Dat je toe bent aan een nieuwe smartphone of tablet, wil natuurlijk niet zeggen dat je dan ook meteen maar de hoofprijs moet betalen. Er kleven echter wel nadelen aan het kopen van een tweedehands apparaat. Wat zijn de valkuilen en hoe zorg je dat je er niet met open ogen intrapt?

Tip 01: Tweedehands of niet?

Voordat je besluit wélke tweedehands smartphone of tablet je gaat kopen, is het eerst goed om te bepalen óf een tweedehands toestel wel geschikt voor je is. Bedenk wat je precies met je smartphone (of tablet) wilt gaan doen. Wil je gebruikmaken van contactloos betalen wanneer dat hier in Nederland geïntroduceerd wordt? Dan is een oudere smartphone zonder NFC misschien niet zo handig. Lees ook: Tweedehands pc kopen? Hier moet je op letten.

Sommige randapparatuur vereist bluetooth 4.0, en dan is het niet handig om een tablet te kopen met een oudere bluetooth-versie. Als je door dit soort grappen binnen een jaar wederom een nieuwe smartphone of tablet moet kopen, dan is je voordeel natuurlijk nihil. Denk dus goed na over wat je met je smartphone of tablet wilt doen, en maak op basis daarvan een lijst waaraan het apparaat moet voldoen. Dan laat je je ook minder snel verleiden door een aantrekkelijke prijs.

©PXimport

Denk goed na over welke functies je in je apparaat wilt hebben. Oudere smartphones hebben bijvoorbeeld geen NFC.

Oplichterij

In dit artikel geven we je, naast wat praktische tips, ook tips om te voorkomen dat je wordt opgelicht. Helemaal waterdicht is het natuurlijk nooit te maken, maar wat wél belangrijk is, is dat je te allen tijde je gezond verstand moet gebruiken. Dus als je weet dat een bepaald toestel nieuw 600 euro kost, is een tweedehands model voor 50 euro waarschijnlijk oplichterij. Controleer de reputatie van de koper via Marktplaats of eBay (hoelang de persoon in kwestie lid is van de site, is een goede indicator) en als het gaat om een winkel, zoek dan even naar de naam van de winkel in combinatie met oplichterij. Kleine trucjes die je een hoop ellende kunnen besparen.

Tip 02: Refurbished?

Als je geen ouder toestel wilt, maar ook liever niet de hoofdprijs wilt betalen, dan is er nog een andere optie: refurbished. Wanneer je een refurbished toestel koopt, dan krijg je een toestel dat zo goed als nieuw is. Het kan om een toestel gaan dat door een klant is teruggestuurd, of eentje die een klant niet eens heeft bereikt omdat er een defect is gebleken in de fabriek. Refurbished is per definitie niet hetzelfde als tweedehands.

Het toestel wordt nagekeken door de fabriek en als er om wat voor reden dan ook gebruikssporen zijn, wordt het betreffende onderdeel vervangen. In zekere zin zijn refurbished smartphones en tablets zelfs beter dan apparaten die je nieuw in de winkel koopt. Die apparaten komen immers met miljoenen van de lopende band en worden slechts steekproefsgewijs getest. Een refurbished toestel is uitvoerig getest op de juiste werking en dit betekent dus dat je gegarandeerd een toestel in perfecte staat ontvangt. Er zijn refurbished modellen van vrijwel alle fabrikanten, het enige dat je hoeft te doen is googelen op het type smartphone van je keuze in combinatie met het woord refurbished. Onthoud echter wel de tips in het kader 'Oplichterij'.

Tip 03: Echte foto's

Je wilt uiteraard een tablet of smartphone kopen in uitstekende staat. De definitie van uitstekende staat verschilt echter per persoon en dat kan conflicten opleveren. Vaak vinden mensen het makkelijk om foto's van de site van de fabrikant te plukken wanneer ze een toestel op Marktplaats of eBay zetten. Dat is vaak luiheid en geen poging om iets te verbloemen, maar het is absoluut aan te raden om échte foto's van de tablet of smartphone te vragen, vanuit alle hoeken. Dit voorkomt dat je straks met een smartphone of tablet zit vol met krassen, deukjes enzovoort. Als de verkoper weigert dit soort foto's te nemen, dan weet je eigenlijk al genoeg.

©PXimport

Vraag om echte foto's van het toestel, foto's van de site van de fabrikant zeggen niets.

Tip 04: Schoon?

We hebben het bij 'schoon' natuurlijk niet over de vraag of er chocoladevlekken op de iPad of Samsung Galaxy S6 zitten die je wilt kopen. Waar we het wel over hebben, is dat het belangrijk is om te controleren of alle gebruikssporen zijn gewist van het toestel. Wanneer bijvoorbeeld een iPhone nog gekoppeld is aan het Apple ID van de vorige gebruiker (hetgeen overigens een indicatie kan zijn dat het gaat om een gestolen toestel) dan kun je dat niet zomaar resetten - en dat wil je dan waarschijnlijk ook helemaal niet. Controleer dan ook of het écht gaat om een volledig opgeschoond toestel en als dat niet het geval is, vraag aan de verkoper of hij ter plekke het toestel wil terugbrengen naar fabrieksstaat.

Als dat zonder problemen gaat, dan weet je zeker dat je met een schone lei kunt beginnen. Ook als het toestel in fabrieksstaat lijkt, is het verstandig om even in de instellingen te controleren of er niet stiekem tóch een account aan is gekoppeld. Veel mensen vinden het gênant om dit soort dingen te controleren op het moment van de aankoop (uiteraard bij een 'live' verkoop) maar je baalt enorm als je het niet doet en je daarna met de problemen opgezadeld zit.

Niet online

We kunnen ons voorstellen dat je het makkelijk vindt om een toestel online te kopen. Maar het bedrag dat je neerlegt is vaak niet gering en je slaat jezelf voor je kop wanneer je een miskoop doet omdat iemand je voor de gek heeft gehouden. We raden je dan ook aan om een tweedehands smartphone of tablet altijd in eigen persoon op te halen, omdat dit de kans op een miskoop verkleint. Dat geldt natuurlijk niet wanneer je het toestel koopt via een site met een goede reputatie, daar mag je op vertrouwen. Zo'n bedrijf heeft immers een reputatie te beschermen.

Tip 05: Gestolen?

Er is geen waterdichte manier om te controleren of een tablet of iPhone gestolen is, maar er zijn wel steeds meer hulpmiddelen die je kunnen helpen daarachter te komen. Ook hierbij geldt: voel je niet bezwaard om de koper om een serienummer te vragen. Als er niets aan de hand is met het toestel, dan is er ook geen reden om dat serienummer niet te verschaffen. Natuurlijk zijn er altijd mensen op bijvoorbeeld Marktplaats die zélf achterdochtig worden van zo'n vraag en daarom niet mee willen werken, in wel geval je de verkoop dan maar moet laten schieten. Een serienummer kun je eenvoudig controleren op www.stopheling.nl. De site is een initiatief van het ministerie van Veiligheid en Justitie en de Board Opsporing van de politie. Naast de site is er ook een gelijknamige app voor zowel Android als iOS waarmee je de streepjescode eenvoudig kunt scannen. Kleine moeite en scheelt je écht een hele hoop ellende. Overigens, als je de smartphone of tablet bij iemand thuis gaat ophalen, zegt de reactie van de verkoper ook al een hoop wanneer je op het serienummer gaat zoeken.

©PXimport

Aan de hand van het serienummer kun je eenvoudig controleren of een product gestolen is.

Tip 06: Simlock?

Je hebt een smartphone gekocht via Marktplaats, alles lijkt te werken, maar op de een of andere manier wordt je simkaartje maar niet herkend. Vervelend, want dit betekent dat het toestel een simlock heeft. Oftewel: hij werkt alleen met een simkaartje van een bepaalde provider. Dit is op zich geen ramp, want er zijn ontelbare manieren om een simlock te verwijderen (de snelste en goedkoopste is contact opnemen met de provider waarop het toestel gelockt is).

Echter, soms brengt dit extra kosten met zich mee, en dat maakt je toestel een stuk minder goedkoop dan je voor ogen had. Wanneer je het toestel op afstand koopt, is het natuurlijk lastig te controleren of er een simlock op zit. Je kunt weinig anders doen dan de verkoper hier concreet naar vragen, maar of de waarheid wordt gesproken, dat blijft natuurlijk de vraag. Vandaar ook het kader 'Niet online', met de tip om een smartphone 'live' te kopen waar mogelijk. Bij een gerenommeerde winkel hoef je je natuurlijk geen zorgen te maken. De eenvoudigste manier om te controleren of een smartphone simlockvrij is, is door je simkaart erin te plaatsen en een telefoontje te plegen. Slaagt het gesprek, dan is jouw sim in ieder geval compatibel met de smartphone.

©PXimport

Plaats je simkaart om te zien of hij werkt met de telefoon.

Tip 07: Prijsniveau

Het voelt natuurlijk heel goed om een smartphone en/of tablet in handen te hebben waarvoor je niet de hoofdprijs hebt betaald. In de eerste tip hebben we het al even gehad over de toekomstbestendigheid. Waar je ook rekening mee moet houden is het prijsniveau. Hoeveel is tweedehands je waard? Wist je bijvoorbeeld dat na een jaar de capaciteit van de accu van een smartphone/tablet al aanzienlijk is afgenomen? En wist je dat iOS 8, het besturingssysteem van Apple, niet geïnstalleerd kan worden op een iPhone 4? Dan wordt een goedkoop toestel naar verhouding natuurlijk al snel een stuk duurder. Dit is absoluut geen poging om je af te raden een tweedehands toestel te kopen, maar houd goed in de gaten of de hoogte van de prijs past bij wat je nog met het toestel wilt en kunt doen.

©PXimport

Denk goed na over de prijs-kwaliteitverhouding. Zéker na een jaar of twee drie zal de batterij snel aan vervanging toe zijn.

Tip 08: Aankoopmoment

Het moment waarop je de tweedehands smartphone/tablet koopt is minstens zo belangrijk als de partij bij wie je dat doet. Elektronica verliest vrij snel z'n waarde, maar op z'n allersnelst wanneer er een opvolger voor de deur staat. Ter illustratie, je kunt je voorstellen dat een Samsung Galaxy S6 met een nieuwprijs van 499 euro niet heel veel minder zal kosten op een site als Marktplaats of eBay (375 euro gemiddeld op het moment van schrijven). Echter, zodra de S7 wordt aangekondigd, zakt de prijs van tweedehands modellen direct in, simpelweg omdat het niet meer het nieuwste model is en er een overvloed is aan dat type smartphones, omdat veel mensen van hun huidige toestel af willen om het nieuwe model te kunnen kopen. Het loont dus zéér de moeite om in de gaten te houden of er een nieuwe release gepland staat voor het toestel dat je voor ogen hebt. Het voordeel hierbij is dat fabrikanten vaak dezelfde tijdperiode in een jaar uitkiezen, dus als het toestel vorig jaar in februari uitkwam, dan weet je dat je jouw tweedehandsje beter niet in januari kunt kopen, maar een maandje moet wachten. Dat scheelt je zo honderd euro.

©PXimport

Houd releasedata goed in de gaten. Kopen op het juiste moment kan je heel veel geld schelen.

Tip 09: Defecten

We hebben het al eerder even aangestipt: we vinden het vaak een beetje gênant om een toestel aan een uitgebreid onderzoek te onderwerpen tijdens het kopen. Toch is het sterk af te raden om dit niet te doen. Sterker nog, in Nederland heb je als consument een onderzoekplicht, hetgeen inhoudt dat het jouw verantwoordelijkheid is als koper om te onderzoeken of het product dat je aankoopt defecten vertoont.

Ook daarom is het lastig om achteraf je geld terug te krijgen als de smartphone of tablet niet in orde is: je had dat moeten onderzoeken voordat je de aankoop deed. Daarmee komen we wederom bij de conclusie dat een smartphone of tablet kopen op afstand erg tricky kan zijn, omdat je die controle op afstand helemaal niet kunt uitvoeren. Overigens wil dat niet zeggen dat een smartphone of tablet online kopen 'gevaarlijker' is. Het is simpelweg zo dat áls het misgaat, je geen poot hebt om op te staan. Dus controleer het toestel uitvoerig, zoek naar krassen, deuken enzovoort. Dat zegt namelijk vaak ook heel veel over hoe er met het toestel is omgesprongen.

©PXimport

Onderwerp de smartphone/tablet aan een visuele inspectie. Schade zegt je veel over hoe het toestel gebruikt is.

Tip 10: Softwarecontrole

Een deuk in een smartphone of een kras op het display van een tablet is natuurlijk zo gespot. Maar hoe zit het met de zaken die minder aan de oppervlakte liggen? Hoe weet je of alle interne zaken nog wel naar behoren werken? Het vereist wel wat meer energie, maar ook dat kun je controleren. Zo kun je bijvoorbeeld GeekBench 3 installeren en een benchmark uitvoeren om te zien hoe goed het toestel presteert. Zorg dat je van tevoren de standaardscore van een verse smartphone of tablet van hetzelfde merk hebt, zodat je iets hebt om mee te vergelijken. Ook zijn er voor diverse platformen apps te downloaden die een diagnostische test uitvoeren van het apparaat, zodat belangrijke problemen direct worden onthuld. Voor Android heet deze app Doms diagnostic tools, voor iOS is er de app System Check. En wederom: misschien vind je het ongemakkelijk om dit van de verkoper te vragen, maar als het toestel in goede staat is, heeft hij/zij niets te vrezen.

Toch een miskoop?

In dit artikel vind je tips waarmee je een miskoop kunt voorkomen. Maar wat als dat onverhoopt toch gebeurt? Omdat het toestel een verborgen defect heeft, om een andere reden niet voldoet aan je wensen of je simpelweg bent opgelicht. Als je eenmaal bent opgelicht, is er niet zo heel erg veel dat je kunt doen. Toch is het aan te raden om actie te ondernemen. Bijvoorbeeld om ervoor te zorgen dat de betreffende koper van Marktplaats/eBay wordt geweerd of dat de site waar je het toestel gekocht hebt wordt opgedoekt. Aangifte doen bij de politie (alleen bij oplichting uiteraard) is dan ook aan te raden, al is de kans dat je zelf je geld terugziet miniem. De enige uitzondering is wanneer je betaalt via een betaaldienst als PayPal, omdat je dan koperbescherming krijgt.

©PXimport

Bij PayPal krijg je Aankoopbescherming, wat inhoudt dat je onder bepaalde voorwaarden je geld kunt terugkrijgen.

De Tapo Smart HomeBase H500 is een smarthomecontroller voor Tapo-smarthomeproducten. Hij doet voornamelijk dienst als centraal punt voor een beveiligingssysteem bestaande uit camera's en sensors. Wij hebben de H500 getest in combinatie met Tapo-camera's.

Tapo is het merk waaronder TP-Link smarthomeproducten zoals camera's en robotstofzuigers verkoopt. De Tapo Smart HomeBase H500 is gemaakt van wit kunststof en komt degelijk over. Alle aansluitingen vind je op de achterkant in de vorm van netwerk, HDMI, usb-a, usb-c en een voedingsaansluiting. De netwerkaansluiting kun je gebruiken om de HomeBase met je thuisnetwerk te verbinden, maar dat kan ook via wifi. De HDMI-poort is bedoeld om beelden van je camera's op je televisie te bekijken, terwijl je de usb-c-poort kunt gebruiken om een tablet op te laden. 

©Jeroen Boer - ID.nl

Extra functies

De H500 is ontworpen om in het zicht in je woonkamer te zetten en heeft wat extra handigheidjes die dan van pas komen, zoals knoppen om te kunnen praten als iemand aanbelt. Ook vind je op de voorkant een klepje dat dienstdoet als tabletstandaard; handig als je een tablet gebruikt om je smarthome mee te bedienen. Je kunt de usb-c-poort, die maximaal 1,5 ampère levert, gebruiken om je tablet via de HomeBase op te laden.

©Jeroen Boer - ID.nl

De Smart HomeBase H500 is voorzien van 16 GB ingebouwd geheugen. Dat is op zich genoeg voor een bescheiden systeem, omdat er alleen clips worden opgeslagen als er beweging gedetecteerd wordt. Bovendien loopt de opslag nooit echt vol omdat oudere opnames automatisch worden overschreven. Heb je meerdere camera's of wil je opnames langere tijd bewaren, dan kun je de opslag zelf uitbreiden. Op de zijkant vind je een klepje waarachter je een 2,5inch-uitbreidingslot vindt. Uitbreiden kan met een 2,5-inch SATA-schijf; dat kan ook een ssd zijn.

©Jeroen Boer - ID.nl

Verwarrende koppeling

De H500 moet aan je Tapo-camera's worden gekoppeld. Dat is enigszins verwarrend, want dat kan als je al camera's hebt op twee manieren. Onze camera's (de C410 en C460) stonden niet in de lijst die je ziet als je eerst op de H500 klikt, maar wel in de andere lijst. Begin je met de H500, dan speelt dat probleem niet en worden ondersteunde camera's automatisch gekoppeld.

Na koppeling worden video’s op de H500 opgeslagen. De H500 kan daarnaast tot zes camera's AI-herkenning geven voor personen, gezichten, voertuigen en huisdieren. Na het inschakelen hiervan wordt een database met herkende personen opgebouwd. Verwarrend is dat je om opnames op de H500 te bekijken op het pictogram 'microSD' moet klikken. Je kunt beelden downloaden om ze veilig te stellen.

Extra AI-functies

Behalve opnemen kan de Smart HomeBase H500 ook AI-functies toevoegen aan Tapo-camera's. De HomeBase kan maximaal zes camera's betere herkenningsmogelijkheden geven op basis van AI, maar dat wordt ook als je minder dan zes camera's hebt niet automatisch ingeschakeld. Je kunt dat zelf doen door in de app op de tegel AI Empowerment te klikken. De camera's kunnen dankzij AI personen, gezichten, voertuigen en huisdieren herkennen. Je kunt zelf bepalen welke herkenningsmogelijkheden actief zijn. Herkende personen verschijnen vervolgens automatisch in de app waarna je eventueel kunt aangeven wie die personen zijn.

Opnames terugkijken

In de Tapo-app kun je per camera zowel livebeelden bekijken als opgeslagen fragmenten vanaf de Smart HomeBase terugzien. Verwarrend is dat je daarvoor moet kiezen tussen de pictogrammen cloud en microSD. Ook al gebruik je de HomeBase, toch valt die onder het microSD-symbool. Logischer zou zijn als TP-Link een apart pictogram toevoegt voor de HomeBase. De door ons geteste batterijcamera's nemen korte clips op zodra beweging wordt gedetecteerd. Zodra de opslag vol raakt, worden automatisch de oudste opnames overschreven. Clips kun je desgewenst ook downloaden.

Beperkt nut HDMI

De Tapo Smart HomeBase H500 is voorzien van een HDMI-uitgang waarmee je de hub kunt aansluiten op een televisie of monitor. Je kunt in de app een dashboard configureren bestaande uit één of vier secties. Zo kun je maximaal vier camera's tegelijkertijd bekijken. Heb je minder dan vier camera's, dan kun je ook kiezen voor een klok. Dat klinkt op zich handig, maar met batterijgevoede camera's zoals wij tijdens de test hebben gebruikt, heb je daar niet zoveel aan. Je ziet in het dashboard alleen beeld als de camera op dat moment beweging detecteert. Het is dus niet mogelijk om naar wens live mee te kijken. Het is ook niet mogelijk om via de televisie oudere opnames te bekijken die op de Smart HomeBase staan. Deze functie heeft kortom alleen enigszins nut als je op netstroom gevoede camera's hebt.

Conclusie

De Tapo Smart HomeBase H500 is een praktisch basisstation voor gebruikers van Tapo-camera’s, zoals beveiligingscamera’s en de videodeurbel. Met dit kastje sla je opnames centraal op, zonder dat je een cloudabonnement nodig hebt. De ingebouwde opslag biedt ruimte voor enkele weken aan beeldmateriaal en kan eenvoudig worden uitgebreid als je meer capaciteit wilt. Toch zijn er nog wat kinderziektes. Zo kan de koppeling met camera’s verwarrend verlopen, afhankelijk van de volgorde waarin je apparaten installeert. Ook wekt het gebruik van een SD-kaartpictogram voor lokaal opgeslagen beelden snel verkeerde verwachtingen.

Wanneer je alle internetdiensten opsomt die je zelf gebruikt, van e-mail tot zoekmachines, is de kans groot dat het vrijwel allemaal Amerikaanse platformen zijn. Voor wie zich daar niet helemaal comfortabel bij voelt, zijn er ook (gratis) Europese alternatieven.

Steeds meer internetgebruikers in Europa stellen zich vragen bij de intensieve dataverzameling en dominante marktpositie van Amerikaanse techbedrijven, zeker in de huidige geopolitieke context. Daardoor groeit de interesse voor Europese alternatieven, die minder afhankelijk zijn van de Amerikaanse bedrijfswereld en overheid, beter aansluiten bij de strengere Europese privacywetgeving, en transparanter zijn over het gebruik van persoonsgegevens.

In dit artikel laten we je kort kennismaken met enkele Europese diensten die een privacyvriendelijker en vaak volwaardig alternatief bieden voor bekende Amerikaanse webdiensten en platformen. Dit gaat breed: van zoekmachines, e-mail en kantoortoepassingen tot cloudopslag, VPN, vertalingen, videosharing, AI-chat en sociale media. Wil je echt de-Amerikaniseren? Gebruik voor deze diensten dan geen Google-, Apple- of Facebook-account.

Zoekmachine

Het zal je niet verbazen dat een browser als Chrome standaard Google gebruikt als zoekmachine, maar je kunt zonder problemen een andere instellen. Open de instellingen van Chrome, ga naar Zoekmachine en klik op Wijzigen. Selecteer het gewenste alternatief. Europese, privacybewuste zoekmachines zijn onder meer het Duitse Ecosia (investeert advertentie-inkomsten in boomaanplant), het Franse Qwant en het Zwitserse SwissCows (dat overigens niet langer gratis is).

Je kunt ook handmatig een extra zoekmachine toevoegen. Neem bijvoorbeeld SwissCows in Chrome. Open opnieuw Zoekmachine en kies Zoekmachine en Site Search beheren. Klik op Toevoegen bij Site Search. Vul SwissCows in als naam, (bijvoorbeeld) sc als snelkoppeling en www.swisscows.com/web?query=%s als url. Bevestig met Toevoegen. Je kunt deze nu instellen als standaard of activeren via sc gevolgd door een druk op Tab in de adresbalk, waarna je de zoekterm ingeeft. Weet wel dat deze drie alternatieve zoekmachines deels gebruikmaken van de zoekindex van het (Amerikaanse) Bing.

Je kunt ook Europese, privacygerichte browsers gebruiken, zoals Ecosia en Ecosia (browser), de Zweedse Mullvad Browser en het Noorse Vivaldi. Hier kun je ook telkens je voorkeurzoekmachine instellen. Houd er wel rekening mee dat deze drie browsers de (Amerikaanse) Chromium- of Firefox-engine gebruiken voor het weergeven van webpagina's.

E-mail en agenda

Gmail en Outlook zijn twee zeer populaire webmaildiensten, vooral dankzij hun sterke integratie met respectievelijk het Google- en Microsoft-ecosysteem. Op het vlak van privacy zijn er wel enkele bedenkingen. Bij Gmail wordt de inhoud van je mails gescand voor gepersonaliseerde advertenties, en ook Microsoft toont advertenties. Beide versleutelen weliswaar je berichten, zowel tijdens de overdracht als in rust (op de mailservers), maar de diensten zelf bewaren de encryptiesleutels.

Diensten als het Duitse Tuta en het Zwitserse Proton Mail pakken dit beter aan. Ze zijn grotendeels opensource, ze gebruiken stevige end-to-end-versleuteling en bij Tuta geldt zelfs het zero knowledge-principe: de dienst heeft geen toegang tot je gegevens, wachtwoorden of metadata. Bij Proton Mail blijft beperkte metadata zoals de onderwerpsregel zichtbaar. Beide zijn beschikbaar via web en mobiele apps en bieden in de gratis versie 1 GB opslagruimte; bij Tuta zit daar ook een agenda bij.

We helpen je even op weg met de laatste. Klik op Gratis e-mailaccount aanmaken en daarna op Selecteren bij Free. Kies je e-mailadres (@tutamail.com) en stel een wachtwoord in. Je krijgt een herstelcode waarmee je weer toegang krijgt als je je wachtwoord (of tweede factor) kwijt zou raken. Na goedkeuring kun je meteen mails ontvangen en verzenden. In de webinterface vind je rechtsboven de knoppen Contacten en Agenda.

Kantoor

Als je denkt aan een cloudgebaseerde kantoorsuite, komen Google Documenten (en Workspace) en Microsoft 365 waarschijnlijk als eerste in je op. Toch zitten er vooral bij Google enkele privacyproblemen. Het verdienmodel draait rond advertenties, er is geen sluitende garantie dat je data binnen de EU blijven en in de gratis versie bewaart Google zelf de encryptiesleutels. Microsoft scoort iets beter, maar wie zeker wil zijn dat data de EU niet verlaten, kijkt beter naar het Letse OnlyOffice.

We stellen hier kort de gratis cloudservice voor, bereikbaar vanuit je browser en via mobiele apps. Registreer je via de website van OnlyOffice en bevestig je aanmelding via de ontvangen mail. Je krijgt dan een persoonlijke url (https://<accountnaam>.onlyoffice.com) die als centrale documentenhub fungeert, met 2 GB opslagruimte. Je kunt er 'kamers' aanmaken. Dit zijn virtuele ruimtes of projectmappen waarin je documenten creëert, bewerkt en eventueel deelt met rolgebaseerde toegangsrechten.

De suite bevat een tekstverwerker, spreadsheet, presentatietool en pdf-editor. Omdat de dienst standaard werkt met Microsofts OOXML-bestandsformaten, hoef je bij het importeren of exporteren nauwelijks compatibiliteitsproblemen te verwachten.

Cloudopslag

Bij cloudopslag springen Google Drive (15 GB gratis) en Microsoft OneDrive (5 GB gratis) er qua gebruikersaantallen uit, met Dropbox (2 GB gratis) als derde op het podium. Je data worden telkens op Amerikaanse servers opgeslagen en je hebt geen controle over de encryptiesleutels. Je kunt dit eventueel oplossen met end-to-end-encryptie via een gratis tool als Cryptomator.

Er bestaan gelukkig ook gratis Europese alternatieven die vergelijkbare opslagruimte bieden, je data gegarandeerd binnen de EU bewaren en je zelf de encryptiesleutels laten beheren. Een daarvan is het Zwitserse EdelCloud Basic (2 GB), van de makers van SwissCows. Bekendere opties zijn Proton Drive (5 GB) en pCloud (10 GB), beide eveneens uit Zwitserland.

We kijken naar pCloud. Je meldt je gratis aan via de website. Stel een wachtwoord in en kies bij Gegevensregio voor Europese Unie. Bevestig via de link in de ontvangen e-mail en klik op de website op Ga naar mijn account. Je kunt dan meteen aan de slag. Linksonder zie je dat standaard al 3 GB is ontgrendeld. Door acties uit te voeren zoals een bestand uploaden, pCloud Drive en de mobiele app installeren en enkele vrienden uitnodigen, kun je dit uitbreiden tot 10 GB.

Vertaling

Het begint wat eentonig te worden, maar ook voor geautomatiseerde vertalingen kom je al snel uit bij diensten van Google Translate of Microsoft Translator. Toch bestaat er een sterk en populair alternatief: het Duitse DeepL. De gratis versie kent wel enkele beperkingen: je kunt maximaal drie documenten per maand van maximaal 5 MB vertalen (niet bewerkbaar), en je teksten kunnen door DeepL worden gebruikt voor trainingsdoeleinden.

Minder bekend, maar volledig gratis, zijn Lingva Translate (meer dan honderd talen) uit Duitsland en het Spaanse Apertium (meer dan veertig talen, ook als app). Beide zijn opensource. Bij Apertium kun je documenten en webpagina's uploaden, maar de beschikbare doeltalen hangen af van je brontaal. Vanuit Nederlands bijvoorbeeld kun je helaas alleen naar Afrikaans vertalen. Lingva biedt een bredere keuze aan taalparen, al moet je de brontekst hier wel zelf invoeren of plakken. Je kunt de tekst ook laten voorlezen, al is de kwaliteit voor Nederlands voorlopig ondermaats. De vertalingen zijn bij beide diensten niet bewerkbaar op de site.

Videosharing

Videosites als Vimeo en vooral Googles YouTube hoeven we niet meer toe te lichten, maar kun je ook enkele Europese alternatieven noemen? Die bestaan wel degelijk, met als bekendste Dailymotion en PeerTube, beide van Franse oorsprong.

Dailymotion heeft dan misschien niet het uitgebreide aanbod van YouTube, maar bereikt wereldwijd toch zo'n 300 miljoen maandelijkse gebruikers. Je kunt er zonder account video's opzoeken via trefwoorden en daarna filteren op onder meer Playlists, Users en Hashtags. Met een account kun je ook video's uploaden en delen via je browser of mobiele apps. Het platform geeft aanbevelingen op basis van je kijkgedrag en is geïntegreerd met sociale media als Facebook en X.

Bij PeerTube draait eveneens alles rond video streaming en delen, maar dan binnen het zogeheten Fediverse (meer daarover verderop in dit artikel). Zoeken naar specifieke video's of kanalen kun je via deze link. Bij een geschikte video klik je op een knop die je naar de bijbehorende server brengt, waar je je eventueel kunt aanmelden om bijvoorbeeld op video's te reageren of zelf te publiceren op je kanaal.

Sociale media

Met sociale mediaplatformen bevinden we ons bijna volledig op Amerikaans grondgebied. Denk aan Facebook, Instagram, X, LinkedIn, Snapchat, Pinterest, Reddit, Threads en WhatsApp. Er bestaan wel – ook Europese – alternatieven, maar overstappen is vaak lastig. Je wilt immers voldoende aanbod, voldoende medegebruikers en het liefst ook een gebruiksvriendelijke omgeving.

Zo is er het Zwitserse Threema (circa 6 euro), een dienst die zich opwerpt als veilig en privacy-bewust alternatief voor WhatsApp, maar helaas is het niet mogelijk berichten tussen beide netwerken uit te wisselen – ook al ijvert de EU met initiatieven als de Digital Markets Act voor meer interoperabiliteit tussen (onder meer) berichtenapps.

Een andere relatief bekende, maar geheel gratis dienst is Mastodon, van Duitse oorsprong. Dit is een microbloggingdienst met tekstposts, reacties, boosts en volgers, die zich profileert als alternatief voor X. Mastodon maakt deel uit van het zogenaamde Fediverse, een samentrekking van 'FEDerated unIVERSE'. Dit is een gedecentraliseerd netwerk van onafhankelijk beheerde servers (zogeheten instances), die via gemeenschappelijke protocollen als ActivityPub wel met elkaar kunnen communiceren.

Andere Fediverse-diensten van Europese origine zijn het al vermelde PeerTube (videoplatform), het IJslandse Pleroma (microblogging), het Franse Funkwhale (audiosharing) en Lemmy (forum- en discussienetwerk, vergelijkbaar met Reddit).

AI-chat

Sinds de lancering van ChatGPT door het Amerikaanse OpenAI eind 2022 is AI, en in het bijzonder AI-chatbots, niet meer weg te denken uit bedrijven en uit ons dagelijks leven. China volgt als stevige tweede speler – denk aan het veelbesproken DeepSeek – maar ook Europa is bezig aan een fikse inhaalbeweging. Een opvallend initiatief komt van OpenEuroLLM, een alliantie van meer dan 20 Europese bedrijven, universiteiten en supercomputingcentra die een opensource-taalmodel (LLM, Large Language Model) ontwikkelen als alternatief voor Amerikaanse en Chinese AI-assistenten. OpenGPT-X dan weer is een Duits project dat grootschalige AI-taalmodellen bouwt, waaronder het opensource-model Teuken-7B, getraind in alle 24 officiële EU-talen.

Wil je zelf met een Europese AI-chatbot experimenteren, kijk dan eens op de site van het Franse bedrijf Mistral dat eigen taalmodellen ontwikkelde. Wil je ook beelden en code genereren, dan moet je je wel registreren. De bot reageert opvallend snel, maar wie meer functies wil – zoals een onbeperkt aantal prompts per dag en een krachtiger LLM – moet upgraden naar Pro (zo'n 18 euro per maand).

VPN

Een Virtual Private Network, kortweg VPN, is ideaal voor wie meer online privacy wil (je ip-adres blijft verborgen), veiliger wil surfen op openbare wifi (je data zijn volledig versleuteld) of geoblokkades wil omzeilen (je kiest een VPN-server in een niet-geblokkeerd land).

Veel populaire opties, zoals Hotspot Shield, zijn Amerikaans. Wie liever Europees gaat, vindt sterke alternatieven als het Zweedse Mullvad en het Zwitserse Proton VPN. Beide houden geen logboeken bij, ze bieden een wereldwijde keuze aan VPN-servers en gebruiken opensource-clientapps. Je vindt er ook functies als een killswitch (je verbinding wordt meteen verbroken als de VPN-server wegvalt) en split-tunneling (je kiest zelf welke apps via de VPN lopen). Proton VPN ondersteunt wel beter streamingdiensten als Netflix en Prime Video. Beide kosten zo'n 5 euro per maand.

Proton VPN biedt tevens een beperkte gratis versie, handig om mee te starten. Surf naar de site van Proton VPN, vul je e-mailadres in, klik op Begin met Proton VPN en stel een sterk wachtwoord in (twee keer). Je kunt meteen de client-app downloaden, bijvoorbeeld voor Windows. Installeer die (extra apps hoef je niet mee te nemen) en meld je aan met je Proton-account. Kies een VPN-server in een beschikbaar land (vijf in de gratis versie), klik op Verbinden en test de VPN-verbinding gerust via bijvoorbeeld www.whatismyip.com. Of nog beter (in het kader van dit artikel) www.watismijnip.nl/.