Wifi-netwerken zijn ideaal, vooral als je een beperkte databundel hebt of vanuit een café in het buitenland even snel een mailtje naar het thuisfront wilt sturen. Handig, maar niet zonder risico's. Wij leggen uit wat deze risico's zijn en waarom het zinvol is om af en toe je lijst op te schonen.

Je bent op het vliegveld en logt even met je smartphone of computer in op het gratis wifi-netwerk om de laatste nieuwsberichten te lezen of een mailtje te sturen. Wat je misschien niet beseft, is dat duizenden anderen van hetzelfde onbeveiligde netwerk gebruikmaken en dat je je blootstelt aan het risico dat kwaadwillenden toegang tot je apparaat of gegevens hebben. Lees ook: Zo leg je het beste thuisnetwerk aan.

01 Open netwerken

Met een programma als Wireshark is het bijvoorbeeld kinderlijk eenvoudig om accountnamen en wachtwoorden van onbeveiligde websites te achterhalen. Criminelen kunnen ook gemakkelijk een open wifi-netwerk nabootsen en jou op deze manier laten geloven dat je je op een legitiem netwerk bevindt. Een netwerk dat met een wachtwoord is beveiligd, is iets veiliger, maar ook hier deel je het netwerk met alle gebruikers die het wachtwoord hebben. In het geval van het café dat al een jaar hetzelfde wachtwoord gebruikt, betekent dit dat iemand aan de overkant van de straat ook gewoon toegang tot hetzelfde netwerk heeft. Het is natuurlijk makkelijk dat je computer of smartphone al deze instellingen en wachtwoorden onthoudt, maar het maakt je wel iets kwetsbaarder voor trucs van pottenkijkers, die zo je bankgegevens of wachtwoorden buitmaken.

©PXimport

01 Openbare wifi-netwerken zijn handig, maar vormen ook een groot risico voor je privacy.

Wireshark

Met het gratis programma Wireshark kun je zelf kijken wat er allemaal gebeurt op het netwerk waar jij je bevindt. Op de website www.wireshark.org (dus niet .com, dat is een compleet andere website) kun je het programma downloaden. Een handige handleiding vind je hier. Het blijkt kinderlijk eenvoudig om op deze manier gebruikersnamen en wachtwoorden van mensen op hetzelfde netwerk buit te maken. Gebruik het programma verstandig en bedenk dat het buitmaken van informatie van derden strafbaar is.

©PXimport

De gebruikersnaam en het wachtwoord van een pagina die ik bezocht, zijn zeer eenvoudig te achterhalen omdat ingelogd werd via een onbeveiligde verbinding.

02 Man-in-the-middle

Het automatisch zoeken naar bekende open netwerken van je computer of mobiele apparaat, kan door hackers worden gebruikt om naar gegevens te vissen. Zodra je apparaat een zoektocht naar een bekend netwerk doet, kan dit signaal opgepikt worden door iemand anders. Dit wordt ook wel een man-in-the-middle-aanval genoemd: een aanval waarbij communicatie tussen twee apparaten kan worden opgepikt en zo nodig worden veranderd. Met een apparaat als bijvoorbeeld de Pineapple MK5, een soort router van nog geen honderd euro, kan een hacker bijvoorbeeld een bekend open netwerk simuleren en zodoende alle communicatie tussen jouw apparaat en het netwerk onderscheppen.

Als je vervolgens ook nog eens via onbeveiligde verbindingen met websites communiceert, kun je begrijpen dat het onderscheppen van data eenvoudig is. Maar ook een verzoek van jouw browser om een versleutelde HTTPS-verbinding met bijvoorbeeld Facebook te maken, kan door de Pineapple worden omgezet in een onversleuteld HTTP-verzoek middels een plug-in genaamd SSLstrip. Je denkt dat je via een beveiligde verbinding inlogt bij Facebook, maar jouw gebruikersnaam en wachtwoord worden linea recta naar de Pineapple doorgestuurd. Om dit te voorkomen, is het aan te raden om je lijst met bekende draadloze netwerken zo nu en dan op te schonen en de netwerken die je niet vaak gebruikt eruit te verwijderen. Zo maakt je toestel niet automatisch verbinding met mogelijk nagemaakte netwerken.

©PXimport

02 De Pineapple MK5 kan worden gebruikt voor man-in-the-middle aanvallen.

03 Andere risico's

Er zijn nog andere scenario's denkbaar. Een open wifi-netwerk kan vertrouwd lijken en een naam hebben als Starbucks-wifi-free, maar eigenlijk een nep-netwerk zijn. Zodra je je aanmeldt op het netwerk, wordt gevraagd om iets op Facebook te liken voordat je toegang krijgt tot het wifi-netwerk. Je wordt naar een malafide versie van Facebook omgeleid en daar wordt naar je wachtwoord gevraagd. Je wachtwoord en gebruikersnaam worden buitgemaakt en een pagina met de melding dat je je gebruikersgegevens verkeerd hebt ingevoerd verschijnt, waarna het pop-up-venster je naar de echte website van Facebook doorstuurt. Voordat je het doorhebt, is je Facebook-identiteit gestolen.

Hackers kunnen een open wifi-netwerk ook gebruiken om malware te verspreiden. Als je niet goed oplet en een bepaalde netwerkmap open hebt staan terwijl je met een open wifi-netwerk bent verbonden, kan een kwaadwillende schadelijke software op jouw computer zetten. Het is zelfs mogelijk om je via een pop-up-venster te laten geloven dat je een systeemupdate moet doen of dat een bepaald programma moet worden geüpdatet. Het gaat hier in dit geval om de installatie van malware of een virus.

©PXimport

03 In de meeste gevallen is een netwerk waarbij je je moet aanmelden via Facebook gewoon veilig.

04 Voordat je begint

Wanneer je op een site je wachtwoord moet invoeren of wilt gaan internetbankieren, moet je ervoor zorgen dat je dit alleen doet via een SSL-verbinding. Je kunt dit herkennen aan de adresbalk in je browser. Elke browser heeft hiervoor een andere manier, maar in de meeste gevallen herken je dit aan een (groen) slotje in je adresbalk. Nu kun je dit natuurlijk bij elke site zelf checken, maar het is handig om je computer te dwingen om alleen maar HTTPS-verbindingen te maken met websites.

Dit kan met de extensie HTTPS Everywhere, deze extensie is beschikbaar voor Firefox, Chrome en Opera. Verschillende diensten hebben ook zelf functies ingebouwd om ervoor te zorgen dat je alleen via een HTTPS-verbinding een connectie met de website maakt. Zorg er verder uiteraard voor dat je je firewall aan hebt staan en je het delen van publieke mappen of andere onderdelen op je computer hebt geblokkeerd. Als je in een café of andere openbare plek internet wilt gebruiken, vraag dan sowieso eerst even wat de juiste naam van het wifi-netwerk is om niet per ongeluk op een malafide netwerk in te loggen.

©PXimport

04 In Edge zie je dat je verbinding maakt via HTTPS door het slotje voor de adresbalk.

05 Netwerken vergeten in Windows 10

Om een wifi-netwerk in Windows 10 te vergeten, ga je naar Start en klik je op Instellingen / Netwerk & Internet. Klik op het tabblad Wi-Fi en rechts zie je welke wifi-netwerken allemaal beschikbaar zijn. Selecteer onderin Wi-Fi-instellingen beheren en ga helemaal naar beneden naar de sectie Bekende netwerken beheren. Hier zie je met welke netwerken je allemaal verbinding hebt gemaakt. Klik op een netwerknaam en klik op Niet onthouden en je pc zal het netwerk vergeten.

De informatie van het netwerk blijft wel achter in het register en dit kan er heel soms voor zorgen dat een netwerk weer terug in de lijst komt. Ervaar je dit, dan kun je dit in het register veranderen. Open de register-editor via het commando regedit en navigeer naar HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\Microsoft\WindowsNT\CurrentVersion\NetworkList\Profiles. Eronder vind je de verschillende netwerk-profielen. Je kunt niet herkennen welk profiel bij welk netwerk hoort. Daarvoor klik je op het profiel en kijk je aan de rechterkant bij het woord ProfileName. Verwijder het netwerk door op Bewerken / Verwijderen te klikken. Bevestig de actie met Ja.

©PXimport

05 In Windows 10 vergeet je eenvoudig een wifi-netwerk door op Niet onthouden te klikken.

Netwerken vergeten op je Mac

Op de Mac ga je naar Systeemvoorkeuren / Netwerk en klik je op de optie Wi-Fi. Rechtsonder kies je voor Geavanceerd en klik je op het tabblad Wi-Fi. Je kunt zien welk type beveiliging het netwerk gebruikt, het is verstandig om netwerken zonder beveiliging te verwijderen. Dit doe je door het netwerk te selecteren en op het minnetje te klikken. Wil je meerdere netwerken tegelijk verwijderen, hou dan de Cmd-toets ingedrukt. Als je wilt dat netwerken niet meer automatisch worden opgeslagen, dan kun je het vinkje voor Onthoud netwerken waarmee deze computer verbonden is geweest uitzetten.

©PXimport

Selecteer een netwerk en klik op het minnetje om het te laten vergeten.

06 Netwerken vergeten op je mobiel

Op je Android-apparaat kun je gemakkelijk de netwerken bekijken waarop je hebt ingelogd, en ze desgewenst laten vergeten. De hier beschreven stappen kunnen door aanpassingen van fabrikanten op jouw Android-toestel iets afwijken. Ga naar Instellingen en tik op Wi-Fi. Hier zie je alle netwerken die op dit moment in de buurt zijn. Wil je een netwerk vergeten, tik er dan kort op en selecteer Netwerk vergeten.

Als je een oud netwerk wilt verwijderen, tik je op de drie stippen rechtsboven en kies je voor Opgeslagen netwerken. Tik op de naam van het netwerk en kies voor Vergeten.

Op je iPhone of iPad is het niet mogelijk om alle netwerken in te zien die je ooit hebt bezocht. Alleen netwerken die daadwerkelijk in de buurt zijn, zijn in te zien als je naar Instellingen / Wi-Fi gaat. Wil je een netwerk vergeten, dan tik je op i en vervolgens op Vergeet dit netwerk. Het is wel mogelijk om al je netwerkinstellingen te herstellen, ga hiervoor naar Instellingen / Algemeen / Stel opnieuw in en tik op Herstel netwerkinstellingen. Heb je overigens een Mac en is je iPhone/iPad hieraan gekoppeld via iCloud? Dan kun je opgeslagen wifi-netwerken op je Mac wel per stuk verwijderen, via de iCloud-synchronisatie wordt dit op je iPhone/iPad ook aangepast.

Handige hulpprogramma's

Er zijn veel handige programma's te vinden die je kunt gebruiken als je bijvoorbeeld je wachtwoorden van opgeslagen netwerken wilt achterhalen of je meer wilt weten van de open wifi-netwerken in jouw buurt. Op de website van ontwikkelaar Nir Sofer vind je een heleboel slimme gereedschappen. Ga naar www.nirsoft.net en klik op Network Tools. Met Wireless Network Watcher kun je bijvoorbeeld zien hoeveel apparaten er zijn aangemeld op het draadloze netwerk waarop jij je op dat moment bevindt. Je kunt de informatie vanuit het programmaatje gemakkelijk opslaan in een tekstbestand of kopiëren naar een Excel-bestand. WifiInfoView is handig als je wilt weten welke router zich achter een bepaald netwerk bevindt en wat de kwaliteit van het aangeboden signaal is.

©PXimport

De applicatie WifiInfoView geeft veel informatie over wifi-netwerken in de buurt.

07 Wifi-wachtwoord achterhalen

Als je een wachtwoord wilt achterhalen van het wifi-netwerk waarop je nu bent aangemeld, bijvoorbeeld omdat je het wachtwoord even niet weet en je een kennis toegang tot je wifi-netwerk wilt geven, dan is daar een trucje voor. Ga in Windows naar het configuratiescherm en klik onder Netwerk en internet op Netwerkstatus en -taken weergeven. Onder De actieve netwerken weergeven zie je de naam van het actieve wifi-netwerk. Klik achter Verbindingen op de naam van het netwerk. In het pop-up-venster klik je op Eigenschappen van draadloos netwerk. In het volgende venster kies je voor het tabblad Beveiliging en achter Netwerkbeveiligingssleutel vind je het wachtwoord van het netwerk. Door op Tekens weergeven te klikken, wordt het wachtwoord zichtbaar.

Wachtwoorden achterhalen op de Mac

De Mac heeft een intelligent systeem waar al je wachtwoorden zijn opgeslagen, waaronder je wifi-wachtwoorden. Ga in de Finder naar Programma's / Hulpprogramma's en klik op Sleutelhangertoegang. Zoek bovenin naar de naam van het netwerk en dubbelklik op het resultaat. Onderin zet je het vinkje voor Toon wachtwoord. Geef je administratorwachtwoord op en het wachtwoord voor het netwerk, de website of de dienst wordt getoond.

©PXimport

Wachtwoord van een draadloos netwerk vergeten? Geen probleem, OS X onthoudt al je opgegeven wachtwoorden.

08 VPN

Om zeker te zijn dat je altijd een veilige verbinding met het internet hebt, is het handig om via een VPN (Virtual Private Network) te surfen. Een VPN-verbinding versleutelt al het internetverkeer en kan eventueel ook gebruikt worden om regio-blokkades te omzeilen. Je leest hier alles over VPN.

©PXimport

08 Als je via een VPN een verbinding met je thuisnetwerk maakt, ben je het beste beschermd tegen aanvallen en nieuwsgierige pottenkijkers.

De afgelopen drie jaar heeft Sony hard gewerkt aan de Sony WH-1000XM6-koptelefoon. De voorganger, de XM5, is ondanks verwoede pogingen van Bowers & Wilkins, Bose en Apple al die tijd marktleider geweest. Staat de XM6 wederom aan de top?

Als je het hebt over de topklasse koptelefoons van Sony, dan kom je eigenlijk altijd uit bij dezelfde lijn: de WH-1000XM-serie. Deze modellen staan al jaren bekend om hun indrukwekkende noise cancelling, waarmee omgevingsgeluid effectief wordt weggefilterd. Tel daar een rijke audiokwaliteit bij op – inclusief ondersteuning voor Hi-Res Audio en LDAC – en je snapt waarom ze zo populair zijn. Voeg daar nog een lange accuduur, comfortabel draagcomfort en slimme functies als Speak-to-Chat en Adaptive Sound Control aan toe, en je hebt een hoofdtelefoon die voor veel mensen als de ideale allrounder geldt.

Sony levert keer op keer een betrouwbaar totaalpakket af, wat deze lijn tot een vaste waarde maakt onder muziekliefhebbers die meer willen dan alleen goed geluid. Gesprekskwaliteit, een fijne app en sterke ruisonderdrukking horen daar inmiddels gewoon bij. Nu Sony met de WH-1000XM6 de zesde generatie op de markt brengt, twijfelt niemand eraan dat deze koptelefoon weer aan alle verwachtingen voldoet. Maar in een markt waarin de concurrentie flink is toegenomen, is de vraag wel gerechtvaardigd: is dit model het prijskaartje van 450 euro nog steeds waard? Dat is tenslotte 30 euro méér dan de XM5 bij zijn lancering kostte.

©Wesley Akkerman

Wederom op te vouwen

Sony heeft de afgelopen drie jaar duidelijk niet stilgezeten. De WH-1000XM6 is voorzien van een nieuwe processor, extra microfoons, verbeterde noise cancelling en een verfijnd audioplatform. Op het eerste gezicht oogt hij misschien identiek aan de XM5, maar ook het ontwerp is op meerdere punten aangepakt. Zo is het lichte model nog steeds makkelijk op te vouwen dankzij de draaibare oorschelpen met zacht schuim. Handig, want daardoor past hij moeiteloos in de meegeleverde case en neem je 'm makkelijk mee.

Sommige aanpassingen zijn klein maar doordacht. Zo is de powerknop nu iets verzonken, waardoor je hem sneller op de tast vindt. De knop voor noise cancelling heeft bovendien een extra functie gekregen: je kunt er de microfoon mee dempen of activeren tijdens een telefoongesprek. De rest van de bediening verloopt via het aanraakgevoelige oppervlak op de rechter oorschelp. Dat werkt op zich prima, maar je moet wel even wennen aan de precieze gebaren. Bovendien blijft de aanraakbediening gevoelig voor fouten, waardoor we zelf liever kiezen voor fysieke knoppen of de bijbehorende app.

Wie kritisch naar het ontwerp kijkt, komt nog een paar kleine minpunten tegen. Zo trekt de behuizing – vooral bij het zwarte model – snel vlekken aan van je vingers, die je makkelijk uitsmeert als je niet uitkijkt. En dan is er nog de hoofdband, die tijdens het dragen soms in je haar blijft haken, vooral als de koptelefoon iets verschuift. Dat levert een wat ongemakkelijk gevoel op. Gelukkig zijn dat allemaal kleinigheden die verder weinig afdoen aan het totaalplaatje.

©Wesley Akkerman

Luisteren tijdens het laden

Een van de prettigste verbeteringen van de WH-1000XM6 ten opzichte van zijn voorganger is dat je hem tijdens het opladen gewoon kunt blijven gebruiken. Bij de XM5 was dat nog niet mogelijk: zodra je die aan de lader hangt via de usb-c-poort, stopt het afspelen. Dat probleem is nu dus verholpen. Wel is de meegeleverde oplaadkabel vrij kort, dus handig is het niet altijd. Qua aansluitmogelijkheden zijn er verder weinig verschillen: beide modellen ondersteunen bluetooth (met bij de XM6 een nieuwer versienummer) én hebben een fysieke audio-ingang. Sony levert standaard een usb-c-kabel en een audiokabel mee in de verpakking.

Ook op codec-gebied is er weinig te klagen. Net als zijn voorganger ondersteunt de WH-1000XM6 AAC, SBC en Sony’s eigen LDAC voor high-res audio. Maar er zijn ook twee nieuwe toevoegingen: LC3 en Auracast. Vooral LC3 is interessant als moderne codec die zich qua prestaties laat vergelijken met Qualcomms aptX Adaptive. Afhankelijk van de verbindingskwaliteit past deze codec automatisch de sample rate aan voor optimale geluidskwaliteit en stabiele prestaties. Qualcomm-codecs zelf zijn overigens niet aanwezig, maar met het huidige aanbod valt er genoeg te kiezen – je mist er weinig aan.

Wat wel onveranderd is gebleven, is de batterijduur. Je haalt nog steeds zo'n 30 uur met noise cancelling ingeschakeld en 40 zonder. Dat is netjes, maar inmiddels niet meer indrukwekkend. Concurrenten zoals de Sennheiser Momentum 4 Wireless gaan met gemak twee keer zo lang mee op een volle lading. Snelladen kan gelukkig wel: 3 minuten aan de oplader levert tot 3 uur speeltijd op. Toch is er op dit punt nog wat ruimte voor verbetering, zeker als Sony koploper wil blijven.

©Wesley Akkerman

Ruisonderdrukking en audio

Met de WH-1000XM6 zet Sony opnieuw stappen op het gebied van noise cancelling. De koptelefoon heeft nu twaalf microfoons aan boord, vier meer dan voorheen, en die helpen actief om storend geluid van alle kanten weg te filteren. Of het nu om wind, voorbijrazend verkeer of een drukke coupé vol kletsende mensen gaat: de XM6 laat zich er niet door van de wijs brengen. En dat geldt ook als je op een normaal volume luistert; je hoeft het geluid dus niet op standje maximaal te zetten om in alle rust te genieten.

Qua geluidskwaliteit heeft deze serie sowieso een sterke reputatie, en de XM6 weet die opnieuw waar te maken. De 30 mm-drivers zijn flink onder handen genomen en leveren nu nog meer detail, heldere zanglijnen en extra finesse in de hoge tonen. Sony heeft zichtbaar gezocht naar een betere balans tussen lage, midden- en hoge frequenties, en met succes. Alles klinkt krachtig en vol, zonder dat het op een bepaald gebied tekortschiet.

Bijzonder is ook dat Sony dit keer samenwerkte met mastering engineers uit de muziekindustrie om het geluidsprofiel nog preciezer af te stemmen. Dat merk je: muziek klinkt natuurlijker, gelaagder en gewoon meeslepender. En alsof dat nog niet genoeg is, kun je nu ook stereogeluid omzetten naar een ruimtelijke audio-ervaring via een nieuwe vorm van upmixing. Dat is iets anders dan de bestaande 360 Reality Audio-ondersteuning of DSEE Extreme-technologie – het resultaat is dat je met dezelfde koptelefoon meer uit je muziek haalt dan ooit tevoren.

Maar we zijn er nog niet

De Sony WH-1000XM6 weet een open, gelaagd en dynamisch geluidsbeeld neer te zetten dat vrijwel elk muziekgenre aankan. Luister je naar een intieme opname – denk aan stem en piano – dan vallen meteen de fijne details op: je hoort hoe elke toetsaanslag zijn eigen ruimte krijgt en hoe zanglijnen haast betoverend in de mix zweven. Ook bij drukker geproduceerde nummers blijft het overzicht bewaard. De hoge en middentonen houden hun helderheid, waardoor je makkelijk onderscheid maakt tussen de verschillende lagen in een track.

Wat betreft de bas heeft Sony de balans goed gevonden. Lage tonen zijn krachtig en vol, maar nooit modderig – ze blijven strak en gecontroleerd. Drums en percussie klinken precies en direct, zonder overbodig nagalmen. Daardoor voelt elke luisterbeurt fris en levendig aan. Sterker nog: de kans is groot dat je ineens details hoort die je eerder niet opvielen in nummers die je al tientallen keren hebt afgespeeld. De koptelefoon legt daarbij net wat extra nadruk op zang en vocalen, wat de verstaanbaarheid en het gevoel van betrokkenheid alleen maar vergroot.

Ook op het gebied van slimme functies blijft Sony zijn voorsprong behouden. Bekende features als Adaptive Sound Control zijn weer van de partij en passen automatisch instellingen aan op basis van je gedrag en locatie. Speak-to-Chat herkent wanneer je iets zegt, pauzeert de muziek en laat omgevingsgeluid binnen – handig tijdens telefoongesprekken, al kan een kuchje soms per ongeluk hetzelfde effect hebben. Uniek is daarnaast het gespreksbeheer via hoofdbewegingen: door ja te knikken neem je een gesprek aan, schud je nee dan sla je het af.

©Wesley Akkerman

Sony WH-1000XM6 kopen?

Met de WH-1000XM6 borduurt Sony voort op de sterke reputatie van eerdere modellen, en dat doet het merk met succes. De noise cancelling is opnieuw verbeterd dankzij een nieuwe processor en extra microfoons, terwijl de geluidskwaliteit wederom tot de top behoort. Sony heeft daarnaast goed geluisterd naar gebruikersfeedback: het opvouwbare ontwerp is terug en je kunt nu ook tijdens het opladen gewoon blijven luisteren. Geen revolutionaire vernieuwingen misschien, maar wel slimme aanpassingen die het totaalplaatje merkbaar sterker maken. Soms zit vooruitgang in de details.

Natuurlijk zijn er ook wat minpunten. De accuduur is gelijk gebleven terwijl concurrenten inmiddels meer uithoudingsvermogen bieden. En hoewel het design stijlvol is, trekt de afwerking op de zwarte versie snel vlekken aan. De hoofdband is bovendien niet ideaal voor langere luistersessies; hij trekt soms aan je haar bij het verschuiven. Ook over de aanraakbediening kun je van mening verschillen – wij vinden fysieke knoppen prettiger, al biedt de app gelukkig ook genoeg controle. Geen dealbreakers, maar wel goed om te weten.

Wat de WH-1000XM6 vooral interessant maakt, is hoe Sony de audiokant verder verfijnt. De toevoeging van nieuwe codecs, de mogelijkheid om stereo te upgraden naar ruimtelijke audio en het afgestemde geluidsprofiel – met hulp van professionals uit de muziekindustrie – zorgen voor een ervaring die weer een stap verder gaat. En ja, hij is duurder dan z'n voorganger. Maar voor wie het maximale uit z'n muziek wil halen, blijft dit een van de meest complete en overtuigende draadloze koptelefoons die je kunt kopen.

De Motorola razr 60 ultra vouwt dicht als een ouderwetse klaptelefoon, wat allerlei handige functies mogelijk maakt. Daar vertellen we je over in deze review, waarin we ook ingaan op hoe de razr 60 ultra als smartphone bevalt. De verwachtingen zijn namelijk hoog, want de adviesprijs van het toestel bedraagt liefst 1299 euro.

Om met die adviesprijs te beginnen: de ultra is al snel na zijn lancering tweehonderd euro in prijs gezakt. Dat past bij de geschiedenis van oudere Motorola razr-toestellen: die kun je na een paar maanden serieus goedkoper in huis halen. Stof om over na te denken als een razr je aanspreekt, maar je de adviesprijs – begrijpelijk – te hoog vindt. Een alternatief is kiezen voor de razr 60, zonder ultra-aanduiding. Die heeft een adviesprijs van 799 euro en is technisch minder geavanceerd dan de ultra-versie.

Handig, luxe vouwontwerp

Dat Motorola de razr 60 ultra als topsmartphone in de markt zet, merk je direct. Het toestel komt heel degelijk over en de vouw in het midden van het scherm voel je nauwelijks. Het gewicht is met 199 gram vergelijkbaar met een normale smartphone.

Uitgevouwen in je hand is de razr 60 ultra een erg lange smartphone, wat komt omdat hij een langwerpig scherm van 7 inch heeft. Dat is erg groot. Dat scherm oogt lekker scherp dankzij de resolutie van 2912 x 1244 pixels en scoort ook op andere punten erg goed.

©Rens Blom

Klap je de smartphone dicht, dan kijk je tegen een vierkant 4inch-scherm aan. Het scherm loopt door rond de camera's, wat een futuristisch gevoel geeft. Op het scherm (1272 x 1080 pixels) zie je veel meer dan de tijd en inkomende telefoongesprekken. Je kunt meldingen bekijken, een hele andere playlist binnen Spotify opzetten, door de weersvoorspelling bladeren en andere apps zoals Instagram gebruiken.

©Rens Blom

Wij zijn vooral fan van het fotograferen via het externe scherm. Door de telefoon uitgevouwen om te draaien of ingeklapt voor je te houden, kun je selfies maken met de camera's op de achterkant van de smartphone. Dat zijn hartstikke goede camera's, waardoor je veel betere selfies schiet dan met andere smartphones. Ook handig voor vloggers.

©Rens Blom

Op onderstaande foto's zie je een selfie gemaakt met de camera aan de achterkant en een selfie gemaakt met de speciale selfiecamera aan de binnenkant van de razr 60 ultra. Die laatste foto is veel minder scherp.

©Rens Blom

Een scherpe selfie met de camera aan de buitenkant.

©Rens Blom

Een minder scherpe selfie met de camera aan de binnenzijde.

Aandachtspunten

De razr 60 ultra kent als vouwsmartphone enkele belangrijke aandachtspunten. Zo is er een speciale laag op het scherm aangebracht ter bescherming. Die mag je niet verwijderen. Doe je dat wel, dan vervalt je garantie. De smartphone kan tegen een val in het zwembad, maar is niet waterdicht. Van stof, zand en vuil wordt de telefoon niet blij. Vermijd ook hard drukken op het middelste deel van het langwerpige scherm, stelt Motorola.

©Rens Blom

Motorola geeft adviezen om de smartphone niet te beschadigen.

Wij ontvingen de razr 60 ultra in een fraaie donkergroene kleur, met zachte alcantara-afwerking. Dat materiaal voelt lekker aan maar komt ook met aandachtspunten. Prettig is dat Motorola een (vouwbaar) hoesje meelevert om de smartphone veiliger te gebruiker.

©Rens Blom

Heel complete specificaties

Van een dure smartphone mag je uitstekende specificaties verwachten, ongeacht of 'ie vouwt of niet. Motorola heeft dat goed begrepen. De razr 60 ultra draait op een razendsnelle Qualcomm Snapdragon 8 Elite-processor met 16 GB werkgeheugen en maar liefst 512 GB opslagcapaciteit. De 4700mAh-accu gaat een normale dag mee, maar moet daarna wel opladen. Dat kan lekker snel via de usb-c-poort en ook redelijk vlot via een draadloze oplader. Het toestel is geschikt voor contactloze pinbetalingen in winkels.

©Rens Blom

Korter updatebeleid

Bijzonder is Motorola's ondergemiddelde updatebeleid. De razr 60 ultra krijgt slechts drie Android-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Dat is gek genoeg korter dan sommige goedkopere Motorola-smartphones en ook korter dan de zeven jaar die merken als Google en Samsung beloven voor hun premium smartphones.

©Rens Blom

Verschillende functies om het buitenste scherm te benutten.

Conclusie: Motorola razr 60 ultra kopen?

De Motorola razr 60 ultra is de beste verticale vouwsmartphone die je op moment van schrijven kunt kopen. Het ontwerp is doordacht en maakt gebruik van slimme softwarefuncties en het toestel heeft uitstekende specificaties. Motorola's korte updatebeleid is een onnodig minpunt. De adviesprijs is stevig, maar de geschiedenis leert dat razr-smartphones snel in prijs zakken.