Freewaremakers zijn enthousiaste computergebruikers die hun programmeervaardigheden inzetten om iets te verbeteren of leuker te maken. We bespreken ook deze maand weer de handigste gratis programma's van dit moment.

Tip 01: Lettertype uitzoeken

Windows XP - Vista - 7 - 8

Lettertypes zijn er in overvloed en dat maakt de keuze niet bepaald gemakkelijk. Het is altijd een gedoe in Word of Photoshop om een lettertje uit te zoeken. Fonticate maakt dit iets eenvoudiger, maar je moet de keuze uiteraard nog steeds zelf maken.

Het programma laadt alle aanwezige lettertypes. Boven in beeld kun je een zinnetje intypen, waarna deze tekst getoond wordt in de verschillende fonts. Vooral het overzicht en de snelheid waarmee dit gebeurt, is heel prettig. Het scrollen gaat soepel en Fonticate helpt bij het inperken van de overvloed aan lettertypes.

©PXimport

Tip 01 Fonticate helpt bij het uitzoeken van een geschikt lettertype, bijvoorbeeld voor een geboortekaartje of uitnodiging voor een feestje.

Tip 02: Ruimte op iPhone

Windows XP - Vista - 7 - 8, Mac

Om te stellen dat PhoneClean een soort CCleaner is voor je iPhone gaat wat ver, maar toch is er overlap. PhoneClean verwijdert tijdelijke bestanden van je smartphone en maakt ruimte vrij. Foto's en andere persoonlijke bestanden blijven onaangetast, het gaat om tijdelijke bestanden die je niet meer nodig hebt. Tijdens de test maakten we moeiteloos meer dan 250 MB vrij op onze iPhone!

Toegegeven: als we een paar filmpjes hadden gewist, haalden we dit resultaat ook. Toch is het fijn om overbodige bestanden op te ruimen: de smartphone was kostbaar, het interne geheugen ook en dat willen we graag volledig benutten! Naast de gratis-versie van PhoneClean bieden de makers een betaalde versie met uitgebreidere schoonmaakroutines.

©PXimport

Tip 02 PhoneClean verwijdert overbodige bestanden van je iPhone en iPad.

Tip 03: Extra's rechtermuisknop

Windows Vista - 7 - 8

De rechtermuisknop is een krachtig hulpmiddel om snel dingen gedaan te krijgen met de Windows Verkenner. Met Right Click Enhancer voeg je extra functies toe. Klik in het hoofdscherm op Right Click Tweaker. Hier kun je bijvoorbeeld Copy to en Move to activeren om bestanden/mappen snel naar een andere locatie te kopiëren. Met Run as Administrator wordt een programma uitgevoerd als beheerder. Klik in het hoofdscherm op Send to manager om de opties van het rechtermuisknopmenu Kopiëren naar aan je wensen aan te passen. Met Right click editor IE kun je het rechtermuisknopmenu in Internet Explorer aanpassen.

Right Click Enhancer is er in twee smaken: betaald (pro-versie met iets meer functies) en gratis. Van beide versies is er een variant die je kunt installeren en een die direct werkt (Portable).

©PXimport

Tip 03 Right Click Enhancer voegt handige functies toe aan het menu achter je rechtermuisknop.

Tip 04: Stuurprogramma back-up

Windows XP - Vista - 7 - 8

Als je weleens een computer repareert en opnieuw installeert, ben je bekend met het probleem: na de verse Windows-installatie blijkt sommige hardware niet meer te werken en zijn de drivers nergens te vinden. Zoeken is zonde van je tijd en te voorkomen!

Maak voordat je een herinstallatie overweegt even een kopietje van al je stuurprogramma's met DriverBackup. Geef het programma even de tijd om alle stuurprogramma's te vinden. Je kunt selectief aanvinken welke stuurprogramma's je wil back-uppen, maar de snelste slag maak je met de knop All. Hiermee selecteer je alle stuurprogramma's. Klik op Start Backup en wijs met Browse een usb-stick aan met voldoende opslagruimte. De vereiste ruimte vind je boven in beeld. Klik nogmaals op Start Backup en de stuurprogramma's worden veiliggesteld naar de usb-stick.

©PXimport

Tip 04 DriverBackup maakt een back-up van alle stuurprogramma's naar een usb-stick.

Tip 05: Vaarwel XP, het waren mooie jaren!

Windows XP - Vista - 7 - 8

In april 2014 stopt Microsoft met de ondersteuning van Windows XP. Dit houdt onder andere in dat er geen beveiligingsupdates meer uitkomen voor het besturingssysteem. Dit is een risico als je Windows XP wil blijven gebruiken. April 2014 is dus een mooi moment (of excuus) om eindelijk een nieuwe computer met Windows 7 of Windows 8 aan te schaffen.

Ben je erg gehecht aan je huidige pc/laptop? Dan is het ook mogelijk om te upgraden naar Windows 7 of Windows 8. Zoek van tevoren wel even uit of je hardware en programma's worden ondersteund. Dit kun je uitdokteren met Windows 7 Upgrade Advisor en/of Windows 8 Upgrade Assistant. De programma's controleren je computer en geven advies over de upgrademogelijkheden.

©PXimport

Tip 05 Betekent het einde van Windows XP ook het einde van je computer? Misschien kun je nog upgraden!

Tip 06: Excel-bestanden

Windows XP - Vista - 7 - 8

Soms komen we een programma tegen waarvan het nut ons in eerste instantie ontgaat. Simple MS Excel Documents Converter is zo'n programma. Het converteert bestanden van/naar verschillende Excel-indelingen. Dat kan Excel toch ook? Het antwoord is ja, maar wel omslachtig. Simple MS Excel Documents Converter maakt het converteren eenvoudig bereikbaar in één venster waar juist deze taak centraal staat. Het programma ondersteunt alle bekende indelingen: xls, xlsx, pdf, xps en csv.

Kies bij Convert selected de indeling waar je een bestand naar wil omzetten, bijvoorbeeld pdf. Geef met Select a folder to save aan waar je het doelbestand wil bewaren. Wijs het bestand aan dat je wil omzetten met Select files, je kunt meerdere bestanden kiezen en in één keer laten omzetten. Bevestig met Start convert om je documenten om te zetten.

©PXimport

Tip 06 Simple MS Excel Documents Converter converteert Excel-bestanden van/naar de indelingen xls, xlsx, pdf, xps en csv.

Tip 07: Dubbele verkenner

Windows XP - Vista - 7 - 8, Mac en Linux

Voor dagelijks gebruik voldoen de standaardfuncties van de Windows Verkenner goed. Als we iets meer willen doen, schiet het programma al snel tekort. Een goed voorbeeld is het kopiëren of verplaatsen van bestanden naar andere mappen. Dit komen we tegen als we downloads willen verplaatsen van een downloadmap naar de juiste locatie op de harde schijf. Met Double Commander open je beide locaties in één venster. Vervolgens kun je bestanden en mappen verplaatsen of kopiëren. Dit is slechts de basis van Double Commander. Het programma biedt gevorderde gebruikers handige extra's om taken van de Windows Verkenner nog beter uit te voeren.

Een groot voordeel van Double Commander is dat het programma veel sneller werkt dan de Windows Verkenner. Kleine minpuntjes zijn het ouderwetse uiterlijk de leercurve. Het zal vooral beginners moeite kosten om de werking goed te doorgronden, maar wie even de tijd neemt, kan veel plezier hebben van Double Commander. Double Commander is geen vervanger van de Windows Verkenner, je kunt beide programma's naast elkaar gebruiken.

©PXimport

Tip 07 Double Commander is een aanvulling op de Windows Verkenner en kan twee locaties openen in één venster.

Freeware = spyware?

We krijgen regelmatig meldingen van lezers dat besproken freeware spyware zou bevatten. Uiteraard zijn alle programma's die we bespreken getest en gecontroleerd. Wat gaat er mis? De oorzaak ligt bij de installatieprocedure. Steeds meer softwaremakers (en zelfs download-websites) bundelen extra's in de installatieprocedure. Dit kunnen extra programma's zijn, hinderlijke aanpassingen aan je webbrowser en/of extra zoekbalken.

De extra's staan meestal standaard geactiveerd om te installeren en daar gaat het fout! Gelukkig is de ellende eenvoudig te voorkomen: klik niet klakkeloos op Volgende of Next, maar lees goed door wat je laat installeren en goedkeurt. Wees kritisch en zet altijd de vinkjes uit voor extra software en webbrowseraanpassingen.

©PXimport

Let altijd goed op tijdens de installatie om webbrowseraanpassingen en overbodige software te voorkomen.

Tip 08: Programma's verwijderen

Windows XP - Vista - 7 - 8

Op de redactie installeren we dagelijks nieuwe programma's, onder andere om deze rubriek voor je te kunnen maken. De programma's schonen we ook regelmatig op en de-installeren de software die niet langer nodig is. De standaardfunctie van Windows om programma's te verwijderen is traag. Ook blijven er soms restjes 'bestanden' achter na een de-installatie.

Geek Uninstaller heeft alles in huis om programma's snel en eenvoudig te verwijderen. Er is zelfs een 'after burner'-functie aanwezig. Hiermee gaat Geek Uninstaller op zoek naar 'achterblijvertjes' en verwijdert deze alsnog. Dit kunnen bestanden zijn op je harde schijf, maar ook registerverwijzingen. Geek Uninstaller is snel en heeft geen installatieprocedure: downloaden, starten en je programmalijst verschijnt snel in beeld. Gebruik de rechtermuisknop op een bestand dat je wil verwijderen en kies Verwijderen voor de standaardprocedure.

Geeft dit problemen? Kies dan Geforceerd verwijderen. Als een programma nog wel in de lijst voorkomt maar niet meer op je harde schijf, kun je het uit de lijst laten halen door Geek Uninstaller met Verwijder ingave. Voor de doorgewinterde computerexpert kunnen de opties Installatie map en Item in register handig zijn.

©PXimport

Tip 08 Geek Uninstaller is een snelle hulp als het gaat om programma's grondig te verwijderen.

Tip 09: Verborgen Metro-functies

Windows 8

Er is al veel geklaagd en geschreven over Windows 8 en dan met name over het ontbreken van het klassieke startmenu. Metro UI Tweaker for Windows 8 lost dit euvel niet op, maar richt zijn pijlen wel op ander leed. Sommige mensen kunnen niet wennen aan het lint (ribbon), het nieuwe menu van Windows Verkenner. Ook het gemis van een tegel om je computer mee uit te schakelen ontbreekt. Deze functies zijn eenvoudig in te stellen met Metro UI Tweaker for Windows 8.

Je leest het goed: de functies zijn beperkt, maar Metro UI Tweaker voorziet wel eenvoudig in het oplossen van een gemis!

©PXimport

Tip 09 Metro UI Tweaker is minimalistisch, maar activeert wel enkele handige basisfuncties in Windows 8.

Tip 10: Slimme encryptie

Windows XP - Vista - 7 - 8

Silver Key Free versleutelt bestanden die je privé wil houden en voorziet ze van een wachtwoord. Klik met de rechtermuisknop op een bestand of map en kies Create parcel. Geef een wachtwoord op om het bestand te versleutelen. Er wordt een beveiligde kopie bewaard in een sk-bestand. Dubbelklik op het sk-bestand, geef het wachtwoord op en maak de inhoud weer zichtbaar.

Silver Key Free werkt standaard met kopieën, de originele bestanden blijven dus achter. Je kunt de kopieën verwijderen met de ingebouwde bestandenhakselaar. Klik met de rechtermuisknop op het bestand (of map) en kies Shred. Het bestand wordt meerdere keren overschreven waardoor herstel niet meer mogelijk is.

©PXimport

Tip 10 Silver Key Free beveiligt bestanden met een wachtwoord.

Tip 11: Downloadmanager

Windows XP - Vista - 7 - 8

Een downloadbeheerder was ooit handig omdat internetverbindingen regelmatig haperden. Als je dan een hele tijd gewacht had op een bestand van 10 MB en er ging iets fout, dan kon je weer opnieuw beginnen! EagleGet is een downloadbeheerder, maar wel van deze tijd. Basisfuncties zoals het pauzeren en hervatten van downloads behoren tot de mogelijkheden, maar er zijn meer redenen om EagleGet in te zetten. EagleGet werkt met alle bekende browsers en handelt hiervoor de downloads af. Als je dus meerdere browsers gebruikt, houd je met EagleGet een goed overzicht in je downloads.

EagleGet weet waar al je downloads zijn opgeslagen, dubbelklik op het EagleGet-icoontje in je systeemvak om je downloads te bekijken. Alles wat binnen is, vind je achter de knop Voltooid. Verder maakt EagleGet een slimme sortering van onder andere documenten, programma's en gecomprimeerde downloads. EagleGet toont de voortgang van je downloads in een zevend balkje. Zodra een download volledig binnen is, geeft het programma een geluidssignaal. De ingebouwde YouTube-downloader is een leuke gimmick, maar zal je waarschijnlijk niet dagelijks gebruiken.

©PXimport

Tip 11 EagleGet is een goed beheerprogramma voor je downloads en haalt ook video's van websites binnen.

Tip 12: Mijn lievelingsmappen

Windows XP - Vista - 7 - 8

We hebben op onze harde schijf een aantal mappen die we regelmatig gebruiken. Dit kan een projectmap zijn met werkdocumenten, een mapje met leuke foto's of favoriete map in Dropbox. MyFolders bespaart vele muisklikken naar deze mappen. Je favoriete locaties zijn snel ingesteld. Klik met de rechtermuisknop, bijvoorbeeld op je bureaublad, en kies MyFolders / Settings. Voeg je favoriete mappen toe met Add. Met Add separator kun je een scheidingsstreepje toevoegen, handig als je veel favoriete mappen hebt en overzicht wil houden. Bevestig met Done.

Vanaf nu heb je overal vanuit de Windows Verkenner toegang tot je favoriete mappen. Klik bijvoorbeeld met de rechtermuisknop op een bestand, kies MyFolders / Copy en selecteer de bestemming. De optie MyFolders / Move to is ook beschikbaar om bestanden/mappen te verplaatsen.

©PXimport

Tip 12 MyFolders maakt kopiëren/verplaatsen naar je favoriete mappen eenvoudiger.

Tip 13: Kopieermachine

Windows XP - Vista - 7

Waarom worden eenvoudige dingen soms zo moeilijk ontworpen? Dit zien we vaak bij de kopieerfuncties van scanner-software. Voor wie nog een losse printer en scanner heeft is Photocopier handig. Het programma komt van Nederlandse bodem en toont een soort bedieningspaneel van een kopieermachine.

Standaard maakt Photocopier een zwart/wit kopie, maar je kunt eenvoudig kiezen voor grijstinten met Greyscale of voor een kleurenkopie met Color. Druk op de groene knop Copy om je scanner te activeren. Niet veel later rolt de kopie keurig uit de printer. Was dat nou zo moeilijk? Wij zeggen: "Bedankt Photocopier!".

©PXimport

Tip 13 Photocopier maakt van je printer en scanner een eenvoudige kopieermachine.

Tip 14: Extra cafeïne

Windows Vista - 7 - 8

Insomnia is een handig programma met maar één doel: de slaapstand van je computer blokkeren. Dit klinkt nutteloos, maar Insomnia lost hiermee een energieprobleem op: je hoeft niet langer te kiezen tussen twee kwaden. Windows energiebeheer zorgt ervoor dat we het onderste uit de kan kunnen halen als we met de computer werken. Lopen we even weg? Dan zorgt het zelfde energiebeheer voor energiebesparende maatregelen. Als we bijvoorbeeld iets aan het downloaden zijn, is dit laatste niet wenselijk.

Je hoeft de energie-instellingen niet aan te passen als je Insomnia achter de hand hebt. Start het programma en hiermee zijn alle handelingen gedaan! Zolang Insomnia actief is, blijft je computer wakker. Sluit je het Insomnia-venster, dan neemt Windows Energiebeheer het stokje weer over.

©PXimport

Tip 14 Insomnia voorkomt (tijdelijk) dat je computer in slaap valt.

Tip 15: 'Alle' Firefox-instellingen

Windows XP - Vista - 7 - 8

Firefox is zeer geliefd vanwege de veiligheid, uitbreidingen (add-ons) en niet te vergeten: de instellingen. De standaardinstellingen vind je via het menu Extra / Opties. Als het menu Extra niet zichtbaar is, druk dan eerst op de Alt-toets. Gevorderde gebruikers kunnen in de adresbalk de opdracht about:config geven. Na een extra waarschuwing geeft Firefox alle instellingen bloot, ook die diep verscholen gaan onder de motorkap. Het voordeel hiervan is dat je werkelijk alles kunt aanpassen, de keerzijde is het gebruiksgemak. De instellingen staan in een lange lijst met cryptische omschrijvingen: je moet weten wat je zoekt!

Configuration Mania is een slimme uitbreiding van Firefox die de toegang tot geavanceerde instellingen eenvoudiger toegankelijk maakt. Configuration Mania is nog steeds niet voor beginners, maar wel voor iedereen die graag iets wil aanpassen maar voor wie about:config net een brug te ver is. Na de installatie is Configuration Mania terug te vinden als gelijknamig menuonderdeel in het menu Extra.

©PXimport

Tip 15 Configuration Mania maakt geavanceerde Firefox-instellingen toegankelijker.

Gevaarlijke website?

Soms krijgen we klachten dat een website die we hier vermelden gevaarlijk is of dat een downloadprogramma voor een virus wordt aangezien. Het probleem ligt bij overijverige beveiligingssoftware. Dit is vergelijkbaar met de uitsmijter bij een discotheek. De ene portier vindt dat iedereen naar binnen mag, de ander weigert mensen met gele sokken en rode schoenen. We testen alle programma's uitgebreid, dus meestal zal de waarschuwing 'vals positief' zijn.

Bij twijfel kun je het programma binnenhalen via een goede downloadwebsite als www.softpedia.com of www.snapfiles.com. Een verdacht bestand, dus ook downloads van freeware, kun je altijd aan een second opinion laten onderwerpen op www.virustotal.com. Deze website laat 20 beveiligers een oordeel vellen over het programma.

©PXimport

Sommige websites en programma's worden onterecht aangezien als 'kwaadaardig' of 'gevaarlijk'.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.