Er zijn tig gratis programma's op het internet te vinden, maar jammer genoeg zit er ook veel kaf tussen het koren. Uit de honderden freewareprogrammaatjes die we bekeken maakten wij een selectie van 25 tools, met een grote verscheidenheid aan toepassingen.

Tip 01: Netwerkberichtjes

Zou je het wel handig vinden om met de andere gebruikers van je thuisnetwerk snel berichten en bestanden te kunnen uitwisselen? Een publieke messenger- of chatservice is een mogelijkheid, maar wie zich daar om privacyredenen niet zo lekker bij voelt, kan een tool als BeeBEEP inzetten. Deze tool opereert geheel serverloos, heeft geen installatie nodig en is beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. In het programmavenster duiken meteen de namen op van de andere netwerkgebruikers. Elk bericht dat je naar een van deze personen verstuurt wordt automatisch versleuteld. Je kunt ook een wachtwoord instellen, zodat alleen de gebruikers die met hetzelfde wachtwoord bij BeeBEEP zijn aangemeld, met jou kunnen communiceren. Is iemand afwezig, dan ontvangt die het bericht - of het bestand, want dat kan ook! - zodra die zich opnieuw aanmeldt. BeeBEEP voorziet in een zoekfunctie (met trefwoorden) en houdt tevens een - afdrukbare - chatgeschiedenis bij. Het programma laat zich via plug-ins uitbreiden maar het aanbod is vooralsnog beperkt.

©PXimport

Vooraf checken

©PXimport

Tip 02: Afstandsbediening

Je bevindt je op het werk en je had graag even je computer thuis overgenomen, of omgekeerd. Of een kennis belt je op om je hulp te vragen bij een of ander computerprobleem. In beide gevallen helpt Iperius Remote jou - of je kennis - uit de

nood. Beginnen we met het laatste scenario. De bedoeling is dat beiden de tool opstarten - een installatie is niet eens vereist. Je kennis geeft aan dat die een verbinding wilt toestaan en zodra jij zijn ID en wachtwoord in je eigen programmavenster invult, kun je de computer van je kennis overnemen, inclusief bestanden uitwisselen en chatten.

Over naar het eerste scenario. Hiervoor moet je wel eerst instellen dat je ‘unattended access’ wilt toelaten, waarna de tool zich als een service in je Windows nestelt. Het volstaat nu op afstand het bijhorende ID en wachtwoord van je eigen toestel in te vullen om het systeem te kunnen overnemen.

©PXimport

Tip 03: Gedeelde link

Er bestaan verschillende gratis services waarmee je bestanden kunt delen, zoals WeTransfer. Het kan echter nog iets eenvoudiger, vinden ze bij ShareByLink. Na installatie van de tool (die overigens ook beschikbaar is voor macOS en Linux) vind je naast een bestand of map in het contextmenu van je Verkenner de optie Share file(s) online with IQ ShareByLink. Bij aanklikken verschijnt een uniek webadres voor dat item en wordt het bestand naar de servers van ShareByLink geüpload. Gaat het om een map, dan wordt de inhoud eerst gezipt.

Dat webadres geef je door aan de ontvanger, die dan 30 dagen de tijd heeft om te downloaden. Uploads mogen niet meer dan 2 GB bedragen en worden niet versleuteld, wat de dienst voor privacygevoelige data minder geschikt maakt.

Het door de ontvanger te downloaden bestand krijgt van ShareByLink overigens een aangepaste naam. Als het origineel zonsondergang.jpg heet, dan heet de download bijvoorbeeld zonsondergang_PXH75ULaP08l.jpg. Dat toevoegsel is duidelijk herkenbaar, maar als je upload zelf al een dergelijke cryptische naam had, dan wordt het wel wat lastiger voor de ontvanger dat toevoegsel te herkennen. Die ontvanger moet trouwens ook oppassen om niet op de verkeerde download-button te klikken. Want het downloadscherm bevat een Google banner-ad die regelmatig zelf ook een download-button toont. Voor hij of zij het weet komt de ontvanger dan in verwarring terecht op een site waar deze helemaal niet wil zijn.

Tip 04: AIO communicator

Maak je frequent gebruik van mail-, messenger- of chatservices en vind je het vervelend voortdurend tussen deze diensten te moeten schakelen? Geef dan Franz een kans! Franz, beschikbaar voor Windows, macOS en Linux, is een uitgeklede browser op basis van Chromium en is er specifiek op gericht je heel snel te laten verbinden met een van de 34 ondersteunde webapps, waaronder Slack, Messenger, WhatsApp, Telegram, Skype, Hangouts, TweetDeck, Inbox, Gmail, Outlook.com, Wire, ICQ, Facebook Page en LinkedIn. Het is de bedoeling dat je eerst de gewenste services aan Franz koppelt. Elke toegevoegde dienst verschijnt dan als een afzonderlijk tabblad in het programmavenster, zodat de diensten steeds maar een muisklik van je vandaan zijn. Je bepaalt ook zelf bij welke diensten je bijhorende geluiden en notificaties wilt ontvangen. Voor wie zich zorgen maakt om zijn privacy: alle verbindingen zijn automatisch versleuteld; de makers onderscheppen geen communicatie en slaan evenmin je data op.

©PXimport

Tip 05: Snelle fotoviewer

Er zijn heel wat gratis fotoviewers verkrijgbaar, maar de makers van Maverick Photo Viewer vinden dat hun tool wel erg snel, gebruiksvriendelijk, flexibel en lichtvoetig is. En daar valt eerlijk gezegd ook veel voor te zeggen. De tool is qua features en bediening geïnspireerd door oudere versies van het bekende ACD See, dat voor veel gebruikers inmiddels veel te zwaar is geworden. Indrukwekkend is dat het programma met maar liefst 36 bestandsformaten overweg kan. Wel is de interface behoorlijk minimalistisch. Zozeer zelfs dat het even zoeken was naar hoe we foto’s in de viewer kregen. Een willekeurige foto uit een fotomap naar het programmavenster slepen bleek in elk geval te werken. Maverick Photo Viewer is prima geschikt om Windows Photo Viewer te vervangen, door het te integreren met Windows Shell.

Wanneer je met de muisaanwijzer boven een foto zweeft verschijnt onderaan een menubalk van waaruit je door de foto’s kunt bladeren, gedetailleerde informatie over de foto kunt opvragen, de foto kunt roteren of schermvullend maken, enz. Vanuit het contextmenu van een getoonde foto komen nog meer opties beschikbaar, zoals (her)sorteren op diverse criteria, in- en uitzoomen, converteren en aanpassen van contrast, helderheid en gamma. Goed nieuws ook voor vingervaardige computeraars: Maverick Photo Viewer laat zich met circa 50 sneltoetsen haarfijn aansturen.

©PXimport

Tip 06: (Meer dan) fotobeheer

StudioLine Photo Basic is gratis, maar wil je er blijvend mee aan de slag dan moet je je wel gratis registreren binnen de 30 dagen. Een van de hoofdcomponenten is een fotobeheermodule, waarbij je zelf beslist of je de geïmporteerde foto’s naar een interne database kopieert of alleen met een koppeling naar de originele foto’s wilt werken. Die foto’s kun je dan in miniatuur of schermvullend bekijken, of in de vorm van een diashow. Naast de EXIF- en IPTC-metadata kun je ook eigen tags aan de foto’s hangen en op basis hiervan kun je dan makkelijk naar foto’s zoeken.

Een ander belangrijk onderdeel van dit programma zijn de 13 bewerkingstools en 15 effecten. Nagenoeg al deze tools en effecten laten zich eenvoudigweg aansturen door middel van schuifknoppen. Het is ook handig dat je foto’s in de gewenste resolutie met een paar muisklikken richting je e-mailclient stuurt. Een leuk extraatje is nog dat je een fotoselectie moeiteloos omzet in een webgalerij. Die upload je vervolgens naar een eigen webserver of je gebruikt daarvoor de gratis 1 GB-webruimte die de ontwikkelaars van deze tool aanbieden.

©PXimport

Tip 07: Vectorieel ontwerpen

Vectr is een vectorieel tekenprogramma – iets als Adobe Illustrator dus, maar dan (veel) minder ambitieus, bekend of duur. Het is beschikbaar als webservice, maar ook als desktopprogramma voor Windows, macOS en Linux. Na je aanmelding kun je aan de slag. Dat doe je met behulp van een gereedschapskist, met ‘klassieke’ tools als de rechthoek (al dan niet met afgeronde hoeken), ellips, pen of potlood (onder meer voor Bézier-curven), tekst en een reeks vooraf klaargemaakte vormen zoals een driehoek, ster, vergrootglas enz. Het is overigens ook mogelijk eigen afbeeldingen en foto’s te importeren. Zodra je het gewenste object selecteert kan je het in de gewenste grootte op het canvas uittekenen. Vanuit een afzonderlijk paneel pas je desgewenst de achtergrondkleur (al dan niet met verloopkleuren), randdikte en -kleur, schaduw en transparantie aan. Het is ook mogelijk meerdere canvassen en ontwerpen tegelijk te openen in het programma. Je ontwerp kun je delen via Facebook of Twitter, of downloaden in jpg-, png- of svg-formaat.

©PXimport

Tip 08: Fotoresoluties

De functionaliteit van Dimensions 2 Folders mag dan erg beperkt zijn, voor wie zijn foto’s wil ordenen op basis van de resolutie (grootte) is het een uitgelezen tool. Het portable programma laat zich vanuit een enkel venster bedienen. Hier leg je de zowel de bronmap van je foto’s als de bestemmingsmap vast. In principe kan dat volstaan om met één druk op de knop alle foto’s in submappen onder te brengen, waarbij alle foto’s met een identieke resolutie (bijvoorbeeld 1920 x 1080) in dezelfde map terechtkomen. Die resoluties zie je trouwens weer terug in de mapnamen.

Je kunt de tool echter op diverse manieren bijsturen. Zo bepaal je zelf of submappen van de bronmap in de operatie meegenomen worden, of foto’s tijdens het herordenen moeten gekopieerd of verplaatst worden, en of de tool zowel de breedte als de hoogte van de foto’s in aanmerking moet nemen of slechts één van beide dimensies. Het is ook mogelijk alleen naar specifieke, zelf op te geven resoluties te laten zoeken en de andere foto’s te negeren. Of je laat het programma alleen kijken naar de beeldverhouding in (16:9 bijvoorbeeld) in plaats van naar de eigenlijke resolutie.

Tip 09: Snelle screencasts

Bij sommige tools worden we blij van de vele functies die het aanbiedt. Bij VClip is dat eigenlijk andersom en zijn we vooral gecharmeerd van de eenvoud van het programma. We kennen namelijk geen andere tool die zich zo makkelijk laat bedienen voor het maken van screencasts (filmpjes van wat er op je scherm gebeurt). Wanneer je het portable programma opstart verschijnt een verplaatsbaar en schaalbaar venster waarvan je het transparante gedeelte moet positioneren boven het schermdeel dat je in je screencast wilt opnemen. De tool is compatibel met HiDPI-schermen en diverse schalingsniveaus. Standaard wordt ook het geluid mee opgenomen dat uit je luidsprekers komt. Je hoeft nu alleen nog maar de opname-knop in te drukken waarbij je wel nog de gewenste framerate kunt aangeven (15, 25 of 30 frames per seconde). Zodra je de opname beëindigt kun je die bewaren in de bestandsformaten avi, gif, mp4, ogg of webm.

En over (animated) gif-bestandjes gesproken: dit ouderwetse bestandstype is weer helemaal hip. De maker vanVClip biedt op dezelfde site diverse leuke animated-gif-tooltjes aan, waarvan vooral GifCam de moeite waard is. Bekijk die dus ook gelijk even als je er toch bent.

©PXimport

Tip 10: Audiostroom

Soms maak je een audio-opname of bots je op een leuk muzieknummer waarvan je het leuk zou vinden om dat naar een upnp/dlna-apparaat in je woning te streamen. Om daar een heuse mediastreamer voor op te zetten is wat overkill, maar met Stream What You Hear hoeft dat ook niet. Meteen na de installatie kun je al aan de slag (wel even je firewall geruststellen). Stem bijvoorbeeld je browser af op een of andere YouTube-muziekclip en speel die af. Over naar het beoogde upnp/dlna-apparaat (of een Windows Media Player op een van je andere pc’s). Als het goed is vind je hier Stream What You Hear terug en kun je de audio beluisteren. Standaard wordt de audio als MP3 (48000 Hz, 16 bit, stereo, 192 Kbit/s) doorgestuurd, maar je kunt ook het PCM/L16-formaat kiezen. Leuk is nog dat je ook audio van een ingevoerde url kunt streamen (http live streaming) en dat je audio van je lokale pc als mp3 kunt opnemen (Record What You Hear), waarna je die eveneens kunt streamen (of gewoon opslaan als bestand). Op de website van de makers staat met welke apparaten de tool compatibel is.

©PXimport

Tip 11: Bewakingscamera

Wie zijn ip-camera of webcam wil omturnen tot een heuse bewakingscamera heeft aan Netcam Studio een solide en semiprofessionele tool. Allereerst start je de servermodule op waarin je de gewenste videobronnen aangeeft. In de gratis versie zijn dat er maximaal twee en verschijnt er op de beelden ook een bescheiden watermerk – maar alle functies uit de betaalde variant zijn voor het overige wel aanwezig. Zo kun je vanuit een ‘rule manager’ heel nauwkeurig de acties vastleggen die moeten worden uitgevoerd onder bepaalde omstandigheden. Dat kan bijvoorbeeld bewegings- of geluidsdetectie zijn, waarna automatisch de beelden moeten worden opgenomen of een e-mail moet worden verstuurd. In een ingebouwde ‘scheduler’ kun je aangeven wat op welke tijdstippen actief moet zijn, zoals bewegingsdetectie alleen buiten kantooruren.

Je kunt de beelden en de bibliotheek met opnames ook op elk moment op afstand bekijken vanaf een clientmodule, die ook beschikbaar is voor Android en iOS en als webapp. Via een ingebouwde module voor gebruikersbeheer leg je bovendien haarfijn vast wie wat mag doen op welke camera(‘s).

©PXimport

Tip 12: Tabbladen (1)

Wanneer je voor een of ander project de hele tijd heen en weer moet schakelen tussen enkele programma’s zoals bijvoorbeeld een spreadsheet, een tekstdocument en een website, dan kom je al snel schermruimte tekort. Met TidyTabs kan het ook een stuk compacter. Je brengt al deze toepassingen gewoon onder in hetzelfde programmavenster, elk op een ander tabblad. Om het venster van de ene applicatie als tabblad in het venster van een andere toepassing te krijgen houd je de muisaanwijzer boven de linkerbovenhoek van het eerste venster waarna je het versleept naar de bovenrand van de andere toepassing. Je kunt deels zelf het uiterlijk en het gedrag van de tabbladen bepalen. Zo kun je bijvoorbeeld aangeven hoe transparant je zo’n tabblad wilt. Houd wel rekening met enkele beperkingen in de gratis versie: die werkt slechts binnen één monitor, met maximaal drie applicaties tegelijk en het is niet mogelijk tabbladen te hernoemen of te verplaatsen.

©PXimport

Tip 13: Tabbladen (2)

Met deze tip blijven we nog even bij tabbladen. Deze keer beperken we ons echter tot MS Office-applicaties. In deze kantoorsuite verschijnt elk nieuw geopend document namelijk in een afzonderlijk miniatuurvenster op de Windows taakbalk. Office Tabs zorgt ervoor dat die documenten voortaan als tabbladen binnen hetzelfde programmavenster te zien zijn. Tijdens de installatie moet je even aangeven of je met Office 2003-2010 of met een hogere versie werkt, zoals Office 2016 of Office 365. Je geeft tevens aan in welke applicaties je met tabbladen wilt werken: Word, Excel en/of PowerPoint. Via het mee geïnstalleerde Office Tab Center kun je heel nauwkeurig aangeven hoe de tabbladen in de Office-applicaties zich moeten gedragen en hoe die er moeten uitzien. Je stelt bijvoorbeeld zelf de sneltoetsen in om een tabblad te selecteren of te verbergen en je geeft aan wat er gebeurt wanneer je op een tabblad (dubbel)klikt.

Tip 14: Schermafbeeldingen

Windows voorziet weliswaar in een Knipprogramma voor schermafdrukken, maar de opties zijn beperkt. Met SniPaste daarentegen komt een heel scala aan bewerkingsmogelijkheden naar boven. Zodra je op F1 drukt verandert je muisaanwijzer in een kruisje met in het kielzog een paneel dat als vergrootglas fungeert en je onder andere ook de schermcoördinaten en de rgb-kleuren van dat punt meedeelt. Ga je met dit kruisje over een bepaald object, zoals een venster, knop, menu of balk, dan zal SniPaste dat object automatisch selecteren. Maar uiteraard kun je ook een ander (rechthoekig) schermgebied selecteren door er met het kruisje over te slepen.

Als je de selectie gemaakt hebt verschijnt een knoppenbalk met verschillende bewerkingsmogelijkheden. Je kunt bijvoorbeeld allerlei vormen op je schermafbeeldingen tekenen en die van een opvulkleur voorzien. Een markeerstift en een teksttool ontbreken evenmin. SniPaste laat je bovendien toe bepaalde delen wazig te maken. Je afbeelding kun je naar het klembord kopiëren, maar ook bewaren als bmp, jpg of png. Verder zijn er nog een reeks instelbare sneltoetsen, bijvoorbeeld om je selectie tot op de pixel nauwkeurig te positioneren of om een wachttijd in te stellen.

©PXimport

Tip 15: Extra scherm

Zit je af en toe krap in de schermruimte maar wil je geen aparte tweede monitor, dan kun je Spacedesk overwegen. Dit programma zorgt er voor dat het scherm van een tweede pc of laptop als een extra, virtuele monitor voor je andere systeem fungeert. De tool werkt volgens een client/servermodel. Je installeert eerst de serversoftware op je hoofd-pc. Die bestaat uit een Windows service (zodat die op de achtergrond actief blijft) en een speciale driver die ervoor zorgt dat zo’n tweede scherm als een virtuele monitor in Windows ter beschikking komt. Aan clientzijde heb je de keuze tussen twee methodes: of je gaat voor een heuse Windows-applicatie, of je kiest voor een html5-client die vanuit je browser opereert.

Het is in elk geval de bedoeling dat je in de clientmodule het ip-adres van de pc met de servermodule invult. Dat werkt zolang server en client al dan niet draadloos met hetzelfde netwerk zijn verbonden. Er zijn verder nog een aantal instellingen beschikbaar, zoals een hogere resolutie, meer kleuren en de keuze tussen het dupliceren of uitbreiden van het primaire naar het virtuele scherm.

©PXimport

Tip 16: Pdf’s

Wie pdf hoort, denkt spontaan aan Adobe Reader. Alleen is deze tool nogal zwaar, niet bepaald karig met systeembronnen en bovendien een gewilde prooi voor exploits. Er zijn echter degelijke alternatieven, zoals het relatief onbekende Gaaiho PDF Reader. Deze tool biedt een aantal aantrekkelijke extra’s. Zo is het mogelijk op willekeurige plaatsen in je document bladwijzers toe te voegen voor snelle navigatie. Er staat ook een heel arsenaal aan andere tools voor je klaar: je kunt eigen tekst(kaders) toevoegen, eigen stempels, handtekeningen, geometrische figuren, memoblaadjes, call-outs, enz. Het is zelfs mogelijk externe documenten en geluidsfragmenten aan een pdf-document te hangen. Een conversietool (bijvoorbeeld pdf naar Word of naar jpg) is er ook, maar die blijkt weinig meer dan een link naar een online service. De ingebouwde pdf-manager maakt wel een en ander goed. Die doorzoekt je schijf naar pdf-documenten en presenteert die in een lijst, inclusief een flexibele zoekfunctie met voorbeeldweergave.

©PXimport

Tip 17: Diagrammen

Informatie die op een of andere manier logisch samenhangt wordt meteen een stuk begrijpelijker als je die visualiseert. Dat kan perfect met yEd Graph Editor, beschikbaar voor Windows, macOS, Linux en als webapplicatie. In eerste instantie is het canvas natuurlijk leeg, maar dankzij een rijk gevulde objectenbibliotheek, met rubrieken als Shape Nodes, Edge Types, People, Computer Network, Flowchart enz., krijg je die snel gevuld. Ook bij complexe ontwerpen behoud je altijd goed het overzicht, dankzij een compleet miniatuuroverzicht, een paneel dat inzoomt op het geselecteerde object en de daarmee verbonden objecten, en een hiërarchische boomstructuur van je objecten. Verder zorgt een slim algoritme ervoor dat je objecten zich altijd optimaal positioneren ten opzichte van elkaar. Meerdere ontwerpen tegelijk openen kan ook: elk ontwerp krijgt dan zijn eigen tabblad. Je kunt je ontwerp naar diverse formaten exporteren, waaronder graphml(z), (x)gml, tgf en ygf. Het is ook mogelijk GED-bestanden te importeren, maar voor genealogische structuren kun je toch beter aankloppen bij tip 25 hieronder.

©PXimport

Tip 18: Snelle macro’s

Je zou ervan versteld staan hoeveel repetitieve taken je op een pc uitvoert, zoals het intikken van je e-mailadres, het surfen naar een favoriete site of het opstarten van een programma. Met Macro keys kun je dergelijke handelingen in een sneltoets of tekenreeks opslaan, zodat je die veel sneller kunt uitvoeren. Het programma bevat drie tabbladen en is erg gebruiksvriendelijk. Op het eerste tabblad definieer je tekstmacro’s, zodat je bijvoorbeeld maar in een willekeurige applicatie iets als ‘,e’ hoeft in te tikken om die tekstmacro automatisch door je volledige e-mailadres te zien vervangen. Met behulp van een virtueel toetsenbord kun je hierin ook speciale toetsen als PgUp, Tab enz. opnemen.

Op een volgende tabblad leg je de sneltoetsen vast waarmee je een programma wilt opstarten, een map, station of document wilt openen, een site wilt bezoeken of een bepaalde persoon wilt e-mailen.

Ten slotte is er ook een tabblad waarin een geschiedenis van de inhoud van het Windows-klembord wordt bijgehouden, zodat je met een bepaalde sneltoets (zoals /c06) snel een specifiek item kunt plakken. Deze laatste functie bleek echter niet altijd goed te werken.

©PXimport

Tip 19: Tablet-view

Vind je het startscherm van je smartphone of tablet handig om snel apps op te kunnen starten en zie je zoiets ook wel voor je Windows-bureaublad zitten? Met PaperPlane kan dat! Na de installatie hoef je de F12-toets of een andere, zelf in te stellen sneltoets maar in te drukken om tussen je vertrouwde bureaublad en de pictogramweergave van PaperPlane te schakelen. Omschakelen kan trouwens ook door op een lege plek in je bureaublad te dubbelklikken. Handig is ook dat je meerdere pictogrammen in één mapje kunt onderbrengen, net zoals op je smartphone dus. Uiteraard kun je ook zelf nieuwe snelkoppelingen creëren naar een applicatie, bestand, map of webadres. Kan één scherm niet al je pictogrammen huisvesten? Geen nood, PaperPlane kan overweg met virtuele bureubladen en verder is er nog een ingebouwde zoekfunctie. Kijk zeker ook even het instellingenvenster van de tool na, want hier kun je tig opties aanpassen.

©PXimport

Tip 20: Wifi-analyse

Thuis kunnen internetten via een wifi-verbinding is comfortabel, althans wanneer de verbinding vlot en betrouwbaar werkt. Immers, een naburig netwerk kan je verbinding storen, of je draadloze router is wellicht niet optimaal gepositioneerd. NetSpot, beschikbaar voor macOS en Windows, maakt je dat snel duidelijk. De tool biedt twee modi operandi aan, op afzonderlijke tabbladen.

Op het ene tabblad krijg je een realtime overzicht van alle gedetecteerde draadloze netwerken, met informatie als (B)SSID, signaalsterkte (in grafieken en in dBM-waarden), wifi-band, kanaal, kanaalbreedte, beveiliging en netwerkmodus (802.11ac bijvoorbeeld).

Op het andere tabblad kun je een heuse site survey uitvoeren. Je laadt bijvoorbeeld het grondplan van je kantoor of woning-met-tuin in en je wandelt rond met je NetSpot-laptop. Tijdens je rondgang duid je regelmatig aan waar je je precies bevindt. Na afloop tekent NetSpot dan een heatmap uit zodat je een goed inzicht krijgt in de signaalsterkte op elke locatie. Op basis hiervan kun je je draadloze router dan eventueel een betere plaats geven.

©PXimport

Tip 21: Extra controle

Je hebt als het goed is een up-to-date antivirusprogramma draaien, maar het kan nooit kwaad je systeem af en toe extra te laten controleren op allerlei ongein. ZHPCleaner is een tool die het in eerste instantie op hijackers, nukkige toolbars en adware heeft gemunt. De werking is heel eenvoudig. In feite hoef je weinig meer te doen dan op de knop Scanner te drukken en het oordeel af te wachten. Als je goed toekijkt kun je min of meer volgen welke systeemonderdelen worden gescand, zoals je browsers, registeronderdelen, services, bepaalde (systeem)mappen, firewallregels enz. Een tellertje vertelt je hoeveel verdachte items er gevonden zijn. Na afloop krijg je dan een totaaloverzicht evenals de locaties waarin die items zich hadden genesteld. Vanuit het contextmenu kun je meer feedback krijgen. Hiervan kun je trouwens ook een rapport in txt-format opvragen. Via de Repareer-knop kun je dan selectief items verwijderen. Die zijn netjes verdeeld over tabbladen als bestand, map, sleutel, browser enz. Ondanks de Engels klinkende naam van de maker gaat het om een Fransman. Dat zie je terug in het enigszins gebrekkige Engels. Maar dat doet niets af aan de software zelf.

©PXimport

Tip 22: Meervoudige encryptie

De beste manier om data tegen onbevoegden te beschermen blijft nog altijd stevige encryptie. Met Challenger, van Duitse origine en ook als portable tool te gebruiken, kun je zowel afzonderlijke bestanden en mappen, als alle bestanden van een station versleutelen. Het werkingsprincipe komt aanvankelijk wel wat ongewoon over. De tool werkt namelijk met acht ‘kanalen’, wat zoveel betekent als: je kunt data met acht verschillende wachtwoorden afschermen. Zo kun je bestanden voor strikt eigen gebruik met kanaal (wachtwoord) A versleutelen, en bestanden die je met bepaalde medewerkers wilt delen bijvoorbeeld met kanaal C. Overigens is het wel zo dat wie de wachtwoorden van kanaal A of B kent extra mogelijkheden heeft (het initiële standaardwachtwoord is hier trouwens ‘Berlin’). Die kan namelijk wachtwoorden van andere kanalen wijzigen of verwijderen, en ook andere instellingen van Challenger aanpassen. Houd er wel rekening mee dat de gratis versie van Challenger je data met 128-bits versleutelt, waar de betaalde versie 256-bits gebruikt. Let er ook op dat Challenger de originele bestanden verwijdert zodra er een versleutelde versie van is gecreëerd, maar deze instelling is gelukkig wel aanpasbaar.

©PXimport

Tip 23: Versleuteld & virtueel

Net als Challenger hierboven is ook EncFS MP een encryptietool, maar de opzet ervan is wel helemaal anders. Met EncFS MP is het de bedoeling dat je op je lokale schijf eerst een lege map creëert. Dat kan bijvoorbeeld een submap zijn van de synchronisatiemap van een cloud-opslagdienst als OneDrive, Dropbox of Google Drive. Vervolgens geef je aan dat je de toekomstige inhoud van die map wilt versleutelen. Standaard is dat met AES 192-bits, maar de encryptiemethode is instelbaar. Nadat je een stevig wachtwoord hebt toegekend kun je aan deze map een stationsletter koppelen. De bedoeling mag duidelijk zijn: deze map duikt dan even later als een virtueel station in je verkenner op. Alles wat je hier opslaat wordt automatisch versleuteld, maar zolang het virtuele station (na het invullen van je wachtwoord) gekoppeld blijft, is de inhoud toegankelijk. Zodra het station ontkoppeld is blijven alleen nog versleutelde data achter. EncFS MP is beschikbaar voor Windows en macOS.

©PXimport

Tip 24: Driverupdates

Doet een programma of je systeem nukkig dan heeft dat soms te maken met verouderde stuurprogramma’s. Je doet er daarom goed aan regelmatig te checken of alle drivers wel helemaal up-to-date zijn. Een tijdrovende klus, maar niet als je SnailDriver inzet. De werking is uiterst eenvoudig. Installeer de tool, start die op en druk op de Scan-knop. SnailDriver toetst je eigen drivers nu aan een database van meer dan 300.000 (!) stuurprogramma’s. Dat gebeurt trouwens verrassend snel en na afloop toont het programma je een lijst met drivers die blijkbaar niet up-to-date zijn. Je verneemt de naam van de driver en de producent, de geïnstalleerde en de actuele versie. Tenzij je het vinkje naast specifieke drivers weghaalt worden alle drivers uit de lijst geüpdatet zodra je de Update-knop indrukt. Na deze updateronde krijg je dan een overzicht van de geüpdatete stuurprogramma’s te zien. Standaard creëert SnailDriver eerst een systeemherstelpunt, maar dat blijkt niet (altijd) te werken. Je kunt dus het beste zelf eentje aanmaken voor je zo’n update laat uitvoeren.

©PXimport

Tip 25: Familiestamboom

Ben je geïnteresseerd in genealogie en zou je graag een stamboom van je familie uittekenen, dan zijn er twee obstakels te overwinnen: informatie opsporen en alles in een overzichtelijke hiërarchie uittekenen. Voor dit laatste kun je gelukkig een beroep doen op My Family Tree, dat na de installatie van een taalpakket ook in het Nederlands te gebruiken is. De hoeveelheid informatie die je kunt toevoegen is overweldigend. Uiteraard zijn dat de namen, geboorte- en sterfdatums, evenals de relaties tussen de verschillende personen. Maar je kunt bijvoorbeeld ook de geboorte- of woonplaats vermelden (inclusief ingebouwde kaart) en documenten, foto’s en zelfs filmpjes aan een persoon koppelen.

Standaard krijg je een stamboom uitgetekend van de ganse familie, maar via een miniatuurpaneel kan je ook snel in- en uitzoomen op de boomhiërarchie. My Family Tree blinkt bovendien uit in de rapportering. Er zijn rapporten over een persoon, over een familie of over een specifiek onderwerp, zoals verjaardagen of huwelijksaangiftes. Je bepaalt telkens zelf wat je precies te zien wilt krijgen in zo’n (html-)rapport. Om Murphy voor te blijven voorziet het programma in diverse back-up en exportmogelijkheden.

©PXimport

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!