ID.nl logo
De beste tips en tools voor fotobewerking
© Reshift Digital
Huis

De beste tips en tools voor fotobewerking

Er bestaan nogal wat websites en programma’s waarmee je foto’s kunt bewerken. Regelmatig heb je eigenlijk maar één of twee functies nodig. Een los tooltje of een gespecialiseerde website komt dan prima van pas. Je hebt daarvoor heus niet altijd een zwaar en geavanceerd programma voor fotobewerking nodig.

Tip 01: Vintager

Instagram is in de beginjaren razendsnel populair geworden door de vele filters die erin zitten. Telefooncamera’s waren in die tijd niet bijster goed en met een filter maakte je van de meest simpele foto alsnog een kunstwerkje. Tegenwoordig vind je filters in ontelbaar veel apps en zelfs in programma’s voor de pc terug. Met het programma Vintager geef je een willekeurige foto op je computer met een paar muisklikken snel en eenvoudig een heuse vintage-look. Dat kan zowel met een foto van een smartphone als van een gewone camera. Je hoeft slechts op de voorbeelden te klikken tot je er eentje hebt die bevalt, dus geen ingewikkeld gedoe met schuifregelaars en draaiknoppen. Om het geheel af te maken, kun je een uitsnede maken en eventueel nog een kadertje toevoegen. Staat een foto ondersteboven of op z’n kant? Dat gebeurt vooral regelmatig met telefoonfoto’s. In Vintager zet je hem met een druk op de knop weer netjes rechtop.

©PXimport

Tip 02: Foto’s verkleinen

Foto’s van moderne smartphones en camera’s zijn al snel vele megabytes groot. Lastig als je een aantal van die ruimteverslinders via e-mail wilt versturen. Dat duurt tergend lang en je loopt het risico dat een mailserver het bericht weigert omdat het te groot is. Ook als je veel foto’s op je smartphone of online in bijvoorbeeld Dropbox wilt bewaren, kun je zo tegen ruimteproblemen aanlopen. Verkleinen is een oplossing. Maar dan wel zonder al te veel kwaliteitsverlies, want de foto’s moeten er natuurlijk wel op en top blijven uitzien. Met een ingewikkelde fotobewerker is dat best veel en omslachtig werk, maar deze website regelt alles automatisch voor je. Sleep één of een aantal foto’s naar het aangegeven kader en na even wachten staan de verkleinde foto’s al voor je klaar. De ruimtebesparing is ongelofelijk groot. Dat is mogelijk omdat minieme details en kleurnuances die wij toch niet of amper zien worden weggelaten.

©PXimport

Tip 03: Resolutie verlagen

Digitale foto’s zijn niet alleen groot in megabytes, maar ook in resolutie. De breedte en de hoogte in pixels dus. De plaatjes zijn als snel een paar duizenden pixels groot. Voor zoiets als je website, Instagram, Facebook, of om een foto te e-mailen is dat helemaal niet nodig. Je kunt dan beter een exemplaar met een bescheiden resolutie gebruiken. Met als extra voordeel dat een website met kleinere foto’s veel sneller inlaadt, zodat bezoekers niet tegen een zandloper aanlopen. De resolutie van foto’s verlagen werkt eenvoudig. Je uploadt hier een plaatje en geeft aan welke hoogte en breedte je wilt hebben.

Via knoppen heb je al meteen een groot aantal standaardformaten te pakken, maar je mag ook zelf de exacte waarden intikken. Extra handig is dat je meerdere formaten tegelijk kunt aanklikken. Op die manier download je een compleet pakketje met alle groottes die je mogelijkerwijs nodig hebt. Deze online verkleiner kan ook voorstellen om een bepaalde uitsnede te maken, doordat het slim naar de foto-inhoud kijkt. Een beperking is wel dat de originele foto maar net iets meer dan 1 MB groot mag zijn. Daar zit je tegenwoordig al snel boven. Eerst even door TinyPNG uit tip 2 halen lost dit euvel op.

©PXimport

Met een filter maak je van de meest simpele foto alsnog een kunstwerkje

-

Tip 04: Achtergrond wissen

Je wilt spullen op Marktplaats verkopen, of je hebt een website waarop je producten verkoopt. Of misschien wil je jouw verzameling treintjes, postzegels, uithangborden of antieke serviezen waar je zo trots op bent dolgraag aan de wereld laten zien. Dus je pakt je smartphone of camera en zet elk item keurig op de kiek. Je bladert door je foto’s en dan slaat de schrik je om het hart. Want in webwinkels hebben alle producten een smetteloos witte achtergrond, maar bij jou zie je een vies tafelblad en een enorm rommelige achtergrond. Wat nu? Overnieuw beginnen? Welnee. Even je foto’s uploaden naar http://burner.bonanza.com en deze website peutert die lelijke achtergrond er automatisch voor je vanaf. Denk je dat het resultaat nog net even iets beter kan? Dan verfijn je de selectie met een groene en een rode viltstift. Je krijgt het beste resultaat als de achtergrond zo neutraal mogelijk is.

©PXimport

Tip 05: Fotocollage

Met een fotocollage à la de traditionele vakantie-ansichtkaart kun je op een leuke manier in één keer een stel foto’s aan je vrienden laten zien. Met deze website gaat dat wel heel makkelijk. Je sleept een stapeltje foto’s vanuit zoiets als Windows Verkenner naar het venster van je browser. Vervolgens sleep je elke foto naar een mooi plekje op het werkblad. Het staat leuk als sommige foto’s een stukje overlappen. Via pictogrammen geef je dan aan welke foto bovenop komt te liggen en van welke een deel verborgen blijft omdat hij onder op de stapel ligt. Dubbelklik op een foto om hem in een bepaalde vorm zoals een hartje of een ster uit te snijden. Een foto deels transparant maken kan ook; je ziet de onderliggende foto er dan alsnog mooi doorheen schemeren. Een tekstje aan je fotocollage toevoegen kan uiteraard ook. Het eindresultaat kun je vervolgens opslaan, printen, of via e-mail versturen.

©PXimport

Tip 06: Visagist

Digitale foto’s rechtstreeks van je telefoon of camera zien er vaak al fraai uit, maar ze kunnen altijd nog verbeterd worden met een fotobewerker. Dat geldt ook voor portretten. Daar speelt wel nog iets extra’s. Want een foto kan technisch nog zo goed zijn, de geportretteerde is misschien minder blij met de wat gelige tanden, bleke huid en dat opvallende rode jeugdpuistje midden op een wang. Je hoeft geen expert te zijn om dit soort onregelmatigheden uit iemands gezicht weg te poetsen. Ga hiernaartoe en zodra je een portretfoto hebt geüpload kies je het tabblad Retouch (met het pictogram van een poppetje). Vervolgens verschijnt een kolom vol met digitale visagie-gereedschappen. Je kunt vlekjes en pukkeltjes wegwerken, glanzende huid matter en tanden witter maken, de kleur van ogen, haar en lippen aanpassen en zelfs digitale plastische chirurgie op maat toepassen. Let wel op dat je niet doorschiet. Het doel is (nemen wij aan) het portret aangenamer maken, niet om iemand om te toveren in een wassen beeld.

©PXimport

De website peutert een lelijke achtergrond er automatisch voor je vanaf

-

Tip 07: Fotoconversie

Er bestaan behoorlijk wat fotoformaten. Denk alleen al aan de meest bekende soorten jpg, gif, tiff en png. Niet elk programma of elke website kan met elk fotoformaat omgaan. Daarom is het soms nodig om een foto om te zetten van het ene naar het andere formaat. Ook als je bijvoorbeeld onderweg bent en even geen fotobewerker tot je beschikking hebt, kun je dat doen door even naar deze website te gaan. Je wijst een foto aan en geeft aan naar welk formaat je dat plaatje wilt omzetten. Optioneel kun je de resolutie nog aanpassen en de foto draaien of spiegelen. Daar houdt het dan ook wel zo’n beetje op, maar het voornaamste doel is dan ook formaatconversie. Handig extraatje is dat de website ook bepaalde soorten raw-bestanden voor je kan omzetten.

©PXimport

Tip 08: HDR

Als er zowel felverlichte gebieden als donkere schaduwen zijn, lukt het een telefoon of camera niet om beide goed vast te leggen. Denk aan een zomerse dag waarop een heideveld mooi in de zon ligt, maar er ook een donker bos is waar het zonlicht niet in doordringt. Je kunt dan of alleen fietsers op het heideveld of alleen een groepje wandelaars onder het bladerdak herkenbaar vastleggen. Het andere raakt onderbelicht of overbelicht.

De oplossing is eenvoudig. Je maakt een paar foto’s. Eentje met de heide, eentje met het bos en misschien nog een derde waar de belichting er een beetje tussenin zit. Nu moet je die twee of drie opnamen alleen nog zien samen te voegen. Daar is het programma AutoHDR Free in gespecialiseerd. Na downloaden kun je het zonder te installeren uitvoeren. Klik op Open image(s) en wijs de fotoreeks aan. Kies Align & Merge zodat het programma de drie foto’s samenvoegt. Klik daarna op Process. Voordat je met Save het eindresultaat wegschrijft, is het verstandig eerst naar More options te gaan. Kies bij Resizing options voor 100% om de foto op volledige grootte te bewaren. Schakel bij Watermark beide watermerken uit. Want die wil niemand hebben, toch?

©PXimport

Tip 09: Kleuren vervangen

Soms kom je kleuren in een foto tegen die je liever anders had gezien. De werkelijkheid kun je niet altijd aanpassen, maar wat je vastgelegd hebt gelukkig wel. Het programma Paint.net heeft daar zelfs een speciaal gereedschap voor en dat kom je echt niet vaak tegen. Eerst geef je in het venster Kleuren aan wat de nieuwe kleur moet worden. Stel dat een rode schemerlamp groen moet worden, dan kies je hier voor een mooie tint groen. Daarna activeer je het gereedschap Kleur vervangen. Stel boven in het scherm een geschikte penseelgrootte in en schilder vervolgens over de lampenkap. Wat rood is wordt ineens groen. Als je buiten de lampenkap komt, verandert daar als het goed is niets. Een bruine kast blijft dus bruin en een witte muur wit. Alleen de kleur waarop je het eerst klikte toen je begon met schilderen wordt vervangen. Al vergist het programma zich heus weleens, dus een beetje voorzichtigheid blijft nodig.

©PXimport

Vind je een bepaalde kleur in je foto niet mooi? Je kunt ‘m digitaal overschilderen

-

Tip 10: Tot in de puntjes

Bij sommige foto’s wil je een heel stel fotobewerkingen uitvoeren. De belichting moet bijvoorbeeld verbeterd worden omdat de foto te licht of te donker is, je wilt doffe kleuren sprekender maken, een scheve foto netjes rechtzetten en de compositie verbeteren door een mooiere uitsnede te maken. Als je al dit soort bewerkingen en meer wilt uitvoeren, heeft het weinig zin om per bewerking een apart programma of website te gebruiken. Je wilt dan alles op één plek aanpassen en de foto daarna eenmalig opslaan. Dan is www.pixlr.com een goede oplossing. Je kunt bijna geen bewerking bedenken of hij zit er wel in. Bewerken kan op twee manieren. Als je voor Editor kiest, waan je jezelf in het overbekende Photoshop. Via pictogrammen kies je een gereedschap en de meeste hebben meerdere opties. Kies je voor Express, dan is de interface iets vriendelijker en zie je onder in het scherm maar een paar pictogrammen. Vergis je niet, want klik je op bijvoorbeeld Adjustment, dan krijg je alsnog allerlei mogelijkheden. Ditmaal hebben ze duidelijke namen, zodat je niet hoeft te gokken wat het allemaal is. Het ziet er misschien een beetje overweldigend uit, maar met Pixlr kun jij je helemaal uitleven.

©PXimport

Tip 11: Scherp en onscherp

Alleen met dure en specialistische fotoapparatuur lukt het om selectief met scherpte en onscherpte te werken. Denk aan een mooi portret waarbij iemands ogen loeischerp zijn, maar de achtergrond in een mooie kleurrijke waas verandert. Niet iedereen heeft die apparatuur in huis en met een smartphone lukt het al helemaal niet. De website Fotostars heeft een functie aan boord die aardig in de buurt komt, zodat je altijd achteraf nog delen van een foto onscherp kunt maken. De aandacht van de kijker gaat dan als vanzelf naar het scherpe hoofdonderwerp. Je klikt op het gereedschap Focus en na een tijdje nadenken verschijnen er vier cirkels in beeld. Alles ertussen blijft scherp. De rest van de foto vervaagt. Plaats de rondjes zo goed mogelijk om het gewenste gebied en er ontstaat een foto met selectieve scherpte. Herhaal deze stappen gerust een paar keer voor extra wazigheid. Toegegeven, een spiegelreflex met dure lens doet het beter, maar dit kost je niets.

©PXimport

Tip 12: Miniatuurwereld

Door op een speciale manier onscherpte in een foto aan te brengen, lijkt het net of je plotseling midden in Madurodam staat. Zo’n miniatuurwereld is ook weer een simulatie van het effect dat je eigenlijk alleen met een peperdure lens van een spiegelreflex kunt krijgen. Ditmaal gaan we naar de website van Aviary. Na het openen van een foto kies je bovenin het scherm voor Focus. Standaard is Circular geselecteerd. Hiermee krijg je ongeveer hetzelfde effect als met Fotostars in tip 11. Kies je echter voor Linear, dan verschijnt er een brede balk over de foto. Alleen tussen de twee lijnen is alles scherp. Erbuiten wordt alles wazig. Plaats de balk op wat jij in een miniatuurwereld wilt omtoveren. Je mag de balk breder of smaller maken en zelfs draaien om het juiste gebied te pakken te krijgen. Het effect werkt het beste als je de camera schuin omlaag hebt gericht vanaf een wat hoger gelegen standpunt. Bijvoorbeeld boven aan een (rol)trap of op een etage.

©PXimport

De aandacht gaat als vanzelf naar het scherpe hoofdonderwerp

-

Tip 13: Nik Collection

Misschien werk je toch liever met een uitgebreide alleskunner zoals Photoshop, Lightroom, of zelfs met beide. In dat geval moet je echt even een bezoekje brengen aan de Google Nik Collection. Deze zogenaamde plug-ins waren voorheen peperduur, maar nu is de volledige verzameling helemaal gratis. Elke plug-in is gespecialiseerd in één bepaalde taak. Denk aan zwart-wit, kleurverbetering, HDR, ruisreductie of verscherping. Na installeren roep je ze dus aan vanuit Photoshop of Lightroom.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: vijf 65-inch televisies voor ieder budget
Huis

Waar voor je geld: vijf 65-inch televisies voor ieder budget

In de rubriek Waar voor je geld gaan we op zoek naar leuke aanbiedingen of producten met bijzondere eigenschappen. Dit keer hebben we een selectie van vijf 65-inch televisies voor je, met uiteenlopende prijzen van zo'n 800 tot 1.600 euro, voor ieder budget dus.

LG OLED65C46LA

Met de LG OLED65C46LA haal jij een televisie in huis die een groot 65‑inch scherm combineert met de uitstekende contrasten van OLED. Elke pixel kan individueel oplichten of uitstaan, zodat zwarte beelden echt donker worden en er geen achtergrondverlichting nodig is. In de praktijk levert dat scherp beeld en een prettige kijkhoek op, waardoor je zelfs vanuit de hoek van je woonkamer naar films of series kunt kijken. De 4K‑resolutie (3.840 × 2.160 pixels) zorgt ervoor dat ondertitels en fijne details bij natuurdocumentaires of sportwedstrijden scherp blijven.

Dankzij het 120 Hz‑paneel worden snelle bewegingen vloeiend weergegeven, wat vooral bij games of sport handig is. De tv draait op LG’s WebOS‑systeem; daarmee kun je eenvoudig navigeren tussen apps zoals Netflix, Disney+ en YouTube. Vier HDMI 2.1‑poorten bieden ruimte voor gameconsoles en randapparatuur. Ook beschikt de tv over eARC voor het doorgeven van geluid naar een externe soundbar.

De optimale kijkafstand

De juiste kijkafstand voor je televisie is belangrijk voor optimaal kijkcomfort en beeldkwaliteit. Een algemene vuistregel is dat je afstand ongeveer 2–3 keer de schermdiagonaal moet zijn. Zit je te dicht, dan worden scherpe details lastig te zien; te ver weg en je mist details.

Voor een 65-inch tv geldt dat de optimale kijkafstand dan ongeveer vier meter is. Het is dus niet heel logisch om te kiezen voor een grote televisie als de afstand vanaf de bank tot de plek waar de televisie staat, minder dan vier meter is.

Je kunt in zo'n geval ook kiezen voor een 43-inch of 55-inch televisie.

Samsung QE65Q73D

Als je graag een groot scherm wilt met levendige kleuren, dan is de Samsung QE65Q73D een model om naar te kijken. Deze QLED‑televisie heeft eveneens een schermdiagonaal van 165 centimeter, maar maakt gebruik van een Quantum‑Dot laag om licht om te zetten in een breed kleurvolume. Hierdoor zijn kleuren uit films, series of games aanwezig zonder dat je zelf iets hoeft bij te stellen. Met een verversingssnelheid van 100 Hz worden bewegingen soepel weergegeven en dankzij de Motion Xcelerator 120 Hz‑functie profiteer je bij gameconsoles die hogere verversingsfrequenties ondersteunen.

De 4K AI‑upscaler in Samsungs Quantum‑processor schaalt beelden op tot de volledige Ultra‑HD‑resolutie, zodat je oudere HD‑films scherper ervaart. Het besturingssysteem Tizen biedt toegang tot apps en streamingdiensten en je kunt via SmartThings andere

slimme apparaten bedienen. Er zijn vier HDMI‑poorten en wifi aan boord en energieklasse E geeft aan dat het verbruik gemiddeld is voor een groot QLED‑scherm.

LG OLED65G45LW

De LG OLED65G45LW uit 2024 is een zogeheten Gallery‑model, bedoeld om strak tegen de muur te hangen. Het scherm is slechts enkele centimeters dik, zodat het toestel in je interieur opgaat. Binnenin zit een OLED evo‑paneel met 4K‑resolutie, waardoor elk beeldpunt individueel wordt aangestuurd en kleurenkrachtig zijn. De televisie ondersteunt een verversingssnelheid van 120 Hz en biedt daardoor vloeiende beelden bij sport of snel bewegende films.

Via vier HDMI‑2.1‑aansluitingen kun je gameconsoles aansluiten en profiteren van variabele refresh rates. WebOS 8 vormt de basis voor het smart‑platform; hiermee navigeer je door apps en diensten en kun je via spraakassistenten als Google Assistant of Amazon Alexa de tv bedienen. De set wordt geleverd met een wandbeugel, zodat hij strak tegen de muur bevestigd kan worden.

LG OLED65B42LA

In de B‑serie van LG vind je de OLED65B42LA, een toestel dat in 2024 op de markt kwam. Deze televisie biedt de voordelen van OLED – elk pixel kan apart aan of uit – maar in een iets betaalbaarder segment dan de G‑ of C‑series. Het 65‑inch scherm combineert een 4K‑resolutie met een verversingssnelheid van 120 Hz. Hierdoor zijn bewegingen bij games of sportprogramma’s soepel en blijven details scherp.

WebOS maakt het mogelijk om streamingapps en live‑tv makkelijk te combineren en je kunt de tv bedienen met de meegeleverde Magic Remote. De televisie heeft vier HDMI‑poorten voor randapparatuur en ondersteunt eARC voor lossless audiotransport naar een soundbar of receiver. Door het slanke ontwerp staat de tv op twee subtiele pootjes of kun je hem aan de muur hangen via een VESA‑beugel.

Sony XR‑65A80L

Sony’s XR‑65A80L combineert een 65‑inch OLED‑scherm met het Google TV‑platform. Hierdoor kun je eenvoudig door streamingapps scrollen en de tv koppelen aan je Google‑account. Het XR‑paneel gebruikt Sony’s Cognitive Processor XR, die beelden analyseert en optimaliseert voor contrast en kleur. Met een vernieuwingsfrequentie van 120 Hz en ondersteuning voor HDMI 2.1 zijn snelle games of films geen probleem; variabele refresh rates en Auto Low Latency worden ondersteund.

De luidsprekers zitten achter het scherm verwerkt zodat het geluid direct uit het beeld lijkt te komen; met ondersteuning voor Dolby Atmos sluit je ook eenvoudig een soundbar aan. Vier HDMI‑poorten, wifi en Bluetooth zorgen voor verbinding met randapparatuur, en via de ingebouwde microfoon kun je spraakopdrachten geven. Dankzij de ingebouwde standaard kun je de tv neerzetten of via VESA aan de muur hangen. Het 55-inch model van deze televisie is eerder door ID.nl getest.

▼ Volgende artikel
In een half uur klaar: gourmetstel schoonmaken stap voor stap
© sara_winter - stock.adobe.com
Huis

In een half uur klaar: gourmetstel schoonmaken stap voor stap

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

In dit artikel

Je leest hoe je je gourmetstel stap voor stap schoonmaakt zonder de antiaanbaklaag te beschadigen. We leggen uit wanneer je het beste begint met schoonmaken, hoe je losse onderdelen en het elektrische deel veilig reinigt en welke fouten je beter niet kunt maken. Ook krijg je praktische tips om je tafel tijdens en na het gourmetten schoon te houden, zodat je na afloop snel klaar bent.

Lees ook: Gourmetten zonder stank: 10 ideeën die écht werken

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Watch on YouTube

Veelgemaakte fouten bij het schoonmaken van een gourmetstel

Aangekoekte resten wegkrabben met een mesje of staalwol lijkt misschien slim (want: snel), maar beschadigt de antiaanbaklaag blijvend. Ook bij het elektrische deel gaat het vaak mis. Het verwarmingselement onderdompelen in water is onveilig en kan het gourmetstel onbruikbaar maken. Alles direct in de vaatwasser zetten is ook geen goed idee. Vaatwasprogramma's duren vaak lang en werken op hoge temperaturen. Antiaanbaklagen en dunne metalen onderdelen kunnen daardoor sneller slijten of kromtrekken. Twijfel je, dan is met de hand afwassen altijd de veiligste keuze.

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!