Bij de aankoop van een nas gaat veel aandacht uit naar de hardware. Niet onterecht, want over het maximum aantal schijven en de processor kun je alleen voor aankoop beslissen. Toch verdient juist voor de aanschaf ook de software een zeer kritische blik. Na de aanschaf bepaalt die toch vooral of je een bepaalde functie ook echt gaat gebruiken. Wij gaan op zoek naar de beste software voor je nas.

De software voor een nas bestaat uit meerdere delen. Allereerst is er het besturingssysteem. Dit wordt geleverd door de nas-fabrikant. Het zorgt ervoor dat de hardware in de nas goed samenwerkt en biedt basisfunctionaliteit zoals de mogelijkheid de opslagruimte in te richten en gebruikersbeheer.

Wil je meer met de nas dan wat er standaard al mogelijk is, dan kun je extra functionaliteit veelal met een paar klikken aan de nas toevoegen. Voor elke extra functie is een package of app nodig die speciaal is ontwikkeld voor gebruik op de nas. De meeste nas-fabrikanten leveren dergelijke uitbreidingen, maar er zijn ook bedrijven en enthousiaste gebruikers die deze uitbreidingen ontwikkelen. Het aantal uitbreidingen verschilt per merk en model maar is in de loop der jaren steeds groter geworden. De installatie gebeurt vanuit een app-store binnen het besturingssysteem van de nas of handmatig.

©PXimport

Mobiele apps

Behalve de software op de nas speelt ook de software buiten de nas een rol en zelfs een steeds grotere rol. Windows- en Mac-systemen hebben zelf nog wel voldoende tools en functionaliteit aan boord om de nas te gebruiken, maar voor smartphones en tablets geldt dat veel minder. Wil je onderweg bij de documenten op de nas kunnen of je foto’s automatisch uploaden, dan ben je vooral afhankelijk van de beschikbaarheid van een goede mobiele app die dat kan op jouw smartphone of tablet én voor jouw nas. De meeste nas-fabrikanten bieden apps voor iOS en Android en soms ook voor Windows Phone, maar het aantal en de functionaliteit loopt sterk uiteen.

Asustor ADM 2.7/3.0

Asustor Data Master (ADM) is het besturingssysteem voor nas-apparaten van Asustor. Het bestaat uit een bureaublad waarop alle onderdelen van het besturingssysteem staan zoals Opslagbeheer, Toegangsbeheer, Gebruikersbeheer, de Instellingen en de Bestandsverkenner. Via App Central kun je extra functionaliteit toevoegen. De actuele versie van ADM op moment van schrijven is 2.7, maar half augustus komt ADM 3.0 beschikbaar. Wij testen de finale bèta daarvan.

ADM 3.0 is een flinke stap vooruit. Het heeft een fris uiterlijk met minder zoete kleuren. Ook neemt het de grootste irritatie van versie 2.7 weg, voor het eerst zijn namelijk alle losse vensters vrij te schalen en past de inhoud zich daarop aan. In versie 2.7 hadden alle vensters een vaste grootte en moest je dus heel veel scrollen, ook wanneer dat eigenlijk niet nodig zou zijn. Andere verbeteringen zijn de widgets voor realtime monitoring, een verbeterde methode om de nas te verbinden met internet en de mogelijkheid tijdens de installatie met één klik een set uitbreidingen voor persoonlijk of juist zakelijk gebruik te installeren.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Er is ruimschoots keuze in uitbreidingen, zowel voor zakelijk als voor privégebruik, en zowel gemaakt door Asustor zelf als van derden. Wel zou de versnippering wat minder kunnen. In plaats van één programma voor back-up én synchronisatie heeft Asustor allemaal losse synchronisatie-apps voor Dropbox, Google Drive, OneDrive, HiDrive en nog wel meer. Bekende apps zijn Photo Gallery, de streaming-apps SoundsGood en LooksGood en het eigen Download Center, maar ook CouchPotato en Sonarr. Ook Kodi ontbreekt niet. Heb je een Asustor-nas met een hdmi-poort, dan kan Asustor Portal met een aantal apps zoals xbmc, YouTube en Chrome direct op een aangesloten tv worden gebruikt.

De achterstand die Asustor had bij de apps voor smartphones en tablets is verminderd, maar nog niet helemaal ingelopen. Zowel in aantal als kwaliteit kan het nog beter. ADM 3.0 biedt nieuwe mogelijkheden en een dergelijke update verdient meer en iets uitgebreidere apps, dus die zullen er zeker ook wel komen.

©PXimport

Drobo Dashboard

Anders dan alle andere nas-fabrikanten, biedt Drobo geen webportal op de nas voor configuratie en gebruik. Drobo houdt van eenvoud en ontneemt de gebruiker eigenlijk al het netwerk-gedoe via het Drobo Dashboard. Dat is een programma voor Windows en macOS dat de Drobo’s in het netwerk opzoekt en waarmee je die kunt configureren en vooral ook gebruiken. Gedeelde mappen worden automatisch verbonden en updates automatisch geïnstalleerd. Dit maakt de Drobo erg gebruiksvriendelijk, alleen bij problemen mis je toch wel de mogelijkheid om zonder tussenkomst van de software, contact met een apparaat te kunnen maken.

Het streven naar eenvoud zie je terug in de manier waarop Drobo met de schijfruimte omgaat. Drobo heeft BeyondRaid dat van elke combinatie van schijven en ongeacht verschillen in merk, model, opslagcapaciteit of toerental, een veilige opslag maakt. Raakt de opslagruimte vol, dan laat de Drobo weten welke schijf vervangen moet worden door één met meer opslagcapaciteit.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Hoewel Drobo vooral uitblinkt in onverstoorbare opslag kun je ook actief met het apparaat aan de slag en uitbreidingen installeren. Het aantal uitbreidingen is echter niet groot en bevat ook nog eens tien apps die geen eigen toepassing hebben, maar nodig zijn voor andere onderdelen zoals Java, Mono en Python. Er zijn drie echte Drobo-apps: myDrobo en DroboAccess zorgen voor toegang op afstand, terwijl DroboPix de nas geschikt maakt voor het automatisch uploaden van foto’s vanaf smartphone en tablet waarop de gelijknamige DroboPix-app is geïnstalleerd.

Het aantal apps voor smartphone en tablet is beperkt, het zijn er twee: Drobo Access voor toegang tot de nas en de data op afstand, en het eerdergenoemde DroboPix.

Live-demo’s van webinterface

Netgear ReadyNAS OS 6.0

Ooit heeft een medewerker van netwerkgigant Netgear bedacht dat een nas genoeg heeft aan eenzelfde interface als een router of een switch. ReadyNAS OS 6.0 biedt namelijk wel een prachtige webinterface, maar deze is echt alleen relevant voor de nas-beheerder. Een gewone nas-gebruiker hoeft hier nooit in te loggen. Een totaal andere benadering dan het virtuele bureaublad met een configuratiescherm en applicaties zoals Synology, QNAP en Asustor die bieden. Een tikkeltje saai misschien, maar wel in lijn met de visie van Netgear dat de ReadyNAS “premium storage levert voor prosumers en het MKB”.

Maar vergis je niet, verspreidt over acht tabbladen biedt ReadyNAS OS alles wat een nas-beheerder maar nodig kan zijn zoals gebruikersbeheer, bestandsbeheer, netwerkconfiguratie, cloud-integratie en back-up en herstel. En er zijn enkele speciale mogelijkheden. Bij de schijfindeling staat de optie X-RAID: net als bij Drobo kun je bij Netgear schijven van verschillende grootte en specificaties combineren en ook later nog opslagcapaciteit toevoegen. Daarbij kun je kiezen voor het Btrfs-bestandssysteem. Dit maakt continue snapshots waardoor je verwijderde en gewijzigde bestanden altijd eenvoudig kunt terugzetten aan de hand van een overzichtelijke tijdlijn. ReadyNAS introduceerde het als eerste, en in al zijn modellen, waar Synology dat pas sinds kort doet en alleen op de duurdere modellen.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Wat de uitbreidingen betreft neemt Netgear een middenpositie in, waarbij het officiële aanbod nog wel kan worden uitgebreid met apps vanuit de community. Opvallender eigenlijk dan het aanbod en de soms vreemde keuzes daarbinnen, is dat er eigenlijk weinig ontwikkeling in zit. Het aanbod staat eigenlijk al enkele jaren stil en dat geldt ook voor de spaarzame uitbreidingen van Netgear zelf.

Cloud-integratie zit traditioneel goed in elkaar in ReadyNAS OS. Met ReadyCloud krijg je mobiele toegang tot de nas, en met ReadyNAS Vault biedt Netgear een eigen online back-up voor de data op de nas. Voorzichtig introduceert men nu ook synchronisatie met andere cloudopslag zoals Google Drive en Amazon S3. Gebruik je liever geen cloud, maak dan met ReadyDR een back-up naar een andere ReadyNAS, waar ook ter wereld. ReadyDR back-upt op block-levelniveau, kost dus weinig bandbreedte. Het aantal apps voor smartphone en tablet is zeer beperkt.

©PXimport

Synology DSM 6.1

DiskStation Manager of kortweg DSM is het besturingssysteem voor Synology nas-apparaten. Het is zonder twijfel het meest stabiele nas-besturingssysteem en dat ondanks dat het tjokvol functionaliteit zit. Dat laatste valt trouwens minder op dan bij de andere besturingssystemen, Synology kiest er vaak voor de complexiteit bij de gebruiker weg te houden. Zo opent het Configuratiescherm standaard in de uitgeklede Basismodus, en alleen wie voor de Geavanceerde modus kiest, ziet ook echt alle opties. Het tekent de manier waarop DSM is ingericht, van een bedrieglijke eenvoud.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Het aantal uitbreidingen voor DSM is enorm, zeer gevarieerd én van goede kwaliteit. Een zeer groot aantal worden bovendien door Synology zelf gemaakt en onderhouden, wat de kwaliteit en beschikbaarheid zeker ten goede komt. Hoewel de consument ook niets tekort komt, komen veel uitbreidingen vooral in een zakelijke omgeving tot hun recht. Synology heeft namelijk niet zozeer de andere nas-merken in het vizier, maar veel meer Google en Microsoft en andere clouddiensten. Een MKB’er die dat wil, kan op de nas een volledige kantooromgeving inrichten met e-mail, chat, spreadsheet, tekstverwerker, notities, contacten en agenda. Ook is er een sterke Synology-community die nog weer eigen uitbreidingen ontwikkelt.

Bij de schijfindeling biedt Synology Hybrid Raid (SHR) de mogelijkheid als Drobo BeyondRaid en Netgear X-Raid. Ook introduceert Synology inmiddels (net als Netgear al eerder deed) het Btrfs-bestandssysteem, maar wel alleen in specifieke, duurdere modellen. Wel of geen Btrfs, je kunt altijd gebruik maken van de vele back-up- en synchronisatiemogelijkheden tussen nas en externe schijf, andere nas’en en cloud. Deze zijn door Synology bovendien in een klein aantal handzame applicaties samengebracht.

Heb je geen behoefte aan zakelijke functies en ben je juist op zoek naar media en streaming: ook daarvoor heeft Synology alles in huis. Er zijn bovendien ruimschoots mobiele apps voor smartphones en tablets om de meeste van deze functies ook nog onderweg te kunnen gebruiken.

©PXimport

QNAP QTS 4.3.3

QNAP Turbo System of QTS is het besturingssysteem voor QNAP-nas-apparaten. Hoewel het enkele versienummers achterloopt op DSM van Synology zijn de overeenkomsten groter dan de verschillen. Aanvankelijk keek QNAP vooral veel af bij Synology, inmiddels loopt QTS op een aantal punten voor op DSM. QNAP innoveert sneller en met meer lef dan Synology en dat is aan QTS te zien.

De installatie van QTS is de mooiste van allemaal. Meer dan de unieke cloud-key die aan de zijkant op elke QNAP staat, is niet nodig om de juiste software op de nas te krijgen en deze vergaand te configureren. De enige tegenvaller is dat QNAP geen flexibele raid-variant heeft zoals BeyondRaid, X-Raid of SHR.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Verder valt er weinig af te dingen op de vele mogelijkheden van QTS. Het besturingssysteem is akelig compleet en alles wat nog ontbreekt kan vanuit een ruim aanbod aan uitbreidingen worden toegevoegd. De uitschieters zijn Virtualization Station waarmee je op de nas Linux- en Windows-systemen kunt virtualiseren, iets wat QNAP echt goed heeft uitgewerkt. Een tweede uitblinker is HybridDesk Station waarmee je via een hdmi-aansluiting (die bij QNAP bijna standaard aanwezig is) de nas als mediaspeler of virtuele Linux-pc kunt gebruiken.

Uniek voor QTS is USB Direct waarmee je via een usb-c-kabel directe toegang kunt krijgen tot de bestanden op de nas. Dit is voorlopig alleen nog beschikbaar op een klein aantal QNAP-nas’en. QTS overtuigt verder met eenvoudige, veilige toegang tot en vanaf het internet, back-up, synchronisatie met cloud of andere nas-apparaten, het is allemaal mogelijk en nog veel meer. Bovendien is QNAP net als Synology bezig de vele gelijksoortige back-upapplicaties te integreren tot één makkelijke en overzichtelijke toepassing.

©PXimport

Western Digital My Cloud OS 2.30.165

Western Digital is vooral bekend als leverancier van harde schijven en het bedrijf heeft daardoor ook nog een ander belang dan alleen zelf zoveel mogelijk nas-apparaten te verkopen. De relatie met de partners moet WD koesteren en behouden. Misschien dat het daarom is dat WD zich vooral richt op een deel van de markt dat door de andere nas-fabrikanten vaak wat wordt vergeten: iedereen die wel de functionaliteit van een nas wil, maar zonder zich zwaar in allerlei techniek te moeten verdiepen. Eenvoud is namelijk de grote kracht van WD.

Net als Netgear heeft WD wel een webinterface, maar niet op een bureaublad gebaseerd, maar op een echte beheeromgeving. Dit is voor de configuratie van de nas, de verbindingen en de gebruikers. Net als bij Netgear, is de WD nas wel erg eenvoudig te gebruiken. Om goed inzicht te krijgen in de gezondheid van het apparaat, de gebruikers, cloudtoegang en geïnstalleerde extra’s is nooit meer dan een paar klikken nodig. Bovendien zijn er duidelijke grafische weergaven waar mogelijk.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Western Digital biedt binnen de App Store van My Cloud OS een zeer bescheiden aantal van zestien uitbreidingen aan. De belangrijkste wensen worden wel vervuld met Plex en SqueezeCenter voor media; Transmission voor torrents; DropBox-synchronisatie; en WordPress voor websites; en Z-Way Server voor home-automation. Geen van de apps kan echter de vergelijking doorstaan met soortgelijke functies van de andere nas-merken. Ook is de integratie vaak lastiger waardoor het gebruiksgemak bij de apps duidelijk minder goed is.

Een sterk punt van de Western Digital is de app voor smartphone en tablet, en het gemak waarmee je met een WD-nas een persoonlijke cloud opzet. Tegelijk kun je buiten die app niet heel veel doen met een WD-nas op je mobiele apparaat.

©PXimport

Conclusie

Bij de keuze van een nieuwe nas kun je niet meer alleen maar naar de hardware kijken. De software, zowel het OS op de nas als de software die je gebruikt om met een smartphone, pc of tablet verbinding te maken met de nas, speelt allemaal een grote rol in wat de nas jou uiteindelijk te bieden heeft. Wat voor jou de beste keuze is hangt af van jouw gebruik van de nas. Wil je vooral heel veel functionaliteit en zelf bepalen wat je met de nas doet, dan kun je niet om QNAP QTS, Synology DSM en Asustor ADM heen. Wil je de nas vooral als nas gebruiken, dan kan Netgear ReadyNAS OS ook een heel goede keuze zijn. Drobo en Western Digital zijn meer niche en vooral geschikt als je vooral bestanden veilig wilt opslaan en toch toegankelijk wilt houden, ongeacht waar je ook bent.

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!