Facebook is nogal veel in het nieuws geweest. Het socialemediabedrijf orkestreerde een naamsverandering van het moederbedrijf naar Meta en presenteerde een toekomstvisie waarin alle bedrijfsonderdelen moeten samenkomen: de metaverse. Oftewel, de toekomst van het internet. Althans, als we Meta-opperhoofd Mark Zuckerberg mogen geloven. Wat is de metaverse?

Facebook is dus van naam veranderd en heet nu Meta. Onder Meta vallen alle diensten die het bedrijf beheert. Denk aan WhatsApp, Instagram, VR-brillenbouwer Oculus en natuurlijk Facebook zelf. Want de naam van het sociale netwerk blijft gewoon behouden, Meta is als het ware het moederschip. 

Vergelijk het met Google, dat in 2015 al zijn diensten onder de paraplu genaamd Alphabet hing. Niet alleen maakte Meta de naam van het overkoepelende bedrijf bekend, ook liet het een visie zien op hoe het bedrijf de toekomst voor zich ziet; een toekomst waarin ook alle diensten samenkomen.

Eigen universum

Wat Meta voor ogen heeft, is in feite een eigen universum. Een soort virtuele wereld waarin je je eigen gepersonaliseerde karakter hebt, waarin je je eigen virtuele huis en inrichting hebt en waarin je kunt samenkomen met anderen. Denk aan vrienden, maar ook games, vergaderingen, winkels, sportscholen en klaslokalen. Het is eigenlijk een hele wereld, virtueel en van Meta.

Tech-expert en trendwatcher Jarno Duursma verduidelijkt: “Het metaversum is een online netwerk van virtuele driedimensionale werelden, dat er permanent is. De gebruiker of bezoeker van het metaverse krijgt er een gevoel van individuele aanwezigheid (al dan niet vertegenwoordigd door een avatar) en ruimtelijk bewustzijn. Het is een nieuwe fase van het internet, net zoals social media dat was voor het gewone internet."

"De wereld van het metaverse speelt zich voor iedereen synchroon en in realtime af. Mensen kunnen elkaar hier ontmoeten, bijvoorbeeld om elkaar te leren kennen, te netwerken, nieuwe vaardigheden te leren, relaties op te bouwen, producten en diensten te leveren, samen te werken, te ontspannen, te gamen, te shoppen en te consumeren."

"Het Metaverse biedt ook de mogelijkheid om zelf te bouwen, te creëren en te participeren in een virtuele economie. En het interessante is dus dat gebruikers in het Metaverse hun activiteiten crossplatform kunnen ontplooien.”

©PXimport

Matrix of Ready Player One?

Het feit dat Zuckerberg en Meta erbij betrokken zijn, is voor velen een rode vlag. Dystopische scenario’s zijn makkelijk bedacht. Denk aan een scenario van de film The Matrix, waarbij de wereld die we echt kennen slechts een façade is. In werkelijkheid liggen mensen in een waterbak energie op te wekken voor robots, terwijl onze hoofden ingeplugd zijn en ons bewustzijn zich in de niet-bestaande matrixwereld bevindt – onze realiteit zoals we die kennen.

Wil Meta ons dan ook zo uitmelken, waarbij we in realiteit een honger voeden, terwijl we in de tussentijd naar een decor kijken? De datahonger van Meta heeft wel vaker (ethische) grenzen overtreden.

Wellicht is het beter om andere films aan te halen om het idee, zoals Zuckerberg dat presenteerde, te belichten. Denk aan het verfilmde boek ‘Ready Player One’, waarbij mensen zich verliezen in een parallelle virtuele wereld, die je betreedt zodra je je VR-bril opzet. 

De samensmelting van een virtuele wereld naast onze wereld, is ook een thema dat veelvuldig terugkomt in de serie Black Mirror. Bijvoorbeeld in de aflevering San Junipero, waar bejaarde mensen zich levendig voortbewegen in een virtuele wereld opgebouwd uit herinneringen. Een virtueel tehuis voor je oude dag (en daarna). Een heel andere wereld en fysieke situatie dan waar ze zich daadwerkelijk in bevinden. 

Of de aflevering Striking Vipers, dat een scenario van een affaire in een virtuele wereld schetst. Ook Black Mirror laat op zijn eigen manier de keerzijde van een virtuele wereld – een metaverse – zien. Hierbij is het dus belangrijk om in acht te houden dat een metaverse ook door anderen ontwikkeld kan worden en Meta slechts een concept toonde van hoe het bedrijf hun metaverse voor zich ziet. Andere bedrijven kunnen in theorie ook een metaverse opzetten.

©PXimport

Virtuele dystopie of utopie?

Meta schetste in zijn presentatievideo een droomwereld. Vooral voor het moederbedrijf, die het durft te beschrijven als de ‘volgende versie van het internet’. De virtuele wereld haakt naadloos in op onze realiteit. Je hebt geen VR nodig om het metaverse te betreden, dat kan ook gewoon via je smartphone- of televisiescherm. 

Ook andersom, door middel van zogenoemde augmented reality (AR-)toepassingen, worden bijvoorbeeld virtuele personages en objecten in de echte wereld geplaatst. Het metaverse moet een open plek zijn voor iedereen, zowel voor mensen als bedrijven.

In de gelikte (niet gelikete, red.) video van Meta, gepresenteerd door grote baas Mark Zuckberg zelf, wordt een praktijkvoorbeeld getoond aan de hand van een concert. Hierbij nodigt een jonge vrouw haar vriendin uit bij een concert waar ze fysiek is. Die vriendin sluit virtueel direct aan en beleeft het concert alsof ze er écht bij is. Ze viert dat overigens door dermate ongemakkelijk te dansen dat zelfs Zuckerberg dat niet zou kunnen overtreffen. 

Na het concert besluiten beide meiden nog even de afterparty te bezoeken, die weer volledig in de digitale wereld thuis wordt beleefd. De afterparty is een beetje het tegenovergestelde van een seks, drugs en rock-’n-roll-idee en heeft meer weg van een kringverjaardag. Meta’s preutsheid sijpelt er van af. Hier kopen de meiden virtuele bandmerchandising. Zo benadrukt Zuckerberg dat er voor e-commerce ook een grote plek is in het metaverse.

Metaverse in een multiverse

Dat Meta kiest voor een concert als praktijkvoorbeeld is niet per ongeluk. Er wordt goed over de schutting gekeken in het gamedomein, waar men al verder is dan Meta. Maar waar men wel wat beperkt wordt door het game-element. Kijk bijvoorbeeld naar World of Warcraft en Minecraft, waar je een oneindige wereld hebt waarin je naar hartenlust kunt bouwen en verkennen, of Roblox (dat voor kinderen toegankelijker is dan Minecraft). 

Met het concert lijkt echter te worden gerefereerd aan Fortnite. Hoewel de game eigenlijk een shooter is, wordt het veelvuldig gebruikt voor andere sociale bijeenkomsten en werd er in april 2020 zelfs een eerste online concert gehouden, waarbij een reusachtige avatar van Travis Scott op een speciaal virtueel eiland een optreden van een kwartier gaf. Het eiland was gevuld met vele bezoekers die inlogden op Fortnite om het concert bij te wonen.

Onder die bezoekers zou best eens Zuckerberg zelf met zijn neus tegen zijn beeldscherm aanwezig geweest kunnen zijn. Deze games hebben eigenlijk al een metaverse en Meta doet hier niet aan mee. Meta wil zelf een nieuwe digitale wereld opzetten, kan nauwkeurig controleren wat jij ziet en hoeft daarbij niet in te haken op een universum van anderen. Zoals Fortnite.

Jarno Duursma: “Meta heeft het meest te verliezen van een metaverse. Meer dan andere techbedrijven. Wanneer een metaverse succesvol wordt en Meta zit er niet bij, dan hebben ze een probleem. Zuckerberg realiseert zich dat.” 

Mogelijk denkt Zuckerberg ook groter dan alleen vrijetijdsbesteding. “Je begint vooral met veel entertainment, gamen, shoppen en consumeren. De platte kant van de mensheid. Er zullen ongetwijfeld zakelijke toepassingen bedacht worden. De vraag is: is deze omgeving daar geschikt voor. Zijn er geen andere manier om dit te doen? En niet onbelangrijk: gaat het zakendoen vooral ook niet over de menselijke connectie? Elkaar fysiek ontmoeten? Elkaar de handen schudden? Elkaar vertrouwen? Kop koffie met elkaar drinken? Dat zie ik mezelf niet zo snel doen in de driedimensionale virtuele wereld.”

©PXimport

Problematisch

Zoals je tussen de regels door leest, lijkt het grote probleem van een metaverse niet het concept zelf, maar de betrokkenheid van Meta. Duursma: “Meta’s wereld is gesloten. Er is geen sprake van de Web3-uitgangspunten die we zo graag willen in het nieuwe metaversum. Web3 gaat over het decentrale internet, waarbij data, spullen en identiteit helemaal van jezelf zijn en niet langer in handen zijn van grote techbedrijven. 

In Web3 kunnen we onderling niet alleen informatie, maar ook digitale spullen en cryptovaluta met elkaar uitwisselen, zonder bank of tussenpersoon. Gebruikers delen bijvoorbeeld enkel en selectief gegevens met partijen waar ze mee samenwerken. Verder niet. De Log in met Facebook-knop is in Web3 niet meer nodig; je beheert zelf je gegevens.”

Controle is wat Meta heel veel geld en data (en daarmee aandacht en dus nog meer geld) oplevert. Allereerst controle waarmee je het metaverse betreedt: een Oculus VR-bril, of een Ray-Ban-AR-bril of het schermpje van je smartphone met een metaverse-app die op de achtergrond alle mogelijke gegevens verzamelt, zoals de apps van Facebook en Instagram dat al doen. 

Voor betalingen in het metaverse ligt de Diem (Meta’s eigen cryptomunt) voor de hand, waarbij een woekerafdracht zoals Apple en Google die hanteren in hun eigen gecontroleerde appwinkels ook niet geheel ondenkbaar is. Zo’n digitale economie biedt namelijk ook een nieuwe markt. Sportfabrikant Nike dekte zich alvast in door het bedrijf RTFKT over te nemen. Een schoenfabrikant die digitale schoenen maakt. Een soort digitale mode.

©PXimport

Fake news en censuur

De dataverzameling binnen Meta’s metaverse kan ook weer nieuwe grenzen overschrijden. “Ze zullen nog meer data willen vangen van nog meer handelingen, gezichtsexpressies, biometrische data, inloggegevens, sociale interactie enzovoort. Meta leeft van data van anderen”, legt Duursma uit.

Bovendien controleer je binnen een zelfgeschapen wereld alles wat jij als gebruiker te zien krijgt. Je kunt objecten subtiel plaatsen als een soort subliminale advertenties, maar je kunt ook nog meer inspelen op wat mensen triggert. Bijvoorbeeld door mensen met onzinnige ideeën een platform te geven, aangezien dat je mogelijk triggert en je langer in het metaverse houdt. Dat gebeurt ook al op sociale media en voedt het probleem van misinformatie waar onze maatschappij onder gebukt gaat. Een probleem dat in dit metaversum helemaal een vlucht kan nemen.

En hoe zit het met onderwerpen die aan bod mogen komen? Ook sociale media worden heftig gecureerd en gecensureerd. Een mannentepeltje, prima, maar oh jee als er een vrouwelijke voorbijkomt op Facebook en Instagram. Meta zal zijn preutsheid niet zomaar verliezen. Zijn we in het metaverse wel vrij om ons te uiten en zaken zoals de Oeigoerse genocide en klokkenluider Edward Snowden te bediscussiëren? Hebben we daar niet een vrijere wereld voor nodig zonder Meta? 

Duursma: “Meta is onzorgvuldig en ik geloof zelfs dat het een rommeltje is bij het bedrijf. Wat mij betreft, blijft Meta uit het metaverse en laten we het over aan mensen die werken aan open software, open protocollen, open infrastructuur: de echte kern van Web3 en het toekomstige metaverse.”

Toekomstmuziek

©PXimport

Het kijkje in de keuken van Zuckerberg is verhelderend, enthousiasmerend en zorgwekkend tegelijkertijd. Het concept van een metaverse kan nog alle kanten op, net als de aangehaalde films, waarbij het onze levens kan verrijken of een fraai decor is dat is getrokken over heel veel narigheid. 

“Het proberen te voorspellen hoe het metaverse er in de toekomst uit komt te zien, is alsof je in 1996 probeert te voorspellen hoe het huidige internet eruitziet met sociale media, mobiele mogelijkheden en apps als TikTok, Vinted, Uber en Snapchat”, voegt Duursma eraan toe. Het metaverse is voor Meta afleiding van de continue stroom aan slecht nieuws, al dan niet georkestreerd. “Facebook heeft de afgelopen tijd enorm veel te maken gehad met negatieve publiciteit. En terecht. Een gedeelte van het bedrijf is natuurlijk echt verrot. Daar moet je je ogen niet voor sluiten. Dus ik denk dat de toekomstvisie van Meta wel klopt: uiteindelijk zal een gedeelte van het internet meer driedimensionaal worden."

"Tegelijkertijd: het is reclame, marketing en afleiding tegelijkertijd. Veel mensen hebben een hekel aan Facebook en zo proberen ze in een nieuw daglicht terecht te komen. De vraag is of het lukt. De mensen zijn natuurlijk niet dom. Meta is slecht geweest voor onze privacy en enkel en alleen gericht op winstmaximalisatie. Het merk heeft een negatieve klank.”

Toch lijkt het erop dat als Meta geen drastische ethische koerswijziging ondergaat, een metaverse voor ons het best af is zonder Meta. En wellicht heeft Meta juist een afstotende invloed. Het voordeel van een metaversum binnen een multiverse is gelukkig dat het ruimte biedt voor meerdere universums, ook zonder datahongerige bedrijven als Meta, Google, Apple, Microsoft, Amazon en Epic.

Horizon Home

Meta’s uitvoering van een metaverse is zeker nog conceptueel, maar mogelijk al dichterbij dan je denkt. Meta heeft al het eerste product geïntroduceerd dat erop inhaakt: Horizon Home. Eigenlijk gaat het hier om een Oculus VR-bril, waarbij sociale diensten extra worden benadrukt. 

Er is een werkomgeving Quest for Business, een virtuele huiskamer waarin je met contactpersonen kunt vertoeven (HOME) en Venues, waar je in de toekomst ook sociale bijeenkomsten bijwonen met anderen.

©PXimport

Digitale dreigingen worden steeds slimmer en moeilijker te herkennen. Een virusscanner of firewall alleen houdt ze niet meer tegen. Onze digitale voetafdruk groeit immers met elk nieuw apparaat, account of slimme toepassing in huis. Wie veilig wil blijven, moet structureel te werk gaan: cyberhygiëne hoort bij je dagelijkse gewoonten. In dit artikel lees je negen manieren om die routine op te bouwen en je digitale leven beter te beschermen.

Bewust gedrag

Bewust digitaal gedrag vormt de basis van elke veilige IT-omgeving. Wie zijn gedrag niet afstemt op de huidige digitale risico's, blijft kwetsbaar, ongeacht hoe goed de tools zijn. Het herkennen van verdachte berichten, ook van bekende afzenders, is cruciaal. Phishing blijft namelijk een van de succesvolste aanvalsmethoden, onder meer via QR-phishing, deepfake-spraakberichten en clone-phishing (waarbij bestaande, legitieme e-mails worden nagebootst).

Klik nooit zomaar op links, zeker niet als er gevraagd wordt om in te loggen of te betalen. Houd de muisaanwijzer eerst boven een link om het adres te controleren en let op subtiele afwijkingen in domeinnamen. Let ook op bij onverwachte bijlagen of berichten met een opvallend dringende toon.

Denk ook bewust na over je digitale aanwezigheid. Zorg dat je sociale profielen niet standaard publiek zichtbaar zijn en deel persoonlijke info alleen als het echt nodig is. Regelmatig eens 'egosurfen', waarbij je je naam, alias of e-mailadres in een zoekmachine invoert, helpt om te zien wat publiek beschikbaar is. Beperk of verwijder deze informatie via instellingen of met verwijderverzoeken.

Authenticatie

Robuuste authenticatie is vaak de kern van digitale beveiliging. In tijden van datalekken en geautomatiseerde inlogpogingen volstaat een enkel wachtwoord helaas niet meer. Goede cyberhygiëne betekent daarom niet alleen sterke wachtwoorden gebruiken, maar ook structureel inzetten op tweefactorauthenticatie (2FA) en in bepaalde gevallen op alternatieve methoden gebruiken, zoals biometrie en softwarematige toegangssleutels (passkeys).

Om te vermijden dat je overal hetzelfde wachtwoord gebruikt, is een betrouwbare wachtwoordbeheerder onmisbaar. Kies voor een kluis die lokaal versleutelt of zero-knowledge-opslag biedt (alleen jij kunt de data zien). Degelijke en gratis opensource-opties zijn Bitwarden Personal en KeePass of KeePassXC. De kluis zelf beveilig je uiteraard met een sterke sleutelzin. Nieuwe wachtwoorden laat je bij voorkeur automatisch genereren en zijn telkens uniek.

Vrijwel alle degelijke diensten bieden tegenwoordig 2FA aan. Maak daar zeker gebruik van, want dit voegt een extra beveiligingslaag toe. TOTP-codes (time-based one-time passwords) via apps als Authy of de Authenticator-apps van Google of Microsoft zijn een veilige keuze. Voor kritieke accounts kun je fysieke tokens overwegen, zoals een Yubikey. Sms-codes kun je het beste vermijden, want deze zijn kwetsbaar voor sim-swapping. Biometrie gebruik je bij voorkeur alleen op apparaten waar de herkenning lokaal gebeurt, zonder dat er data naar externe servers gaan.

Steeds meer platformen, zoals Apple, Google en Microsoft, ondersteunen ook toegangssleutels. Deze bestaan uit een publieke en een private sleutel. Alleen de publieke wordt op de server opgeslagen; de private blijft lokaal en wordt geverifieerd via biometrie of pincode. Zo combineer je veiligheid met een zekere mate van gebruiksgemak.

Accountbeheer

Doordacht toegangsbeheer voorkomt dat ongewenste gebruikers, processen of apparaten toegang krijgen tot je gegevens of systemen. Door rollen te scheiden, rechten te beperken en geregeld te evalueren wie waar toegang toe heeft, verklein je het risico op misbruik.

Zo gebruik je voor dagelijkse taken bij voorkeur een standaardaccount zonder beheerrechten. Heb je in Windows op je laptop slechts één administratoraccount, maak dan eerst een tweede administratoraccount aan. Zet daarna het eerste om naar standaardgebruiker, zodat je vertrouwde profielmap en instellingen behouden blijven. Dit doe je via Instellingen / Accounts / Andere gebruikers / Account toevoegen, waar je ook het accounttype kunt wijzigen. Je kunt ook twee standaardaccounts gebruiken: een voor werk en een voor privé, waarbij het privéaccount geen toegang heeft tot zakelijke bestanden, e-mail of cloudmappen. Daarnaast kun je een extra standaardgebruiker aanmaken, eventueel zonder wachtwoord, voor gastgebruik. Verwijder accounts zodra ze overbodig zijn en vermijd het delen van je hoofdaccount. Als delen toch nodig is, zorg dan dat je de gegevens kunt monitoren en gebruik de beschikbare logboeken (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel).

Toegangsbeheer

Werk je met meerdere gebruikers op je pc of gebruik je gedeelde mappen, dan kun je de toegang tot gegevens beperken door het instellen van specifieke machtigingen voor lezen en schrijven. Klik met rechts op een map of bestand in Verkenner, kies Eigenschappen en ga naar Beveiliging / Bewerken (voor lokale toegang) of naar Delen / Geavanceerd delen (voor netwerkshares).

Gescheiden omgevingen zijn ook nuttig voor apps als je browser. In Chromium-browsers zoals Chrome klik je rechtsboven op je profielafbeelding en kies Gastprofiel openen of Chrome-profiel toevoegen. Elk profiel gebruikt een eigen cache, instellingen, extensies en sessies. In Firefox open je de profielbeheerder via Windows-toets+R, waarna je de opdracht firefox.exe -p uitvoert.

Controleer ook regelmatig welke externe apps, diensten of apparaten toegang hebben tot je cloudaccounts van bijvoorbeeld Google of Microsoft.

Updates en patches

Software en firmware tijdig bijwerken is een van de beste manieren om je systemen veilig te houden, zeker omdat veel kwetsbaarheden al worden misbruikt voor ze publiek bekend zijn (zero-day-exploits). Automatiseer je updates dus waar mogelijk, niet alleen voor je besturingssysteem maar ook voor randapparatuur, NAS, router en IoT-apparaten.

Windows is standaard ingesteld om belangrijke updates en patches automatisch te downloaden en installeren. Laat dit zeker zo. Vergeet ook je gewone programma's niet: sommige programma's updaten automatisch (zoals browsers), maar lang niet alle programma's doen dit. Tools zoals Patch My PC Home Updater kunnen helpen, of je gebruikt een pakketbeheerder zoals Chocolatey of Winget. Een grafische tool zoals UniGetUI ondersteunt zelfs verschillende pakketbeheerders.

Patch My PC Home Updater herkent ongeveer vijfhonderd populaire programma's en werkt deze op gezette tijden zelf bij. UniGetUI ondersteunt wel tienduizend programma's en maakt het mogelijk om alle verouderde software met een muisklik te updaten.

Neem ook firmware mee in je updatebeleid, zoals deze van je router, BIOS/UEFI, printers en IoT-apparaten. Controleer enkele keren per jaar via de website van de fabrikant of via ingebouwde beheertools, zoals Synology DSM op een NAS, of er updates beschikbaar zijn.

Gevorderde gebruikers die veiligheid belangrijk vinden, kunnen ook CVE- en kwetsbaarheidsdatabanken (Common Vulnerabilities and Exposures) in de gaten houden, zeker bij software met frequente internet-interactie. Verwijder oude software zonder ondersteuning, en denk bijvoorbeeld ook aan extensies of scripts die je niet meer gebruikt, maar die nog wel actief zijn.

Databeveiliging

Zonder degelijke gegevensbeveiliging blijven andere beveiligingsmaatregelen kwetsbaar. Documenten of informatie die veel privacygevoelige gegevens bevatten (zoals financiële of medische gegevens) horen niet onversleuteld op je pc of externe schijven te staan. Encryptie beschermt je data tegen ongewenste toegang, ook bij verlies of diefstal van het systeem.

Op Windows Home-systemen, met TPM en 'modern stand-by', kun je de systeemschijf automatisch versleutelen via Instellingen / Privacy en beveiliging / Apparaatversleuteling. Je moet wel aangemeld zijn met een Microsoft-account.

Deze functie is een vereenvoudigde vorm van BitLocker, beschikbaar in Windows Pro en hoger. BitLocker kan ook je datapartities, externe schijven en usb-sticks versleutelen. Een gratis alternatief is VeraCrypt, waarmee je ook aparte mappen of draagbare volumes kunt versleutelen. Je kunt zelfs een verborgen volume aanmaken, zodat niemand merkt dat er versleutelde data aanwezig zijn. De tool vraagt wat gewenning, maar online vind je uitgebreide documentatie.

Versleutelen is belangrijk, maar ruim ook geregeld oude, privacygevoelige bestanden op. In Windows open je het venster Instellingen en ga je via Systeem / Opslag naar Aanbevelingen vooropschoning om tijdelijke bestanden, downloads of prullenbakinhoud te wissen. Voor het onherroepelijk verwijderen van specifieke bestanden of mappen gebruik je een gratis tool zoals Eraser, die ook vrijgekomen ruimte op een harde schijf kan overschrijven. Wil je een volledige harde schijf wissen, bijvoorbeeld voor verkoop of donatie, gebruik dan DBAN. Voor ssd's gebruik je bij voorkeur de Secure Erase-tool van de fabrikant zelf, bijvoorbeeld Samsung Magician voor Samsung-ssd's.

Back-ups

Je bent nooit honderd procent veilig, alle geïnstalleerde beveiligingen ten spijt. Daarom zou je eigenlijk altijd back-ups moeten maken. Regelmatig back-uppen beschermt je tegen gegevensverlies door fouten, defecten of malware, en je kunt relatief snel je systeem en gegevens herstellen zonder noemenswaardig dataverlies.

Er bestaan gelukkig degelijke en gratis tools waarmee je back-ups grotendeels kunt automatiseren. Deze ondersteunen bij voorkeur versleuteling, compressie en versiebeheer, werken met incrementele back-ups (alleen nieuwe of gewijzigde bestanden) en met deduplicatie (dubbele inhoud wordt slechts één keer opgeslagen). Duplicati en Kopia zijn hier uitstekende voorbeelden van, gratis en opensource. Duplicati heeft een gebruiksvriendelijke webinterface, terwijl Kopia wat technischer is, maar iets krachtiger dankzij het snapshot-systeem en efficiënter bij grote of veel bestanden.

Probeer waar mogelijk de 3-2-1-regel te volgen: bewaar minstens drie kopieën van je data op twee verschillende media, waarvan één op een andere fysieke locatie en minstens één offline. Dit is ook belangrijk met het oog op ransomware. Koppel daarom ook je externe back-upmedium los zodra de back-up klaar is.

Netwerkbeveiliging

Tenzij je computer fysiek losgekoppeld is van internet en andere netwerken ('air-gapped'), mag je zeker niet voorbij gaan aan netwerkbeveiliging. Je router is doorgaans het toegangspunt tot je hele netwerk en verdient daarom je volle aandacht.

Begin met het wijzigen van het standaard beheerderswachtwoord naar een sterk exemplaar. Controleer geregeld op firmware-updates via de website van de fabrikant (zie ook de eerdere paragraaf Updates en patches). Schakel UPnP (Universal Plug and Play) uit om te vermijden dat applicaties ongecontroleerd poorten openen. Zet beheer op afstand uit als dat kan en beperk inkomend verkeer door enkel noodzakelijke poorten open te laten (zie ook de paragraaf Monitoren en scannen, onderaan dit artikel). Schakel ook ongebruikte netwerkdiensten of applicatie-interfaces uit.

Idealiter voorzie je je netwerkapparaten van gescheiden subnetten, zodat een kwetsbaarheid op het ene toestel niet automatisch andere bedreigt. Je kunt bijvoorbeeld een gastnetwerk op je router activeren voor bezoekers of onbekende apparaten. IoT-toestellen houd je het liefst apart van je hoofdnetwerk. Ondersteunt je router VLAN's (virtuele LAN's), dan kun je zelfs per apparaatcategorie aangepaste regels instellen, voor optimale databescherming.

De meeste routers hebben een ingebouwde firewall, maar deze is vaak beperkt. Gevorderde gebruikers kunnen extra beveiliging overwegen met een krachtigere oplossing, zoals OPNSense, waarmee je gedetailleerde regels kunt opstellen en netwerkverkeer logt. Daarnaast kun je een netwerkwijd DNS-filter gebruiken om ongewenste sites en advertenties op domeinnaamniveau te blokkeren. Tools zoals het multiplatform AdGuard Home of het cloudgebaseerde NextDNS zijn hiervoor uitstekend geschikt. Of je gebruikt eventueel publieke DNS-servers, zoals het recent gelanceerde DNS4EU, mede gefinancierd door de EU, met kant-en-klare filters tegen malware, advertenties en/of ongepaste inhoud.

Monitoren en scannen

Binnen cyberhygiëne hoort ook het regelmatig scannen en monitoren van je netwerk en systemen. Voor Windows zijn er ingebouwde logboeken (klik met rechts op de startknop en kies Logboeken), die systeemfouten, softwareproblemen, aanmeldpogingen en beveiligingsincidenten bijhouden. Open hier Windows-logboeken / Systeem en sorteer op de kolom Niveau om sneller fouten en waarschuwingen te zien.

Scan ook geregeld je netwerkverbindingen. De tool Fing (beschikbaar voor mobiel en desktop) toont direct welke apparaten verbonden zijn. Via Security kun je bij Confirm devices aangeven welke je vertrouwt.

Een nuttige aanvulling is GlassWire, een gratis visuele firewall die toont welke apps waarmee verbinding maken en hoeveel data ze verbruiken. Voor diepgaande analyses is Wireshark de ongekroonde koning. Deze gratis sniffer toont welke data via welke netwerkprotocollen je systeem verzendt en ontvangt, waarmee je ongebruikelijke communicatie kunt traceren.

Je netwerkveiligheid hangt ook af van het sluiten van onnodige netwerkpoorten. Test dit van buitenaf, zoals een hacker doet, via GRC ShieldsUP! Klik op Proceed en dan op All Service Ports om gebruikelijke TCP-poorten te scannen. Zie je rode of blauwe vakjes, schakel dan onnodige services en eventuele poortdoorverwijzingen uit in je router tot alle vakjes groen kleuren.

Je kunt de netwerkpoorten ook van binnenuit scannen, zoals malware doet. Dit kan met het gratis Zenmap, de grafische interface van Nmap. Vul bij Target het ip-adres in en kies bij Profile bijvoorbeeld Quick scan plus.

Je doet er ook goed aan geregeld te controleren op mogelijke datalekken, zoals door database-hacks bij diensten waar je een account had. Je kunt je hiervoor aanmelden bij HaveIBeenPwned, via Notify Me.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je op zoek naar een betaalbaar sporthorloge? Vandaag hebben we vijf interessante modellen voor je gespot.

Xiaomi Smart Band 9

De onlangs verschenen Xiaomi Smart Band 9 is goedkoop en kent ook nog eens verrassend veel functies. Dit langwerpige sporthorloge is in de kleurstellingen zilver-wit, zwart en roze verkrijgbaar. Het amoledscherm van 1,62 inch biedt voldoende ruimte om diverse gegevens te tonen. Dankzij een respectabele resolutie van 192 × 490 pixels verschijnt alle informatie scherp in beeld – denk daarbij aan stappen, verbrande calorieën, weersverwachting en natuurlijk de tijd. Alle functies zijn via het aanraakscherm bereikbaar, want de Smart Band 9 heeft geen fysieke knoppen. De waterdichte behuizing weegt maar 15,8 gram (zonder bandje).

Kies in het menu tussen ruim 150 sportmodi en start vervolgens de training. Tijdens de inspanning kun je jouw hartslag in de gaten houden. Je koppelt de Smart Band 9 via bluetooth eenvoudig aan een smartphone. Laat het mobiele toestel vervolgens in je broek- of jaszak zitten, want inkomende notificaties verschijnen rechtstreeks op je pols. Een prettige eigenschap is dat je het scherm ook op zonovergoten plekken nog prima kunt lezen. Aan de hand van een lichtsensor kiest deze smartwatch automatisch de juiste helderheid. Ten slotte is de beschikbaarheid van meer dan tweehonderd wijzerplaten een leuk extraatje.

Garmin Instinct 2

Met deze relatief goedkope smartwatch van Garmin houd je nauwlettend jouw sportieve prestaties in de gaten. Je kunt de Instinct 2 zowel binnen als buiten dragen, want de robuuste behuizing is waterdicht tot een diepte van honderd meter. Op het ronde display van 176 × 176 pixels zie je onder meer de actuele hartslag, het aantal gezette stappen en de huidige snelheid. Er zijn ook een hoogtemeter en elektrisch kompas geïntegreerd. Onder leiding van diverse sport-apps doe je uiteenlopende trainingen. Je kunt bovendien na elke nacht de uitgebreide slaapmonitor bekijken.

Wanneer het sporthorloge met een smartphone is verbonden, zie je inkomende pushnotificaties voorbijkomen. De Instinct 2 bevat een energiezuinig zwart-witscherm. Dat komt de accuduur ten goede! De fabrikant claimt dan ook een batterijduur van zo'n 28 dagen in de smartwatchmodus. Het hier besproken model heeft een horlogekast van 45 millimeter. Als alternatief kun je een vergelijkbaar sporthorloge met een horlogekast van 40 millimeter kopen, de Garmin Instinct 2S.

Garmin Forerunner 255 Music

Ren, wandel of fiets je met een lekker muziekje nét wat steviger door? De Garmin Forerunner 255 Music is hiervoor bij uitstek geschikt. Je kunt namelijk nummers van Spotify, Deezer of YouTube Music downloaden en in het geheugen van deze smartwatch opslaan. Laat dus tijdens trainingen voortaan je smartphone thuisliggen en bedien de muziek vanaf je pols. Je hebt voor deze functie trouwens wel een betaald abonnement bij een van de genoemde muziekdiensten nodig. De Forerunner 255 Music heeft een horlogekast van 46 millimeter. Kies tussen een zwarte en witte uitvoering.

Op het ruime 1,3inch-kleurenscherm van 260 × 260 pixels zijn er een heleboel functies toegankelijk. Denk onder andere aan een calorieënteller, hartslagmeter, bloedzuurstofmeter, slaapmonitor, snelheidsmeter, stappenteller en stopwatch. De Forerunner 255 Music toont ook meldingen van een verbonden smartphone. Krijg je bijvoorbeeld een WhatsApp-bericht, dan gaat de weerbestendige behuizing kortstondig trillen. Tot slot gebruik je deze veelzijdige smartwatch ook om contactloos te betalen.

Lees ook: Dit zijn de 9 sporten waarmee je het makkelijkst afvalt

Polar Pacer Pro

Zoek je een licht sporthorloge met zéér veel functies? Kijk dan eens naar de Polar Pacer Pro. Wegens het gewicht van 41 gram voel je dit apparaatje amper zitten. In de horlogekast van 45 millimeter is er een 1,2inch-kleurenscherm van 240 × 240 pixels verwerkt. Het display is voorzien van Gorilla Glass en gaat dus niet zomaar stuk. Verder is de behuizing waterdicht tot een diepte van vijftig meter. In het menu staan er ruim 150 sportprofielen voor je klaar. Fijn is dat deze smartwatch ook allerlei 'exotische' sporten ondersteunt, zoals (kite)surfen, rolschaatsen en skiën. Zodra je een keuze hebt gemaakt, monitort de Pacer Pro diverse sportieve prestaties.

Onder de motorkap bevindt zich een gps-chip, zodat deze smartwatch overal ter wereld je locatie kan bepalen. Handig is dat je routes van de bekende app Komoot kunt synchroniseren. Kijk voor routeaanwijzingen voortaan op je pols. Verder werkt de Pacer Pro ook naadloos met de veelgebruikte sport-app Strava samen. Hoewel Polar in zijn eigen webwinkel een tarief van 349,90 euro hanteert, vragen diverse andere bekende webshops minder dan tweehonderd euro. Kies tussen de kleurstellingen zwart, wit en goud.

Samsung Galaxy Fit3

De Samsung Galaxy Fit3 schaf je voor minder dan zes tientjes aan! Dit goedkope sporthorloge is te koop in de kleurstellingen zwart, zilver-wit en roze. Ondanks zijn lage prijskaartje toont het langwerpige 1,6inch-amoledscherm van 256 × 402 pixels diverse gegevens. Zo zie je hoeveel stappen je hebt gezet. De achterzijde van de horlogekast heeft ook nog sensoren om je bloedzuurstof en hartslag te meten. Druk aan de zijkant op de homeknop en kies uit ruim honderd sportoefeningen. De Galaxy Fit3 analyseert desgewenst ook je slaapgedrag. Maak je onverhoopt een lelijke uitglijder? Dankzij valdetectie schakelt de polsassistent jouw SOS-contactpersonen in.

Dit lichtgewicht sporthorloge van 18,5 gram neem je overal mee naartoe. De IP68-gecertificeerde behuizing is namelijk volledig waterdicht. Verbind de Galaxy Fit3 via bluetooth met een smartphone voor nog meer functies. Je kunt dan bijvoorbeeld de muziekweergave bedienen en zien wie er belt. De smartwatch toont ook inkomende berichten. De oplaadbare batterij van 208 mAh gaat op een enkele acculading volgens Samsung tot dertien dagen mee.