Bij de aankoop van een nas gaat veel aandacht uit naar de hardware. Niet onterecht, want over het maximum aantal schijven en de processor kun je alleen voor aankoop beslissen. Toch verdient juist voor de aanschaf ook de software een zeer kritische blik. Na de aanschaf bepaalt die toch vooral of je een bepaalde functie ook echt gaat gebruiken. Wij gaan op zoek naar de beste software voor je nas.

De software voor een nas bestaat uit meerdere delen. Allereerst is er het besturingssysteem. Dit wordt geleverd door de nas-fabrikant. Het zorgt ervoor dat de hardware in de nas goed samenwerkt en biedt basisfunctionaliteit zoals de mogelijkheid de opslagruimte in te richten en gebruikersbeheer.

Wil je meer met de nas dan wat er standaard al mogelijk is, dan kun je extra functionaliteit veelal met een paar klikken aan de nas toevoegen. Voor elke extra functie is een package of app nodig die speciaal is ontwikkeld voor gebruik op de nas. De meeste nas-fabrikanten leveren dergelijke uitbreidingen, maar er zijn ook bedrijven en enthousiaste gebruikers die deze uitbreidingen ontwikkelen. Het aantal uitbreidingen verschilt per merk en model maar is in de loop der jaren steeds groter geworden. De installatie gebeurt vanuit een app-store binnen het besturingssysteem van de nas of handmatig.

©PXimport

Mobiele apps

Behalve de software op de nas speelt ook de software buiten de nas een rol en zelfs een steeds grotere rol. Windows- en Mac-systemen hebben zelf nog wel voldoende tools en functionaliteit aan boord om de nas te gebruiken, maar voor smartphones en tablets geldt dat veel minder. Wil je onderweg bij de documenten op de nas kunnen of je foto’s automatisch uploaden, dan ben je vooral afhankelijk van de beschikbaarheid van een goede mobiele app die dat kan op jouw smartphone of tablet én voor jouw nas. De meeste nas-fabrikanten bieden apps voor iOS en Android en soms ook voor Windows Phone, maar het aantal en de functionaliteit loopt sterk uiteen.

Asustor ADM 2.7/3.0

Asustor Data Master (ADM) is het besturingssysteem voor nas-apparaten van Asustor. Het bestaat uit een bureaublad waarop alle onderdelen van het besturingssysteem staan zoals Opslagbeheer, Toegangsbeheer, Gebruikersbeheer, de Instellingen en de Bestandsverkenner. Via App Central kun je extra functionaliteit toevoegen. De actuele versie van ADM op moment van schrijven is 2.7, maar half augustus komt ADM 3.0 beschikbaar. Wij testen de finale bèta daarvan.

ADM 3.0 is een flinke stap vooruit. Het heeft een fris uiterlijk met minder zoete kleuren. Ook neemt het de grootste irritatie van versie 2.7 weg, voor het eerst zijn namelijk alle losse vensters vrij te schalen en past de inhoud zich daarop aan. In versie 2.7 hadden alle vensters een vaste grootte en moest je dus heel veel scrollen, ook wanneer dat eigenlijk niet nodig zou zijn. Andere verbeteringen zijn de widgets voor realtime monitoring, een verbeterde methode om de nas te verbinden met internet en de mogelijkheid tijdens de installatie met één klik een set uitbreidingen voor persoonlijk of juist zakelijk gebruik te installeren.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Er is ruimschoots keuze in uitbreidingen, zowel voor zakelijk als voor privégebruik, en zowel gemaakt door Asustor zelf als van derden. Wel zou de versnippering wat minder kunnen. In plaats van één programma voor back-up én synchronisatie heeft Asustor allemaal losse synchronisatie-apps voor Dropbox, Google Drive, OneDrive, HiDrive en nog wel meer. Bekende apps zijn Photo Gallery, de streaming-apps SoundsGood en LooksGood en het eigen Download Center, maar ook CouchPotato en Sonarr. Ook Kodi ontbreekt niet. Heb je een Asustor-nas met een hdmi-poort, dan kan Asustor Portal met een aantal apps zoals xbmc, YouTube en Chrome direct op een aangesloten tv worden gebruikt.

De achterstand die Asustor had bij de apps voor smartphones en tablets is verminderd, maar nog niet helemaal ingelopen. Zowel in aantal als kwaliteit kan het nog beter. ADM 3.0 biedt nieuwe mogelijkheden en een dergelijke update verdient meer en iets uitgebreidere apps, dus die zullen er zeker ook wel komen.

©PXimport

Drobo Dashboard

Anders dan alle andere nas-fabrikanten, biedt Drobo geen webportal op de nas voor configuratie en gebruik. Drobo houdt van eenvoud en ontneemt de gebruiker eigenlijk al het netwerk-gedoe via het Drobo Dashboard. Dat is een programma voor Windows en macOS dat de Drobo’s in het netwerk opzoekt en waarmee je die kunt configureren en vooral ook gebruiken. Gedeelde mappen worden automatisch verbonden en updates automatisch geïnstalleerd. Dit maakt de Drobo erg gebruiksvriendelijk, alleen bij problemen mis je toch wel de mogelijkheid om zonder tussenkomst van de software, contact met een apparaat te kunnen maken.

Het streven naar eenvoud zie je terug in de manier waarop Drobo met de schijfruimte omgaat. Drobo heeft BeyondRaid dat van elke combinatie van schijven en ongeacht verschillen in merk, model, opslagcapaciteit of toerental, een veilige opslag maakt. Raakt de opslagruimte vol, dan laat de Drobo weten welke schijf vervangen moet worden door één met meer opslagcapaciteit.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Hoewel Drobo vooral uitblinkt in onverstoorbare opslag kun je ook actief met het apparaat aan de slag en uitbreidingen installeren. Het aantal uitbreidingen is echter niet groot en bevat ook nog eens tien apps die geen eigen toepassing hebben, maar nodig zijn voor andere onderdelen zoals Java, Mono en Python. Er zijn drie echte Drobo-apps: myDrobo en DroboAccess zorgen voor toegang op afstand, terwijl DroboPix de nas geschikt maakt voor het automatisch uploaden van foto’s vanaf smartphone en tablet waarop de gelijknamige DroboPix-app is geïnstalleerd.

Het aantal apps voor smartphone en tablet is beperkt, het zijn er twee: Drobo Access voor toegang tot de nas en de data op afstand, en het eerdergenoemde DroboPix.

Live-demo’s van webinterface

Netgear ReadyNAS OS 6.0

Ooit heeft een medewerker van netwerkgigant Netgear bedacht dat een nas genoeg heeft aan eenzelfde interface als een router of een switch. ReadyNAS OS 6.0 biedt namelijk wel een prachtige webinterface, maar deze is echt alleen relevant voor de nas-beheerder. Een gewone nas-gebruiker hoeft hier nooit in te loggen. Een totaal andere benadering dan het virtuele bureaublad met een configuratiescherm en applicaties zoals Synology, QNAP en Asustor die bieden. Een tikkeltje saai misschien, maar wel in lijn met de visie van Netgear dat de ReadyNAS “premium storage levert voor prosumers en het MKB”.

Maar vergis je niet, verspreidt over acht tabbladen biedt ReadyNAS OS alles wat een nas-beheerder maar nodig kan zijn zoals gebruikersbeheer, bestandsbeheer, netwerkconfiguratie, cloud-integratie en back-up en herstel. En er zijn enkele speciale mogelijkheden. Bij de schijfindeling staat de optie X-RAID: net als bij Drobo kun je bij Netgear schijven van verschillende grootte en specificaties combineren en ook later nog opslagcapaciteit toevoegen. Daarbij kun je kiezen voor het Btrfs-bestandssysteem. Dit maakt continue snapshots waardoor je verwijderde en gewijzigde bestanden altijd eenvoudig kunt terugzetten aan de hand van een overzichtelijke tijdlijn. ReadyNAS introduceerde het als eerste, en in al zijn modellen, waar Synology dat pas sinds kort doet en alleen op de duurdere modellen.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Wat de uitbreidingen betreft neemt Netgear een middenpositie in, waarbij het officiële aanbod nog wel kan worden uitgebreid met apps vanuit de community. Opvallender eigenlijk dan het aanbod en de soms vreemde keuzes daarbinnen, is dat er eigenlijk weinig ontwikkeling in zit. Het aanbod staat eigenlijk al enkele jaren stil en dat geldt ook voor de spaarzame uitbreidingen van Netgear zelf.

Cloud-integratie zit traditioneel goed in elkaar in ReadyNAS OS. Met ReadyCloud krijg je mobiele toegang tot de nas, en met ReadyNAS Vault biedt Netgear een eigen online back-up voor de data op de nas. Voorzichtig introduceert men nu ook synchronisatie met andere cloudopslag zoals Google Drive en Amazon S3. Gebruik je liever geen cloud, maak dan met ReadyDR een back-up naar een andere ReadyNAS, waar ook ter wereld. ReadyDR back-upt op block-levelniveau, kost dus weinig bandbreedte. Het aantal apps voor smartphone en tablet is zeer beperkt.

©PXimport

Synology DSM 6.1

DiskStation Manager of kortweg DSM is het besturingssysteem voor Synology nas-apparaten. Het is zonder twijfel het meest stabiele nas-besturingssysteem en dat ondanks dat het tjokvol functionaliteit zit. Dat laatste valt trouwens minder op dan bij de andere besturingssystemen, Synology kiest er vaak voor de complexiteit bij de gebruiker weg te houden. Zo opent het Configuratiescherm standaard in de uitgeklede Basismodus, en alleen wie voor de Geavanceerde modus kiest, ziet ook echt alle opties. Het tekent de manier waarop DSM is ingericht, van een bedrieglijke eenvoud.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Het aantal uitbreidingen voor DSM is enorm, zeer gevarieerd én van goede kwaliteit. Een zeer groot aantal worden bovendien door Synology zelf gemaakt en onderhouden, wat de kwaliteit en beschikbaarheid zeker ten goede komt. Hoewel de consument ook niets tekort komt, komen veel uitbreidingen vooral in een zakelijke omgeving tot hun recht. Synology heeft namelijk niet zozeer de andere nas-merken in het vizier, maar veel meer Google en Microsoft en andere clouddiensten. Een MKB’er die dat wil, kan op de nas een volledige kantooromgeving inrichten met e-mail, chat, spreadsheet, tekstverwerker, notities, contacten en agenda. Ook is er een sterke Synology-community die nog weer eigen uitbreidingen ontwikkelt.

Bij de schijfindeling biedt Synology Hybrid Raid (SHR) de mogelijkheid als Drobo BeyondRaid en Netgear X-Raid. Ook introduceert Synology inmiddels (net als Netgear al eerder deed) het Btrfs-bestandssysteem, maar wel alleen in specifieke, duurdere modellen. Wel of geen Btrfs, je kunt altijd gebruik maken van de vele back-up- en synchronisatiemogelijkheden tussen nas en externe schijf, andere nas’en en cloud. Deze zijn door Synology bovendien in een klein aantal handzame applicaties samengebracht.

Heb je geen behoefte aan zakelijke functies en ben je juist op zoek naar media en streaming: ook daarvoor heeft Synology alles in huis. Er zijn bovendien ruimschoots mobiele apps voor smartphones en tablets om de meeste van deze functies ook nog onderweg te kunnen gebruiken.

©PXimport

QNAP QTS 4.3.3

QNAP Turbo System of QTS is het besturingssysteem voor QNAP-nas-apparaten. Hoewel het enkele versienummers achterloopt op DSM van Synology zijn de overeenkomsten groter dan de verschillen. Aanvankelijk keek QNAP vooral veel af bij Synology, inmiddels loopt QTS op een aantal punten voor op DSM. QNAP innoveert sneller en met meer lef dan Synology en dat is aan QTS te zien.

De installatie van QTS is de mooiste van allemaal. Meer dan de unieke cloud-key die aan de zijkant op elke QNAP staat, is niet nodig om de juiste software op de nas te krijgen en deze vergaand te configureren. De enige tegenvaller is dat QNAP geen flexibele raid-variant heeft zoals BeyondRaid, X-Raid of SHR.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Verder valt er weinig af te dingen op de vele mogelijkheden van QTS. Het besturingssysteem is akelig compleet en alles wat nog ontbreekt kan vanuit een ruim aanbod aan uitbreidingen worden toegevoegd. De uitschieters zijn Virtualization Station waarmee je op de nas Linux- en Windows-systemen kunt virtualiseren, iets wat QNAP echt goed heeft uitgewerkt. Een tweede uitblinker is HybridDesk Station waarmee je via een hdmi-aansluiting (die bij QNAP bijna standaard aanwezig is) de nas als mediaspeler of virtuele Linux-pc kunt gebruiken.

Uniek voor QTS is USB Direct waarmee je via een usb-c-kabel directe toegang kunt krijgen tot de bestanden op de nas. Dit is voorlopig alleen nog beschikbaar op een klein aantal QNAP-nas’en. QTS overtuigt verder met eenvoudige, veilige toegang tot en vanaf het internet, back-up, synchronisatie met cloud of andere nas-apparaten, het is allemaal mogelijk en nog veel meer. Bovendien is QNAP net als Synology bezig de vele gelijksoortige back-upapplicaties te integreren tot één makkelijke en overzichtelijke toepassing.

©PXimport

Western Digital My Cloud OS 2.30.165

Western Digital is vooral bekend als leverancier van harde schijven en het bedrijf heeft daardoor ook nog een ander belang dan alleen zelf zoveel mogelijk nas-apparaten te verkopen. De relatie met de partners moet WD koesteren en behouden. Misschien dat het daarom is dat WD zich vooral richt op een deel van de markt dat door de andere nas-fabrikanten vaak wat wordt vergeten: iedereen die wel de functionaliteit van een nas wil, maar zonder zich zwaar in allerlei techniek te moeten verdiepen. Eenvoud is namelijk de grote kracht van WD.

Net als Netgear heeft WD wel een webinterface, maar niet op een bureaublad gebaseerd, maar op een echte beheeromgeving. Dit is voor de configuratie van de nas, de verbindingen en de gebruikers. Net als bij Netgear, is de WD nas wel erg eenvoudig te gebruiken. Om goed inzicht te krijgen in de gezondheid van het apparaat, de gebruikers, cloudtoegang en geïnstalleerde extra’s is nooit meer dan een paar klikken nodig. Bovendien zijn er duidelijke grafische weergaven waar mogelijk.

©PXimport

Uitbreidingen en apps

Western Digital biedt binnen de App Store van My Cloud OS een zeer bescheiden aantal van zestien uitbreidingen aan. De belangrijkste wensen worden wel vervuld met Plex en SqueezeCenter voor media; Transmission voor torrents; DropBox-synchronisatie; en WordPress voor websites; en Z-Way Server voor home-automation. Geen van de apps kan echter de vergelijking doorstaan met soortgelijke functies van de andere nas-merken. Ook is de integratie vaak lastiger waardoor het gebruiksgemak bij de apps duidelijk minder goed is.

Een sterk punt van de Western Digital is de app voor smartphone en tablet, en het gemak waarmee je met een WD-nas een persoonlijke cloud opzet. Tegelijk kun je buiten die app niet heel veel doen met een WD-nas op je mobiele apparaat.

©PXimport

Conclusie

Bij de keuze van een nieuwe nas kun je niet meer alleen maar naar de hardware kijken. De software, zowel het OS op de nas als de software die je gebruikt om met een smartphone, pc of tablet verbinding te maken met de nas, speelt allemaal een grote rol in wat de nas jou uiteindelijk te bieden heeft. Wat voor jou de beste keuze is hangt af van jouw gebruik van de nas. Wil je vooral heel veel functionaliteit en zelf bepalen wat je met de nas doet, dan kun je niet om QNAP QTS, Synology DSM en Asustor ADM heen. Wil je de nas vooral als nas gebruiken, dan kan Netgear ReadyNAS OS ook een heel goede keuze zijn. Drobo en Western Digital zijn meer niche en vooral geschikt als je vooral bestanden veilig wilt opslaan en toch toegankelijk wilt houden, ongeacht waar je ook bent.

Een vriezer die goed en efficiënt vriest, heeft allerlei voordelen. Zo is het gunstig voor je gezondheid, omdat bacteriën in een ijskoude vriezer minder kans krijgen. Ook bespaar je energie én hoef je je vriezer minder vaak te ontdooien. Met een paar simpele stappen zorg je ervoor dat jouw vriezer optimaal koelt.

Lees ook: Hier moet je op letten bij de aankoop van een nieuwe vriezer

De juiste temperatuur

Een goedwerkende vriezer begint met het instellen van de juiste temperatuur. Is je vriezer te warm, dan bederft voedsel sneller en zal er door het overtollige water sneller ijsvorming in het vriesvak ontstaan. In principe zijn alle temperaturen onder de -18°C goed, maar hoe kouder je je vriezer instelt, hoe meer energie hij verbruikt. Met een temperatuur van -18°C bewaar je je voedsel veilig, blijven voedingsstoffen lang behouden én ben je energiezuinig bezig. Veel vriezers beschikken over een ingebouwde thermostaat, vaak in de vorm van een draaiknop, waarop je de temperatuur kunt instellen. Heeft jouw vriezer dit niet, dan kun je een losse thermometer aanschaffen om de temperatuur in je vriezer te controleren.

Slim invriezen

Ook de manier waarop je je eten invriest, heeft veel invloed op hoe efficiënt jouw vriezer koelt. Zo laat voedsel dat nog warm is de temperatuur in je vriezer snel stijgen, waardoor voedingsmiddelen sneller bederven en je te maken kunt krijgen met ijsvorming. Het is dus verstandig om je kliekjes eerst op kamertemperatuur te laten komen voor je ze in de vriezer stopt. Om ervoor te zorgen dat het eten snel de juiste temperatuur bereikt, is het daarnaast beter om kleine porties in te vriezen. Let er daarbij op dat je luchtdichte bakjes of zakjes gebruikt, want als ingevroren eten in contact komt met lucht kan er vriesbrand op voedingsmiddelen ontstaan.

©qwartm

Een beetje overzicht in je vriezer is ook wel zo fijn. Zo weet je exact wat waar staat en hoef je de deur van de vriezer niet elke keer onnodig lang open te laten staan. Daarmee maak je het voor je vriezer een stuk makkelijker om de temperatuur vervolgens weer omlaag te krijgen. Je kunt bijvoorbeeld producten die je als eerste gebruikt voorin je vriezer zetten en overige producten meer naar achteren. Of plak labels op je bakjes met de data waarop je de producten hebt ingevroren. Ook kun je regelmatig even kijken welke producten weggegooid kunnen worden, zodat het geen rommeltje wordt in je vriezer.

Goed vullen (maar niet te vol)

Is jouw vriezer vaak maar voor de helft gevuld? Dat is zonde, want een halfvolle vriezer verbruikt veel onnodige energie. Misschien vind je in je keuken nog wat groente of fruit dat je niet van plan bent om op korte termijn op te eten. Mocht dat niet het geval zijn, dan kun je altijd een paar halfgevulde waterflessen in je vriezer leggen. Voor het afkoelen van producten (massa) hoeft een vriezer namelijk minder hard te werken dan voor het afkoelen van lucht. En omdat producten koude lucht goed vasthouden, gaat er bij het openen van je vriezerdeur minder kou verloren. Let op: een te volle vriezer is ook niet goed, want dit belemmert de luchtcirculatie en veroorzaakt ongelijke temperaturen in je vriezer.

Regelmatig ontdooien

IJsvorming beperkt niet alleen de ruimte in je vriezer, maar maakt ook dat het apparaat minder efficiënt gaat werken. IJs op de wanden van je vriezer werkt namelijk als een soort isolatielaag, waardoor het apparaat minder goed in staat is om warmte naar buiten af te voeren. Daar komt nog bij dat als ijsvorming zich op voedsel nestelt, vooral als dat niet luchtdicht is ingepakt, er vriesbrand op voedingsmiddelen kan ontstaan. Heeft jouw vriezer geen No Frost-functie? Dan moet je helaas zelf regelmatig aan de bak om het ijs uit je vriezer te verwijderen. Om het ontdooiingsproces te versnellen, kun je een bak met heet water in de vriezer plaatsen of het ijs met een föhn verwarmen. Als je je vriezer toch ontdooit, maak 'm dan meteen goed schoon. Ook op vuil in je vriezer kan namelijk ijs of rijp ontstaan.

©Thomas Heitz

De condensor schoonmaken

Maak tot slot, als dat mogelijk is, de condensor van je vriezer regelmatig schoon. De condensor is het zwarte rooster aan de achterkant van je vriezer dat ervoor zorgt dat warmte goed wordt afgevoerd. Zit de condensor vol met stof of vuil, dan blijft warmte in je vriezer circuleren. De condensor kun je eenvoudig schoonmaken met een zachte borstel of met een stofzuiger met borstel-opzetstuk.

Op een smartphone met Android wordt standaard alles aan je Google-account gekoppeld. Daardoor weet het bedrijf heel wat over jou en niet iedereen voelt zich daar goed bij. Gelukkig zijn er ook manieren om Android te gebruiken zonder dat je Google volledige inzicht in je digitale leven geeft, bijvoorbeeld met de alternatieve firmware LineageOS met microG.

Wanneer je een Android-smartphone of -tablet installeert, is aanmelden met een Google-account een van de eerste dingen die je doet. Vanaf dat moment zijn alle Google-apps zoals Gmail, Google Maps, Chrome, Google Calendar en Google Play op je apparaat aan je account gekoppeld. Handig … maar zo krijgt Google wel heel veel controle over je digitale leven.

In principe kun je op je Android-apparaat gewoon geen Google-account aanmaken en alternatieve apps installeren. Maar omdat het hele besturingssysteem rond Google-componenten is gebouwd, is dat knap lastig. Dan installeer je beter een alternatieve Android-firmware die geen koppeling met het Google-ecosysteem heeft ingebouwd. In dit artikel doen we dat met LineageOS en microG, en hebben we het ook over enkele andere mogelijkheden.

1 Android Open Source Project

Voordat we naar die alternatieven kijken, moeten we het even hebben over hoe die mogelijk zijn als Google-diensten zo nauw met Android verweven zijn. De basis van Android bestaat uit het Android Open Source Project (AOSP). Dit is een volwaardig mobiel besturingssysteem waarvan de broncode beschikbaar is onder een opensource-licentie. Fabrikanten van Android-apparaten voegen hier drivers aan toe om Android op hun hardware te laten werken, en vaak nog eigen aanpassingen. Andere belangrijke componenten die we in een Android-systeem verwachten, zoals Google Play Services, zijn niet opensource. Wanneer je een Android-telefoon koopt, staat daarop dus een besturingssysteem dat door de fabrikant is gecreëerd op basis van AOSP, Google Play Services en eigen aanpassingen.

LineageOS is een project dat de broncode van AOSP neemt en daar extra functionaliteit aan toevoegt, vaak met de focus op aanpasbaarheid, beveiliging en privacy. De nieuwste versie is LineageOS 21, gebaseerd op Android 14. Het biedt voor zo’n tweehonderd apparaten installeerbare images met de drivers van de fabrikanten ingebouwd. Staat je toestel niet in de lijst met apparaten, dan kun je LineageOS helaas niet installeren. De apps van Google zijn (net zoals Google Play Services) hierin niet opgenomen, omdat de licentie dat niet toestaat. Die kun je wel achteraf installeren, waarna je je met een Google-account kunt aanmelden en LineageOS zoals de standaard Android-versie op je telefoon is te gebruiken.

LineageOS ondersteunt zo’n tweehonderd apparaten.

2 MicroG

Nu zou je denken dat je zonder de apps van Google wel verder kunt, maar dat is helaas niet het geval. Google heeft gaandeweg meer en meer functionaliteit van AOSP naar Google Play Services en andere propriëtaire componenten verplaatst. Die vereisen een Google-account of tracken je op een andere manier. En heel wat Android-apps maken van deze propriëtaire componenten gebruik. Als je die apps op LineageOS zonder Google-apps installeert, dan zouden die in het beste geval maar deels werken en in het slechtste geval starten ze niet eens op.

Het project microG biedt hier een oplossing voor. Dit is een opensource-project dat allerlei propriëtaire Android-componenten van Google her-implementeert. Zo biedt GmsCore een alternatieve implementatie voor Google Play Services. Ook Google Cloud Messaging (voor pushnotificaties) en geolocalisatie zijn op deze manier mogelijk. De versies van microG kun je dan op bijvoorbeeld LineageOS gebruiken, waardoor allerlei Android-apps toch weer werken zonder dat je een Google-account of Google-apps nodig hebt.

Het microG-project her-implementeert een deel van Google Play Services.

3 LineageOS met microG

Helaas kun je microG niet zomaar op LineageOS installeren. MicroG werkt namelijk alleen op een Android-versie met ‘signature spoofing’. Die truc zorgt ervoor dat de componenten van microG zich als Google Play Services kunnen voordoen, waardoor apps er mee samenwerken zonder dat ze weten dat het niet om een officiële Google-dienst gaat. Maar de ontwikkelaars van LineageOS hebben om diverse redenen besloten om signature spoofing niet op te nemen.

Er zijn manieren om een al geïnstalleerd Android-systeem te patchen zodat het signature spoofing ondersteunt. MicroG biedt ook zijn eigen versie van LineageOS aan: LineageOS for microG. Die versie heeft een minimale vorm van signature spoofing ingebouwd die alleen geprivilegieerde systeem-apps toelaat om de spoofing-permissie te gebruiken en alleen na toestemming van de gebruiker. LineageOS for microG ondersteunt exact dezelfde apparaten als LineageOS en verspreidt twee keer per maand over-the-air-updates.

LineageOS for microG biedt een opensource Android-versie zonder Google-apps.

4 Installeren

De installatie van LineageOS for microG gebeurt exact hetzelfde als bij LineageOS: zoek je toestel op in de lijst met ondersteunde apparaten van de LineageOS Wiki en volg daar de installatiegids. Het enige verschil is dat je de installatiebestanden voor je apparaat niet van de website van LineageOS downloadt, maar van de downloadpagina voor LineageOS for microG. Voor de Fairphone 5 vind je die bijvoorbeeld in de map FP5.

Installeer eerst Android Debug Bridge en fastboot en volg op die pagina ook de instructies om de usb-foutopsporingsmodus op je Android-apparaat in te stellen. Daarna dien je op sommige apparaten de bootloader te ontgrendelen, zodat je alternatieve firmware kunt installeren. De instructies hangen van je apparaat af. Op sommige apparaten moet je ook nog extra partities flashen met fastboot. Let op dat je de downloadbestanden van LineageOS for microG flasht en niet degene waarnaar in de installatie-instructies van LineageOS wordt verwezen.

Daarna flash je het herstelbestand van LineageOS for microG en start je het apparaat in herstelmodus. Voer dan een factory reset uit. Nu kun je eindelijk het zip-bestand met het rootbestandssysteem van LineageOS for microG naar je telefoon flashen met de opdracht adb vanaf je computer. De stap om een Google Apps-add-on te installeren sla je over, want we willen Google juist vermijden. Herstart daarna je telefoon, waarna je in LineageOS for microG opstart.

Volg heel nauwgezet alle waarschuwingen en tips in de installatie-instructies van LineageOS.

5 Configureren

Na de eerste keer opstarten, word je verwelkomd door de configuratiewizard, waarin je onder andere je wifi-netwerk instelt. Maar in tegenstelling tot een normale Android-installatie krijg je nu niet de vraag om een Google-account in te voeren. Wanneer de initiële configuratie van LineageOS is voltooid, open je de app microG Settings. Klik dan op Self-Check. Uiteindelijk moet de hele lijst met controles aangevinkt zijn. Je moet hiervoor diverse permissies aan de app toekennen, zodat microG zijn werk kan doen.

Keer terug naar het hoofdvenster van microG Settings. Hier staan allerlei functies standaard uitgeschakeld en het is aan jou om te kiezen welke je inschakelt. Zo kun je hier een Google-account toevoegen, maar dat doen we in het kader van dit artikel juist niet. Exposure Notifications kun je niet hier inschakelen; daarvoor dien je een app te installeren die deze API gebruikt. Google SafetyNet kun je hier wel inschakelen. Sommige apps vereisen deze functie om te controleren of je Android-apparaat wel veilig is. Mocht je zo’n app gebruiken, schakel die functie dan hier in.

Geef microG alle permissies die het nodig heeft om zijn taken uit te voeren.

6 Pushnotificaties

Als je nu apps zou installeren, zou je merken dat je geen pushnotificaties krijgt. Veel apps, onder meer WhatsApp en Slack, maken hiervoor immers gebruik van Google Cloud Messaging. MicroG implementeert dit ook, maar heeft dit standaard uitgeschakeld. Om pushnotificaties naar je apparaat te kunnen sturen, moet Google je apparaat ook kunnen identificeren aan de hand van een uniek apparaat-ID. Ga daarvoor in microG Settings naar Google device registration en schakel Register device in. Standaard (in het profiel Native) genereert microG nu een ID waaruit Google je apparaattype en softwareversie kan afleiden, maar niet het serienummer. Het profiel Real geeft ook het eigenlijke serienummer aan Google door. Er zijn ook profielen om je voor een Google Nexus 5X of Motorola Moto G uit te geven, voor als je zo weinig mogelijk informatie wilt prijsgeven. Als je een Google-account hebt toegevoegd, wordt dit overigens ook bij je apparaatregistratie aan Google doorgegeven.

Nadat je apparaat bij Google is geregistreerd, tik je op Cloud Messaging en vink je Receive push notifications aan. Zodra je apps installeert die van Google Cloud Messaging gebruikmaken, komen ze hier in de lijst te staan. Als je merkt dat je notificaties met vertraging aankomen, tik dan op de drie puntjes bovenaan rechts, dan op Advanced en pas de instellingen voor pushnotificaties per netwerk aan. Zet ze bijvoorbeeld op Ping interval: 60 seconds. Maar dit is alleen nodig als de netwerkkwaliteit laag is, de standaardwaarde Automatic zou op de meeste netwerken voldoende moeten zijn.

Dankzij microG kunnen je apps ook pushnotificaties ontvangen.

7 Locatiemodules

Diverse apps vragen je locatie op, bijvoorbeeld om een relevante selectie van nabije winkels of laadpalen te tonen. Maar als ze daarvoor altijd je gps gebruiken, belast dat de batterij van je telefoon te veel. Bovendien hoeft die locatie niet altijd zo precies te zijn als van je gps. Google heeft daarvoor de component Network Location Provider, die communiceert met servers van Google om bijvoorbeeld op basis van de zichtbare wifi-netwerken te bepalen waar je apparaat zich bevindt.

In de instellingen van microG kun je ook hiervoor een alternatief instellen. Tik daarvoor op Location modules. Standaard bood microG één geolocalisatiemodule die op basis van gsm-netwerken en wifi-toegangspunten in de buurt je locatie bepaalt: Mozilla Location Service. Helaas is die dienst inmiddels stopgezet. Je kunt wel de app Local GSM Location installeren en de locatiedienst die ze aanbiedt daarna hier inschakelen.

MicroG kan ook je locatie bepalen zonder servers van Google.

8 OpenCelliD gebruiken

Tik daarna op de module en dan op Configure. Geef de app toestemming om altijd toegang tot je locatie te krijgen en daarna om bestanden op te slaan. Maak nu een gratis OpenCelliD-account door op www.opencellid.org op Sign Up te klikken. Klik op de verificatielink en dan in het dashboard op Access Tokens. Je ziet daar één toegangstoken. Klik op Show Token en kopieer die.

Open dan op je telefoon weer de configuratie van de locatiemodule, tik linksboven op het menu en dan op Advanced Settings. Vul bij OpenCellID Access Token je token in. Keer terug, open Settings en vink bij Sources de optie OpenCellID aan. Keer weer terug, tik op Database / Create Database. De module downloadt nu de locatiedatabase naar je telefoon. Op een later moment kun je altijd op Update Database tikken om de database bij te werken.

Haal locatiedata uit de database van OpenCelliD.

9 Apps installeren met F-Droid

LineageOS for microG komt standaard met F-Droid, een appwinkel voor opensource-apps. Zo kun je hiermee de app Local GSM Location installeren, maar ook apps als Aegis Authenticator voor tweefactorauthenticatie, Joplin voor todo-lijstjes, Organic Maps voor offline navigatie, Syncthing voor synchronisatie van je bestanden, apps voor Home Assistant en openHAB, en nog veel meer. Voor veel propriëtaire Android-apps bestaan er opensource-alternatieven die je in F-Droid vindt. Ook apps updaten gebeurt in F-Droid. In de instellingen kun je zelfs automatische updates instellen.

Opvallend is dat F-Droid per app de zogenoemde anti-functies toont, bijvoorbeeld of de app gebruikmaakt van een propriëtaire back-end of je activiteiten aan de makers rapporteert. Ook de door de app gevraagde machtigingen toont F-Droid bij elke app. Zo kun je op basis van de anti-functies en machtigingen beslissen of je de app wel met deze functies wilt gebruiken of voldoende vertrouwt.

F-Droid toont bij elke app de ‘anti-functies’, functies die je misschien minder leuk vindt.

10 Apps installeren met Aurora Store

Op F-Droid vind je alleen opensource-apps. Voor apps als WhatsApp, Slack, Snapchat, Instagram, TikTok, Spotify en meer heb je een andere bron nodig. Maar zonder een Google-account kan dat niet met Google Play Store. Gelukkig bestaat er een alternatief: Aurora Store. Dit is een onofficiële opensource-client voor de Google Play Store. Je kunt hiermee dus apps op de Google Play Store zoeken, downloaden en updaten. Dat kan met een Google-account, maar ook anoniem. Aurora Store koppelt je dan aan een van de vele anonieme gebruikersaccounts. Soms lukt het aanmelden niet. Probeer het dan opnieuw, dan word je aan een willekeurig ander account gekoppeld.

Net zoals in Google Play Store krijg je in Aurora Store apps te zien per categorie, inclusief lijstjes met de populairste apps of apps die voor jou zijn aangeraden. De mogelijkheden zijn minder uitgebreid dan met Google Play Store. Zo kun je geen betaalde apps downloaden of updaten. Bovendien werken heel wat in-app-functies van allerlei apps niet wanneer je Aurora Store anoniem gebruikt. Soms krijg je bepaalde apps ook niet te zien, omdat het anonieme account dat je op dat moment gebruikt van een bepaald land is waar de app niet is toegelaten. Tik in dat geval bovenaan rechts op het tandwiel, dan op Manage your account / Log uit en log weer in als Anoniem. Je krijgt dan een willekeurig ander anoniem account en kunt opnieuw proberen of je de gewenste app vindt.

Met Aurora Store download en update je anoniem apps uit de Google Play Store.

11 Alternatieven voor Google-apps

Nu je een Android-systeem zonder Google-account hebt, moet je uiteraard voor alle Google-apps nog alternatieven zoeken. Wil je onmiddellijk een heel ecosysteem, dan loont het de moeite om naar Proton te kijken. Je kunt gratis een account maken bij deze dienstenprovider die zich focust op privacy en geen toegang heeft tot je gegevens dankzij end-to-end encryptie. Voor wie meer opslag en mogelijkheden wil, biedt Proton ook betaalde abonnementen aan. De apps Proton Mail, Proton Calendar, Proton Drive, Proton VPN en Proton Pass zijn te vinden in F-Droid en Aurora Store.

Maar je hoeft jezelf niet aan één ecosysteem te verbinden. Je kunt perfect losse apps installeren (zoals de mail-app K-9 Mail) of met DAVx5 in combinatie met een CalDAV/CardDAV-server je agenda en contacten in de standaard-apps van LineageOS integreren. Als wachtwoordbeheerder kun je bijvoorbeeld de app van Bitwarden installeren, in combinatie met de server van Bitwarden of je eigen Vaultwarden-server. Voor tweefactorauthenticatie is Aegis Authenticator een goede keuze.

Als je gewend bent om je browsergeschiedenis en -tabs tussen verschillende apparaten te synchroniseren met Google Chrome, dan is er ook daarvoor een alternatief zonder Google-account. Mozilla biedt een vergelijkbare functie voor Firefox aan met Firefox Sync. Als je de Firefox-app op LineageOS installeert en een gratis Mozilla-account aanmaakt, kun je dus ook je tabs synchroniseren. Interessant om te weten is dat dit met end-to-end encryptie werkt. Mozilla krijgt dus niet te zien welke webpagina’s je bezoekt.

Proton biedt een heel ecosysteem aan van diensten met end-to-end encryptie.