ID.nl logo
Alles-in-1: Zo integreer je Matter-apparaten in Home Assistant
Huis

Alles-in-1: Zo integreer je Matter-apparaten in Home Assistant

Matter is een nieuw protocol voor smarthome-apparaten. Het maakt gebruik van wifi of het mesh-netwerk Thread. Home Assistant ondersteunt Matter-apparaten in beide types netwerken. In dit artikel gaan we ermee aan de slag.

Er komen langzaamaan meer en meer Matter-apparaten op de markt, en die wil je natuurlijk kunnen toevoegen aan Home Assistant. In dit artikel leggen we uit hoe je dat voor elkaar krijgt:

  • Matter-apparaat over wifi toevoegen
  • Matter-apparaat over Thread toevoegen
  • Voor dit laatste heb je een SkyConnect of andere OpenThread Border Router nodig, en ook dat leggen we uit.

Sta je nog aan het begin van een slim huis met Home Assistant? Lees dan dit artikel: Eén apparaat om heel je slimme huis mee aan te sturen? Het kan!

Matter is een nieuwe standaard voor smarthome-apparaten, waar alle grote fabrikanten zich achter hebben geschaard. Google, Apple en Eve zijn enkele van de grote voorvechters. Matter wordt ontwikkeld door de Connectivity Standards Alliance, de nieuwe naam van de Zigbee Alliance.

De standaard is dan ook voor een groot deel gebaseerd op Zigbee, maar werkt onafhankelijk van de onderliggende radiotechnologie. Zo kunnen Matter-apparaten op basis van het mesh-netwerk Thread communiceren, maar ook via wifi. De visie is dat alle Matter-apparaten van verschillende fabrikanten compatibel zijn met elkaar, onafhankelijk van het onderliggende netwerk.

Home Assistant was al vrij vroeg betrokken bij Matter en heeft ondertussen initiële ondersteuning ingebouwd, al wordt die nog als bèta aangeduid. Tijdens het schrijven van dit artikel waren er nog niet zoveel Matter-apparaten op de markt, maar het aantal neemt wel maand na maand toe. Aan de ondersteuning in Home Assistant wordt ook nog volop ontwikkeld.

1 Matter-integratie inschakelen

Voordat je Matter in Home Assistant inschakelt, moet je controleren of je netwerk aan enkele voorwaarden voldoet. Allereerst heeft het Matter-protocol IPv6 en mDNS (multicastverkeer) nodig. IPv6 op je lokale netwerk volstaat; je hoeft dus geen IPv6-adressen van je internetprovider te hebben. Je Matter-apparaten moeten zich ook op hetzelfde LAN of VLAN bevinden als de computer waarop Home Assistant draait.

Als dit alles van toepassing is op je situatie, open dan in Home Assistant Instellingen / Apparaten & diensten en klik rechts onderaan op Integratie toevoegen. Kies Matter (BETA) en bevestig dat je de officiële Matter Server Supervisor-add-on wilt gebruiken. De installatie daarvan kan enkele minuten in beslag nemen. Daarna zie je Matter (BETA) staan in de lijst van geconfigureerde integraties.

Installeer de Matter Server in Home Assistant. 

2 Matter-apparaat over wifi toevoegen

Na de installatie van de Matter-integratie kun je al je Matter-apparaten die over wifi werken toevoegen. We illustreren dit met een Smart Matter LED Bulb van Zemismart. Voor andere producten verloopt de procedure vergelijkbaar. Bekijk zeker de documentatie van je product voor specifieke instructies. Houd ook de QR-code bij de hand die bij je apparaat gevoegd is.

Om een Matter-apparaat toe te voegen aan Home Assistant, gebruik je het best de Home Assistant Companion-app op een iOS- of Android-apparaat. Installeer die en laat hem met je Home Assistant-installatie verbinden door het ip-adres van je installatie in te voeren, en dan in te loggen met je gebruikersnaam en wachtwoord.

Laat de Home Assistant Companion-app op je smartphone met je Home Assistant-installatie verbinden. 

3 Toevoegen in de app

Volg de instructies van je Matter-apparaat om het aan je Matter-netwerk toe te voegen. Voor de Smart Matter LED Bulb is dat bijvoorbeeld dat je de schakelaar vijf keer aan en uit doet tot de lamp begint te knipperen. Open dan de app van Home Assistant op je telefoon en ga naar Instellingen / Apparaten & diensten, klik onderaan op het tabblad Apparaten en dan op Apparaat toevoegen. Kies dan Matter apparaat toevoegen.

Scan de QR-code met de app. De app maakt dan verbinding met het apparaat via bluetooth en voegt het apparaat dan aan je Matter-netwerk toe. Het hele proces kan enkele minuten duren. Zodra je Apparaat verbonden ziet, is het toevoegen gelukt en klik je op Klaar. De app opent nu de pagina met informatie voor je apparaat, en je kunt het vervolgens in Home Assistant gebruiken zoals elk ander apparaat.

Voeg je Matter-apparaten aan Home Assistant toe via de Home Assistant Companion-app.

Apparaten van Apple Home en Google Home delen Als je al Matter-apparaten in Apple Home of Google Home gebruikt, hoef je ze niet meer opnieuw rechtstreeks aan Home Assistant toe te voegen, zoals we in dit artikel tonen. Je kunt gewoon het apparaat uit Apple Home of Google Home delen met Home Assistant. Het gevolg is dat je het apparaat dan zowel in Home Assistant als in het andere netwerk kunt gebruiken. De Matter-standaard eist dat apparaten minstens vijf verschillende Matter-netwerken (fabrics genoemd) tegelijk ondersteunen. In de documentatie van Home Assistant over de Matter-integratie staan instructies over hoe je dit doet. 

Lees ook het artikel: Zo voeg je een apparaat met Matter toe aan Google Home

4 Thread-netwerk

Heel wat Matter-apparaten werken niet via wifi, maar via Thread. Dit is een mesh-netwerk waardoor apparaten die te ver uit elkaar liggen toch met elkaar kunnen communiceren via tussenliggende apparaten. Thread is bovendien energiezuinig, waardoor batterijgevoede apparaten lang op één batterijlading kunnen meegaan.

Elk apparaat in een Thread-netwerk heeft een IPv6-adres. Een Thread Border Router maakt de verbinding tussen je lokale thuisnetwerk (met ethernet en wifi) en het Thread-netwerk. Dit laatste werkt via een eigen radioprotocol en heeft dan ook een speciale ontvanger nodig. Om Matter-apparaten via Thread te gebruiken in Home Assistant, heb je dus minstens één borderrouter nodig. 

Op zoek naar een Thread Border Router?

Onder meer Googles Nest Wifi Router kun je hiervoor inzetten

5 Home Assistant SkyConnect

Een borderrouter hoeft niet in Home Assistant ingebouwd te zijn. We leggen in paragraaf 7 uit hoe je een bestaande borderrouter met Home Assistant integreert. Maar als je er nog geen hebt, is de Home Assistant SkyConnect wel handig. Dit is een usb-dongel die zowel Zigbee als Thread ondersteunt en waarmee je van Home Assistant een borderrouter maakt.

Sluit de SkyConnect via een usb-verlengkabel aan op de Raspberry Pi of een andere computer waarop je Home Assistant hebt draaien. De usb-verlengkabel is nodig om te voorkomen dat de usb3.0-poorten het Thread-netwerk verstoren. Zou je de dongel rechtstreeks in een usb-poort steken, dan heb je mogelijk heel wat problemen met het toevoegen en aansturen van Matter-apparaten.

De SkyConnect-dongel is de eenvoudigste manier om een Thread-netwerk voor Home Assistant te maken. 

6 SkyConnect configureren

Standaard ondersteunt de SkyConnect alleen Zigbee-netwerken. Maar zowel Thread als Zigbee werken onderliggend allebei op basis van IEEE 802.15.4-radiotechnologie. De SkyConnect heeft multiprotocol-firmware die zowel Thread als Zigbee tegelijk ondersteunt op een IEEE 802.15.4-netwerk.

Die ondersteuning moet je eerst inschakelen. Ga daarvoor in Home Assistant naar Instellingen / Systeem / Hardware en klik dan naast Home Assistant SkyConnect op Configureren.

Vink Enable multiprotocol support aan en klik op Verzenden. Dit installeert de add-on Silicon Labs multi-protocol, wat enkele minuten kan duren. Als je daarna in Instellingen / Apparaten & diensten gaat kijken, zie je dat er een integratie Open Thread Border Router is geconfigureerd. Er is ook een integratie Thread ontdekt. Klik hierbij op Configureren om het nieuw aangemaakte Thread-netwerk toe te voegen. Klik er daarna op en dan op Configureren. Je ziet nu bij Voorkeursnetwerk een borderrouter met de naam Silicon Labs Multiprotocol en een Thread-netwerk met de naam home-assistant.

Schakel de multiprotocol-ondersteuning van de Home Assistant SkyConnect in. 

7 Bestaande borderrouter gebruiken

Als je al een OpenThread Border Router op je netwerk hebt draaien, bijvoorbeeld op een andere Raspberry Pi, ga dan in Home Assistant naar Instellingen / Apparaten & diensten en klik rechts onderaan op Integratie toevoegen. Kies Open Thread Border Router. Voeg dan de url in voor de REST-API van je borderrouter. Dat is voor een OpenThread Border Router doorgaans http://IP:8081, waarbij IP het ip-adres van je borderrouter is. Klik na de initialisatie op Voltooien.

Je ziet nu bij de geconfigureerde integraties Open Thread Border Router staan. Klik je erop, dan zie je dat er een dienst Open Thread Border Router is toegevoegd. Keer dan terug naar je integraties en klik op de integratie Thread. Klik daarin bij de dienst Thread op Configureren. Je krijgt nu bij Andere netwerken je borderrouter te zien. Klik je daaronder op Make preferred network, dan maakt Home Assistant hiervan je voorkeursnetwerk voor Thread.

Maak van een bestaande OpenThread Border Router je voorkeursnetwerk voor Thread.

8 Matter-apparaat over Thread toevoegen

Zodra je een Thread-netwerk hebt, of dat nu via de SkyConnect of een bestaande borderrouter is, gaat het toevoegen van een Matter-apparaat dat over Thread werkt exact hetzelfde zoals je voorheen deed voor een Matter-apparaat dat over wifi werkt. Lees dus allereerst de instructies die bij je Matter-apparaat komen en houd de QR-code bij de hand.

We illustreren dit met een Matter Smart Lightstrip van Nanoleaf. Steek de ledstrip in het stopcontact. Open de Home Assistant-app op je telefoon en ga naar Instellingen / Apparaten & diensten, klik onderaan op het tabblad Apparaten en op Apparaat toevoegen. Kies dan Matter apparaat toevoegen. Scan de QR-code met de app.

De app maakt verbinding met het apparaat via bluetooth en voegt het apparaat vervolgens aan je Matter-netwerk toe. Zodra je Apparaat verbonden ziet, is het toevoegen gelukt en klik je op Klaar. Je kunt het apparaat nu in Home Assistant gebruiken zoals elk ander apparaat.

Voeg een Matter-apparaat dat via Thread werkt toe in Home Assistant.

Veelvoorkomende problemen Matter is nog vrij nieuw en je kunt dus nog tegen wat problemen aanlopen, zeker in combinatie met Thread. Matter vereist IPv6, dus schakel IPv6 in Home Assistant in via Instellingen / Systeem / Netwerk. Als je niet zeker bent van de instellingen, zet IPv6 hier dan op Automatisch.

Matter-apparaten die wifi gebruiken, moeten zich op hetzelfde LAN of VLAN bevinden als Home Assistant. Matter-apparaten die met Thread werken, moeten met een Thread-netwerk verbinden waarvan minstens één borderrouter met hetzelfde LAN of VLAN als Home Assistant is verbonden.

Blijf je tegen problemen aanlopen, kijk dan na of je router of toegangspunt geen multicastverkeer filtert of andere geavanceerde zaken toepast. Maar ook aan de kant van je hardware kunnen er problemen voorkomen. Upgrade dan de firmware van je Matter-apparaat via de app van de fabrikant.

▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond
© M.studio - stock.adobe.com
Huis

Waar voor je geld: 5 fonduesets voor een gezellige avond

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week voor je op zoek naar zulke aanbiedingen. Met Kerst en Oud en Nieuw voor de deur is het weer tijd om te bedenken wat je wil gaan eten. Wat dacht je van fondueen? Met deze vijf fonduesets maak je indruk op je vrienden en familie.

Met een fondueset smelt je de lekkerste kazen en dep je je broodje of vlees in bouillon of kaas. Fonduesets zijn de ultieme sfeermakers voor de feestdagen, of het nu met vrienden is of familie en of je kiest voor romige kaas, bouillon of chocolade; het is op en top genieten. Een absolute must-have voor elke levensgenieter en perfect voor de feestdagen. Wij vonden vijf betaalbare fonduesets voor je.

Boska Elektrische Fondueset Pro - 8 personen

De Boska Elektrische Fondueset Pro is ontworpen voor liefhebbers van kaas‑ en vleesfondue. De set bestaat uit een geëmailleerde gietijzeren pot met een inhoud van circa 2,15 liter, waardoor je genoeg ruimte hebt voor een volledige kaasfondue of bouillon. Het verwarmingselement is elektrisch en beschikt over een instelbare thermostaat; hierdoor kun je de temperatuur naar wens aanpassen voor verschillende soorten fondue. Een handig indicatielampje laat zien wanneer het element aan staat. De pot staat op een stevige basis en heeft een extra lang snoer van twee meter, zodat je hem makkelijk midden op tafel plaatst. Bij de set worden acht fonduevorken geleverd die zijn voorzien van gekleurde markeringen. De combinatie van gietijzer en emaille zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en eenvoudige reiniging.

Swissmar Lausanne 11‑delige fondueset - 6 personen

De Zwitserse fabrikant Swissmar levert met de Lausanne een 11‑delige fondueset die is gericht op traditioneel fonduen. De set bestaat uit een koperen pan met een geëmailleerde binnenkant en een zware RVS‑branderschaal. Doordat koper de warmte snel opneemt en verdeelt, is de fondue snel op temperatuur. De pan staat op een robuuste stalen houder waarin een brander met regelaar zit; hiermee pas je de vlamsterkte aan voor kaas‑, bouillon‑ of chocoladefondue. In de doos zitten verschillende accessoires, waaronder zes vorkjes en een branderschaal. Deze set is niet elektrisch, waardoor je hem zelfs buiten of op de camping kunt gebruiken.

Mäser Fondueset - 4 personen

De fondueset van Mäser bestaat uit een roestvrijstalen pan met bijbehorende brander. Roestvrij staal is slijtvast en eenvoudig te reinigen; je kunt de pan na gebruik in de vaatwasser zetten. De set heeft een inhoud van rond één liter, voldoende voor een kaas‑ of chocoladefondue voor een klein gezelschap. Er worden meerdere fonduevorkjes meegeleverd met gekleurde puntjes om ze te onderscheiden. Dankzij de stevige basis staat de pan stabiel op tafel, terwijl de gelijkmatige warmteverdeling voorkomt dat de inhoud aanbrandt. Omdat het geen elektrisch toestel is, gebruik je de brander met brandgel of spiritus.

Baumalu 385050 fondueset - 6 personen

Deze fondueset van Baumalu bestaat uit een zware gietijzeren pan die op een decoratieve houten plaat staat. Gietijzer houdt de warmte goed vast en is geschikt voor zowel kaas‑ als chocoladefondue. De bijgeleverde brander plaats je onder de pan; je regelt de vlamsterkte met een draaiknop. Omdat de pot stevig op de houten plaat staat, blijft hij stabiel en kras je niet op de tafel. In de set zitten fonduevorkjes met houten handvatten.

Tristar FO‑1107 Fonduepan - 8 personen

De Tristar FO‑1107 is een elektrische fondueset met een inhoud van ongeveer 1,5 liter. Je gebruikt deze pan voor verschillende soorten fondue, zoals kaas, bouillon of chocolade. Het verwarmingselement levert circa 1000 watt en heeft een instelbare thermostaat, zodat je de temperatuur kunt aanpassen aan het type fondue. Een indicatielampje geeft aan wanneer het apparaat actief is. De pan heeft een antiaanbaklaag, een cool‑touch handgreep en staat op een antislipvoet voor extra stabiliteit. Er worden acht fonduevorkjes meegeleverd en door de ring bovenop blijven de vorkjes op hun plek tijdens het fonduen.

▼ Volgende artikel
Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde
© px.palette
Huis

Van papier tot pixels: altijd je administratie op orde

Papieren facturen, garantiebonnetjes, contracten en andere documenten slingeren al snel overal rond. Waarom niet alles digitaal bewaren, zodat je het in enkele klikken terugvindt? In dit artikel vind je gratis tools en praktische tips om je administratie te scannen, te taggen, doorzoekbaar te maken en veilig op te slaan zonder veel gedoe.

Wat gaan we doen?

We geven diverse tips en tools om administratieve en andere papieren documenten efficiënt en ordelijk te digitaliseren. Dat gaat van scannen en OCR’en tot organiseren, automatiseren, back-uppen en meer.

Tip 1: Scanner

Stel, je wilt een hele reeks documenten digitaliseren, zoals garantiebewijzen of facturen. We gaan ervan uit dat je een scanner in huis hebt, eventueel als onderdeel van een all-in-one-printer. Zo’n toestel is goed geschikt voor stabiele, rechte scans, en een (soms optionele) documentinvoer maakt het extra handig bij grotere aantallen. Je scant het best op zo’n 300 dpi, in grijswaarden of kleur, en bewaart het resultaat bij voorkeur als pdf. Helaas genereert de meegeleverde scansoftware vaak alleen pdf’s met een afbeelding van de tekst, waardoor je die later niet kunt doorzoeken of kopiëren.

©OttoPles

Er bestaan ook heel wat printers met een ingebouwde scanner.

Tip 2: NAPS2

Gebruik in dit geval beter scansoftware met geïntegreerde OCR, zoals het gratis en opensource NAPS2 (www.naps2.com, Windows, macOS en Linux). Start de app, klik op Nieuw profiel en op Apparaat kiezen om je scanner te selecteren. Je kunt kiezen uit drie drivertypes: WIA (ingebouwd in Windows, beperkt), TWAIN (krachtiger) en ESCL (voor moderne netwerk- of wifi-scanners, vergelijkbaar met Apple AirScan). Doorgaans kies je voor TWAIN. Stel de scanopties in en open Geavanceerd voor extra instellingen. Typ een profielnaam en bevestig met OK.

Klik nu op de knop OCR en download de gewenste talen, zoals Dutch en English. Plaats een vinkje bij PDFs doorzoekbaar maken middels OCR en kies taal en modus (Snel of Beste). Vink ook de andere opties aan en druk op Scannen.

Klik daarna op het pijlknopje bij PDF opslaan en kies PDF-instellingen. Vul bij Standaard bestandspad een bestandsnaam in – gebruik eventueel ‘placeholders’ als $(YY)-$(MM)-$(DD) – en kies bij Compatibiliteit bij voorkeur PDF/A, zoals PDF/A-2b. Dit formaat slaat namelijk alle lettertypes, kleurprofielen en structuurinformatie in het bestand zelf op, wat ‘garandeert’ dat je het document ook jaren later nog in zijn oorspronkelijke vorm te zien krijgt. Vink Onthoud deze instellingen aan, klik op OK, selecteer de scans en kies PDF opslaan. Het is trouwens ook mogelijk om een (niet-doorzoekbaar) pdf-bestand in NAPS2 te importeren, dit vervolgens te OCR’en en als PDF/A te bewaren.

NAPS2 is prima opensource-scansoftware, met geïntegreerde meertalige OCR-module.

Pdf-printer

De focus van dit artikel ligt op papieren brondocumenten, maar we willen zeker ook (de gratis versie van) PDFCreator vermelden (www.pdfforge.org/pdfcreator). Je kunt deze namelijk als virtuele printer installeren om zo allerlei documenttypen om te zetten naar PDF(/A).

Start na installatie de app, open het tabblad Printer, vink PDFCreator aan en kies via de moersleutel het bestaande profiel PDF/A (archiefbestand). Bevestig met Opslaan en sluit de app. Open nu een document in een willekeurige toepassing, open het afdrukvenster en selecteer PDFCreator als printer. Een dialoogvenster opent waarin je het document meteen kunt opslaan als PDF/A-bestand (standaardversie 2b, maar dit is aanpasbaar via het uitklapmenu).

Je kunt zo’n virtuele printer ook inzetten om documenten automatisch als PDF/A op te slaan in een zelf te bepalen map. Maak hiervoor in PDFCreator op het tabblad Profielen een nieuw profiel aan (bijvoorbeeld PDF/A in map Facturen), kies bijvoorbeeld PDF/A-2b als formaat en geef tevens een specifieke opslaglocatie op. Koppel dit profiel op het tabblad Printer aan een nieuwe virtuele printer (bijvoorbeeld PDF/A-facturen). Zo maak je meerdere profielen en printers aan, waarbij elk PDF/A-bestand automatisch in een andere map terechtkomt.

Je kunt ook meerdere virtuele printers aanmaken, telkens met een aangepast profiel.

Tip 3: Mobiel

Een vlakbedscanner is zeker handig, maar niet noodzakelijk, want je kunt tegenwoordig ook prima scannen met je smartphone. Met de juiste app wordt het beeld automatisch ge-OCR’d en indien nodig rechtgetrokken. Een van de betere apps is Adobe Scan, beschikbaar via www.kwikr.nl/adobescan of in de appstore van Android en iOS.

Installeer en start de app. De gratis versie volstaat meestal, al laat de betaalde versie (circa 10 euro per maand) je onder meer tot 100 pagina’s per bestand scannen (in plaats van 25) en pdf’s exporteren naar Office 365-formaten.

Meld je aan, bijvoorbeeld via je Google-account, en tik op Scan. Je kunt het resultaat onder meer uitsnijden, roteren en de helderheid en het contrast aanpassen. Kies Blijven scannen voor extra pagina’s of tik op PDF opslaan zodra je klaar bent. De pdf belandt standaard in je Adobe-account (https://acrobat.adobe.com), maar je kunt het bestand ook delen of (via Meer) bijvoorbeeld opslaan in Google Drive. Het pdf-bestand is standaard doorzoekbaar, controleer bij Voorkeuren of Tekstherkenning uitvoeren op opgeslagen PDF wel is ingeschakeld, maar het is geen PDF/A. Wil je dat, dan kun je het bestand alsnog omzetten met reeds eerder vermelde, gratis tools als NAPS2 of PDFCreator (zie ook kader ‘Pdf-printer’).

Met (het gratis) Adobe Scan kun je ook meerdere pagina’s laten OCR’en en in één pdf bewaren.

Tip 4: Tags koppelen

Om naderhand snel het gewenste document te kunnen terugvinden, zorg je er dus allereerst voor dat je documenten doorzoekbaar zijn (bij pdf’s kan dit via OCR: zie tip 2). Je kunt gerust ook zelf extra trefwoorden, zeg maar digitale kleefbriefjes, aan je documenten koppelen.

Met een tool als TagSpaces (www.tagspaces.org, Windows, macOS en Linux) tag je in één keer meerdere bestanden en mappen met eigen trefwoorden. Bestaande tags voeg je simpelweg toe door ze naar bestanden te slepen. TagSpaces heeft ook een krachtige zoekfunctie waarmee je snel documenten met de juiste tag(s) terugvindt.

Handig zijn ook ‘smart tags’: je bepaalt dan zelf de criteria, waarna nieuwe bestanden automatisch de juiste tags krijgen. Deze tags kun je opslaan in aparte sidecar-bestanden (JSON) of je voegt ze achteraan de bestandsnaam toe: een bestand als aanpassing.pdf bijvoorbeeld wordt dan iets als aanpassing[huur indexering].pdf. De betaalde Pro-versie (42 euro per jaar) heeft enkele geavanceerde opties, zoals het toekennen van tags op basis van lokale AI-taalmodellen.

TagSpaces is een krachtige taggingtool, maar met een zekere leercurve.

Tip 5: Tags zoeken

Vind je TagSpaces toch wat overkill, dan zijn er andere manieren om documenten van (doorzoekbare) trefwoorden te voorzien. Je kunt in Verkenner (met sneltoets F2) trefwoorden toevoegen aan de bestandsnaam, maar het kan ook anders. Klik met rechts op een bestand of selectie, kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Afhankelijk van het bestandstype kun je hier tags toevoegen bij velden als Titel, Onderwerp, Labels, Categorieën en Opmerkingen. Dit werkt goed bij bijvoorbeeld Office-bestanden en afbeeldingen, maar pdf-documenten laten zich minder makkelijk taggen. Dit kan bijvoorbeeld wel bij het aanmaken van zo’n document vanuit NAPS2 of PDFCreator. Bij deze laatste kun je bij een profiel titel, auteur, onderwerp en trefwoorden meegeven.

Vanuit de Verkenner kun je vervolgens zoeken op deze tags, ook in pdf-bestanden (ook al zijn ze niet zichtbaar op het tabblad Details). Navigeer naar de juiste map of het station en typ in de zoekbalk van de Verkenner labels:<trefwoord>.

Werkt dit niet, dan ontbreekt waarschijnlijk een geschikt zoekfilter. Je kunt zo’n Adobe-IFilter alsnog installeren via deze link. Je kunt dit controleren vanuit het Configuratiescherm: open Indexeringsopties, klik op Geavanceerd en scrol op het tabblad Bestandstypen naar pdf. Daar hoort PDF Filter (of eventueel Reader Search Handler) te staan, en Eigenschappen en inhoud van het bestand indexeren moet zijn ingeschakeld. Zorg er tevens voor dat alle gewenste mappen zijn opgenomen bij Deze locaties beheren (via de knop Wijzigen).

Met het juiste filter kun je ook vanuit de Verkenner naar tags binnen pdf-documenten zoeken.

Tip 6: Opslagstructuur

Je documenten zijn nu doorzoekbaar en mogelijk ook getagd, maar er is nog een derde belangrijk aspect: bewaar alles met logische bestandsnamen in een doordachte mappenstructuur.

Voor bestandsnamen plaats je de belangrijkste info, zoals projectnaam en/of datum, liefst vooraan. Gebruik de ISO-notatie (JJJJ-MM-DD), zodat je bestanden makkelijk chronologisch sorteert. Zoals vermeld in tips 4 en 5 kun je de naam aanvullen met trefwoorden, gescheiden door een koppelteken of onderstrepingsteken (vermijd spaties of speciale tekens). Eventueel voeg je achteraan een versienummer toe, zoals _v1. Een voorbeeld is 2025-08-31_Huurcontract_Appartement_v1.pdf.

Breng de bestanden onder in een logische structuur, bijvoorbeeld op datum, per project of klant, of per categorie (zoals Huis, Werk, Gezondheid, Financieel enzovoort). Je zult merken: dankzij consistente map- en bestandsnamen vind je documenten sneller terug.

Sneller zoeken binnen een logische mappenstructuur (en met labels).

Tip 7: Organisatietool

Je hebt een logische mappenhiërarchie opgezet, maar je moet natuurlijk ook zorgen dat documenten in de juiste map terechtkomen. Externe hulp van een organisatietool als het gratis Dropit (www.dropitproject.com, werkt nog onder Windows 11) of File Juggler (www.filejuggler.com, betaalde versie 44 euro) kan daarbij handig zijn. We bekijken kort deze laatste.

Start de geïnstalleerde tool op en klik op Add rule (of eerst op Add rule group als je de regels wilt categoriseren). Stel dat je alle pdf’s die in de map \gedeeld terechtkomen automatisch wilt verplaatsen op basis van trefwoorden. Vul dan Description in en klik op de knop met drie puntjes bij Monitor om de bronmap te kiezen. Via het tandwielpictogram kun je eventueel Examine everything regularly <frequentie> between checks instellen, wat ook goed werkt voor gedeelde netwerkmappen.

Klik daarna op de plus-knop bij If en stel het filtercriterium in, bijvoorbeeld: Any of the following / Other / PDF Properties / Keywords. Bevestig met Insert en geef het trefwoord op bij Contains / Text. Je kunt via de plus-knop extra filters instellen en kiezen tussen Any of All of the following.

Leg nu de gewenste actie vast bij Then: klik op de plusknop, kies bijvoorbeeld Move file en vul de doelmap in bij to. Bewaar je filter met Save and close. Op het tabblad Rules klik je op de pijlknop naast je filter om het te activeren. Test het resultaat.

Organiseer je bestanden automatisch op basis van eigen, gecombineerde zoekfilters.

DMS

Met de tips rond doorzoekbaar maken, taggen en ordenen uit dit artikel, en met tools als TagSpaces en File Juggler, raak je al ver. Wil je je administratie nog professioneler organiseren, dan kom je uit bij een volwaardig Document Management System, kortweg DMS. Flexibele opensource-tools zijn bijvoorbeeld Papermerge en Paperless NGX. Beide installeer je het makkelijkst op Windows via Docker (Docker Desktop for Windows, met WSL2).

Na installatie bereik je het browserdashboard van de tool standaard via http://<ip-adres>:8000. Beide tools bieden OCR aan om gescande documenten doorzoekbaar te maken. Je documenten kunnen ook automatisch worden verwerkt op basis van eigen filters, en er zijn krachtige zoekopties ingebouwd. Beide tools kun je meteen uitproberen via een online demo (log in met demo / demo).

Een krachtig DMS als Paperless-ngx maakt het bijhouden van je administratie veel efficiënter.

Tip 8: Zoektool

Zoals gezegd laat de ingebouwde zoektool in Windows je met de juiste filters en instellingen ook zoeken naar metadata, zoals trefwoorden in pdf’s. Met zoekfilters en operatoren zijn zelfs complexe opdrachten mogelijk, zoals labels:factuur auteur:Toon van Daele grootte:>300kB gewijzigdop:dit jaar. Echt gebruiksvriendelijk of handig is deze functie helaas niet. Je bent dan beter af met een tool als Agent Ransack (alias Filelocator Pro, www.mythicsoft.com/agentransack). Ook de gratis Lite-versie ondersteunt netwerkshares, Booleaanse operatoren, reguliere expressies en zoeken naar metadata via IFilter.

Start de tool, zet deze op Expert en open het tabblad Hoofd. Vul bij Bevat tekst je zoekterm in en bij Zoek in het gewenste station of de map. Eventueel kun je ook filters instellen voor Grootte en Gewijzigd Na / Voor. Op het tabblad Datum voeg je extra tijdsfilters toe en op het tabblad Opties vink je zeker Office en PDF documenten aan. Vul je bij Bevat tekst een pdf-trefwoord in, dan vindt Agent Ransack ook de bijbehorende bestanden. In het tabblad Treffers (rechtsonder) zie je bij gevonden bestanden bijvoorbeeld Keywords: <gezocht_trefwoord>. Met een dubbelklik open je meteen het bestand.

Agent Ransack laat gecombineerde en krachtige filters toe en zoekt ook in metadata.

Tip 9: Back-ups

Je administratie digitaliseren is een goed idee, maar dit is pas veilig met een degelijke back-upstrategie. Het best hanteer je hier de 3-2-1-regel: drie datakopieën (hoofdversie en twee back-ups), op twee soorten media, waarvan minstens één kopie op een andere locatie. Zo bescherm je je data tegen hardwarestoringen, ransomware, brand en diefstal.

Een uitstekende gratis en opensource back-uptool is Duplicati (www.duplicati.com, Windows en macOS), die we zelf al jaren dagelijks geautomatiseerd gebruiken voor back-ups naar zowel een netwerkschijf (NAS) als de cloud (Google Drive).

Installeer het gedownloade msi-bestand. Klik na afloop met rechts op het programma-pictogram in het Windows-systeemvak en kies Open om het browserdashboard te starten. Verschijnt First Run Setup, klik dan op Yes en stel een wachtwoord in. Je kunt Duplicati in je browser openen via http://localhost:8200. Wil je ook toegang vanaf een andere pc in je netwerk, open Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan, zodat het dashboard bereikbaar is via http://<intern_ip-adres>:8200. Klik vervolgens op +Back-up toevoegen, laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd en vul een naam in. Schakel bij opslag buiten je netwerk versleuteling in. Geef vervolgens doel- en bronlocatie op en bepaal wanneer en hoe vaak de back-up wordt uitgevoerd. Duplicati maakt standaard incrementele back-ups, waarbij alleen nieuwe of gewijzigde data worden opgeslagen, waardoor het back-upvolume beperkt blijft.

Duplicati is een betrouwbare, gebruiksvriendelijke en flexibele back-uptool.

Tip 10: Beveiliging

Een goede back-upstrategie is cruciaal om je data veilig te bewaren, maar veiligheid draait ook om privacy. De beste manier om te voorkomen dat onbevoegden inzage krijgen in je (medische, financiële …) gegevens is versleuteling. In tip 9 vermeldden we al dat je in Duplicati back-ups automatisch kunt versleutelen met sterke AES-256-encryptie. Maar ook de data op je originele opslaglocatie wil je wellicht beveiligen.

Hiervoor kun je een gratis opensource-tool als VeraCrypt gebruiken, die naast containerbestanden ook complete partities of schijven kan versleutelen met sterke algoritmen als AES-256. We hebben niet de ruimte hier verder op in te gaan, maar hier vind je meer uitleg. Ook handig is Cryptomator om via je lokale synchronisatiemap data te versleutelen bij cloudopslagdiensten als Google Drive, OneDrive of Dropbox. Je vindt hier meer uitleg daarover.

Daarnaast kun je voor diverse documenttypes ook individuele bestanden beveiligen met een wachtwoord, al is dit vaak minder robuust dan een volledig versleutelde opslaglocatie. Dit kan bijvoorbeeld vanuit verschillende Office-applicaties, maar ook met pdf-tools zoals NAPS2 (bij PDF-instellingen vink je PDF versleutelen aan) en PDFCreator (bij Profielen, via Actie toevoegen / Versleuteling).

Ook in NAPS2 kun je pdf-documenten met een wachtwoord beveiligen.