Zo kun je pc beschermen tegen hackers

01 Misvattingen

Veel gebruikers voelen zich helemaal niet bedreigd, maar dat gevoel van veiligheid wordt vaak gevoed door een paar hardnekkige misvattingen. Gezien het internet uit vele miljoenen computers bestaat, is de kans dat net hún pc wordt aangevallen uiterst klein, zo redeneren ze. Bovendien denken ze dat hun computer geen informatie bevat die interessant genoeg is voor een hacker.

Dat zijn helaas bijzonder naïeve redeneringen. Hackers – en bij uitbreiding ook geheime diensten – gebruiken immers geautomatiseerde tools waarmee ze razendsnel vele systemen tegelijk op mogelijke aanvalsvectoren kunnen onderzoeken. En ook jouw systeem bevat wel degelijk informatie die hackers de moeite waard kunnen vinden, zoals creditcardnummers, foto’s en documenten, maar ook (gecachete) wachtwoorden van allerlei webservices.

Misschien weten de volgende cijfers je te overtuigen: gemiddeld duurt het zo’n zeven minuten voordat een nieuwe, onbeveiligde computer via het internet wordt binnengedrongen, en het duurt doorgaans 200 dagen voordat iemand doorheeft dat zijn systeem effectief is gecompromitteerd … áls je er überhaupt achter komt.

02 Aanvalsvectoren

Om je systeem degelijk te kunnen beveiligen moet je goed op de hoogte zijn van de meest gebruikte aanvalsvectoren, oftewel de toegangswegen tot jouw systeem. Pas als je je daarvan bewust bent kun je focussen op de meest efficiënte verdedigingsmechanismen. We sommen de belangrijkste technieken voor je op.

E-mails - Berichten met een bijlage die, eenmaal geopend, een malafide programma uitvoert en eventueel bijkomende malware via het internet downloadt. Verder zijn er heel wat phishing-mails met links naar valse websites die bijvoorbeeld de login om te kunnen internetbankieren trachten te ontfutselen. Of ze leiden je naar websites die handig gebruikmaken van exploits in je browser of een add-in, om malware op je systeem te installeren.

Websites - Echter, ook zonder phishing-mails kun je op een ‘foute’ site terechtkomen. Dat kan een legitieme site zijn die ongewild advertenties met malafide code bevat, bijvoorbeeld afkomstig van een gehackte advertentieserver. Het kunnen echter ook sites zijn die malware verpakken als legitieme software (een zogenoemd Trojaans paard), en uiteraard zijn er ook de valse profielen op sociale netwerksites met links naar wederom kwaadaardige webpagina’s.

Poortscans - Met behulp van krachtige scantools, zoals Nmap, gaan hackers na welke poorten op systemen openstaan en welk OS en services daarop draaien. Vervolgens maken ze gebruik van exploits (zero-days) om je systeem langs die weg over te nemen. Wanneer er bijvoorbeeld een specifieke exploit van een router of firewall bekend is, kunnen ze ook ‘zombies’ inzetten (computers die al door hackers zijn overgenomen) om die kwetsbare systemen snel op te sporen.

03 Beveiligingstechnieken

Uit de vermelde aanvalsvectoren kunnen we al meteen een aantal beveiligingstechnieken destilleren, waarvan sommige voor zich spreken en waarmee je vast ook al bekend bent.

Om te beginnen is er het ‘gezond verstand’, waartoe je onder meer mag rekenen: het niet zomaar openen van onverwachte bijlagen, het niet zonder meer aanklikken van links in e-mails en posts, het niet onbedachtzaam ingaan op aanbiedingen in advertenties en pop-ups, en het ontwikkelen van een kritische houding tegenover allerlei social engineering-technieken (zoals een telefoontje in gebrekkig Engels, dat zogezegd van een medewerker van Microsoft afkomstig is).

Een andere tip is dat je een up-to-date antivirusscanner draait, die continu actief is. Zo’n scanner monitort alle systeemactiviteiten en scant automatisch ook alle downloads en binnenkomende e-mails. Dat neemt niet weg dat je zelf ook nog alle downloads van het internet doorspeelt aan een gratis service als www.virustotal.com: die deelt een geüpload bestand met meer dan zestig antivirus-engines in de cloud en toont je nagenoeg meteen de scanresultaten.

04 Updates

Wellicht al iets minder vanzelfsprekend is dat je niet alleen je besturingssysteem, maar ook veelgebruikte toepassingen als je browser, extensies, pdf-lezer, Java RE enzovoort steeds goed up-to-date houdt. Sinds Windows 10 is het echter lastig om je besturingssysteem niét up-to-date te houden – Microsoft heeft er namelijk voor gezorgd dat je de automatische updates eigenlijk niet meer kunt tegenhouden. Desnoods forceer je een onmiddellijke updatecontrole via Instellingen / Bijwerken en beveiliging / Windows Update / Naar updates zoeken.

Er zijn nog andere toepassingen waar je oog moet voor hebben. Nu is het wel zo dat heel wat programma’s (waaronder de meeste browsers) zichzelf up-to-date houden, maar het kan absoluut geen kwaad een tool als Secunia Personal Software Inspector te installeren. Die checkt van diverse bekende programma’s in hoeverre ze nog up-to-date zijn. Je beslist daarbij zelf of je alleen op updates wilt laten controleren, of je de updates automatisch wilt laten downloaden en uitvoeren of dat je ze enkel wilt laten downloaden.

Updates en patches zijn belangrijk omdat ze ervoor kunnen zorgen dat inmiddels bekende veiligheidslekken worden gedicht. Waterdichte garanties biedt dat natuurlijk niet; er duiken regelmatig nieuwe exploits op en de AIVD hoeft die niet publiek te maken. Immers, zolang de exploits onbekend zijn, kunnen ze er ook zelf gebruik van blijven maken. Zo blijven veiligheidsproblemen ook voor criminelen bestaan, waardoor iedereen er onveiliger op wordt.

05 Poortscan

Zoals we eerder al aangaven: ervaren hackers (en daartoe mogen we ook medewerkers van de AIVD rekenen) maken gebruik van krachtige tools om het systeem van potentiële slachtoffers te verkennen. Het komt er in de meeste gevallen op neer dat je systeem of netwerk wordt gescand op open poorten. Een poort kun je zien als een link tussen een apparaat en het internet waardoor data kan worden uitgewisseld. Het mag duidelijk zijn dat zo’n hacker vooral geïnteresseerd is in poorten waarop een (niet up-to-date?) service draait die kwetsbaarheden bevat. Zowel het verkenningsproces als het eigenlijke exploitatieproces kunnen overigens verregaand worden geautomatiseerd.

Het komt er dus vooral op neer dat je geen poorten openzet tenzij dat absoluut nodig is.

Om na te gaan welke poorten bereikbaar zijn, kun je een online poortscan als ShieldsUP uitvoeren: klik op Proceed en vervolgens op All Service Ports.

Roodgekleurde vakjes duiden open poorten aan. Blauwe vakje wijzen op gesloten poorten, maar nog iets veiliger zijn groene vakjes: dat zijn stealth-poorten die helemaal niet reageren op binnenkomende pakketjes. Je hoeft zo’n vakje maar aan te klikken om meer te weten te komen over dit poortnummer en over de bijbehorende services en mogelijke exploits.

06 Firewall

Idealiter zijn dus alle vakjes groen gekleurd. Dat was in elk geval de situatie op onze test-pc met Windows 10 (en de Herfst Update) waarop de Windows-firewall was ingeschakeld. De enige uitzondering was een rood vakje voor poort 80, aangezien we daar een webserver op draaiden en we die als uitzondering aan de firewall hadden toegevoegd. Besef echter wel dat elke service met open poort(en) een potentiële aanvalsvector oplevert: het volstaat dat er exploits in zo’n service worden gevonden om je systeem te kunnen aanvallen. Laat dus geen overtollige services draaien en zorg voor regelmatige updates. We hebben ook even uitgetest wat het verschil was met een uitgeschakelde firewall: alle groene vakjes kleurden nu blauw.

De ingebouwde firewall doet zijn werk dus goed en we raden je absoluut aan die te allen tijde ingeschakeld te laten (dat check je vanuit het Windows Defender-beveiligingscentrum), tenzij je natuurlijk een andere degelijke firewall hebt geïnstalleerd, zoals de gratis Comodo Firewall.

07 Router

Let wel: speciaal voor deze tests hebben we onze pc rechtstreeks aan de kabelmodem gehangen. Toen we die achter onze NAT-router testten, wat de normale opstelling van de pc binnen ons thuisnetwerk is, bleek de situatie behoorlijk anders (zelfs met ingeschakelde Windows-firewall): zes rode vakjes en een 70-tal blauwe vakjes. Dat mag vreemd lijken, aangezien een NAT-router doorgaans fungeert als een soort extra firewall en vaak ook in een eigen firewallfunctie voorziet, maar wanneer je bijvoorbeeld allerlei port forwarding-regels op je router activeert, kan dat je netwerk net iets méér openstellen.

Je doet er dus zeker goed aan ook de beveiligingsinstellingen van je router te controleren en zaken als UPnP, remote beheer en port forwarding zo veel mogelijk uit te schakelen. Vanzelfsprekend heb je ook een eigen, stevig login-wachtwoord voorhanden.

08 Encryptie

Wil je vermijden dat onbevoegden toegang tot je data krijgen, dan kun je die bijvoorbeeld versleutelen. Met het gratis VeraCrypt is het zelfs mogelijk je volledige partitie of schijf te versleutelen. Dat lijkt zeer veilig, maar dat geldt alleen voor wie niet over de sleutel beschikt. Wanneer je echter het wachtwoord invult dat je toegang tot de versleutelde data verschaft terwijl een hacker zich ongemerkt een weg tot in je systeem heeft gebaand, dan krijgt ook hij normaliter toegang tot de onversleutelde gegevens, en dus tot je volledige schijf indien je ‘full disk encryption’ (FDE) hebt toegepast.

Voor dieven die fysiek met je pc of schijf aan de haal gaan is zo’n versleuteling weliswaar een zeer zinvolle beveiliging, maar in het geval van hackers doe je er wellicht beter aan alleen belangrijke data te versleutelen en die uitsluitend te benaderen als dat nodig is. Het is overigens logisch dat je wachtwoorden nooit in leesbare vorm op je pc bewaart.

Administrator