Wanneer je iemand wilt bellen, heb je een telefoonnummer nodig. Stuur je een brief, dan kun je niet zonder postadres. Dit geldt ook wanneer je een webserver of een of ander netwerkapparaat wilt bereiken. Zonder (netwerk)adres kom je letterlijk nergens.

Als je een website bezoekt of een bestand van je NAS-apparaat wilt opvragen, moet er zowel voor internet als voor je thuisnetwerk een manier zijn om een apparaat eenduidig te identificeren. Dit gebeurt (meestal) met behulp van IP-adressen. We leggen eerst uit hoe een IP-adres is opgebouwd en hoe de adressering werkt, en bekijken daarna enkele belangrijke IP-adrestypes.

IP-adres

Een IP-adres bestaat uit vier getallen, gescheiden door punten, bijvoorbeeld 192.168.1.100. Elk getal kan variëren van 0 tot 255, waardoor het bereik van IP-adressen loopt van 0.0.0.0 tot 255.255.255.255. Dit levert 256×256×256×256 adressen op, oftewel 256⁴ of 2³², wat neerkomt op 4.294.967.296. Meer dan 4 miljard adressen dus, waarvan circa 5% gereserveerd is (zie ook het kader ‘Opbouw IP-adressen’).

IP-adressen worden niet zomaar toegekend, maar toegewezen door het IANA (Internet Assigned Numbers Authority), een onderdeel van Amerikaanse non-profitorganisatie ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers).

Meer dan 4 miljard IP-adressen: het lijkt meer dan het is.

IP-adressering

‘IP’ in IP-adres staat voor Internet Protocol: een set regels die het formaat bepaalt van gegevens die via een netwerkapparaat over internet of een lokaal netwerk worden uitgewisseld. Je kunt het IP-protocol zien als een taal waarmee elke computer met een andere kan communiceren, op basis van IP-adressen. Deze adressering verloopt grotendeels op de achtergrond en gaat ongeveer als volgt.

Je pc verbindt eerst met een netwerk dat met internet is verbonden en dat je pc toegang tot internet verleent. Bij een thuis-pc is dat netwerk normaliter dat van je internetprovider (Internet Service Provider, ISP). Bij een werk-pc is dat wellicht het bedrijfsnetwerk. Het netwerk krijgt een uniek IP-adres van de ISP, die daarvoor uit een grote adressenpool kan putten. Deze werd door het IANA aan de ISP toegewezen, weliswaar via een regionale internet registry (kortweg RIR; in Europa is dit het RIPE NCC, Amsterdam).

Alle internetactiviteit (upstream) die je vervolgens onderneemt, zoals het bezoeken van een website of het benaderen van bestanden, gaat via het netwerk van je ISP, en deze stuurt netjes alle responses (downstream) terug naar je eigen netwerk op basis van je IP-adres.

RIPE NCC is een van de vijf mondiale RIR’s (beeld: Wikipedia, CC BY-SA 3.0).

Publiek IP-adres

Het IP-adres dat door je internetprovider aan je netwerk wordt toegekend, moet van buitenaf via internet bereikbaar zijn om data te kunnen (terug)sturen. Dit noemen we een extern of publiek IP-adres. Om het adres van je eigen netwerk te weten, kun je naar www.whatsmyip.com of www.iplocation.com surfen. Beide sites vermelden ook (de locatie van) je ISP.

De kans is reëel dat je publieke IP-adres na een tijd verandert. Dit komt omdat een internetprovider de meeste klanten een dynamisch IP-adres toekent (via DHCP, zie ook de paragraaf ‘IP-configuratie’) dat altijd kan wijzigen, bijvoorbeeld nadat je het modem hebt uit- en ingeschakeld. Een voordeel van een wisselend IP-adres is dat het iets moeilijker wordt in je netwerk in te breken. Een nadeel is dat het ook voor jezelf lastiger wordt een eigen server in je netwerk van buitenaf te bereiken (lees meer in de paragraaf ‘DDNS’).

Het publieke IP-adres van ons netwerk en de internetprovider waarmee we verbonden zijn.

Privaat IP-adres

Je weet nu hoe je het publieke IP-adres van je netwerk kunt opvragen, maar hoe zit het met de IP-adressen van apparaten binnen dit netwerk? Ook die moeten tenslotte over een uniek IP-adres beschikken. Op een Windows-pc kun je dit IP-adres opvragen via de Opdrachtprompt met het commando ipconfig. Je leest het IP-adres af bij de actieve netwerkadapter, achter IPv4 Address. Het interne IP-adres van je router staat vermeld achter Default Gateway.

Om snel de IP-adressen van alle apparaten op je netwerk te zien, moet je bij je router zijn. Typ het IP-adres van je router in de adresbalk van je browser, meld je aan en open een sectie als Attached Devices of Connected Clients. Deze IP-adressen zijn uniek binnen jouw netwerk, maar de kans is groot dat dezelfde IP-adressen ook op veel andere lokale netwerken worden gebruikt. We noemen dit interne of private IP-adressen. Ze kunnen niet worden doorgegeven door een router en zijn daarom niet bereikbaar vanuit een ander netwerk. Ze werden door het IANA vastgelegd en liggen binnen de volgende adresbereiken: 10.0.0.0 tot 10.255.255.255, 172.16.0.0 tot 172.32.255.255 en – vooral ook voor thuisnetwerken – 192.168.0.0 tot 192.168.255.255.

Stel, je bezoekt een website met je pc met het interne IP-adres 192.168.0.138. Via je router, die met het netwerk van je internetprovider is verbonden, wordt je publieke IP-adres doorgegeven en alle antwoorden keren terug naar dit publieke adres. Je router houdt ondertussen in een zogeheten NAT-tabel (Network Address Translation) bij welke pc de aanvraag heeft gedaan, zodat de antwoorden naar de juiste pc (in ons voorbeeld 192.168.0.138) doorgestuurd kunnen worden.

Je router somt de private IP-adressen op van de aangesloten netwerkapparaten.

IP-configuratie

Voor wie zich afvraagt hoe netwerkapparaten aan een uniek intern IP-adres komen: dit kan op twee manieren. Je kunt dit zelf instellen of het overlaten aan de router via zijn DHCP-service (Dynamic Host Configuration Protocol).

Op een Windows 11-pc kun je dit als volgt controleren en instellen. Start het Configuratiescherm op en ga via Netwerk en internet naar het Netwerkcentrum. Onder De actieve netwerken weergeven lees je de naam van je netwerkverbinding af. Klik aan de linkerkant op Adapterinstellingen wijzigen, klik met rechts op de actieve netwerkverbinding en kies Eigenschappen. Zoek naar Internet Protocol versie 4 (TCP/IPv4), selecteer dit en kies Eigenschappen. Als Automatisch een IP-adres laten toewijzen is ingesteld, zorgt de DHCP-service van je router voor de adrestoewijzing. Je kunt dit ook zelf doen door Het volgende IP-adres gebruiken te selecteren en een statisch, maar binnen je netwerk wel uniek IP-adres, Subnetmasker en Standaardgateway (het interne IP-adres van je router) in te vullen. Meer over het subnetmasker lees je in het kader ‘Opbouw IP-adressen’.

Je kunt ook zelf het IP-adres van een netwerkapparaat instellen. 

Url’s en hostnamen

Al deze kennis over IP-adressering is dan wel interessant, maar de kans is groot dat je zelf niet eerder een IP-adres in je browser hebt ingetikt. Daarvoor gebruik je tenslotte altijd een url (https://www.site.nl/index.html?lang=nl). Hoewel je er eigenlijk niets van merkt, wordt ook dan onderliggend met IP-adressen gewerkt.

De url in ons voorbeeld bevat vier delen: https:// (het netwerkprotocol), www.site.nl (de hostnaam), index.html (de specifieke bron of pagina op de server) en ?lang=nl (extra parameters zoals een zoekstring).

Het belangrijkste deel om te weten welke pagina de browser moet openen, is de hostnaam. Intern moet deze naam hiervoor eerst worden omgezet naar het bijbehorende IP-adres en dat doet een DNS-server (Domain Name System), tenzij dit adres zich nog in het cachegeheugen van je browser, besturingssysteem of router bevindt. Normaliter zorgt de DNS-server van je internetprovider daarvoor, maar als het nodig is, geeft deze het verzoek door aan een hiërarchische keten van DNS-servers tot het juiste IP-adres is gevonden. Via je internetprovider wordt dit adres dan naar je browser teruggekoppeld.

Je kunt zo’n DNS-verzoek bekijken door in de Opdrachtprompt het commando nslookup <hostnaam> uit te voeren, zoals nslookup www.dig.nl. Of geef op Linux in: dig <hostnaam>. Met dig <hostnaam> +trace kun je de opeenvolgende stappen in de hiërarchische DNS-bevraging bekijken.

Een DNS-bevraging: links het korte antwoord; rechts nagenoeg het volledige antwoord.

DDNS

Als je de paragrafen ‘Publiek IP-adres’ en ‘Privaat IP-adres’ hebt gelezen, begrijp je waarom het lastig kan zijn om vanaf een andere locatie via het internet een eigen server (op een pc of NAS) in je thuisnetwerk te bereiken. Want eerst moet je het (dynamisch toegekende) publieke IP-adres van je router of netwerk bereiken, maar wat als je internetprovider dat inmiddels heeft gewijzigd?

Om dit probleem te omzeilen, kun je een DDNS-service gebruiken (dynamisch DNS), zoals het gratis Duck DNS (meld je aan met X of Google). Hiermee koppel je een hostnaam, zoals mijnservice.duckdns.org, aan het actuele publieke IP-adres van je netwerk. Vul hier gewoon je hostnaam in en bevestig met add domain. Ga vervolgens naar www.duckdns.org/install.jsp, selecteer je hostnaam en klik op het gewenste installatietype, zoals windows-gui. Volg de instructies op om de software (DuckDnsInst.exe) van www.etx.ca te downloaden en te configureren. Deze DuckDNS Updater zorgt ervoor dat elke wijziging aan je publieke IP-adres meteen aan de dienst wordt gemeld, zodat de koppeling tussen de hostnaam en het IP-adres intact blijft.

Via de hostnaam kun je nu al (het publieke IP-adres van) je router bereiken. Om ervoor te zorgen dat de router je aanvraag netjes doorstuurt naar (het interne IP-adres van) je server, gebruik je op je router de functie ‘poortdoorschakeling’. In het artikel Sesam, open u! Kom alles te weten over netwerkpoorten hebben we dit uitgebreid toegelicht, en op www.portforward.com vind je instructies voor talrijke routers.

Verbind een hostnaam aan je IP-adres en laat een updater deze koppeling intact houden.

VPN

Uit dit artikel is je ook duidelijk geworden dat hosts die je op het internet bezoekt, zoals webservers, over je publieke IP-adres moeten beschikken om op je verzoeken te kunnen reageren. Misschien voel je je hier niet altijd comfortabel bij als het om je privacy gaat, vooral omdat je internetprovider technisch gezien je identiteit aan dat publieke IP-adres kan koppelen.

Wil je liever niet je eigen IP-adres bekend maken, dan kun je een VPN (Virtual Private Network) gebruiken. Bij de meeste gratis diensten heb je te maken met snelheidsbeperkingen of restricties in de hoeveelheid te gebruiken data. Betaalde diensten zijn doorgaans betrouwbaarder en kosten ongeveer 5 euro per maand. Hiermee zet je een versleutelde verbinding op met een speciale VPN-dienst, en het is deze server die zijn IP-adres bekend maakt aan de bezochte websites. De antwoorden worden dan versleuteld naar jouw pc teruggestuurd. Je internetprovider weet dat je een VPN-dienst gebruikt, maar heeft geen inzage in wat je doet of waar je naartoe surft. Alleen de VPN-provider weet dit, maar als het goed is, houdt deze geen logs bij. Vergeet dit niet te checken!

Lees ook: Surf anoniem met de gratis VPN-dienst van Opera

Bij de meeste VPN-diensten kun je zelf de locatie van de VPN-server kiezen.

Een robotstofzuiger die je vloer niet alleen stofvrij houdt, maar ook dweilt? Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn, en dat is het helaas in veel gevallen ook; de dweilfunctie op robotstofzuigers werkt lang niet altijd even goed. Met deze tips koop je een model dat je vloer wél blinkend achterlaat (en je houten vloer heel houdt). 

Als je een groot gezin draaiende moet houden of gewoon niet zo'n ster bent in schoonmaken, is het fijn als bepaalde huishoudelijke klusjes vóór je worden gedaan. Daar hoef je tegenwoordig echt geen schoonmaakster meer voor in te huren. Slimme apparaten zoals robotstofzuigers stel je zo in dat ze de vloer stofvrij houden terwijl jij op je werk zit of de kinderen van school haalt. Geavanceerde robotstofzuigers zijn zelfs in staat om de vloer na het stofzuigen voor je te dweilen – ideaal als je net gekookt hebt, er vaak gemorst wordt of je viervoeter geregeld met vieze pootjes binnenwandelt.

Robotstofzuigers met dweilfunctie staan wel nog in de kinderschoenen. Zo concludeerde de Consumentenbond na een test dat veel modellen met dweilfunctie 'behoorlijke moeite' hebben met het verwijderen van vlekken. Vooral hardnekkige vlekken zijn een probleem, omdat robotstofzuigers vaak niet voldoende druk kunnen zetten om zulke vlekken weg te krijgen. Een regelmatige grondige schoonmaakbeurt met een gewone dweil blijft dus altijd nodig, maar er zijn zeker modellen met dweilfunctie die de vloer op dagelijkse basis een fijne opfrisbeurt kunnen geven. Aan de volgende punten herken je zulke modellen. 

Type dweilsysteem 

Er bestaan verschillende typen dweilsystemen voor robotstofzuigers. De goedkopere modellen hebben vaak losse dweiltjes of doeken die je zelf vochtig maakt en onder het apparaat plakt. De beweging die deze stofzuigers maken is passief: de dweil of doek wordt gewoon onder het apparaat meegetrokken, waardoor de vloer vrij oppervlakkig gereinigd wordt. Voor hardnekkige vlekken is dit type dweilsysteem dus minder geschikt.

©Mustafa_Art

Geavanceerdere modellen beschikken over een dweilsysteem met geïntegreerde dweilmoppen die bijvoorbeeld ronddraaien of bewegen. Door de druk die ze daarmee uitoefenen, zijn ze beter in staat om lastige vlekken te verwijderen. Vaak heeft dit type robotstofzuiger ook een uitgebreid basisstation dat de moppen bevochtigt én droogt. Sommige modellen hebben ook een speciale sensor om vuil te detecteren, zodat er op die plekken extra grondig gereinigd wordt. Deze robotstofzuigers zijn uiteraard wel een stuk duurder, maar ze nemen je dan ook heel wat werk uit handen. 

Tapijtherkenning

Als je jouw robotstofzuiger met dweilfunctie aanzet, wil je natuurlijk niet dat je mooie tapijt of vloerkleed nat wordt. Gelukkig beschikken veel robotstofzuigers over tapijtherkenning, die ervoor zorgt dat de dweilfunctie wordt uitgeschakeld zodra het apparaat een zachte ondergrond detecteert. De moppen worden dan tijdelijk ingetrokken en weer tevoorschijn gehaald als de stofzuiger over een harde ondergrond rolt. Check altijd goed of een robotstofzuiger inderdaad is uitgerust met tapijtherkenning (ook wel 'carpet boost' genoemd), want lang niet alle modellen hebben deze functie. 

Instelbaar waterverbruik

Te veel water op een houten vloer kan leiden tot opbolling en verkleuring. Om je houten vloer heel te houden, is het dus handig als je het waterverbruik van je robotstofzuiger kunt aanpassen. Zo kun je op sommige modellen instellen dat er op houten vloeren minder water wordt gebruikt. En zo kun je ook regelen dat er op minder delicate vloeren juist méér water mag worden gebruikt. Het waterverbruik aanpassen is alleen mogelijk bij modellen die daar een speciale app voor hebben. Vaak kun je via zo'n app ook zones registreren waar in welke ruimtes absoluut niet gedweild mag worden. 

Andere belangrijke eigenschappen

Er zijn nog wat eigenschappen die een robotstofzuiger met dweilfunctie de moeite waard maken. Zo zit je er natuurlijk niet op te wachten dat je het waterreservoir na elke dweilbeurt moet bijvullen. Ga dus voor een model met een grote watercapaciteit; voor een kleine woning is dat zo’n 120 tot 200 milliliter, voor een gemiddeld huis 200 tot 300 milliliter en een groot huis 300 milliliter of meer.

Kijk ook naar de batterijduur: een robot die 90 tot 120 minuten achter elkaar kan zuigen en dweilen is in de meeste huishoudens voldoende. Ook automatische navigatie draagt bij aan een efficiënte schoonmaakbeurt. Dat voorkomt dat de robot meerdere keren over dezelfde plekken gaat en andere vergeet, waardoor je alsnog zelf met een dweil (of stofzuiger) in de weer moet.

De zon laat zich weer zien, dus we gaan lekker naar buiten. Smeren hoort erbij, maar zonnebrandcrème kan vlekken achterlaten op kleding, zwemkleding en tuinmeubels. Hoe voorkom je dat, en hoe krijg je die vlekken eruit?

Lees ook: Zo verwijder je de 8 moeilijkste vlekken uit stoffen

Vlekkenverwijderaar

Zonnebrand bestaat niet alleen uit water, maar ook uit oliën, natuurlijke of chemische uv-filters en andere chemicaliën. Het vet in zonnebrandcrème veroorzaakt vlekken in kleding die lastig te verwijderen zijn. Maar het kán gelukkig wel. Daar zijn een aantal manieren voor. Om te beginnen kun je een vlekkenverwijderaar proberen. Je brengt deze aan op de vlek en laat het even intrekken. Daarna gooi je de kleding in de wasmachine die je op het normale programma aanzet.

Afwasmiddel

Geen vlekkenverwijderaar in huis? Geen probleem: je hebt vast wel afwasmiddel. Breng hiervan een beetje aan op de vlek, wrijf het voorzichtig in de stof en laat het vervolgens een kwartier intrekken. Daarna was je de kleding zoals je dit normaal zou doen.

Groene zeep

Meng wat groene zeep met warm water in een emmer. Stop hier het kledingstuk in en laat het weken. Of breng de groene zeep met een beetje water aan op de vlekken, laat het goed intrekken en spoel het uit met water. Borstel voorzichtig met een zachte, schone borstel over de vlek als de vlek hardnekkig is.

Glansspoelmiddel

Ja, glansspoelmiddel is niet alleen handig voor stralend schone glazen, maar ook voor gele zonnebrandvlekken. Je brengt wat glansspoelmiddel aan op de vlek en laat het een hele nacht intrekken. De volgende dag was je het kledingstuk op de gebruikelijke manier.

Baking soda

Tegen hardnekkige vlekken werkt baking soda perfect. Maak een pasta van wat water en baking soda en smeer dit op de vlek. Laat de pasta drogen en borstel dan de opgedroogde pasta van de stof. Was de kleding daarna op de normale manier. Dit werkt ook voor oranje of gele vlekken door zonnebrand.

©Pasta Design

Wasbenzine

Een ander wondermiddel tegen zonnebrandvlekken is wasbenzine. Je doet wat wasbenzine op een prop wc-papier en daarmee dep je op de vlek. Het laat de vlek direct verdwijnen. Nu hoef je het kledingstuk alleen nog uit te spoelen en normaal te wassen.

Azijn of citroensap

Azijn of citroensap werken meestal ook goed tegen zonnebrandvlekken. Je brengt een beetje ervan aan op de vlek en laat het een kwartier intrekken. Vervolgens spoel je het kledingstuk met koud water uit en je wast het zoals gewoonlijk.

Een zonnebrandvlek in witte kleding

Wanneer je een zonnebrandvlek op witte kleding hebt gekregen, kun je het kledingstuk het beste in de zon leggen. De zon verbleekt de vlek. Leg daarom het kledingstuk na het wassen gewoon buiten in het felle zonlicht en wacht totdat de vlek verbleekt.

Zonnebrandvlekken uit de tuinkussens

Met een eetlepel afwasmiddel en twee kopjes warm water krijg je zonnebrandvlekken uit tuinkussens. Gebruik een schone doek om het sopje te deppen op de vlek. Laat het een kwartier intrekken. Daarna pak je een andere schone doek om de vlek weg te wrijven. Spoel daarna de stof af met wat warm water en laat het tuinkussen drogen.

©siraphol s.

Zonnebrandvlekken van tuinmeubels verwijderen

Oeps, geknoeid tijdens het insmeren en zit er nu zonnebrand op je tuinmeubels? Het is belangrijk dat je de crème meteen verwijderd. Zijn je tuinmeubels gemaakt van gepoedercoat aluminium of polywood? Maak het meubelstuk dan schoon met water. Zeep maakt de vlek namelijk erger en kan zorgen voor een permanente verkleuring.