Gratis software: De beste freeware-tips van december

Tip 01: Filters & effecten

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Bewerk je geregeld foto’s op een creatieve manier maar is het aanbod aan filters en effecten van je favoriete fotobewerkingstool nogal karig, dan moet je zeker ON1 Effects uitproberen. Deze tool komt als een zelfstandige applicatie maar laat zich ook integreren in enkele Adobe-producten (Photoshop, Elements, Lightroom). Het programma vereist de nodige hardware, maar blijkt verrassend gebruiksvriendelijk. De eerste stap is het inladen van de foto die je wilt bewerken, waarbij je meteen aangeeft in welk formaat (pdf, tiff, jpg) je het bewerkte plaatje wilt bewaren, en in welke kleurruimte, bitdiepte en resolutie je wenst te werken. De interface is in drieën gedeeld: links vind je een mooi arsenaal aan effecten, filters, randen en texturen, rechts zie je het venster van waaruit je een effect kunt finetunen en in het midden wordt de voorbeeldweergave getoond. Je kunt meerdere effecten tegelijk toepassen en die afzonderlijk bijstellen. Met maskers werken, je foto bijsnijden en schalen en roteren kan allemaal ook.

Tip 02: Wachtwoordkluis

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Enig idee hoeveel (online) accounts of id’s je hebt? Het zijn er vast veel – en dan is het een heel karwei om alle wachtwoorden te onthouden (want je gebruikt toch niet overal hetzelfde wachtwoord, mogen we hopen). Een wachtwoordbeheerder als Icecream Password Manager kan soelaas bieden. Je kunt zo’n tool als een digitale kluis zien waarin je alle accounts, id’s en aanverwanten onderbrengt. Je vergrendelt hem met een stevig hoofdwachtwoord, waarna de inhoud automatisch wordt versleuteld (met aes-256 bit). In de kluis bevinden zich vaste rubrieken als Bankrekeningen, Creditcards, FTP-accounts, Logins, Softwarelicenties en Beveiligde notities en het is de bedoeling dat je een nieuw item in een van deze rubrieken toevoegt: er verschijnen telkens aangepaste invoervelden. Een browserplug-in, onder meer voor Chrome en Firefox, zorgt ervoor dat je snel(ler) het gewenste item kunt oproepen om je zo bij een webdienst aan te melden. Mobiele apps komen eraan, aldus de makers.

Tip 03: Netwerktester

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Vind je je (draadloze of bekabelde) netwerk ondermaats presteren of heb je af en toe met storingen te maken, dan doe je er goed aan een benchmarking tool als NetStress op je netwerk los te laten. Het is wel de bedoeling dat je de tool (minstens) tweemaal installeert, op verschillende netwerkmachines. De ene instantie fungeert dan als ‘server’, terwijl de andere als ‘client’ optreedt. Het opzetten heb je snel geregeld: het volstaat aan serverzijde het ip-adres van de client in te vullen. Zodra je de operatie start, worden in het geheugen gebufferde datapakketjes van server naar client gestuurd (weliswaar alleen over ipv4). Het is echter mogelijk onder meer de pakketgrootte evenals het aantal pakketten per seconde in te stellen, zowel voor tcp- als udp-datastromen. De vastgestelde doorvoersnelheid wordt ook netjes uitgezet in een grafiek. We voegen er nog graag aan toe dat NetStress .NET 2.0 nodig heeft en dat regel je in Windows (10) via Configuratiescherm / Programma’s en onderdelen / Windows-onderdelen in- of uitschakelen, waar je dan een vinkje plaatst bij .NET Framework 3.5 (inclusief .NET 2.0 en 3.0). Tot slot nog deze tip: laat NetStress ook eens los op het moment dat je netwerk optimaal functioneert, dan heb je een meteen een mooi ‘ijkpunt’.

Tip 04: Metadata bewerken

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Zowat elke fotocamera bewaart samen met de afbeeldingen ook allerlei metadata. Die bevatten vaak technische informatie over de foto’s, zoals gps-coördinaten, cameramodel, sluitertijd, datum en tijdstip van de foto enzovoort. Dat gebeurt meestal in het exif-formaat, maar allerlei fotobeheerders voegen daar vaak nog extra data aan toe, in iptc- of xmp-formaat. Ook al laat de naam anders vermoeden, met Exif Pilot kun je al deze metadata, ongeacht het formaat, bekijken en – voor zover mogelijk – bewerken, verwijderen en toevoegen. We raden je wel aan met een kopie van de plaatjes te werken en niet met de originele bestanden: Exif Pilot schrijft de data namelijk meteen weg en het kan altijd gebeuren dat er eens iets fout loopt. In de gratis versie is het jammer genoeg niet mogelijk meerdere fotobestanden tegelijk te bewerken.

Tip 05: Screencasts maken

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Een (technische) vraag of uitleg vergezeld laten gaan van schermafbeeldingen of screencasts kan best zinvol zijn. Dat is precies wat je met het opensource-programma Captura kunt doen. De tool is redelijk flexibel. Je geeft zelf aan of je er de muiscursor of zelfs de muisklikken en toetsaanslagen bij wilt – en in welke ‘overlay’ (kleuren, enzovoort) je die wilt. Uiteraard bepaal je ook zelf welk schermdeel of venster je wilt vastleggen en of dat een simpel screenshot dan wel een screencast (in videoformaat) moet zijn. Je doet er wel goed aan ook FFMpeg mee te downloaden en te installeren, omdat je dan meer keuze in de uitvoerformaten hebt, waaronder mp4, avi en gif. Verder kun je nog de framerate en de eventuele audiobronnen aangeven, zoals luidsprekers of microfoon. Voor screenshots heb je keuze uit onder meer bmp, gif, ico, jpg, png en tiff. Ook handig is dat je een eventuele ‘start delay’ kunt instellen en het is zelfs mogelijk vooraf al ‘screenshot transforms’ vast te leggen, zodat je screenshots meteen geschaald of geroteerd worden.

Tip 06: Schijfvreters

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Schijven van 2 TB en meer mogen intussen dan wel mainstream geworden zijn, ze nodigen tevens uit tot ongebreidelde dataopslag. Tot het moment dat je schijf toch weer blijkt dichtgeslibd. Dan kun je de hulp inroepen van WizTree, een tool die er specifiek op gericht is je in één oogopslag de meest schijfhongerige bestanden te helpen detecteren. Het programma, ook beschikbaar als portable tool, blijkt bliksemsnel: enkele seconden na de start van de scan staan de bestanden voor het gevraagde station of map al in een lijst, gesorteerd op grootte, ongeacht of het om ntfs (hardlinks), fat(32) of een netwerklocatie gaat. Met een muisklik laat de volgorde zich aanpassen, bijvoorbeeld volgens het aantal submappen of bestanden. Standaard krijg je de items in de vorm van een boomdiagram te zien, maar je kunt ze ook als een bestandslijst opvragen, waarbij je dan allerlei weergavefilters kunt activeren. Een aardig extra is nog dat bestanden die je van hieruit verwijdert meteen rood gemarkeerd zijn (ook al zijn ze intussen dus van schijf verdwenen).

Tip 07: Diashow

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Je foto’s één voor één tonen kan, maar het wordt meteen een stuk leuker als je ze in een heuse diavoorstelling giet, bijvoorbeeld met Ashampoo SlideShow Studio – een e-mailregistratie is wel vereist. Als je dat wilt, gidst een wizard je door de verschillende stappen van de voorstelling. Je kunt alvast uit een reeks (online) thema’s putten en het is ook mogelijk de lengte van je diashow automatisch aan de gekozen achtergrondmuziek te laten aanpassen. Bij een diavoorstelling horen wellicht ook de nodige transities, met een instelbare overgangssnelheid, en ook op dit vlak schiet het programma niet tekort. De geselecteerde foto’s krijg je in miniatuur te zien en de volgorde wijzigen doe je simpelweg met de muis. Ook een logo en een (onder)titel kunnen hier een plaatsje krijgen. De uiteindelijke uitvoer wordt dan een wmv- of webm-formaat, in diverse resoluties en kwaliteiten.

Tip 08: Geknipt beeld

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Je komt er zelden onderuit: de videoclip die je net hebt opgeslagen bevat een paar overtollige fragmenten. Van een programma met een naam als VidCutter mag je echter een gespecialiseerd stukje gereedschap verwachten, overigens zonder al te veel toeters en bellen. Zodra je het beoogde videobestand hebt opgehaald, kun je aan de slag – VidCutter ondersteunt een flink aantal formaten. Met behulp van de ingebouwde videospeler geef je allereerst de grenspunten aan tussen de gewenste en de gewraakte fragmenten. Wil je hierbij mee controle dan hoef je de muisaanwijzer maar boven de tijdlijn te houden, waarna je via het scrolwiel frame per frame door je video kunt navigeren. Er zijn overigens ook sneltoetsen beschikbaar om met een instelbare hoeveelheid seconden tegelijk voor- of achteruit te spoelen. De resulterende fragmenten krijg je in een overzichtje te zien; via de muis kun je de volgorde desnoods nog wijzigen. Met één druk op de knop bewaar je dan de nieuwe video. Het is tevens mogelijk de individuele fragmenten op te slaan.

Tip 09: Radio opnemen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Wereldwijd zijn er duizenden radiostations actief en dankzij een tool als streamWriter kunnen je die allemaal beluisteren. Met streamWriter, ook beschikbaar als een portable applicatie, kun je echter niet alleen luisteren, je kunt de songs ook lokaal opnemen. Met behulp van zoekcriteria als Genre (wij telden meer dan tachtig genres), Kwaliteit of Type (mp3 of aac) kun je trouwens sneller op een geschikt station afstemmen. Een vrij unieke optie is nog dat je bepaalde songs automatisch kunt laten opnemen: je hoeft maar de titel in te voeren en zodra een gemonitord station dat nummer afspeelt, wordt het voor je opgenomen. Handig zijn ook de ‘post-processing’-opties die je per stream kunt instellen, zodat opgenomen songs bijvoorbeeld automatisch in een ander audioformaat worden vastgelegd of van de gewenste tags worden voorzien (met behulp van een ingebouwde tag-editor). Met behulp van een equalizer kun je de audiostreams verder finetunen.

Tip 10: Schijfbeheer

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Met het ingebouwde schijfbeheer van Windows kun je enkele basale ingrepen op schijf- en partitieniveau uitvoeren, maar die kunnen niet tippen aan een schijfbeheertool als die van Paragon Hard Disk Manager. Het gaat weliswaar om een ‘preview’ van de nieuwste editie, maar volgens de makers blijft die wel gratis. Met deze allround suite hoor je je schijf te kunnen beheren, optimaliseren en beschermen. De bijhorende taken zijn uitgesplitst over een viertal tabbladen: Backup & Recovery, Partition Manager, Disk Wiper en Drive Copy en bijna alles blijkt wizardgestuurd. De ‘core business’ van het programma ligt evenwel bij partitiebeheer en hiermee kun je partities verplaatsen, uitbreiden of inkrimpen, verwijderen of opsplitsen. Ook de back-upmogelijkheden blijken flexibel: je kiest zelf wat je precies wilt back-uppen (schijf, partitie, mappen…) en je kunt die taken ook netjes inplannen. Drive Copy is, zoals je al vermoedt, in essentie een kloontool en Disk Wiper dan weer heeft alles te maken met het shredden van partities (of alleen van vrije schijfruimte).

Weigert je Windows plots nog door te starten, dan zorgt de Recovery Media Builder ervoor dat je met een live medium alsnog een en ander kunt herstellen.

Tip 11: Fotomixer

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Met krachtige fotobewerkingstools is het – voor ervaren gebruikers – wellicht een koud kunstje om twee foto’s op basis van een laagmasker met elkaar te vermengen, maar dan moet je wel over de kennis en de tool beschikken. Niet zo met het gebruiksvriendelijke Image Inc. Zo’n ‘blending’ is hier een relatief eenvoudig drietrapsproces. Je laadt de achtergrondfoto in, je haalt de gewenste voorgrondfoto op en je zoekt een geschikt masker uit. Wat dit laatste betreft: er worden er een twintigtal meegeleverd, maar het is uiteraard ook mogelijk andere maskers te gebruiken, alleen kun je die maskers jammer genoeg niet in Image Inc zelf creëren. De tool biedt verder een paar bewerkingsopties voor elk van de drie onderdelen. Je kunt die bijvoorbeeld roteren of schalen, inverteren, in grijswaarden laten omzetten, maar je kunt ook de blendmodus voor je overlay aanpassen, met keuze uit 27 modi.

Tip 12: Schermdeling

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10; macOS

Er bestaan -tig tools om je scherm op afstand met iemand te delen, maar weinig tools laten zich zo makkelijk aansturen als ScreenLeap. De gratis versie mag je één uur per dag gebruiken en laat tot acht ‘viewers’ toe. De tool is beschikbaar als Chrome-extensie en als desktopapplicatie. We bekijken even deze laatste. De werking is uiterst eenvoudig. Je start de tool op de pc waarvan je het scherm, een schermdeel of een specifiek venster op afstand wilt laten bekijken. Bovenaan zie je een negencijferige code op. Het is de bedoeling dat je die doorspeelt aan de personen die je wilt laten meekijken. Die hoeven daar overigens zelf niets voor te installeren: het volstaat dat ze naar de ScreenLeap-site surfen en daar de code invullen. Html5 zorgt ervoor dat ze even later uw scherm kunnen bekijken, ook op een mobiel toestel, waarbij ze kunnen kiezen tussen de originele beeldgrootte of een weergave die binnen hun browservenster past. Uiteraard kunnen beide partijen op elk moment de schermdeling stopzetten.

Tip 13: Screensaver-show

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Vanuit Windows is het weliswaar ook mogelijk je schermbeveiliging in de vorm van een diavoorstelling op te zetten, maar met JPEG Saver komen er flink wat meer mogelijkheden bij. Na de (standaard) installatie – waarbij wellicht ook DirectX-runtimes worden opgehaald – nestelt JPEG Saver zich in de schermbeveiligingsmodule van Windows. Van hieruit kun je via de knop Instellingen allerlei opties finetunen, verdeeld over een handvol tabbladen. Allereerst geef je aan uit welke fotomap(pen) met eventuele submappen de tool mag putten. Andere opties zijn nog: het tijdsinterval wijzigen, transitie-effect(en) selecteren (uit een lijst van meer dan tachtig!) en de gewenste fotovolgorde instellen. Je kunt ook nauwgezet bepalen op welke schermpositie de foto’s mogen terechtkomen – en op welke monitor(en) – en wat er met kleine of grote foto’s moet gebeuren. Ook de achtergrond van de foto’s bepaal je helemaal zelf. Een handige Preview-knop toont je of alles optimaal is ingesteld.

Gevaarlijk?