ID.nl logo
De beste tips, trucs en tweaks voor Windows 10
© PXimport
Huis

De beste tips, trucs en tweaks voor Windows 10

Windows 10 bevindt zich nog in het previewstadium, maar het heeft al veel leuke nieuwe functies. Hier zijn een aantal van de handigste Windows 10-tweaks, -trucs en -tips die we gevonden hebben.

Diep graven in Windows 10

Ondanks het feit dat het nog steeds een redelijk vroege preview is, zit Windows 10 al vol met handige nieuwe functies, samen met nieuwe tips en trucs - en omdat het besturingssysteem nog gewoon een preview is, ontgrendelen een handjevol van deze trucs krachtige functionaliteit die voor alledaagse gebruikers verborgen zitten.

Andere maken het simpelweg mogelijk om een aantal van de nieuwe functies van Windows 10 naar smaak aan te passen. Hier zijn een aantal van de handigste Windows 10-tweaks, -trucs en -tips die we gevonden hebben. Wees gewaarschuwd: het kan dat sommige dingen die we hier noemen niet meer gelden naarmate het besturingssysteem verder evolueert.

Laat Cortana de oren spitsen

Met Windows 10 verschijnt Cortana eindelijk op de pc. Cortana neemt veel van de zoekfuncties van het besturingssysteem op zich, hoewel de eerste versie nog wat opgepoetst mag worden. (Daar zijn previews voor!) Maar ze luistert niet standaard naar je commando's.

©PXimport

Als je graag je pc zomaar gesproken commando's wilt geven, moet je Cortana openen door op het zoekveld in de taakbalk te klikken. Selecteer het optiemenu met de drie horizontale lijntjes in de linkerbovenhoek. Selecteer Settings voor de lijst en schakel de optie Let Cortana respond when you say 'Hey Cortana' in. Om dit te laten werken heb je natuurlijk een actieve microfoon nodig.

Terwijl je in de opties van Cortana aan het rondneuzen bent, kun je het Notebook-menu ingaan om precies aan te geven welke persoonlijke data de digitale assistent van Microsoft kan benaderen. Vergeet echter niet dat, net als bij Google Now, de effectiviteit van Cortana direct gerelateerd is aan hoeveel ze over je weet.

Probeer de aanraakvriendelijke Office-apps uit

Eerst het goede nieuws: de aanraakvriendelijke Office-apps zijn bijna klaar, in de vorm van universele apps voor Windows 10 apparaten in elke vorm en afmeting. Nu het betere nieuws: Microsoft heeft gratis bètapreviews gereleased van de aanraakvriendelijke Word-, Excel- en PowerPoint- apps voor Windows 10-testers.

©PXimport

Je zult ze echter niet tegenkomen in de stabiele Windows Store met de groene tegel. Je zult de grijze tegen van de bètaversie van de Windows Store-app moeten gebruiken om de Office-previews te kunnen downloaden.

Mail aanpassen

Windows 10 Preview build 10061 introduceerde gereviseerde Mail- en Calendar-apps en ze zijn geweldig vergeleken met het matige aanbod van Windows 8. Ze zijn supersnel, bevatten meer functies en ze zijn veel muisvriendelijker dan voorheen.

©PXimport

Beter nog, de nieuwe Mail-app bevat aanpassingsopties waarmee je de app een persoonlijk tintje kunt geven. Je kunt niet alleen de afbeelding in het previewpaneel kiezen, je kunt ook configureren hoe Mail zich gedraagt wanneer je een van de nieuwe swipegebaren op een bericht toepast.

Om te beginnen moet je op het tandwiel-icoontje in de linkeronderhoek van de app klikken en Opties selecteren. Voilà! Hier staan alle opties voor gebaren in het Quick Actions-gedeelte.

De Quick Access-weergave van de File Explorer uitschakelen

Wanneer je in Windows 10 de File Explorer opent, krijg je standaard een nieuwe Quick Access-weergave te zien met al je meest frequent gebruikte mappen en bestanden. Ik ben er zelf dol op, maar als je liever wilt dat de File Explorer standaard de This PC-weergave laat zien zoals in Windows 8, dan kan dat.

©PXimport

Open de File Explorer en selecteer View > Options in het lint. Er wordt vervolgens een Folder Options-venster geopend. Klik op het Open File Explorer-menu bovenaan en selecteer This PC. Klik op OK en klaar is Kees!

Geheime, krachtige nieuwe opdrachtregel-tools

Windows 10 zit vol met handige nieuwe opdrachtregel-functies, waaronder - halleluja - de mogelijkheid om binnen het opdrachtprompt te kopiëren en te plakken met Ctrl+C en Ctrl+V.

©PXimport

Om deze functies te activeren, open je het opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op de titelbalk en selecteer Properties. Je kunt de nieuwe functies vinden (en inschakelen) op het tabblad Experimental.

Opnieuw opstarten inplannen

Dit is geweldig. Als je updates hebt staan waarvoor je pc opnieuw moet worden opgestart, kun je met Windows 10 een specifiek tijdstip instellen waarop je dit wilt laten gebeuren. Eindelijk!

©PXimport

Ga naar het Start-menu en open de Settings optie. Ga vervolgens naar Updates and Recovery > Windows Update. Als er een update klaarstaat zul je links een optie zien staan waarmee je je reboot kunt inplannen nadat je de radioknop bij Select a restart time hebt geselecteerd.

Windows Updates via andere bronnen verkrijgen

Maar de upgrades van Windows Update zijn daarmee niet ten einde. Build 10041 - die midden maart gereleased werd - introduceerde een nieuwe optie waarmee je updates kunt downloaden door middel van peer-to-peer-technologie, in plaats van direct via Microsoft. Hierdoor kun je een belangrijke beveiligingspatch sneller kunt ontvangen wanneer iedereen de toegewijde servers van Microsoft aan het overbelasten is, of je kunt bandbreedte besparen in een huis dat vol met computers staat - download de patch eenmalig van Microsoft en deel deze met de andere pc's in je huishouden.

©PXimport

Om met de instelling aan de gang te gaan, ga je naar Settings > Update & Recovery > Windows Update > Advanced Options > Choose how you download updates. Standaard is Get updates from more than one place ingeschakeld en geconfigureerd om updates van PC's die op je lokale netwerk zitten te halen en van het internet.

Nieuwe sneltoetsen!

Windows 10 heeft een aantal nieuwe sneltoetsen gekregen, die allemaal gelinkt zijn aan nieuwe mogelijkheden binnen het vernieuwde besturingssysteem. Er zijn er veel meer dan we hier kunnen opnoemen, dus kijk eens naar PCWorld's guide to Windows 10's keyboardshortcuts voor meer informatie (Engels).

©PXimport

GodMode

De legendarische GodMode, een verborgen onderdeel voor Windows power users, keert terug in Windows 10. Net als voorheen wordt er wanneer je deze modus activeert een power user-menu onthuld, dat alle vertakte instellingen en configuratie opties op één locatie samenbrengt. Maak een map aan en noem deze GodMode.{ED7BA470-8E54-465E-825C-99712043E01C}.

©PXimport

Vergeet het puntje na "GodMode" niet. Je kunt bovendien het "GodMode"-gedeelte van de mapnaam veranderen als je liever een andere naam wilt.

Solitaire is terug!

Nadat het in Windows 8 naar de Windows Store verbannen werd, keert Solitaire in Windows 10 terug. Maar het kan lastig te vinden zijn.

©PXimport

Solitaire staat niet in het startmenu en het oude pad Start > Programs> Accessories > Games is in Windows 10 niet te vinden. Het zoeken naar Solitaire in het All Apps-gedeelte van het Start menu werpt ook geen vruchten af - maar dat komt doordat het spel officieel "Microsoft Solitaire Collection Preview" heet. Dat kun je wel terugvinden in All Apps, of zoek gewoon naar Solitaire. Het komt dan meteen tevoorschijn.

Veel plezier!

Openstaande vensters tussen virtuele desktops verplaatsen

Met virtuele desktops kun je je openstaande apps in aparte gebieden zetten - letterlijk meerdere gevirtualiseerde versies van de desktops van je pc. Je kunt eenvoudig wisselen tussen openstaande virtuele desktops door middel van Task View (de knop die op twee panelen lijkt die in de taakbalk over elkaar heen staan) of Windows+Tab, terwijl je met Alt+Tab kunt wisselen tussen openstaande apps op alle desktops. Er is ook een manier om een openstaande app van de ene virtuele desktop naar de andere te verplaatsen als je graag dingen verschuift.

©PXimport

Ga eerst naar de virtuele desktop die de app bevat die je naar een andere virtuele desktop wilt verplaatsen. Open vervolgens de Task View-interface. Klik de app die je wilt verplaatsen en sleep deze naar de gewenste virtuele desktop aan de onderkant van het scherm. Je kunt hem ook naar de +New Desktop optie in de rechteronderhoek slepen om een nieuwe virtuele desktop voor de app aan te maken.

SOS

Heb je iets in Windows 10 of één van je Microsoft-accounts kapotgemaakt? Geen zorgen - het is eenvoudig op te lossen.

©PXimport

Als je build 10061 of later draait, hoef je alleen maar naar de nieuwe Contact Support-app in het All Apps-menu te zoeken. Het kan je naar de meest relevante forums sturen om hulp te zoeken, of je kunt contact opnemen met een vertegenwoordiger van Microsoft's ondersteuningsdienst via online chat, of je kunt telefonisch contact opnemen als je een heel serieus probleem tegenkomt (maar als je momenteel probeert te bellen krijg je een foutmelding).

De auto enhance-functie van de Photos-app uitschakelen

De Photos-app van Windows 10 is herbouwd als een universele app die op verschillende types apparaten te gebruiken is. Er zitten nog veel bugs in, maar er is één functie die al opvalt: De app verbetert automatisch je foto's voor meer helderheid en impact.

©PXimport

Als je liever wilt dat Photos je foto's met rust laat, open de Settings van de app - gesymboliseerd door een tandwiel-icoontje in de linker kolom. Ga naar het Viewing & Editing-gedeelte en schakel de optie Automatically enhance my photos when they can be improved uit.

Maps offline

Nu we het toch over apps hebben, de vernieuwde universele Maps-app heeft, zoals alle plattegrond tools die de moeite waard zijn (en in tegenstelling tot de Windows 8 Maps-app) een offline functie. Klik op het Settings-icoontje in Maps en selecteer Download or update maps onder de kop Offline maps.

©PXimport

Je komt dan in de Settings-app terecht, waar je kunt selecteren welk continent en land je wilt downloaden voor offline gebruik. (Als je een kaart van de Verenigde Staten wilt downloaden moet je ook kiezen welke staat je nodig hebt.) Gelukkig laat Windows zien hoe groot de download zal zijn voordat je de kaarten binnenhaalt.

Je taakbalk opschonen

Twee opvallende functies van Windows 10 zijn de Cortana-zoekmachine integratie en nieuw toegevoegde virtuele desktop-ondersteuning - maar deze nemen een groot deel van je taakbalk in beslag. Als je beide niet wilt gebruiken (of als het niet erg vindt om de Windows+Tab-sneltoets te gebruiken om door virtuele desktops heen te bladeren) kun je deze schermruimte terugeisen.

©PXimport

Eerst moet je met de rechtermuisknop op een leeg deel van je taakbalk klikken. Er verschijnt een menu waarin je Show Task View kunt uitschakelen om het Taks View (virtuele desktop)-icoontje te verwijderen, terwijl het Ask me anything-veld van Cortana verdwijnt als je Search > Disabled selecteert.

Kameleon

Maar de aanpassingsmogelijkheden houden daar niet bij op. Vanaf build 10061 biedt Windows 10 meer controle over de kleur van je taakbalk, Startmenu en zoekveld.

©PXimport

Open het Startmenu en ga naar Settings > Personalization > Colors om van alles aan te passen. De optie Automatically pick a color from my background kiest automatisch een achtergrondkleur en past deze kleur toe op het Cortana-zoekveld en op de achtergrond van de icoontjes van openstaande apps. De optie Show color on taskbar and Start menu geeft de kleur weer op de taakbalk en het Startmenu, terwijl Make Start menu transparent - wat standaard is ingeschakeld - het subtiele doorschijnende effect verwijdert, waardoor het Startmenu en de taakbalk allebei helemaal doorzichtig worden.

De Tablet Mode inschakelen

De Continuum-functie van Windows 10, die op dynamische wijze van de traditionele desktop overgaat op de Metro-achtige interface wanneer je een aanraakscherm gebruikt, zou geactiveerd moeten worden wanneer je op een Windows-tablet of hybride apparaat een toetsenbord aansluit of verwijdert. Maar wat als je een standaard pc gebruikt en je gewoon dol bent op full-screen apps en liever het startscherm met alle Live Tiles gebruikt dan het gewone Startmenu?

©PXimport

Geen probleem! Activeer de Tablet Mode. Open het nieuwe Action Center van Windows 10 - het kleine icoontje in de systeembalk dat op een tekstballon uit een stripverhaal lijkt - en klik op de knop Tablet Mode. Alles zal van je desktop gehaald worden, behalve verspreide icoontjes voor de Startknop, Cortana en Task View. (Wil je dat je openstaande en vastgepinde apps op de taakbalk blijven staan? Dat kan met een optie in de instellingen van ze Tablet Mode, waarover we het straks zullen hebben.) Druk nu op de Start-knop om de full-screen apps en het startscherm te gebruiken.

De Tablet Mode aanpassen

Maar wat als je al die handenarbeid van de Tablet Mode niet wilt? Windows 10 zou op intelligente wijze tussen de twee moeten switchen als je een hybride apparaat gebruikt, maar je kunt ook aanpassen hoe het besturingssysteem met Continuum omgaat.

©PXimport

Zoek naar Tablet Mode en selecteer de Tablet Mode Settings-optie die er tevoorschijn komt. Hier kun je Windows vertellen of je de Tablet Mode überhaupt op dit apparaat wilt gebruiken. Zo ja, dan kun je aangeven hoe je de Tablet Mode-prompts wilt behandelen. Je kunt Windows ook vertellen om je openstaande en vastgepinde apps op de taakbalk te laten staan wanneer je de Tablet Mode gebruikt, net als...

Automatisch in de Tablet Mode opstarten

Dit kun je eigenlijk beter niet doen als je een pc gebruikt. Onze volgende truc behandelt een betere optie voor muisjockeys die graag het full-screen Startmenu gebruiken. Als je een Windows tablet met een scherm van minder dan 10 inch gebruikt, wordt deze standaard in de Tablet Mode opgestart.

©PXimport

Het Start menu uitbreiden tot full-screen

Als je het full-screen Startmenu er goed uit vindt zien, maar toch een muis gebruikt en de Metro-apps in vensters wilt gebruiken, maak je geen zorgen. Open gewoon het Startmenu en klik op de knop Expand Start in de rechterbovenhoek om het te zorgen dat telkens wanneer je op de Startknop klikt, het Startscherm van Windows 8 wordt nagebootst. De rest van de desktop blijft zich normaal gedragen.

©PXimport

Je kunt het Startmenu ook vergroten of verkleinen door op de randen aan de bovenkant of rechterkant te klikken en te slepen.

Je Start menu aanpassen

Vergeet ook niet oom het Startmenu naar je smaak aan te passen. Als de mix van de traditionele interface met de Live Tiles je aanspreekt, kun je de dimensies van een tegel aanpassen door met de rechtermuisknop op de tegel te klikken en Resize te kiezen - net als op het startscherm van Windows 8.

©PXimport

Of als je een bloedhekel aan Live Tiles en de Metro-interface hebt, kun je ook met de rechtermuisknop op standaard apps in het Startmenu klikken en Uninstall selecteren om ze van je systeem te verwijderen. Je kunt ze door je eigen desktopsoftware vervangen door met de rechtermuisknop op een app of programma klikken en Pin to Start te selecteren. Voordat je het weet lijkt het gewoon weer op het Startmenu van Windows 7.

Oude dingen weghalen

Wanneer je een bestaande installatie van Windows 7 of 8 upgradet naar Windows 10, blijft er een kopie van je oude besturingssysteem staan in een map met de naam Windows.old voor het geval je om de een of andere reden naar je oude besturingssysteem terug moet keren. Als je zeker weet dat je nooit terug zult gaan, kun je deze map verwijderen om de verloren gigabytes terug te claimen - maar dat is niet zo eenvoudig als gewoon met de rechtermuisknop op de map klikken en Delete selecteren.

©PXimport

Zoek naar Free up disk space by deleting unnecessary files. Klik op de snelkoppeling en selecteer je primaire harde schijf (als je er meer dan één hebt). Er verschijnt een venster waarin je op Clean up system files moet klikken. Windows zal even nadenken, waarna je het vakje naast Previous Windows installations kunt aanvinken. Klik op OK en bevestig dat je de bestanden inderdaad wilt verwijderen.

Helemaal up-to-date

Wil je meteen de allernieuwste Windows 10-updates hebben zodra ze klaar zijn? Dan zul je deel moeten nemen aan de "Fast Ring" van Microsoft. De Windows 10 Technical Preview heeft ook een "Slow Ring" voor mensen die het besturingssysteem willen uitproberen, maar pas nadat anderen de grootste bugs uit de allernieuwste updates gevist hebben. (Waarschuwing: De Fast Ring zal binnenkort nog sneller gaan en nog meer dingen kapotmaken.)

©PXimport

Ga om je pad te kiezen naar Settings > Update & Recovery > Windows Update > Advanced Options en kies Fast of Slow in het menu onder Choose how preview builds are installed.

Probeer Windows 10 voor je telefoon!

Eén van de grote voordelen van Windows 10 is de manier waarop het besturingssysteem als een eenheid op allerlei verschillende soorten apparaten werkt. De versies van Windows 10 voor telefoons, tablets en pc's maken gebruik van een gedeelde basiscode, universele apps, apparaatsynchronisatie via OneDrive et cetera. Een Windows Phone met Windows 10 is in wezen een verlengstuk van je PC.

©PXimport

Als je een Windows Phone hebt, kun je de Windows 10-preview voor telefoons gebruiken, maar wees gewaarschuwd: het is wat ruwer dan zijn tegenhanger voor de pc.

▼ Volgende artikel
Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast
© Lightfield Studios - stock.adobe.com
Huis

Broodroosters anno nu: veel meer dan een paar sneetjes toast

Of je nu trek hebt in toast met avocado en een gepocheerd eitje of in een klassieke tosti met ham en kaas: met het moderne broodrooster kan het allemaal. Benieuwd wat broodroosters anno nu zo bijzonder maakt? We vertellen je er alles over.

In het kort: Moderne broodroosters zijn echte alleskunners: naast het roosteren van brood gebruik je ze ook voor het maken van tosti's, het opwarmen van croissants en het ontdooien van bevroren brood. En ze kunnen vaak nog veel meer dan dat. In dit artikel lees je wat moderne broodroosters allemaal kunnen en in welk opzicht ze verschillen van de meer traditionele modellen.

Lees ook: 🥪 Gezonde tosti's om de hele middag op door te gaan

'Ouderwetse' broodroosters doen precies wat ze moeten doen. Je doet er één of twee sneetjes brood in, wacht een paar minuten en plop: daar heb je je perfect gebruinde en knapperige toast. Deze modellen zijn dankzij hun eenvoudige werking nog altijd bij veel mensen in trek, maar er er is ook steeds meer vraag naar modellen die meer kunnen dan alleen brood roosteren. Van het maken van tosti's tot het roosteren van bagels en croissants: met de nieuwste modellen heb je je tosti-ijzer of oven haast niet meer nodig! Veel modellen zijn daarnaast voorzien van allerlei handige extra's, zoals een ontdooifunctie en speciale sleuven voor extra groot of klein brood. En dan hebben we het nog niet eens over de vele bruiningsstanden op moderne broodroosters.

Bruiningsstanden 

Traditionele broodroosters zitten vaak lekker simpel in elkaar, met een draaiknop die je keuze biedt uit drie tot hoogstens vijf standen. Maar het beperkte aantal opties op deze modellen heeft wel als nadeel dat je niet altijd evenveel controle hebt over hoe bruin je sneetjes brood worden. Moderne broodroosters beschikken vaak over veel meer bruiningsstanden, gemiddeld tussen de zes en negen. De lagere standen zijn ideaal voor het licht roosteren van dun of oud brood, terwijl de hogere standen perfect zijn om brood donkerbruin te krijgen of om zwaarder brood zoals volkoren of roggebrood te roosteren. Sommige modellen hebben zelfs slimme sensoren die de dikte van het brood detecteren en op basis daarvan de roostertijd aanpassen. Handig! 

Ontdooifunctie

Brood ontdooien kan best een gedoe zijn. Op het aanrecht duurt het lang, voor gelijkmatig ontdooien in de oven moet je maar net de juiste instellingen weten en in de magnetron wordt bevroren brood snel slap. In een broodrooster met ontdooifunctie wordt het een stuk eenvoudiger. Het enige wat je hoeft te doen, is de bevroren sneetjes brood in het rooster te plaatsen en de ontdooistand te selecteren. Het broodrooster past vervolgens automatisch de tijd en temperatuur aan, zodat je brood gelijkmatig ontdooit zonder dat het verbrandt. Deze functie werkt ook goed voor bevroren croissants of andere kleine broodjes.

©Goffkein - stock.adobe.com

Hoeveelheid sleuven

Voor grotere gezinnen is een broodrooster met maar twee sleuven niet altijd handig. Zeker als jullie gezellig samen aan tafel willen eten, is het niet ideaal om steeds op je beurt te moeten wachten. Gelukkig zijn broodroosters er tegenwoordig in allerlei soorten en maten, met bijvoorbeeld ruimte voor vier sneetjes brood of speciale sleuven voor extra lang brood (denk aan zuurdesem of stokbrood) of breed brood (zelf gesneden brood of croissants en bagels). Sommige modellen beschikken over sleuven met liftfunctie voor kleine sneetjes brood, zodat je je handen niet hoeft te branden. Er zijn ook modellen met een enkele brede sleuf waarin je meerdere sneetjes brood naast elkaar plaatst. 

Extra functies

Naast de ontdooistand hebben moderne broodroosters vaak nog veel meer handige functies. Zoals een opwarmstand die brood alleen opwarmt zonder het te roosteren: handig voor overgebleven croissants of andere afgebakken broodjes. Of een sneltoastfunctie, die brood snel en efficiënt roostert als je haast hebt. Een warmhoudrooster komt mooi van pas als je veel sneetjes brood achter elkaar wilt roosteren: deze houdt je brood tot wel vijftien minuten warm. 

Ook voor tosti's en bagels hebben moderne broodroosters vaak speciale standen. De tosti-stand zorgt ervoor dat het brood langzaam wordt verhit zodat ondertussen de kaas kan smelten. Eventuele meegeleverde tostiklemmen voorkomen dat het een knoeiboel wordt in je broodrooster. De bagelstand is speciaal ontworpen om bagels perfect te roosteren, met een zachte buitenkant en een krokante binnenkant. 

©morkovkapiy - stock.adobe.com

Design

Als je ook de uitstraling van je broodrooster belangrijk vindt, bieden moderne broodroosters je meer dan genoeg keus. Broodroosters anno nu zijn namelijk allang niet meer alleen maar basic zwart of zilver. Steeds meer fabrikanten bieden modellen in stijlvolle kleuren, zoals zachtroze, mintgroen of lichtblauw. Of wat dacht je van een opvallend retromodel in felrood? Gerenommeerde merken als Russell Hobbs, KitchenAid en Smeg verkopen verschillende kwalitatieve broodroosters in een origineel design. Misschien geef je niks om design en ga je liever voor functionaliteit. In dat geval is een broodrooster met transparante zijkanten misschien wat voor jou: hiermee hou je tijdens het roosteren precies bij hoe bruin je sneetjes kleuren.

▼ Volgende artikel
Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*
© encierro - stock.adobe.com
Huis

Zo bespaar je flink met groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin*

Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.

* Of van je eigen balkon natuurlijk

In dit artikel lees je: • Waarom zelf kweken geld bespaartWelke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in pottenWelke fruitplanten jarenlang opbrengst gevenOf je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaienWelke kruiden goed groeien in pottenWanneer je het beste kunt zaaien of plantenHoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogelsWaarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeftHoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin

Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren

Waarom zelf kweken loont

In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.

Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.

Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!

Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.

1. Courgette

Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.

  • Zaaien: april binnen, mei buiten

  • Zon: veel zon

  • Grond: luchtige, voedzame grond

  • Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

2. Cherrytomaten

Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.

  • Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei

  • Zon: volle zon, uit de wind

  • Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding

  • Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

3. Prei

Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).

  • Zaaien: februari tot juni

  • Zon: zon of halfschaduw

  • Grond: losse, voedzame grond

  • Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen

  • Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei

4. Paprika

Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.

  • Zaaien: februari binnen

  • Zon: veel zon, liefst beschut

  • Grond: voedselrijke potgrond

  • Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm

  • Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten

5. Rucola

Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.

  • Zaaien: maart tot september

  • Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter

  • Grond: normale tuingrond, niet te droog

  • Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten

  • Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien

©Brent Hofacker

Fruit: planten voor jarenlange opbrengst

Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.

1. Blauwe bes

Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.

  • Planten: november tot maart

  • Zon: volle zon

  • Grond: zure grond (meng turf door de aarde)

  • Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)

  • Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn

2. Framboos

Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.

  • Planten: najaar of vroeg voorjaar

  • Zon: liefst veel zon

  • Grond: goed doorlatend, voedzaam

  • Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming

  • Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp

3. Aardbeien

Makkelijk, ook in hangpotten.

  • Planten: maart of augustus

  • Zon: volle zon

  • Grond: luchtige aarde, niet te nat

  • Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten

  • Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn

4. Vijg (in pot)

Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.

  • Planten: voorjaar

  • Zon: volle zon, beschut plekje

  • Grond: voedzame, goed doorlatende grond

  • Let op: bescherm bij strenge vorst

  • Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn

©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com

Kruiden: kopen of zaaien?


Kopen: sneller en makkelijker

Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.

  • Je hebt direct een oogstbare plant

  • Je ziet meteen of de plant gezond is

  • Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken

  • Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad

Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.

Zaaien: zinvol bij snelle groeiers

Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.

  • Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten

  • Leuk om te doen in de lente

  • Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken

Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.

Kruiden: altijd vers binnen handbereik

Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.

1. Rozemarijn

  • Zon: volle zon

  • Grond: droge, arme grond

  • Let op: geef weinig water, winterhard tot -10 °C, snoei regelmatig takjes om groei compact te houden

  • Oogsten: het hele jaar

2. Tijm

  • Zon: veel zon

  • Grond: doorlatend, kalkrijk

  • Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen

  • Oogsten: hele jaar door

3. Munt

  • Zon: halfschaduw of zon

  • Grond: vochtig, niet te droog

  • Let op: woekert, dus altijd in pot houden

  • Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste

4. Bieslook

  • Zon: halfschaduw tot zon

  • Grond: voedzaam, vochtig

  • Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten

  • Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas

©stockcreations

Wanneer zaaien of planten?

GewasBinnen zaaienBuiten zaaienPlantenOogsten vanaf
Courgetteaprilmeimeijuli–sept
Cherrytomaatmaartmeimeijuli–sept
Preifebruari–maartapril–juni-juli–dec
Paprikafebruari–maartmeimeijuli–sept
Rucola-maart–sept-april–okt
Blauwe bes--nov–maartjuli–aug
Framboos--okt–mrtjuni–aug
Aardbei--maart/augjuni–juli
Vijg--voorjaaraug–okt
Rozemarijn-maart–julimaart–meihet hele jaar
Tijm-maart–julimaart–meihet hele jaar
Munt-maart–julimaart–meihet hele jaar
Bieslook-maart–julimaart–meihet hele jaar
Basilicummaart–meimei–juli-juni–sept
Koriandermaart–aprilapril–juni-mei–aug
Dillemaart–aprilapril–juni-mei–aug
Peterseliefebruari–aprilmaart–juli-mei–okt

Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?

Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:

Slakken:

  • Leg koperen munten rond potten of bedden

  • Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen

  • Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)

  • Zet een schoteltje met bier neer

Rupsen:

  • Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)

  • Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan

  • Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt

Vogels:

  • Span vogelnetten over bessenstruiken

  • Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken

  • Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit

©APISIT Wilaijit

Kun je zelf avocado's kweken? Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.

Begin klein, groei vanzelf

Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.

 

Moestuinzaden?

Heel veel keus