Je privacy op internet ligt al jaren ernstig onder vuur: bedrijven en overheden proberen alles mee te lezen. Met de juiste opensource-tools maak je het pottenkijkers echter knap lastig om je privégesprekken te volgen. In deze cursus pakken we je chatverkeer aan, zodat conversaties privé blijven.

Als je in Skype (of vroeger Windows Live Messenger) chatgesprekken voert, sta je er waarschijnlijk niet bij stil dat die gesprekken onderschept kunnen worden. Door andere mensen op hetzelfde netwerk, door Microsoft of door overheids- en veiligheidsdiensten. Een chatgesprek is dan ook niet zo privé als je zou denken.

Zoals we in het vorige deel van deze cursusreeks al beargumenteerden, krijg je meer zekerheid dat de softwaremaker je niet bespioneert als je voor opensource-software kiest. Daarom chat je maar beter met een opensource-chatprogramma zoals Pidgin, dat niet alleen voor Windows, maar ook voor OS X en Linux bestaat.

Dat volstaat echter niet om overheden of spionnen op je netwerk tegen te gaan. Daarvoor heb je encryptie nodig. Dat kunnen we in principe met een systeem als OpenPGP, dat we vorige maand gebruikten om je e-mails te versleutelen. Voor onze chatgesprekken kiezen we echter voor een systeem dat veel verder gaat: Off-the-Record Messaging (OTR).

©PXimport

Vrees je achterdeurtjes in je chatsoftware, kies dan voor een opensource-programma zoals Pidgin.

Off-the-Record

Veel (zogenoemde asymmetrische) encryptiesystemen hebben twee eigenschappen: ze kunnen een bericht versleutelen zodat onbevoegden het niet kunnen lezen (encryptie) en ze kunnen je verzekeren dat je te maken hebt met de juiste persoon (authenticatie). OpenPGP maakt bijvoorbeeld beide aspecten mogelijk.

Maar OTR gaat verder dan OpenPGP. Als een onbevoegde een van de gebruikte OTR-sleutels te pakken krijgt, kan die daarmee je vorige versleutelde conversaties niet ontcijferen. Alles wat je ooit via OTR gezegd hebt, blijft dus gegarandeerd geheim.

Daarnaast hebben OTR-boodschappen geen digitale handtekening. Tijdens een conversatie ben je wel zeker van elkaar dat je met de juiste persoon te maken hebt, maar zodra een conversatie over is, kan niemand bewijzen dat de berichten die je ingetypt hebt van je afkomstig zijn. Vandaar ook de naam 'Off-the-Record' voor het systeem: het is ideaal voor journalisten en klokkenluiders om conversaties te voeren, waarvan ze later liever niet als bron aangewezen worden.

©PXimport

Off-the-Record Messaging (OTR) biedt meer garanties voor je privacy dan OpenPGP.

Pidgin

We installeren eerst het chatprogramma Pidgin, dat gratis te downloaden is. Het installatieprogramma ondersteunt ook Nederlands en kiest automatisch Nederlands als de taal voor Pidgin. Als je spellingscontrole in je conversaties wil, moet je nog wel Dutch aanvinken. Pidgin ondersteunt allerlei chatnetwerken. Je kunt bijvoorbeeld je Microsoft-account (vroeger je account bij Windows Live Messenger) in Pidgin gebruiken, je Google Talk-account of zelfs nog ICQ.

Na de installatie voeg je het account toe waarmee je veilig wil chatten. Let op: om OTR te gebruiken, moet je gesprekspartner een account op hetzelfde netwerk hebben. Je kunt dus niet via je Microsoft-account chatten met een vriend die Google Talk gebruikt. Zodra je account is aangemaakt, zie je je contactpersonen die online zijn. Probeer eens of chatten werkt.

Als dit lukt, kunnen we encryptie inschakelen. Daarvoor download je eerst de plug-in pidgin-otr van de website van OTR. Na installatie open je in het menu Extra van Pidgin Plug-ins en vink je het vakje bij Off-the-Record Messaging aan. Klik dan onderaan op Plug-in instellen. Kies nu in de lijst het account waarmee je veilig wil chatten. De standaard OTR-instellingen laat je maar beter staan, want die zijn prima. Zo worden privégesprekken die je via OTR voert niet gelogd, anders kan de inhoud immers nog altijd gelekt worden.

Wat je wel één keer per chataccount moet doen, is op Genereer klikken. Daarmee creëer je een privésleutel waarmee je conversaties versleuteld worden. Wanneer dat gebeurd is, staat in het venster de 'vingerafdruk' van je sleutel in plaats van Geen sleutel gevonden.

©PXimport

Voeg een chataccount toe in Pidgin.

©PXimport

Configureer de OTR-plug-in van Pidgin om je gesprekken veilig te houden.

Veilig chatten op Android en iOS

Zodra je veilig chatten op je computer gewend bent, wil je uiteraard ook hetzelfde op je smartphone. Gelukkig bestaan er wel enkele apps met ondersteuning voor OTR. De bekendste is ChatSecure, die zowel voor Android (vroeger onder de naam Gibberbot) als voor iOS bestaat. ChatSecure is opensource en compatibel met alle desktop-clients die OTR ondersteunen, maar heeft wel enkel de chatprotocols XMPP en AIM ingebouwd.

Google Talk (en diens opvolger Google Hangouts) zijn echter gebaseerd op XMPP, dus zolang jij en je gesprekspartner een Google-account hebben, kun je met ChatSecure op een veilige manier chatten. De eerste keer dat je de app opstart, kiest je je Google-account. Daarna verschijnen je contactpersonen in je vriendenlijst. Je kunt beginnen met chatten, maar zult een melding zien dat de identiteit van je gesprekspartner niet geverifieerd is. Druk daarvoor op de menuknop en dan op Verify. Ga na of de getoonde vingerafdruk juist is en bevestig.

©PXimport

Ook op Android en iOS kun je veilig chatten, dankzij de opensource-app ChatSecure.

Gesprek starten

Dubbelklik nu op je contactpersoon in de vriendenlijst om een gesprek te beginnen. Als zowel jij als je contactpersoon de OTR-plug-in geïnstalleerd hebben en een sleutel aangemaakt hebben, zie je onderaan rechts een knop Niet privé. Dat is het teken dat je conversatie op dit moment niet versleuteld wordt. Klik daarom op het knopje en kies Start privé gesprek. Wanneer je nu een boodschap typt, krijgt je gesprekspartner die te zien. Op de achtergrond wisselen de OTR-plug-ins van jou en van je gesprekspartner sleutels uit en versleutelen ze de rest van de conversatie, waardoor die niet af te luisteren is door pottenkijkers.

De status onderaan is nu echter veranderd van Niet privé naar Onbekend. Dat betekent dat je nog niet zeker weet of je contactpersoon wel is wie hij beweert te zijn. Pidgin geeft dan ook de melding dat je je contactpersoon maar beter kunt authentiseren. Klik daarvoor rechtsonder in het gespreksvenster op Onbekend en kies dan Authentiseer vriend. Dat authentiseren kan op drie manieren. Als je Vraag en antwoord kiest, dan vul je een vraag in die enkel je contactpersoon kan beantwoorden en geeft het antwoord in, waarna Pidgin die vraag stelt en je contactpersoon enkel toelaat als het antwoord overeenkomt.

Kies je voor de optie Gedeeld geheim, dan moet je beiden dezelfde wachtwoordzin ingeven. Een derde optie is om de vingerafdruk van de privésleutel van je contactpersoon te verifiëren. Klik tot slot op Authentiseer. Als je contactpersoon de overeenkomende gegevens ingeeft, is de authenticatie succesvol en verandert de status van het gesprek naar Privé.

©PXimport

Je gesprek wordt wel versleuteld, maar je weet nog altijd niet zeker wie je contactpersoon is.

©PXimport

Authentiseer je contactpersoon, zodat je zeker weet dat je met de juiste persoon chat.

Chatprogramma's met ingebouwde OTR

Bij Pidgin moet je OTR nog als plug-in installeren, maar sommige chatprogramma's beschikken standaard al over ondersteuning voor OTR. Gebruik je bijvoorbeeld Adium onder OS X, dan is OTR daar eenvoudig in te schakelen door eerst een privésleutel te genereren en dan op het icoontje van de sleutel te klikken. En ook Jitsi, waarop we in Computer!Totaal 2 ingaan, ondersteunt OTR om veilig te chatten.

Blijf echter weg van programma's met een zelfontwikkeld encryptiesysteem. Goede encryptie is immers extreem moeilijk te creëren. Zo biedt Trillian bijvoorbeeld met SecureIM niet eens authenticatie, maar enkel encryptie, en dan nog een heel zwakke soort die gemakkelijk te kraken is. Bovendien kun je dan ook niet rekenen op de off-the-record eigenschappen van OTR. De Nederlander Thijs Alkemade, de hoofdontwikkelaar van Adium, ontdekte dat de encryptie van WhatsApp elementaire fouten bevat. Je mag er dus van uitgaan dat je WhatsApp-berichten niet privé zijn.

Opletten als je veilig wil chatten

Chatten met OTR is niet zo moeilijk. Je hoeft immers maar één keer een privésleutel voor je account aan te maken en het authentiseren hoef je maar één keer bij elke contactpersoon te doen. Daarna zijn de vingerafdrukken van de sleutels van geauthentiseerde vrienden in de instellingen van de OTR plug-in te zien in het tabblad Bekende vingerafdrukken. Het enige waarin een gesprek met OTR daarna verschilt van een niet-beveiligd gesprek is de status. Als een gesprek als niet-privé aangeduid staat, gaat het om een gewoon onversleuteld chatgesprek. En als je contactpersoon geen OTR-plug-in heeft, is er geen status te zien.

Je kunt zo dus perfect met één chatprogramma zowel met personen chatten die hun privacy belangrijk vinden en gebruikmaken van OTR, als met anderen (waarschijnlijk de meerderheid) die daar niet om malen. De OTR-plug-in van Pidgin schiet pas in actie als hij merkt dat je contactpersoon ook OTR gebruikt. Bovendien hoef je niet van account te veranderen, want je kunt gewoon je bestaande account van Microsoft of Google Talk blijven gebruiken in Pidgin. Dat maakt de combinatie van Pidgin en OTR dus de ideale gebruiksvriendelijke manier om veilig te chatten zonder je contactpersonen met extra last op te zadelen.

Een nadeel van OTR is wel dat het geen groepchats ondersteunt. Als je dus met meer dan twee personen tegelijk op een veilige manier wil chatten, zal je een andere manier moeten vinden. Die zal dan waarschijnlijk niet de off-the-record eigenschappen van OTR hebben.

Andere plug-ins

Niet alleen Pidgin beschikt over een OTR-plug-in. Ook voor Miranda IM, net zoals Pidgin een opensource-programma dat diverse chatprotocols ondersteunt, bestaat er een plug-in: MirOTR. Hetzelfde geldt voor Psi, Gajim, X-Chat en nog enkele andere programma's. De ontwikkelaars van OTR richten zich echter vooral op Pidgin.

De plug-ins voor andere clients zijn door anderen gemaakt en dus niet gegarandeerd van dezelfde kwaliteit. Maar als je al een van die andere clients gebruikt, kun je de OTR-plug-in altijd eens proberen. Als je liever geen Pidgin gebruikt of als OTR je te moeilijk klinkt, is de verleiding misschien groot om een plug-in voor een ander soort encryptie uit te proberen.

Geen van de andere plug-ins heeft echter de off-the-record-eigenschappen die OTR biedt, zodat je er niet helemaal dezelfde veiligheid mee verkrijgt. Zo zorgt de plug-in Pidgin-Encryption enkel voor encryptie en authenticatie in Pidgin.

©PXimport

OTR wordt niet alleen in Pidgin ondersteund, maar ook in heel wat andere software.

©PXimport

De plug-in Pidgin-Encryption biedt niet dezelfde veiligheid als OTR.

Na een stevige sportsessie voel je je voldaan. Je bent trots op jezelf dat je het 'weer geflikt' hebt. Maar je sportkleding? Die ruikt allesbehalve fris. Wassen helpt natuurlijk, maar wat doe je als die geur hardnekkig blijft hangen?

Lees ook: Schoenen wassen in de wasmachine, zo doe je dat

Sterke zweetlucht? Natuurazijn!

Om ervoor te zorgen dat de sterke zweetlucht niet in de kleding blijft, gooi je de kleding 15 tot 20 minuten voor het wassen in een bak met koud water en een flinke scheut natuurazijn. De azijn haalt de penetrante geur eruit en verwijdert al wat vuil, maar tast het textiel niet aan. Dit helpt ook bij sportkleding met een oude zweetgeur. Daarna was je de kleding met de wasmachine of met de hand.

Heb je een flinke training gehad en echt geen tijd om je sportkleding voor de volgende wedstrijd te wassen? Je frist je sportkleding tijdelijk op door een plantenspuit te vullen met water en azijn, verhouding: 50/50. Spray het mengsel op het kledingstuk en de zweetgeur is weg. Was de kleding na de wedstrijd wel gelijk.

Was je sportkleding niet te heet!

Waarschijnlijk denk je: hup, wasmachine aan op 60 graden. Maar doe dit liever niet. Sportkleding is meestal gemaakt van speciaal materiaal dat sneller droogt, een ademende eigenschap heeft en vocht afdrijft. Deze stof is vaak delicater dan bij gewone kleding. Daarom is het belangrijk dat je de kleding voorzichtig wast, op maximaal 30 graden. Zet de wasmachine op een sportprogramma of een programma voor synthetische kleding. Een heter programma kan ervoor zorgen dat de sportkleding krimpt en het elastiek aangetast raakt. Check altijd voor het wassen het waslabel voor de specifieke wasinstructies van de kleding.

Keer de kledingstukken binnenstebuiten voordat je ze in de wastrommel gooit. Hiermee bescherm je de opdrukken en kleuren aan de buitenkant van je kleding. Bovendien zitten de bacteriën en dode huidcellen toch aan de binnenkant van je kleding. Prop de wasmachine niet te vol, want dan wordt je sportkleding niet goed gespoeld.

©Oriol Roca

Wel: vloeibaar wasmiddel. Niet: wasverzachter

Voordat je uit gewoonte een flinke scheut wasmiddel in de machine giet omdat je sportkleding zo vies ruikt: even wachten. Te veel wasmiddel zorgt er juist voor dat er zeepresten in de stof achterblijven. En dit zorgt ervoor dat de kleding je dode huidcellen nog beter blijft vasthouden. Het gevolg: nare geurtjes waar niemand blij van wordt. Gebruik het liefst vloeibaar wasmiddel, want de resten van waspoeder blijven vaak achter in kleding. Je mag wel een beetje baking soda in de wasmachine doen, dit neutraliseert de zweetlucht.

Veel mensen gooien het liefst ook nog wat wasverzachter met een geurtje bij de was, maar voor sportkleding is dit niet aan te raden. Wasverzachter legt namelijk een laagje over de vezels en verstopt hierdoor de vezels, waardoor de kleding niet meer goed schoon wordt. Hierdoor ruikt je kleding na een sportsessie juist erger naar zweet. En wasverzachter kan de stof en de elasticiteit ervan aantasten, waardoor de kleding gaat lubberen.

©anetlanda

Vanuit je luie stoel de lampen aanzetten of de temperatuur in huis regelen: smart devices zijn er om het leven nét wat makkelijker te maken. Helaas vormen zulke IoT-apparaten ook een risico voor je privacy. Wil je niet alleen slim, maar ook veilig wonen? Met deze tips voorkom je pottenkijkers in je smart home.

Lees ook: Slimme stekkers – welke modellen zijn echt zuinig?

IoT (Internet of Things) omvat alle huishoudelijke apparaten die met het internet verbonden zijn, zoals slimme lampen, speakers en thermostaten. Zelfs gordijnen, deursloten en koelkasten kunnen tegenwoordig slim worden gemaakt door ze aan een netwerk te koppelen. Om jou als gebruiker zo goed mogelijk te kunnen bedienen, verzamelen IoT-apparaten de hele dag door data die je gedrag en gewoonten in kaart brengen. Ben je tussen negen en drie niet thuis? Dan weet je slimme thermostaat dat de verwarming omlaag moet, zal het beveiligingssysteem in die uren extra alert zijn op bewegingen rondom je huis en gaat je robotstofzuiger aan de slag om je vloer spic en span te maken. 

Ook jij hebt wat te verbergen

Slimme apparaten komen op allerlei manieren aan hun data, bijvoorbeeld via spraakopdrachten ('Hé Alexa, speel jazzmuziek af'), commando's die je in een app geeft en zelfs via sensoren die beweging, licht en temperatuur detecteren. Al die gegevens worden ergens opgeslagen, en het probleem is dat de meesten van ons geen idee hebben wat er met die data gebeurt. Vaak vinden we dat ook helemaal niet zo interessant: we denken immers al snel dat criminelen niets met onze data kunnen. Maar als je denkt dat je niets te verbergen hebt, heb je het mis. Cybercriminelen die toegang krijgen tot je smart home kunnen veel meer dan alleen je lampen bedienen. Ze kunnen je bankgegevens stelen (bijvoorbeeld via een gehackt apparaat dat toegang geeft tot je thuisnetwerk), het alarmsysteem van je woning uitschakelen en persoonlijke gesprekken afluisteren via je slimme speaker – om maar een paar voorbeelden te noemen. Hoe meer slimme apparaten je in huis hebt, hoe groter de kans dat er ergens een datalek ontstaat. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

©StockPhotoPro

Er zijn allerlei manieren om je smart home te beschermen tegen pottenkijkers. Als je niet zo technisch aangelegd bent, kunnen zulke tactieken je al snel overweldigen. Daarom houden we het bij een aantal algemene tips die voor iedereen makkelijk uit te voeren zijn en die toch een groot verschil kunnen maken in de beveiliging van je smart home.

Tip 1: Kies voor een betrouwbare fabrikant

Het merk van je slimme apparaten kan veel zeggen over hoe goed deze apparaten van zichzelf beveiligd zijn. Gerenommeerde merken zoals Philips, Homey en Amazon hebben immers een reputatie hoog te houden als het om veiligheid gaat. Bovendien moeten producten van A-merken in Europa aan strenge eisen voldoen, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een merkloos model van een Chinese fabrikant. Laat je dus niet verleiden door aantrekkelijke deals terwijl je aan het browsen bent: als ze te mooi lijken om waar te zijn, zijn ze dat waarschijnlijk ook. Als je twijfelt of een merk betrouwbaar is, doe dan eerst uitgebreid onderzoek. Lees onafhankelijke reviews, onderwerp de webshop van het betreffende merk aan een kritische blik en controleer of het merk voldoet aan Europese keurmerken. 

Tip 2: Kies sterke wachtwoorden

Slimme apparaten worden doorgaans geleverd met een standaard wachtwoord waarmee je op de bijbehorende app kunt inloggen. Veilig zijn deze wachtwoorden niet. Sterker nog: een standaard wachtwoord aanhouden is haast net zo onveilig als helemaal geen wachtwoord op je smart device hebben. Het is dus belangrijk dat je het wachtwoord al tijdens de installatie van het product verandert in een unieke en sterke variant. Een sterk wachtwoord bestaat uit letters, cijfers én speciale tekens. Verwerk nooit je naam, geboortedatum of adres in het wachtwoord. Geef ook elk slim apparaat een uniek wachtwoord, zodat je andere apparaten bij een hack veilig zijn. En schakel tweestapsverificatie in als dat kan: hiermee voeg je een extra beveiligingslaag toe, zodat anderen niet zomaar kunnen inloggen als ze je wachtwoord weten. 

Tip 3: Maak gastnetwerken aan 

Je wifi-netwerk is voor criminelen een ware goudmijn. Krijgen criminelen toegang tot je wifi, dan kunnen ze niet alleen alles zien wat jij op het internet doet, maar ze kunnen ook slimme apparaten overnemen die op dat netwerk zijn aangesloten. Het is daarom verstandig om gastnetwerken aan te maken voor je slimme apparaten. Hiermee isoleer je het netwerk van deze apparaten van het hoofdnetwerk, wat de kans op een datalek flink verkleint. Ook verklein je op deze manier het risico dat hackers via een zwak beveiligd slim apparaat toegang krijgen tot bijvoorbeeld je laptop, e-mail of bankzaken op het hoofdnetwerk. 

Ook slim is het uitschakelen van de functie Universal Plug and Play (UPnP) op al je slimme apparaten. Deze functie helpt om via wifi automatisch met andere smart devices te verbinden, maar vergroot ook het risico dat je apparaten van buitenaf toegankelijk worden. 

©TStudious - stock.adobe.com

Tip 4: Houd je apparatuur up-to-date

Wacht je altijd weken of zelfs maanden voordat je een nieuwe software-update op je apparaten uitvoert? Foute boel! Updates hebben niet alleen als doel de functionaliteiten van je slimme apparaten te verbeteren, maar zijn er ook om beveiligingslekken te dichten die in eerdere versies zijn opgemerkt. Download je deze updates niet, dan laat je in feite de digitale achterdeur openstaan voor criminelen. Maak er daarom een gewoonte van om iedere week te checken of er nieuwe updates beschikbaar zijn en download deze dan direct. Het is slechts een kleine moeite die een groot effect kan hebben op je privacy.

Tip 5: Controleer de privacy-instellingen

Slimme apparaten komen doorgaans met standaardinstellingen die toestemming geven om bepaalde gegevens te verzamelen of op te slaan. Dat is vaak gunstig voor de fabrikant, maar als je geen pottenkijkers in huis wilt, is het zaak dat er zo min mogelijk gegevens van jou in de cloud terechtkomen. Gelukkig kun je de privacy-instellingen van je slimme apparaten meestal wijzigen. Zo kun je op veel slimme apparaten instellen dat de opnamegeschiedenis direct verwijderd wordt. Sommige apparaten sturen automatisch gegevens naar de fabrikant voor verbeteringsdoeleinden; ook dit kun je vaak uitschakelen. Zet ook altijd functies uit die je niet gebruikt. Gebruik je de spraakbediening op je slimme speaker niet? Schakel de microfoon dan helemaal uit. Zo verklein je in elk geval de kans dat je wordt afgeluisterd.