Kinderen die surfen op het internet zijn altijd slechts enkele muisklikken verwijderd van voor hen schadelijke informatie. Geweld en porno, maar ook oproepen tot extremisme of een bedreiging tijdens het chatten, kunnen zowel gevraagd als ongevraagd in beeld verschijnen. Voor ouders zijn er echter mogelijkheden genoeg om kinderen onbezorgd te laten internetten.

01 Ga het gesprek aan

Kinderen brengen gemiddeld elf uur per week door op internet. Tweederde doet daarbij negatieve ervaringen op, zoals het zien van pornografie of het worden bedreigd tijdens chatten. Minder dan de helft van de kinderen deelt die negatieve ervaringen met de ouders. Ouders kunnen daardoor het kind niet helpen de gebeurtenis te verwerken en volharden ook in de gedachte dat actief beschermen niet nodig is. Ouders hebben echter een belangrijke rol wanneer hun kinderen leren omgaan met media. Belangrijker dan elk technisch hulpmiddel is daarom het met het kind bespreken wat het doet op internet en wat het daar overkomt. Goede handvatten voor deze gesprekken zijn te vinden op www.mijnkindonline.nl.

©PXimport

Wat voor een volwassene gewoon nieuws is, kan op een kind al snel meer impact hebben.

02 Kindvriendelijke browser

Voor kinderen tot 8 of 9 jaar kunnen ouders een speciale browser installeren, die de kinderen afschermt voor sites met ongewenste inhoud. Een voorbeeld hiervan is de MyBee-browser die gratis te downloaden is via www.mybee.nl. MyBee is een product van telecomprovider KPN die het gratis aanbiedt en zo mee wil werken aan een 'beter internet voor kinderen'. Inmiddels zijn er versies voor Windows en Mac en nog deze zomer zou de iPad-versie moeten verschijnen. Binnen MyBee kunnen gebruikers worden aangemaakt die op basis van leeftijd, de voor hen geschikte websites kunnen bezoeken. MyBee onderscheidt kinderen van 0 tot 3 jaar, 3 tot 7 jaar en 7 tot 10 jaar.

©PXimport

MyBee ondersteunt meerdere gebruikers met elk eigen internettoegang op basis van leeftijd en regels.

03 Ontwikkeling naar positieve content

Voor kinderen moet niet alleen naar veilige websites, maar ook naar websites gezocht worden die aansluiten bij het niveau en de belangstelling. Wat is leuk voor welke leeftijd? Een belangrijk aspect van MyBee is dat het helpt geschikte websites te vinden. MyBee kent drie soorten sites: sites goedgekeurd door de eigen ouders, sites goedgekeurd door de redactie van MyBee en sites goedgekeurd door andere ouders. Per kind kan worden ingesteld welke categorie het kan bezoeken. Ouders die een leuke site ontdekken kunnen die via Website evalueren beoordelen. Ze geven een leeftijd en laten weten of de beoordeling met andere ouders mag worden gedeeld.

©PXimport

De leeftijd en instellingen gekozen door de ouders bepalen welke sites een kind kan bezoeken met de MyBee-browser.

04 Techniek als oplossing

Mediaopvoeding is dat deel van de ouderlijke opvoeding dat ertoe bijdraagt dat een kind bewust, prettig en veilig leert omgaan met media zoals televisie, films, games en internet. Mediaopvoeding gaat om het gebruik stimuleren, vaardigheden aanleren om media te hanteren en beperkingen stellen aan inhoud en tijdsduur. Alle ouders doen meer of minder bewust aan mediaopvoeding. Eigenlijk vereist een kind op internet bijna continu meekijken, maar dat is natuurlijk lastig en vaak ook niet gewenst. Software voor ouderlijk toezicht kan die taak deels overnemen.

©PXimport

Software voor ouderlijk toezicht is vooral bekend vanwege het blokkeren van foute websites, maar kan zoveel meer doen en betekenen.

05 Veel aanbod

Het aanbod aan programma's voor ouderlijk toezicht is erg groot én erg divers. Toch verdwijnen er nog weleens producten van de markt die blijkbaar onvoldoende aanslaan. Belangrijk bij de keuze van een product voor ouderlijk toezicht is daarom dat het zich liefst al een aantal jaren heeft bewezen. Daarvan zijn er genoeg. Bekende producten voor ouderlijk toezicht zijn het Nederlandse YourSafetynet (proefversie via www.yoursafetynet.com), Windows Live Family Safety van Microsoft (te installeren via download.live.com), en het Engelstalige Net Nanny wat in verschillende beveiligingssuites is inbegrepen (te downloaden via www.netnanny.com).

©PXimport

Yoursafetynet is een Nederlands product voor veilig internet voor kinderen.

06 Norton Online Family

Norton Online Family is de naam voor de software voor ouderlijk toezicht van Symantec. Het lijkt veel op Family Safety van Microsoft, maar is uitgebreider en werkt naast Windows ook op Mac OS X, Android- en iOS-apparaten. Het is overduidelijk een Amerikaans product; sterk gericht op controle, met veel opties voor meekijken en rapportage. U kunt de software downloaden via http://onlinefamily.norton.com. Instellen en configureren kan via de Online Family-website. Uitgebreider dan Norton Online Family is Online Family Premier. Daarvoor moet u apart betalen en het is voorlopig alleen in de VS beschikbaar.

©PXimport

Norton Online Family biedt veel filtering en opties voor controle.

07 Filterende ISP onzeker

In plaats van een product op elke computer te installeren en te configureren, lijkt het wellicht veel handiger dit direct bij de internetprovider te regelen. Het kan dan in één keer voor alle computers en gebruikers in huis gelden en ook voor apparaten zoals iPods en iPads, waarvoor weinig of geen software voor ouderlijk toezicht beschikbaar is. Een aantal internetproviders biedt daarom ook gefilterd internet aan, in Nederland bijvoorbeeld Kliksafe en Solcon. De nieuwe wet op de netneutraliteit verbiedt echter filtering van het internet, ook wanneer de gebruiker dat zelf om ideologische of religieuze redenen wil. De situatie rondom deze producten is daarom onduidelijk.

©PXimport

Kliksafe is een van de aanbieders van gefilterd internet, die getroffen lijkt door de nieuwe wet op de netneutraliteit.

08 Meerdere gebruikers

In software voor ouderlijk toezicht kunt u veelal zelf de verschillende gebruikers aanmaken. Maar vaak is het handiger wanneer het de gebruikers­accounts van Windows overneemt. Iedere gebruiker logt dan in op zijn eigen werkomgeving en valt automatisch onder de regels die voor hem in het ouderlijk toezicht zijn opgesteld. Gebruikers aanmaken onder Windows gaat via Start / Configuratiescherm. Klik op Gebruikersaccounts toevoegen of verwijderen en dan op Een nieuw account maken. Typ nu de naam van de gebruiker in en ga verder. Om een account te beveiligen kunt u verplichten in te loggen met een wachtwoord. Klik daarvoor op het account en kies dan Een wachtwoord instellen. Typ tweemaal het wachtwoord en bevestig via Wachtwoord instellen.

©PXimport

Voorkom dat gebruikers accounts met meer internettoegang gebruiken door elk account van een wachtwoord te voorzien.

09 Verschillende rechten

Wanneer u na de invoer van de gebruikersnaam op Enter hebt gedrukt, hebt u automatisch de nieuwe gebruiker tot Standaardgebruiker gedegradeerd. En dat is goed, standaardgebruikers hebben minder rechten dan de Administrator. Als standaardgebruiker kan een kind de software voor ouderlijk toezicht niet uitschakelen. Ook kan het geen software installeren om de software voor ouderlijk toezicht te ontregelen, wordt het aan de regels gehouden en dus beschermd door de software, ook als het dat een keer niet zou willen. Zelf kunt u de computer trouwens ook beter gebruiken als standaardgebruiker, alleen voor aanpassingen aan de software hebt u een account met administratorrechten nodig.

©PXimport

Maak van iedere gebruiker die onder ouderlijk toezicht valt een standaardgebruiker.

10 Ouderlijk toezicht in Windows 7

Windows 7 beschikt, zo lijkt het, standaard over functionaliteit voor ouderlijk toezicht. Via Start / Configuratiescherm / Gebruikersaccounts en Ouderlijk toezicht kunt u Ouderlijk toezicht voor elke gebruiker instellen. Selecteer de gebruiker en klik op Ingeschakeld om de opties voor die gebruiker te activeren. Die opties blijken echter beperkt tot Tijdslimieten en het selecteren of blokkeren van Spellen en andere Specifieke programma's. Webfiltering ontbreekt. Wie dergelijke functionaliteit wil, klikt op Hoe kan ik aanvullende toezichtsfuncties installeren. Windows opent dan een helptekst met een link naar Zoekt u webfilters en activiteitenrapporten voor Ouderlijk toezicht in Windows? Windows stelt vervolgens voor om Windows Live Family Safety te downloaden en installeren.

©PXimport

Standaard biedt Windows 7 wel ouderlijk toezicht maar bijvoorbeeld geen webfiltering.

11 Software voor de Mac

Ook Mac OS X beschikt standaard over uitgebreide functionaliteit voor ouderlijk toezicht. Net als bij Windows is het belangrijk dat elke gebruiker van de computer dat onder een eigen account doet. Gebruikers aanmaken kan via Systeemvoorkeuren / Gebruikers en groepen. Via het plusteken onder de lijst met gebruikers kan een nieuwe gebruiker worden toegevoegd en een wachtwoord ingesteld. Keer dan terug naar de Systeemvoorkeuren en open Ouderlijk toezicht. Selecteer de gebruiker en klik op Schakel ouderlijk toezicht in. Daarmee wordt het mogelijk voor die gebruiker onder meer het Web te filteren, Programma's te beperken en Tijdslimieten in te stellen.

©PXimport

Apples Mac OS X beschikt standaard over de mogelijkheid computer- en internetgebruik door gebruikers te beperken.

12 Software voor iPad, iPod, Android

De snelle opkomst van mobiele apparaten zoals smartphones en de iPod/iPad, heeft de aanbieders van producten voor ouderlijk toezicht duidelijk verrast. Om kinderen ook op die apparaten veilig te laten internetten, zouden zij al deze platformen moeten ondersteunen. Veel van de apparaten bieden echter geen mogelijkheid meerdere gebruikers aan te maken of gebruikers aan te duiden met verschillende rechten. Ook ouders staan hiermee voor een uitdaging die het belang van het voeren van goede gesprekken alleen maar groter heeft gemaakt. Van de kindvriendelijke browser MyBee verschijnt deze zomer een iPad-versie, het Amerikaanse Net Nanny biedt al een versie voor Android en binnenkort iOS.

©PXimport

Net Nanny voor Android werkt met een aparte webbrowser en voorkomt dat andere browsers worden gestart.

13 Black- en whitelisten

Software voor ouderlijk toezicht maakt gebruik van zwarte en/of witte lijsten (ook wel blacklist en/of whitelist) om informatie te filteren. Op een whitelist staan goedgekeurde sites, op een blacklist staan afgekeurde sites. Whitelists werken tot ongeveer 12/14 jaar, daarna wordt het te bewerkelijk de snel veranderende informatiebehoefte van het kind in een whitelist te vangen. Een puber die iets over voorbehoedsmiddelen wil lezen, moet niet de ouders hoeven te vragen de site te whitelisten. Vanaf 12/14 jaar werkt een blacklist daarom beter, die voorkomt bewuste en onbewuste confrontaties met ongewenste informatie. Houd bij blacklists rekening met cultuurverschillen, Nederlanders zijn gemiddeld toleranter in wat zij goed achten voor een 12-jarige dan Amerikanen. De software en de lijsten worden vaak in Amerika gemaakt.

©PXimport

Een whitelist bevat sites die zijn toegestaan om te bezoeken, een blacklist sites die niet mogen worden bezocht.

14 Remote whitelisten

Wordt een site door een filter geblokkeerd en wil het kind de site toch bezoeken, dan zal het de ouders moeten vragen de site aan de whitelist toe te voegen. Het is handig als de software de mogelijkheid biedt dit direct te regelen. Bij Family Safety van Microsoft heeft elke gebruiker een Live ID. Een webpagina die niet geschikt is bevonden, wordt door Family Safety vervangen door een pagina met de optie een verzoek tot het aanpassen van de whitelist te versturen. De ouders krijgen dit verzoek via e-mail binnen en kunnen dan ongeacht waar ze zijn, het via het Family Safety-portaal aanpassen. Het Amerikaanse NetNanny biedt nog een alternatief: kinderen kan het recht gegeven worden een geblokkeerde site toch te bekijken, de ouders krijgen dan alleen bericht achteraf.

©PXimport

Bij NetNanny kunnen kinderen ook zelf beslissen een geblokkeerde site toch te bekijken. Ouders krijgen bericht achteraf.

15 Meer dan websites

Ook games kunnen gewelddadig zijn en slapeloze nachten bij de kinderen zorgen. Het ouderlijk toezicht in Windows kan ook gebruik van games beperken. Het gebruikt daarvoor de PEGI-classificatie die aan spellen gegeven wordt. Helaas is het geen waterdicht systeem en evenmin iets waar alle producenten aan meewerken. Toch kan Windows helpen het gamen in goede banen te leiden. U kunt het instellen via het onderdeel Ouderlijk toezicht. Selecteer de gebruiker, klik op Spellen. Antwoord Ja op de vraag of deze speler spellen mag spelen en kies daarna voor Spelclassificatie instellen om de categorie te bepalen. Wilt u games blokkeren die op de pc geïnstalleerd staan, dan kan dat via Specifieke spellen blokkeren of toestaan.

©PXimport

Via Ouderlijk toezicht van Windows kunt u spellen toestaan of juist blokkeren.

16 Tijdslimieten

Eenmaal online, vergeten kinderen snel de tijd. Om de tijd dat kinderen online zijn te beperken, kan een tijdslimiet worden ingesteld. Dat kan bijvoorbeeld met Ouderlijk toezicht in Windows 7. Als de tijdslimiet bereikt is, kan een kind de gehele computer echter niet meer gebruiken. Niet handig als er net huiswerk gemaakt moet worden. Het Nederlandse Yoursafetynet maakt onderscheid tussen toegang tot de computer, toegang tot internet en toegang tot zaken als games, chat, sociale netwerken. Het kan allemaal precies worden ingesteld, zowel met tijden waarop het genoemde item wel en juist niet toegankelijk is, maar ook in totalen waarbij het kind zelf kan bepalen wanneer het de toegestane tijd gebruikt.

©PXimport

Het Nederlandse YourSafetynet kent zeer uitgebreide opties voor het opstellen van intelligente schema's voor gebruik van computer en internet.

17 Apparaten blokkeren

Met een iPod of iPad kunnen veel jeugdigen de beveiliging op de computer ontwijken. Maar ook op deze apparaten laat zich het een en ander instellen dat het gebruik beperkt. Via Instellingen / Beperkingen kunt u aangeven of bijvoorbeeld Safari en YouTube gebruikt mogen worden. Ook kunnen sociale applicaties zoals FaceTime en Ping worden uitgeschakeld. Ook kunt u een Leeftijdskeuring kiezen en aangeven voor welke leeftijd films en tv-programma's en muziek genoten mogen worden. Bovendien kunt u voor de apps een leeftijdsgrens opgeven en bepalen of multiplayergames zijn toegestaan.

©PXimport

Zelfs iPod en iPad kennen voorzieningen om jonge gebruikers te beschermen tegen onverwachte apps en informatie.

18 Tijdslimieten in de router

Internetten de kinderen volgens u teveel en gebruiken ze bij voorkeur hun eigen mobiele apparaten? Kijk dan eens of uw router ook de mogelijkheid voor Toegangsbeperkingen heeft. U kunt dan een apparaat uit het netwerk toevoegen en daar tijden voor instellen wanneer het apparaat geen verbinding met het internet mag maken. Bijvoorbeeld niet doordeweeks wanneer de jonge gebruiker in bed ligt. Urenlang 's avonds nog FaceTimen of Twitteren met klasgenootjes is dan niet mogelijk. Dat komt de nachtrust wel ten goede.

©PXimport

Apparaten die verder niet te beheren zijn, kunnen soms via de router worden gecontroleerd.

19 Ouderlijk toezicht op de router

Behalve de mogelijkheid het gebruik in de tijd te reguleren, bieden routers voor thuisgebruik steeds vaker ook functies voor webfiltering en andere ouderlijk toezicht-opties. Dat kan heel specifiek via de mogelijkheid om in de router Specifieke websites te blokkeren. Maar het kan ook veel uitgebreider met software die op de pc en Mac geïnstalleerd kan worden en waarmee gebruikersprofielen aangemaakt kunnen worden, gekoppeld aan richtlijnen voor het filteren van internetpagina's. Dat laatste gebeurt op de router en geldt voor alle apparaten in het huis, dus ook voor de Xbox en de via wifi verbonden smartphone.

©PXimport

Netgear is een van de routerfabrikanten die een eigen service voor ouderlijk toezicht aanbiedt bij zijn netwerkapparaten.

20 Bescherming privégegevens

De onschuld van kinderen maakt dat ze minder waakzaam zijn bij het weggeven van gegevens op internet die u liever privé houdt. Bijvoorbeeld naam, adres, telefoonnummer, maar ook bankrekeningnummers of pincodes. Kinderen zijn sneller te verleiden de gegevens die ze weten door te geven aan onbekenden wanneer die vertellen van de politie te zijn of iets namens de ouders te vragen. Sommige programma's voor ouderlijk toezicht bieden privacybescherming, maar soms is hiervoor software uit een internetsecuritysuite nodig.

©PXimport

Als het ouderlijk toezicht geen bescherming biedt van privégegevens, dan helpt een suite voor internetbeveiliging wel voorkomen dat de kinderen die gegevens vrijgeven.

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.

De Motorola Edge 70 volgt de recente trend van dunne, lichte smartphones, maar dan met een zachter prijskaartje van net geen 800 euro. Hoewel het geen directe concurrent is van vlaggenschepen als de S25 Edge, bewijst de Edge 70 dat een uniek premium ontwerp niet de hoofdprijs hoeft te kosten.

Met een dikte van nét iets minder dan 6 millimeter en een gewicht van slechts 159 gram is de Edge 70 een van de lichtste en slankste telefoons op de markt. Desondanks voelt het toestel niet goedkoop aan, en dat is te danken aan een stevig aluminium chassis en een op nylon geïnspireerde bekleding. De Edge 70 biedt bovendien uitstekende duurzaamheid: hij heeft een MIL-STD-810H-certificering (MIL staat voor military grade), IP68- en IP69-ratings én is voorzien van Gorilla Glass 7i.

Het 6,7-inch amoledscherm heeft een resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een adaptieve verversingssnelheid van 1 tot 120 Hz. Het vlakke oledpaneel biedt daarnaast een hoog contrast. Vooral de levendige, licht verzadigde kleuren, mogelijk gemaakt door de Pantone-nabewerking, vallen positief op. Het enige nadeel aan het display is de laag geplaatste vingerafdrukscanner; om die te gebruiken moet je je duim in een oncomfortabele positie buigen.

©Wesley Akkerman

Uitstekende middenklasser

De Edge 70 wordt aangedreven door de middenklasse Qualcomm Snapdragon 7 Gen 4-processor, bijgestaan door 12 GB werkgeheugen en 256 GB aan opslagruimte. Vooral de cpu is op papier minder krachtig dan die van de duurdere vlaggenschepen, maar in de praktijk maakt dat weinig uit. Apps worden snel geopend en multitasking gaat het apparaat goed af. Een groot voordeel is dat de processor niet erg heet wordt onder hoge druk en zijn werk dus zonder morren doet.

Een ander voordeel is dat de 4800mAh-batterij het opvallend lang volhoudt; zelfs bij matig tot zwaar gebruik is dat al snel een volledige dag. Daarmee overtreft hij de duurdere concurrentie van Samsung en Apple. Opladen gaat eveneens vlot, met 68 W bedraad, waardoor je binnen 50 minuten weer een volledig opgeladen batterij hebt. Ook op dit punt scoort Motorola flink wat punten.

©Wesley Akkerman

©Wesley Akkerman

Typisch Motorola

Traditioneel doet Motorola het goed op het gebied van software dankzij de bijna stock Android 16-ervaring. Helaas treffen we deze keer behoorlijk wat bloatware aan en zijn er advertenties zichtbaar in de weerapp; dubieus voor een toestel van 800 euro. Tijdens de installatie word je bovendien meermaals gevraagd om voorgestelde apps te installeren. En als je daar nee op zegt, kom je alsnog applicaties tegen waar je niet om vroeg, zoals TikTok en Perplexity AI.

Wat betreft ondersteuning kan de Motorola Edge 70 rekenen op vier Android-upgrades (tot Android 20) en vijf jaar aan beveiligingspatches. Hoewel dat voldoende is voor een middenklasser, blijft het wel iets achter bij de langere support die Samsung en Google bieden. Daarnaast voelt Moto AI nog aan als een achtergesteld project. De functies werken niet allemaal in het Nederlands, waardoor de AI-knop op het toestel eigenlijk nog maar weinig waarde heeft.

Foto's maken gaat prima

Het camerasysteem bestaat uit een 50MP-hoofdcamera met optische beeldstabilisatie, een 50MP-ultragroothoeklens en een 50MP-selfiecamera. Bij voldoende licht leveren deze camera's prettig ogende foto's met een ruim dynamisch bereik. Vooral in het donker verrast het toestel: dankzij de grote sensoren blijven beelden helder en gedetailleerd. Jammer is wel dat de software kleuren soms te nadrukkelijk verzadigt, waardoor foto's iets minder natuurlijk overkomen. Voor gebruik op sociale media zijn ze echter meer dan prima.

Toch kent het camerasysteem duidelijke beperkingen. Video's kunnen slechts in 4K met 30 fps worden opgenomen, terwijl beeldstabilisatie alleen werkt bij 1080p en 30 fps. Daarnaast kan de handmatige scherpstelling onverwacht invloed hebben op de helderheid. En doordat er geen telelens aanwezig is, ben je volledig aangewezen op digitale zoom. Begrijpelijk gezien de slanke behuizing van de Edge 70, maar alsnog een teleurstellend compromis.

Motorola Edge 70 kopen?

De Motorola Edge 70 is een slimme aankoop als je een slank en licht toestel zoekt voor minder dan 1000 euro. De bouwkwaliteit, het scherm, de lange batterijduur en de robuustheid maken dit een fijne smartphone voor dagelijks gebruik. Ondanks de bloatware en de onvolwassen Moto AI bewijst dit toestel dat je geen duur vlaggenschip nodig hebt voor een vooruitstrevend ontwerp en vlotte prestaties.