegevens opvragen.

Pas op met betalen

Vrijwel alle diensten kun je eenvoudig betalen met creditcard of PayPal. Let op dat je vaak een automatische betaalrelatie aangaat. Als je niet opzegt, wordt iedere maand het contract verlengd en het maandbedrag afgeschreven. Gelukkig kun je dit bij elke dienst maandelijks opzeggen maar je moet dat wel zelf doen.

Hoe we hebben getest

Het testen van VPN-verbindingen is een flink karwei. We hebben daarom naar een aantal verschillende factoren gekeken in onze weging. Allereerst is de gebruikerservaring erg belangrijk. We hebben daarom alle clients geïnstalleerd en uitgetest. Onder de motorkap werken ze allemaal hetzelfde, maar de één is intuïtiever dan de andere. Daarnaast hebben we gekeken naar de performance. Via beschikbare tooling hebben we bandbreedte-tests gedaan tussen een server op internet en een client-pc. Deze test hebben we uitgevoerd op een gewone kabelaansluiting én in het datacenter van Redbee in Amsterdam. Daar hebben we de beschikking over een 1Gbit-aansluiting en kunnen we dus ook zien hoe de dienst presteert als er behoorlijk wat bandbreedte wordt gevraagd. Ten slotte hebben we gekeken naar de gebruikte technieken en de achterliggende bedrijfsinformatie. Niet alle geteste diensten hebben we ook uitvoeriger besproken, hieronder vind je de meest interessante of afwijkende VPN-diensten.

1. AirVPN

AirVPN heeft een dominante positie in het landschap van beveiligde verbindingen. Op internet barst het van de lovende recensies en dat heeft vooral te maken met de compleetheid van de dienstverlening. AirVPN heeft zijn eigen software voor Linux, Mac en Windows, maar ook andere platformen worden ondersteund omdat daarvoor OpenVPN-software beschikbaar is. Zo zijn er clients voor Android, iOS en is het zelfs mogelijk om de VPN-software te installeren op een aantal internetrouters. Je moet hiervoor de firmware in je router aanpassen, maar vanaf dat moment zijn álle aangesloten computers beveiligd.

AirVPN ondersteunt niet alleen de gebruikelijke OpenVPN-connectie, het is ook nog mogelijk om OpenVPN te gebruiken via een ánder encryptieprotocol, SSH of SSL. De theorie hierachter is dat de dubbele encryptielaag zorgt voor bescherming tegen DPI (Deep Packet Inspection, een techniek die sommige overheden gebruiken om zelfs het versleutelde verkeer af te luisteren).

Eén van de mogelijkheden van AirVPN is het instellen van 'remote port forwarding'. Hiermee kunnen andere gebruikers jouw computer bereiken. Het is een instelling die voor sommige protocollen handig is, bijvoorbeeld bittorrent. Zoek je een provider met een uitgebreide selectie clients of ben je op zoek naar oplossing die je in je internetrouter kunt programmeren, dan is AirVPN de beste keuze.

©PXimport

Gebruikers kunnen eenvoudig in de client selecteren welke server ze willen gebruiken.

2. BlackVPN

De mensen achter BlackVPN hebben in 2012 besloten om hun bedrijf te verhuizen uit de Verenigde Staten naar Hong Kong. Geïnspireerd door het werk van de oprichters van The Pirate Bay en de onthullingen van Edward Snowden, waren ze bang dat de Amerikaanse overheid regels zou opleggen voor het afluisteren van het verkeer. Door hun bedrijf te verhuizen naar Hong Kong, hopen ze dit soort regelgeving te ontlopen, want Hong Kong staat bekend als een voorvechter van de bescherming van privacy.

Voor het opzetten van een VPN via BlackVPN kan een gebruiker kiezen uit OpenVPN, IPSEC over L2TP en PPTP. De tweede optie is ingebouwd in Windows en OS X en daarmee eenvoudig te configureren. De ondersteuning voor PPTP is merkwaardig, want dat protocol kent een aantal veiligheidsrisico's, die je juist wilt ontlopen via de een VPN-verbinding. BlackVPN heeft géén eigen client, maar levert een gratis licentie op het uitstekende Viscosity. De website suggereert bovendien een goed aantal clients en heeft ook behoorlijke documentatie hoe deze in te stellen zijn. Een aardige extra die BlackVPN biedt is de VPN-router, een internetrouter die helemaal ingericht is om ál je internetverkeer door een VPN-verbinding te sturen. Daarmee voorkom je dat er software op je computer geïnstalleerd moet worden. De VPN-router is een Cisco E1550 met aangepaste firmware, je kunt hem via de website bestellen.

BlackVPN biedt pakketten tegen verschillende prijzen aan. Er zijn speciale pakketten voor gebruikers die alleen tv willen kijken, voor gebruikers die vooral op zoek zijn naar privacy, maar natuurlijk is er ook een 'Global'-pakket dat alle functionaliteit omvat. Ben je geïnteresseerd in de kant-en-klare router of wil je alleen betalen voor het streamen van content, dan is BlackVPN de moeite waard. Het is echter niet de goedkoopste uit de test en het ontbreken van een eigen client kan een bezwaar zijn.

©PXimport

De VPN-software van BlackVPN is gebaseerd op de opensource-client van TunnelBlick.

3. CactusVPN

CactusVPN is een bedrijf dat zich vooral richt op het omzeilen van geo-blokkades. Naast het aanbieden van VPN-diensten op basis van OpenVPN, biedt CactusVPN de zogenaamde SmartDNS-dienst aan. SmartDNS vervangt de DNS-instellingen op je computer, zodat het voor sommige sites lijkt alsof je computer zich in een ander land bevindt. SmartDNS kán in combinatie met een VPN gebruikt worden, maar qua functionaliteit werkt het ook zonder VPN. Het voordeel hiervan is dat er iets meer bandbreedte overblijft voor bijvoorbeeld video, maar de verbinding is dan natuurlijk niet versleuteld.

CactusVPN is te gebruiken met een standaard OpenVPN-client, maar het bedrijf heeft ook eigen software uitgebracht voor Mac, Windows, Android en iOS. Naast OpenVPN worden de meest gangbare VPN-protocollen ondersteund. CactusVPN heeft bovendien ondersteuning voor SoftEther, een alternatief voor OpenVPN dat het makkelijk maakt om een VPN op te zetten achter een verbinding waar alleen webverkeer wordt toegestaan.

Het bedrijf achter CactusVPN is geregistreerd in Moldavië. Niet direct een in het oog springende voorvechter van privacy en óók geen lid van de EU, maar de servers staan in vier verschillende landen opgesteld, waaronder in Nederland. CactusVPN is een van de goedkoopste providers uit de test, maar heeft ook een beperkt aantal gebieden waar servers staan. Zoek je de laagste prijs, dan is de dienst van CactusVPN de beste keuze.

4. CyberGhost

CyberGhost is gevestigd in Roemenië, onderdeel van de EU, en vooral gericht op een Europees publiek. Dat blijkt wel uit de locatie van de servers, want het merendeel van de servers bevindt zich in Europese datacenters, vooral in Nederland, Frankrijk en Duitsland.

De dienst is gratis als je de meegeleverde Mac- of Windows-software gebruikt. Sterker nog, het is niet eens nodig om je te registreren als gebruiker, zolang de gratis variant gebruikt wordt. Wil je een ander platform gebruiken of de keuze hebben tussen OpenVPN, L2TP en PPTP, dan moet er wel betaald gaan worden. Er zijn twee varianten: Premium staat je toe om met één apparaat te verbinden, terwijl je met Premium Plus met vijf computers of telefoons kunt werken. Als je wilt proberen of een VPN geschikt is voor jou, dan is de gratis toegang prima geschikt.

©PXimport

Eenmaal verbonden zie je in één oogopslag hoe je bekend bent op internet.

5. F-Secure Freedome

F-Secure is bij het grote publiek vooral bekend als een producent van antivirussoftware. In 2014 heeft het Finse bedrijf echter een aantal strategische keuzes gemaakt, waaronder het ontwikkelen van een bedrijfsonderdeel dat zich bezighoudt met de bescherming van privacy. Freedome is het VPN-product van F-Secure en het kenmerkt zich vooral door de brede ondersteuning over de verschillende platformen. Er is zelfs al een client beschikbaar voor de Apple Watch. Qua techniek is het vergelijkbaar met de andere providers.

In de client kun je malware en trackers blokkeren. Dat past bij de achtergrond van F-Secure en maakt Freedome de beste keuze als je geïnteresseerd bent in deze functies. F-Secure kent alleen jaarabonnementen. Gelukkig kun je het wel eerst veertien dagen uitproberen.

©PXimport

Freedome verloochent zijn afkomst niet: in de client kun je aangeven dat je tegen malware beschermd wilt worden.

6. IPVanish

IPVanish wordt in veel recensies als een van de betere VPN-diensten genoemd. Dat komt met name omdat ze veel servers hebben en een behoorlijke reputatie hebben als het gaat om snelheid en stabiliteit van het netwerk. Het bedrijf achter IPVanish is Amerikaans, maar logbestanden worden niet opgeslagen, waardoor er geen data op te vragen is door de overheid. IPVanish maakt gebruik van de standaard OpenVPN-protocollen. Een handige optie is de ondersteuning voor VOIP. Via IPVanish kun je op deze manier gebruikmaken van VOIP-providers die meerdere datacenters hebben en telkens tegen 'lokaal' tarief bellen. Er zijn clients voor Mac, Windows, iOS, Android en er is firmware beschikbaar om je internetrouter te laten verbinden met IPVanish.

Bel je veel via internet, dan is IPVanish een goede keuze. Let wel op de gebruiksvoorwaarden, die zijn nogal streng en verbieden je bijvoorbeeld om bittorrent te gebruiken.

©PXimport

In de software van Ipvarnish is een kaart ingebouwd, zodat je duidelijk kunt zien naar welke servers je kunt verbinden.

7. Private Internet Access

Private Internet Access (PIA) is een van de grootste aanbieders van VPN-verbindingen. Met een duizelingwekkende hoeveelheid servers, de teller staat nu op ruim 3100 servers, hebben gebruikers behoorlijke keuze aan servers. Omdat de servers zijn opgesteld in allerlei verschillende landen, is Private Internet Access vooral aantrekkelijk voor gebruikers die veel reizen of vaak verschillende geo-blokkades willen omzeilen. Private Internet Access biedt OpenVPN, L2TP en PPTP aan. Klanten kunnen hiermee hun eigen client gebruiken, maar PIA heeft ook een eigen client voor Mac, Windows, iOS en Android.

Het bedrijf achter PIA is gevestigd in de Verenigde Staten. De directeur van het bedrijf achter PIA is Andrew Lee en die naam kan bekend klinken, want het is tevens één van de oprichters van bitcoinbeurs Mt. Gox. Voor sommige gebruikers kan het land van vestiging een probleem lijken, want de Amerikaanse wet en regelgeving biedt de overheid behoorlijk wat middelen om mee te kijken met wat gebruikers precies doen. In de voorwaarden van PIA staat dan ook expliciet dat data wordt geleverd als de overheid daarom vraagt. PIA slaat echter naar eigen zeggen helemaal geen logbestanden op en daarmee kunnen ze voldoen aan de regelgeving door simpelweg niets op te leveren.

©PXimport

Een aantal providers biedt ook een client aan voor je tablet of mobiele telefoon. De client van Private Internet Access is eenvoudig in gebruik en handig als je wilt voorkomen dat anderen meeluisteren op een publiek draadloos netwerk.

8. PureVPN

De client van PureVPN behoort tot een van de mooiste en duidelijkste die we hebben gezien. In plaats van allerlei technische details, wordt de gebruiker een aantal eenvoudige keuzes voorgelegd voor het doel van de VPN-verbinding. Op basis daarvan wordt een profiel aangemaakt en een keuze gemaakt voor onderliggend protocol en een VPN-endpoint. Vreemd genoeg zit in de eenvoud meteen het belangrijkste risico: het onderliggend protocol dat standaard gekozen wordt, PPTP, gebruikt geen encryptie en is dus onveilig. In de client moet dus nog even een extra stap gezet worden om de verbinding te versleutelen. De Windows-client biedt deze opties, maar de client voor Mac is nogal beperkt. Zo wordt OpenVPN niet ondersteund in de PureVPN-client voor Mac, maar daar kun je natuurlijk wel een andere OpenVPN-client voor gebruiken.

Kies je graag voor een duidelijke en eenvoudige client, dan heeft PureVPN de beste papieren. Pas wel op met de standaardinstellingen, want deze bieden niet altijd de best denkbare bescherming.

©PXimport

De software van PureVPN loodst je met enkele simpele keuzes door de configuratie.

9. VyprVPN

VyprVPN is het VPN-product van Golden Frog. De oprichters zijn de mannen achter Giganews, een van de grootste Usenet-providers op het internet. VyprVPN werkt met OpenVPN en heeft zelf een protocol ontwikkeld, Chameleon, dat extra privacybescherming toevoegt. Het is een implementatie waarbij OpenVPN gecombineerd wordt met SSL, een techniek die we bij ook bij een aantal andere providers terug zagen komen.

VyprVPN heeft zelf clients geschreven voor Windows, OS X en iOS, maar ook firmware voor routers en een client voor televisies. Dat betekent dat je televisie, mits uitgerust met AndroidTV of OpenELEC, gebruik kan maken van VyprVPN. Op de website wordt ook gesuggereerd dat AppleTV ondersteund wordt, maar als we kijken naar de installatie-instructies gaat het hier simpelweg om een verbinding via je router: er is geen applicatie beschikbaar voor de AppleTV zelf.

Het netwerk van VyprVPN is opgebouwd uit 50 locaties en bestaat uit meer dan 700 servers. In bijna elk werelddeel staan wel servers, waardoor geo-blokkades eenvoudig te omzeilen zijn. VyprVPN biedt een gratis account aan met alle functionaliteit, maar beperkt dataverbruik. Betalende gebruikers krijgen ongelimiteerde toegang. Er zijn drie pakketten: ééntje met alleen ondersteuning voor PPTP, één voor toegang met alle technieken gelimiteerd tot twee apparaten en één voor drie apparaten. Er wordt veel gelogd en maar liefst dertig dagen lang.

Hoe hard mag het gaan?

De performance van een VPN-verbinding is erg onderhevig aan een grote set met condities. Niet alleen moeten de servers snel bereikbaar zijn en voldoende capaciteit hebben om de encryptie toe te passen, ook de bandbreedte naar je internetprovider en diens verbindingen met de VPN-provider zijn factoren om rekening mee te houden. Daarnaast is er een verschil in tijd: op sommige momenten is het piekdrukte, terwijl dit op andere momenten bijna niet speelt. In onze tests konden we de resultaten van de snelheid van een gewone verbinding (10 Mbit/s) vergelijken met de snelheid in een datacenter (1 Gbit/s). De resultaten zijn vergelijkbaar: met een snellere verbinding haalden we vergelijkbare resultaten ten opzichte van de extra bandbreedte. De belangrijkste beperking wordt dan de cpu van je computer: die moet immers al het verkeer versleutelen en ontsleutelen. Bij snelheden van 50 megabit per seconde of meer moet je computer echt gaan werken, alles daaronder moet met een fatsoenlijke processor zonder merkbaar verschil haalbaar zijn.

Conclusie

Of het nu gaat om bescherming tegen afluisteren, het omzeilen van een geo-blokkade of omdat je gewoon wilt spelen met techniek: VPN-verbindingen kunnen voor verschillende doelen worden ingezet. De achterliggende techniek is bijna overal hetzelfde, maar de uitwerking niet: sommige providers hebben eigen clients, anderen vragen je om de standaardclient te gebruiken. We hebben tijdens deze test zo veel mogelijk gekeken naar de gebruiksvriendelijkheid en de prestaties. AirVPN wint met een veelzijdig aanbod aan clients, een ruime keuze aan beschikbare servers en een vlekkeloze werking.

Ook al is het aantal servers beperkt, de lage prijs, de ondersteuning voor SoftEther en de standaard veilige installatie levert CactusVPN de Redactietip op. Ook Private Internet Access krijgt de Redactietip. Deze aanbieder biedt enorm veel service, een lage prijs en een hoge snelheid. Voor alle plus- en minpunten in het kort kijk je in de tabel. Zijn de andere providers dan slecht? Zeker niet. De belangrijkste conclusie is: voor een goede VPN-verbinding zonder gedoe met logging of andere nadelen hoef je gewoon niet meer dan 35-55 euro per jaar te betalen.

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.