Wanneer je een pc koopt met Windows, of zelf Windows installeert, krijg je het uiterlijk en de functionaliteit die Microsoft voor je heeft gekozen. Daar is niets mis mee, maar het zit in onze aard om dingen wat persoonlijker te maken. Ook anno 2014 is dat nog prima mogelijk.

Windows 7?

Hoewel dit artikel zich voornamelijk richt op de huidige versie van Windows, werken de meeste tips ook gewoon in Windows 7. Alleen de tips die specifiek van toepassing zijn op Windows 8-functies, zoals Startscherm-gerelateerde zaken, werken uiteraard niet in Windows 7.

Deel 1: Uiterlijk aanpassen

Tip 01: Bureaublad

Het bureaublad (inclusief taakbalk) is het onderdeel van Windows waar je het meest naar zit te kijken en als het uiterlijk daarvan je niet zint, kan je dat behoorlijk storen. Omdat iedereen een eigen smaak heeft, is dit onderdeel eenvoudig aan te passen. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek op het bureaublad en kies voor Aan persoonlijke voorkeur aanpassen. Je komt terecht in het venster Persoonlijke instellingen waar je afzonderlijke elementen kunt aanpassen. Lees ook: Windows herinstalleren - Een schone lei na crash of infectie.

Klik bijvoorbeeld op Bureaubladachtergrond en kies een andere achtergrondafbeelding voor Windows. Klik je op Kleur, dan kun je onder andere de kleur van de taakbalk veranderen. Wil het maar niet lukken om kleuren en afbeeldingen te zoeken die goed bij elkaar passen, dan kun je ook Windows het werk laten doen. Klik onder het kopje Windows-standaardthema's op een thema dat je mooi vindt en Windows past de kleuren, afbeeldingen enzovoort automatisch aan. Rechtsboven vind je overigens de optie Meer thema's van internet downloaden voor als er geen thema aanwezig is dat je mooi vindt.

©PXimport

Tip 01 Je kunt zelf de kleuren aanpassen of een standaard thema selecteren.

Tip 02: Vergrendelingsscherm

Verderop in dit artikel (tip 5) kun je lezen hoe je de afbeelding (en andere elementen) in het Startscherm kunt aanpassen. Maar hoe zit het dan met het vergrendelingsscherm in Windows 8? Het is een fraaie afbeelding, maar als het net niet je smaak is, is het niet prettig om daar elke dag mee geconfronteerd te worden. Ook dit onderdeel van Windows kun je gelukkig aanpassen.

Gebruik de toetscombinatie Windows-toets+I om de Charm Instellingen te openen en klik daar onder in op Pc-instellingen wijzigen. Je komt terecht op de hoofdpagina Persoonlijke instellingen waar je op Vergrendelingsscherm kunt klikken. Selecteer hier een andere afbeelding of blader naar een eigen afbeelding op je harde schijf. Interessant is dat je hier ook kunt bepalen welke apps er in het vergrendelingsscherm worden weergegeven, zoals een kalender of Facebook.

©PXimport

Tip 02 Je kunt zelf bepalen welke afbeelding je in het vergrendelingsscherm ziet.

Maak een eigen account

Als je de computer in je eentje gebruikt, kun je natuurlijk rommelen wat je wilt. Maar wanneer je de pc moet delen met anderen, wordt het misschien niet altijd op prijs gesteld dat je het kleurenschema ineens hebt aangepast, het inlogscherm hebt veranderd, enzovoort.

Dit kun je (deels) voorkomen door eerst een eigen gebruikersaccount aan te maken, voor het geval je nog geen eigen account gebruikte. Dat is niet een oplossing voor alles, sommige functionaliteiten (zeker wanneer je software van derden gebruikt) hebben namelijk invloed op alle gebruikers. Maar met een gebruikersaccount worden in ieder geval de meeste aanpassingen alleen in je eigen account doorgevoerd. Je maakt een gebruikersaccount aan via Configuratiescherm / Gebruikersaccounts en Ouderlijk toezicht.

Tip 03: Profielfoto

Bij het aanmaken van een gebruikersaccount, krijg je ook de keuze voor het kiezen van een profielfoto. Zeker wanneer er meer mensen gebruikmaken van dezelfde computer, is het leuk om je eigen foto als afbeelding te kiezen, zodat je in een oogopslag kunt zien welk account van jou is. Gebruikersaccounts worden echter vaak aangemaakt op het moment dat Windows net is geïnstalleerd of de computer net nieuw is aangeschaft, waardoor de kans groot is dat je nog geen persoonlijke foto tot je beschikking hebt. Gelukkig kun je dit later heel eenvoudig veranderen.

Vroeger deed je dit in Configuratiescherm, maar sinds de komst van Windows 8 zit deze instelling op een andere plek. Ga naar de Charm Instellingen door de sneltoets Windows-toets+I te gebruiken en klik vervolgens op Pc-instellingen wijzigen. Klik nu aan de linkerkant op Accounts en vervolgens op Uw account. Je ziet hier de profielfoto die nu gebruikt wordt. Klik op Bladeren om een afbeelding op je harde schijf te zoeken die je nieuwe profielfoto moet gaan worden. Wanneer je een webcam (geïnstalleerd) hebt, kun je ook op Camera klikken om direct een foto met de webcam te maken. Wil je afbeeldingen van andere gebruikersaccounts aanpassen zonder direct in te hoeven loggen, klik dan linksboven op Andere accounts.

©PXimport

Tip 03 Een profielfoto bij je gebruikersaccount staat leuk en zorgt voor herkenbaarheid.

Tip 04: Pictogrammen

Om bestandstypen en bepaalde mappen eenvoudig te kunnen herkennen, maakt Windows gebruik van pictogrammen. Wanneer je bijvoorbeeld in Windows Verkenner in het linkerdeelvenster kijkt, zie je onder Favorieten de snelkoppelingen naar onderdelen van Windows staan die je vaak gebruikt (je kunt hier zelf ook mappen naartoe slepen). Heb je hier diensten als Dropbox staan, dan zijn die vaak voorzien van een heel duidelijk pictogram. Maar heb je hier allerlei mappen als snelkoppeling staan, dan is het lang meer zo duidelijk.

Om deze mappen een duidelijker pictogram mee te geven, klik je met de rechtermuisknop op de map waarvan je het pictogram wilt veranderen en vervolgens op Eigenschappen. Je komt nu direct terecht in het tabblad Snelkoppeling, waar je onderin de optie Ander pictogram ziet. Klik hierop en er opent zich een klein venster met honderden pictogrammen waar je uit kunt kiezen. Op deze manier kun je iedere snelkoppeling z'n eigen uiterlijk geven. Zit er geen pictogram van je gading bij, dan kun je hier nog veel meer pictogrammen downloaden. Het veranderen van pictogrammen van mappen in de hoofdnavigatie van Verkenner (en dus geen snelkoppelingen), is even eenvoudig. Klik met de rechtermuisknop op een map en kies Eigenschappen. Klik vervolgens op het tabblad Aanpassen waar je onderin de knop Ander pictogram zult terugvinden.

©PXimport

Tip 04 Door pictogrammen aan te passen, kun je meer duidelijkheid voor jezelf scheppen.

Uiterlijke aanpassingen door derden

Windows biedt dus meer dan genoeg mogelijkheden om het uiterlijk aan te passen naar je eigen smaak. Het kan echter zijn dat je wensen iets verder gaan dan een ander kleurtje of andere afbeelding. Bijvoorbeeld omdat je oeverloze heimwee hebt naar de zuurstokachtige kleuren van Windows XP, of omdat je het semi-transparante uiterlijk van Windows Vista mist. Weet dan dat er programma's zijn die het uiterlijk van Windows nog verder kunnen aanpassen. Waar je wel rekening mee moet houden, is dat de aanpassingen in dit soort programma's soms van toepassing zijn op álle gebruikers van de pc.

Met het programma Start8 kun je Windows bijvoorbeeld het klassieke startmenu weer teruggeven en zelf bepalen hoe de knop Start eruitziet.

Deel 2: Functionaliteit aanpassen

Tip 05: Startscherm

Het Startscherm in Windows 8, je houdt ervan, of je vindt het verschrikkelijk. Maar wat je er ook van vindt, het blijft een feit dat je dit Startscherm eenvoudig kunt aanpassen. Als je op het bureaublad zit, druk je op de Windows-toets om op het Startscherm te komen. Druk daarna op Windows-toets+I en klik op Aanpassen. Hier kun je de achtergrondafbeelding en de kleuren van vensters die je in het Startscherm opent, wijzigen. Naast dat de pictogrammen in het Startscherm te verslepen zijn, kun je ze ook een eigen grootte (breedte) meegeven.

Klik met de rechtermuisknop op het pictogram dat je wilt aanpassen en beweeg je muis naar de optie Formaat wijzigen. Je kunt dan kiezen voor Klein, Normaal en soms ook Breed of Groot. Zo kun je je programma's indelen op grootte van belangrijkheid. Programma's die je vaak gebruikt, geef je dan een grotere knop. Ook handig: je kunt namen toekennen aan de groepen pictogrammen. Klik met de rechtermuisknop boven een groep pictogrammen en klik op Naam aan groepen geven.

©PXimport

Tip 05 Door groepen pictogrammen in het Startscherm namen te geven, vind je programma's makkelijker terug.

Tip 06: Verkenner

Je hebt in tip 4 gelezen hoe je het uiterlijk van de pictogrammen in Windows Verkenner kunt aanpassen. Daarnaast kun je de Verkenner ook een stuk efficiënter laten werken. Laten we maar eens beginnen met de Favorieten. Is je lijst met snelkoppelingen ondertussen wel erg lang geworden? Dan kun je ze met een klik op Delete eenvoudig verwijderen. Wees gerust, hiermee verwijder je alleen de snelkoppeling en niet het programma of de map zelf.

En wat als je het kopje Bibliotheken uit eerdere versies van Windows mist? Rechtsklik dan op een lege plek in het linkerdeelvenster en klik op Bibliotheken weergeven. Aan de standaard bibliotheken kun je eenvoudig eigen bibliotheken toevoegen door op Bibliotheken te klikken, vervolgens te rechtsklikken op een lege plek in de bibliotheek en te kiezen voor Nieuw/Bibliotheek. Pas de naam aan en voeg mappen toe aan de bibliotheek. Op deze manier maak je eenvoudig 'dossiers' van mappen die zich op verschillende plekken in Windows bevinden.

©PXimport

Tip 06 Bibliotheken in Windows Verkenner zijn een handige manier om mappen te bundelen.

Tip 07: Taakbalk

Het is misschien wel het meest gebruikte onderdeel van Windows, de taakbalk. Ook hierin kun je ook een aantal dingen aanpassen zodat het voor jou lekkerder werkt. Klik maar eens met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies voor Eigenschappen. Al snel zie je dat je de hele taakbalk zelf onder controle hebt. Zo kun je ervoor kiezen de taakbalk automatisch naar onderen te laten zakken als je hem even niet gebruikt. Of je zet de taakbalk aan de boven- of de zijkant van je scherm.

Een andere interessante optie in het Eigenschappen-venster is de optie Taakbalkknoppen. Wanneer je bijvoorbeeld werkt in Word, worden alle documenten die je open hebt, verzameld onder één Word-pictogram op de taakbalk. Kies je bij Taakbalkknoppen echter voor de optie Nooit combineren, dan wordt elk document afzonderlijk op de taakbalk getoond, zoals je van vroeger gewend bent.

©PXimport

Tip 07 Je hebt veel meer controle over de taakbalk dan je wellicht denkt.

Tip 08: Systeemvak

De taakbalk heeft aan de rechterkant ook het systeemvak staan, waarin snelkoppelingen naar programma's staan die op de achtergrond draaien, geluidsinstellingen, enzovoort. Mocht je al die snelkoppelingen liever niet in een apart venstertje hebben staan, maar gewoon op de taakbalk, dan kun is dat natuurlijk aan te passen. Klik op het pijltje en dan op Aanpassen.... Het venster Systeemvakpictogrammen verschijnt. Helemaal onder aan dit venster kun je dan een vinkje aanzetten: Altijd alle meldingen en pictogrammen op de taakbalk weergeven.

Vind je het niet handig om alle pictogrammen in je taakbalk te hebben staan, omdat die dan misschien wel overvol wordt? Dan kun je in hetzelfde venster voor ieder pictogram aangeven of het wel of niet getoond moet worden in het systeemvak. Ook kun je kiezen voor de optie Alleen meldingen weergeven, dit houdt in dat het pictogram alleen in je taakbalk verschijnt als het programma iets te melden heeft (denk hierbij bijvoorbeeld aan Dropbox die een melding geeft wanneer er bestanden zijn gewijzigd). Zo kun je het een stuk rustiger maken voor jezelf in Windows. Deze manier van snelkoppelingen beheren geldt overigens voornamelijk voor software die je zelf hebt geïnstalleerd. Klik je onderin op Systeempictogrammen in- of uitschakelen, dan kun je ook bijvoorbeeld de klok laten verdwijnen.

©PXimport

Tip 08 Schakel meldingen van bepaalde programma's in het systeemvak uit, voor wat rust in de tent.

Tip 09: Fences

In een ideale wereld zijn we allemaal heel netjes en opgeruimd. Maar in werkelijkheid maken we er vaak een zooitje van. Bestanden en mappen zijn op meerdere plekken terug te vinden en het bureaublad staat vol met pictogrammen. Zijn dat er tien, dan is het nog wel te overzien. Worden het er echter vijftig, dan kan het vrij lastig worden om snel het programma te vinden wat je zoekt. Een handige oplossing voor een opgeruimder bureaublad is het programma Fences (€ 8,50) (of een van deze oplossingen). Hiermee kun je bestanden, mappen en programma's in handige kaders op je bureaublad indelen (het lijkt stiekem best een beetje op de manier waarop het Startscherm dat doet). Bij het installeren kun je ervoor kiezen om zelf fences (kaders) aan te maken of het programma dat te laten doen.

Wanneer je voor de laatste optie kiest, zie je in twee seconden je hele bureaublad opgeruimd worden. Daarna kun je de kaders verplaatsen, vergroten, verkleinen, hernoemen, anders indelen, enzovoort. Je mag het programma 30 dagen gratis uitproberen, maar we voorspellen dat je het daarna wilt kopen.

©PXimport

©PXimport

Tip 09 Met Fences wordt je bureaublad een stuk opgeruimder.

Pas op met externe software

Instellingen die je in Windows aanpast, kun je doorgaans gemakkelijk weer terugzetten. Wanneer je echter software van derden installeert die functionaliteiten van Windows aanpassen, toevoegen of (bijvoorbeeld in het geval van het Startscherm) verwijderen, dan moet je er rekening mee houden dat je die software ook weer netjes zult moeten de-installeren wanneer je er geen prijs meer op stelt.

Ook dien je, als je zelf software vindt om aanpassingen te maken, van tevoren even op internet te zoeken of er anderen zijn die slechte ervaringen hebben met die betreffende software. Immers, iedereen met programmeervaardigheden kan software in elkaar draaien, maar dat wil niet zeggen dat het ook goed is voor je systeem. Je laat ten slotte ook niet zomaar iemand die handig is met stekkers, aan de bedrading in je huis sleutelen met het risico op kortsluiting en brand. Met zo'n zelfde voorzichtigheid dien je ook Windows te behandelen.

Tip 10: Leesbaarheid scherm

Alles in Windows heeft een standaardgrootte. Wat kun je doen als je die grootte helemaal niet prettig vindt, bijvoorbeeld omdat je niet zulke goede ogen hebt, en het allemaal maar klein en onleesbaar vindt? Je kunt dan beginnen met het aanpassen van de resolutie. Rechtsklik op een lege plek op het bureaublad en vervolgens op Schermresolutie.

Door een lagere resolutie te kiezen, worden alle onderdelen op het beeldscherm groter. Bedenk dan wel dat er ook veel minder in beeld past. Vind je de resolutie wel goed, maar wil je de tekst onder de pictogrammen wel groter hebben, klik dan in het venster Schermresolutie op Tekst en andere items groter of kleiner maken. Je kunt dan met een schuifregelaar de grootte van de tekst aanpassen.

Wanneer je echt slechtziend bent, helpt een subtiele vergroting van tekst en pictogrammen niet. In dat geval kun je het ingebouwde vergrootglas van Windows gebruiken. De simpelste manier om dit te activeren, is door te klikken op Start en vervolgens 'vergrootglas' te typen in het startscherm. Er komt dan een softwarematig vergrootglas over het scherm te liggen die bepaalde elementen tot wel 1600 procent vergroot. Ook is het mogelijk om het vergrootglas zo in te stellen dat dit altijd start.

©PXimport

Tip 10 Je kunt de grootte van tekst (en andere elementen) in Windows eenvoudig aanpassen.

Herinner je je deze nog?

We hebben in dit artikel een aantal zaken besproken die je kunt aanpassen in Windows. Uiteraard dekt dat niet alles, er zijn nog zo veel meer zaken die je kunt veranderen. Echter, in tegenstelling tot het tijdperk waarin Windows helemaal nieuw was, zijn er dingen die we tegenwoordig bijna niet meer aanpassen. Dat is vergelijkbaar met de mobiele telefoon: toen dit apparaat net op de markt kwam, pasten we massaal onze ringtone aan, maar nu doet bijna niemand dat meer en nemen we vaak genoegen met de standaardopties.

Om die reden zijn frivole zaken als het aanpassen van de systeemgeluiden of muiscursor en het synchroniseren van je telefoon weggelaten. Ook kom je niets meer tegen over de screensaver, ten eerste omdat die anno 2014 niet meer nodig is en ten tweede alleen maar zorgt voor veel extra energieverbruik.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom speurt de redactie een aantal keer per week naar zulke deals. In de categorie klussen in en om het huis hebben we deze keer vijf goede schuurmachines voor je gevonden.

Een schuurmachine gebruik je om oppervlakken glad te maken, verf of lak te verwijderen, of hout voor te bereiden op verdere afwerking. Het apparaat schuurt met roterende of trillende bewegingen en is handig bij houtbewerking, meubelrenovatie of het opknappen van deuren en kozijnen. De redactie van ID.nl zocht en vond vijf exemplaren voor een goede prijs.

Makita DBO180ZJ

Deze Makita schuurmachine handig als je wat bewegingsvrijheid nodig hebt. Geen snoer dat in de weg zit of een verlengsnoer dat nét te kort is. Je klikt een 18V Makita accu erin en kunt direct aan de slag. Het schuurblad van deze Makita draait rond én beweegt tegelijkertijd in kleine ellipsvormige (excentrische) cirkels. Hierdoor schuur je gelijkmatig zonder zichtbare schuurkringen, en dat maakt dit type vooral geschikt voor het fijn afwerken van hout, metaal of laklagen. Het lichte gewicht en de ergonomische vorm zorgen dat je de machine zelfs met één hand kunt bedienen, zonder dat je snel moe wordt. Dit model is vooral fijn als je al Makita-accu’s hebt liggen, want hij wordt zonder accu geleverd.

Makita BO3710

Wie graag netjes werkt, zonder al te veel lawaai of trillingen, vindt in deze Makita BO3710 een stille kracht. Hij is niet opvallend in uiterlijk, maar tijdens het schuren merk je meteen dat hij z’n werk serieus neemt. De rechthoekige zool maakt hem ideaal voor grotere oppervlakken zoals deuren, kasten of vensterbanken. Wat fijn is: je hoeft geen kracht te zetten, de machine doet het werk. Je hoeft hem alleen maar rustig over het oppervlak te bewegen. Hij laat geen krassen achter, ook niet op kwetsbaarder hout. En hij is stil genoeg om binnen te gebruiken zonder dat de hele buurt meeluistert. Hij ligt goed in de hand en blijft ook bij langer gebruik prettig om mee te werken. Voor wie het schuren graag rustig, secuur en zonder poeha aanpakt, is dit een uitstekende keuze.

Einhell TH‑OS 1016

De Einhell TH-OS 1016 is een typische 'even-snel-pakken'-machine. Als je een hoekje wilt bijwerken, een kleine beschadiging wil gladmaken of een randje verf moet verwijderen, dan is dit apparaat je vriend. Door z’n driehoekige zool kom je makkelijk in smalle hoeken en langs randen waar grotere schuurmachines moeite mee hebben. Hij is licht en eenvoudig te bedienen, zelfs als je geen ervaren klusser bent. En ondanks z’n bescheiden formaat en prijs, voelt hij verrassend stevig aan. Voor kleine karweitjes is dit eigenlijk alles wat je nodig hebt. Je hoeft hem niet op te bergen in een kast, want hij past gewoon in een lade of gereedschapskist. Het is een eenvoudig apparaat dat doet wat het moet doen, zonder poespas.

DeWalt DWE6423

Deze DeWalt schuurmachine is misschien wel de beste balans tussen kracht en comfort. Perfect voor grotere klussen waarbij je langere tijd aan het werk bent. De rubberen grip ligt goed in de hand en helpt om trillingen te dempen. Met zijn 125 mm schijfoppervlak schuur je snel grote delen weg, maar het apparaat blijft precies genoeg om ook bij de afwerking mooi werk te leveren. Je merkt dat hier goed is nagedacht over gebruiksgemak: de aan-uitknop zit op een logische plek, het stofopvangsysteem werkt behoorlijk goed en hij is stil. Een solide keuze voor wie regelmatig wil schuren zonder elke keer met zware, logge machines te moeten werken.

PARKSIDE Accu-excenterschuurmachine

Deze schuurmachine van PARKSIDE is vooral handig als je af en toe iets kleins moet schuren en niet te veel wilt uitgeven. Hij is licht, makkelijk vast te houden en komt dankzij zijn compacte formaat goed in hoeken en langs randen. Wat hem 'multifunctioneel' maakt, is de mogelijkheid om verschillende schuurzolen te gebruiken. Daarmee kun je van alles aanpakken: een schilderijtje opschuren, een hoekje verf verwijderen of een kastdeur gladmaken. Je moet geen professioneel apparaat verwachten, maar voor simpele klussen is hij meer dan voldoende. En omdat hij zo weinig kost, is het een prima keuze als je af en toe iets wilt bijwerken zonder meteen een duur merk aan te schaffen. Handig als tweede machine of voor beginnende klussers die gewoon iets praktisch zoeken.

Vier op de tien Nederlanders gebruiken ChatGPT, blijkt uit onderzoek van Telecompaper. Daarvan kiest 87 procent voor de gratis versie. Die blijkt voor de meesten ruim voldoende – mits je weet hoe je de tool slim inzet. Met deze tien tips haal je alles uit de gratis variant van ChatGPT.

Lees ook: ChatGPT onder de knie: zo word je een promptprofessional

1. Stel gerichte vragen

Wie zomaar wat typt, krijgt een antwoord dat alle kanten op kan gaan. Begin daarom met een duidelijke vraag of opdracht. Noem drie eenvoudige pasta­gerechten die binnen 20 minuten klaar zijn werkt bijvoorbeeld beter dan Vertel iets over pasta. Wees ook niet bang om tussendoor verder te vragen of je opdracht te verfijnen. ChatGPT onthoudt binnen een gesprek wat je eerder vroeg, zolang je in hetzelfde chatvenster blijft. 

©ID.nl

2. Geef ChatGPT een rol (zoals docent of tekstschrijver)

Je kunt ChatGPT laten denken als een docent, redacteur of programmeur, afhankelijk van wat je nodig hebt. Begin je vraag bijvoorbeeld met: Doe alsof je een leraar bent die uitlegt hoe fotosynthese werkt aan een kind van 10. Of: Je bent een tekstschrijver. Verbeter deze alinea op stijl en duidelijkheid. Zo krijg je antwoorden die beter aansluiten bij je doel.

Tip: Alle afbeeldingen in dit artikel kun je aanklikken om ze groter te bekijken. 👇🏻

©ID.nl

Tien x rollenspel

3. Gebruik ChatGPT om mee te sparren

De gratis versie is niet alleen handig om feitelijke informatie te vinden, maar ook om mee te denken als je even vastloopt of om je op nieuwe ideeën te brengen. Denk aan: Hoe pak ik een introductie aan voor een workshop over digitale veiligheid? of Geef vijf originele tekstjes voor op een verjaardagskaart. Zie de suggesties die ChatGPT dan geeft vooral als een middel om je op nieuwe ideeën brengen.

4. Laat ChatGPT samenvatten of herschrijven

Heb je een lange tekst gekregen, zoals een rapport, artikel of e-mail? Of een tekst die je niet helemaal snapt omdat het taalgebruik te ingewikkeld is? Vraag ChatGPT om een samenvatting in gewone taal, zodat je snel begrijpt waar het over gaat. Andersom kan ook: als je zelf zo'n tekst hebt geschreven, kun je ChatGPT vragen om het korter, vriendelijker of zakelijker te maken.

5. Knip grote opdrachten op in kleinere stappen

Een complexe opdracht werkt vaak beter als je die opknipt. Begin klein en bouw op. Wil je bijvoorbeeld een sollicitatiebrief laten schrijven? Vraag dan eerst: Wat zijn de belangrijkste elementen van een goede sollicitatiebrief voor functie X? Je kunt daar eventueel iets aan toevoegen als Geef een beknopt lijstje met elementen. Je hoeft het verder nog niet uit te werken. Laat daarna pas een opzet maken. Zo houd je meer controle over het resultaat en kun je tijdig bijsturen wanneer dat nodig is.

©ID.nl

6. Weet wat de gratis versie wel en niet kan

De gratis versie werkt standaard met GPT‑4o. Deze versie heeft een kennisbasis tot oktober 2023, dus recente ontwikkelingen of nieuws van ná dat punt kent het model niet. Als gratis gebruiker mag je maar een beperkt aantal berichten met GPT‑4o sturen binnen een periode van vijf uur. Is die limiet bereikt, dan krijg je een melding. ChatGPT schakelt dan automatisch over op GPT‑4.1 mini – een lichtere variant met iets minder rekenkracht. Je merkt dat soms aan antwoorden die wat oppervlakkiger zijn of minder duidelijk opgebouwd. Controleer daarom altijd zelf of feiten kloppen. Goed om te weten: dat overschakelen kan ook gebeuren wanneer ChatGPT tijdelijk overbelast is door veel gebruikers tegelijk.

7. Zet ChatGPT in als taalhulp bij spelling of vertaling

Twijfel je over spelling, grammatica of interpunctie? ChatGPT helpt je bij het corrigeren van zinnen. Je kunt ook vragen naar het verschil tussen vergelijkbare woorden of hulp krijgen bij vertalen tussen bijvoorbeeld Nederlands en Engels – inclusief uitleg.

©ID.nl

8. Voeg je eigen kennis toe voor betere resultaten

ChatGPT is goed in structureren en herschrijven, maar mist gezond verstand en actuele kennis. Daarom ontstaan de beste antwoorden wanneer jij zelf iets toevoegt: een eigen doel, situatie of voorkeur. Denk aan: Ik wil deze uitleg gebruiken voor een workshop over cybersecurity. Kun je hem korter maken voor beginners? In dit voorbeeld geef je aan waarvoor je de tekst wilt gebruiken (de workshop), voor wie hij bedoeld is (beginners) en wat je nodig hebt (een kortere versie). Zulke aanwijzingen helpen ChatGPT om met een antwoord te komen waar je echt iets aan hebt.

9. Bouw voort op eerder antwoorden in dezelfde chat

Je hoeft niet bij elke nieuwe vraag opnieuw te beginnen. Blijf je in hetzelfde chatvenster, dan kun je voortbouwen op eerdere antwoorden. Zo werk je stap voor stap toe naar een tekst, idee of plan dat steeds beter past bij wat je zoekt.

10. Houd het gesprek overzichtelijk

Als een chat te rommelig wordt, is het soms handiger om opnieuw te beginnen. In een nieuw venster houd je het gesprek overzichtelijk en voorkom je dat ChatGPT blijft terugkomen op eerdere dingen die niet meer relevant zijn.