ID.nl logo
Koopgids: de beste slimme sloten
© Reshift Digital
Huis

Koopgids: de beste slimme sloten

Steeds meer apparaten worden slim. Zo kennen we natuurlijk de smartphone, de slimme thermostaat, de slimme televisie … en kende je het slimme deurslot al? Klinkt misschien wat overdreven, maar het kan wel degelijk voordelen bieden. Wat het is, wat je ermee kunt en hoe je de beste slimme sloten uitkiest, lees je in dit artikel.

Tip 01: Een slim slot?

Worden sloten nu ook al ‘slim’? Een slim slot is simpelweg een slot dat is uitgerust met technologie, zodat het op meer manieren geopend kan worden dan alleen met een traditionele sleutel. Sommige slimme sloten hebben helemaal geen traditionele sleutel meer en kunnen alleen worden geopend met de smartphone, een speciale token (wat wij vaak een druppel noemen) of een code. In principe zijn slimme sloten natuurlijk helemaal niet nieuw … er zijn al jaren bedrijven waar je de deur kunt ontgrendelen met behulp van een pasje of druppel. Het verschil is echter dat die systemen voor consumenten niet te betalen zijn en aangestuurd worden door complexe systemen. De slimme sloten die op dit moment voor consumenten beschikbaar zijn, kun je gewoon aansturen via een smartphone. Ze zijn nog steeds prijzig, maar niet onbetaalbaar.

©PXimport

Tip 02: Waarom zou je?

Maar waarom zou je eigenlijk een slim slot nemen? Is dat niet een beetje overdreven? Ja, misschien wel een beetje, maar er zijn wel verschillende redenen waarom een slim slot handig zou kunnen zijn. Ten eerste is het handig als het gebruik van een sleutel om fysieke redenen niet wenselijk is. Dan is het heel fijn dat het slot gewoon ontgrendeld kan worden met behulp van een code of door met je smartphone in de nabijheid van het slot te zijn. Daarnaast kun je met een slim slot vaak een code aanmaken op afstand. Dus als er iemand voor de deur staat die even naar binnen moet (en mag!), dan kun je die persoon toegang verschaffen zonder een sleutel te geven. Daarnaast kun je tijdslots toekennen aan codes. Dit houdt in dat je een bepaalde code alleen toegang kunt geven op door jou bepaalde tijden. Handig om bijvoorbeeld een schoonmaker binnen te laten als je niet thuis bent, zonder direct een sleutel te hoeven geven. Zo zijn er verschillende redenen te bedenken waarom een slim slot handig zou kunnen zijn. Het is écht niet alleen maar een gadget (al geven we toe dat het ook gewoon erg cool is).

©PXimport

Tip 03: Veiligheid

Nu kunnen we ons voorstellen dat je twijfelt aan de veiligheid van zo’n slot. Als iemand de code weet, kan hij/zij zo naar binnen, toch? Dat is absoluut waar, maar een sleutel is minstens zo onveilig. Wanneer je een sleutel verliest of iemand laat je sleutel zonder jouw medeweten namaken, dan kan hij of zij zonder problemen je huis in. En een code is vele malen makkelijker te wijzigen dan het deurslot.

Maar hoe zit dat dan met hacken? Ook daar hoef je je voorlopig nog geen zorgen om te maken, om de simpele redenen dat slimme sloten nog niet zo geadopteerd zijn door de massa dat de gemiddelde inbreker daar verstand van heeft. Daarbij geldt ook hier: een normaal slot is eenvoudiger te hacken dan een slim slot. Afhankelijk van wat voor slot je hebt, hebben inbrekers doorgaans weinig moeite om naar binnen te komen. Onderzoek van het AV-TEST Institute uit Duitsland heeft onlangs uitgewezen dat de meeste slimme sloten erg veilig zijn, met uitzondering van Burg-Wächter, maar dat merk hebben we in Nederland niet.

Waar je wel over na kunt denken, is dat je een slot aanschaft dat er niet uitziet als een slim slot. Wanneer namelijk de buitenkant van je huis versierd is met een supergeavanceerd slot, weten inbrekers dat er bij jou waarschijnlijk wat te halen valt. En er zijn uiteraard meer manieren om binnen te komen dan via de deur.

©PXimport

Kijk wel goed uit wat voor slot je koopt, import is niet handig

-

Tip 04: Soorten sloten

We hebben het in dit artikel over ‘het slimme slot’, maar uiteraard is dat een productcategorie en zijn er verschillende soorten slimme sloten. Er zijn slimme sloten die eruitzien als een gewoon slot (zoals de sloten van het merk Invited) en er zijn sloten die er uitzien alsof ze rechtstreeks uit Star Trek zijn komen rollen (zoals de sloten van Nuki). Daarbij is het ook belangrijk om te kijken hoe de sloten moeten worden geïnstalleerd. Een slot importeren vanuit het buitenland is vaak een slecht idee. Bijvoorbeeld Amerikaanse deuren maken vaak gebruik van een zogenaamde ‘deadbolt’, oftewel de manier waarop wij de toiletdeur vaak op slot doen. Daar heb je in Nederland voor je voordeur niks aan.

Verder zijn er sloten die over het bestaande slot kunnen worden gemonteerd en sloten waarbij de cilinder volledig moet worden vervangen. Vrijwel elke fabrikant biedt sloten in diverse categorieën aan. De bediening is ook van belang. Vind je het prima dat het slot z’n eigen app gebruikt? Of wil je het slot kunnen bedienen vanuit bijvoorbeeld de app Woning in iOS. Op het moment van schrijven ondersteunen bijvoorbeeld de sloten van Nuki nog geen HomeKit, maar hier wordt wel aan gewerkt.

Tip 05: Installatie

En dan natuurlijk nog de grote vraag: hoe installeer je een slim slot? Wanneer je dit op internet opzoekt, lijkt het allemaal erg ingewikkeld, maar gelukkig valt het in de praktijk reuze mee. We nemen het slot van Nuki nog maar eens als voorbeeld. Daar krijg je twee plaatjes bij geleverd. Welk plaatje je kiest, hangt af van hoever de cilinder uitsteekt (dat spreekt echt voor zich als je het in je handen hebt). Je plaatst het juiste plaatje over de cilinder, schroeft het vast en daarna klik je eenvoudig de rest van het slot erop. Klinkt niet ingewikkeld toch? Dat komt omdat het dat ook niet is. Ook wanneer je gaat voor de iets complexere methode, bijvoorbeeld met het Nemef Entr-slot, dan werkt het vervangen van de cilinder precies zoals je dat zou doen wanneer je normaal gesproken je slot vervangt. Het enige waar je op moet letten, is dat je bij de aankoop van het slot de juiste afmeting cilinder koopt. Verder is het een kwestie van het slot koppelen aan je smartphone, zodat je de toegang kunt configureren.

©PXimport

Tip 06: Slimme deurbel

Wil je je huis écht helemaal klaar maken voor de toekomst als het om toegang gaat, dan kun je er ook nog een slimme deurbel bij nemen. De gedachte aan een slimme deurbel roept vaak nog meer vragen op dan een slim deurslot, simpelweg omdat veel mensen zich niet voor kunnen stellen wat er nu nog slimmer kan aan een deurbel. Toch zijn er wel degelijk handige opties. Stel er wordt aangebeld en je bent niet thuis, maar je verwacht wel een pakketje. Je kunt dan met je smartphone – via de camera en microfoon in de deurbel – de postbode te woord staan. En als je deurbel en slot met elkaar kunnen communiceren, kun je zélfs eventjes de deur opendoen zodat het pakketje binnengezet kan worden.

Uit ervaring kunnen we je melden dat de tijd misschien nog niet helemaal rijp is voor een slimme deurbel. De technologie werkt fantastisch, maar de mensen die aan je deur komen, begrijpen doorgaans niet dat je niet thuis bent (wat heel logisch is) en begrijpen dus niet waarom je niet gewoon de deur opendoet. Mettertijd zal dat uiteraard beter worden, maar voor nu is het behoorlijk irritant. Wil je toch graag een slimme deurbel, dan kunnen we je de Ring Video Doorbell aanbevelen. Houd er wel rekening mee dat je met de combinatie slim deurbel en slim deurslot eenvoudig tegen de 600 euro kwijt bent.

©PXimport

Slimme sloten zijn veilig, maar houd wel rekening met de risico’s

-

Tip 07: Internet of Things

Dat we steeds meer apparaten uitrusten met intelligente eigenschappen is op zich een prachtig gegeven. Maar er kleeft ook een risico aan. Elk apparaat dat in staat is om verbinding te maken met internet (bijvoorbeeld een slim slot dat op afstand een code moet aanmaken) kan misbruikt worden door hackers. Niet om in te breken in je huis, maar om aanvallen uit te voeren op internetservers. In het verleden zijn er gigantische aanvallen uitgevoerd waarbij IoT-apparaten massaal zijn ingezet. Heel veel kun je daar niet aan doen (behalve zorgen dat je router goed is ingesteld), maar het is wel goed om je ervan bewust te zijn. Bij elk slim apparaat dat je toevoegt, voeg je een deur naar buiten toe.

©PXimport

Tip 08: Frequenties

De slimme deursloten en de apparaten die die deursloten ontgrendelen, werken op een bepaalde frequentie. Maar is het dan ook zo dat als je een druppel, pasje of chip bezit die werkt met dezelfde frequentie, dat je zomaar de deur van een ander zou kunnen openen? Gelukkig is dat niet het geval. Als je een slot kunt openen met een druppel, zijn die twee aan elkaar gekoppeld middels tweewegcommunicatie. Dus wanneer een druppel op dezelfde frequentie communiceert, dan gaat die deur niet zomaar open, want die druppel is bij dat slot niet bekend.

Tip 09: Gevaarlijk

Zoals omschreven zijn slimme sloten niet minder veilig dan gewone sloten, eerder andersom. Wat echter wel belangrijk is om te weten, is dat het vertrouwen op deze technologie wel problemen kan veroorzaken als je er zelf niet secuur mee omgaat. Verschillende sloten werken met geofencing. Dat houdt in dat het slot op slot springt wanneer je een vooraf gedefinieerde zone verlaat, en opengaat als je de zone betreedt. Dat is fantastisch, zolang je het apparaat bij je draagt dat deze gebeurtenis initieert! Wanneer je je telefoon thuis laat liggen en je eraan gewend bent dat de deur automatisch achter je op slot springt, dan loop je waarschijnlijk weg zonder om te kijken. En dát is dan weer niet handig, want die deur is in dit geval dus niet op slot. Oftewel, vertrouwen op de technologie is prima, maar blijf zelf alert.

©PXimport

Kooptips

Ben je overtuigd en wil je je huidige slot vervangen door een slim slot, dan kom je bij je zoektocht diverse merken en sloten tegen. Ieder soort slot heeft zo z’n eigen voor- en nadelen. We zetten er drie voor je op een rij die wij wel durven te plaatsen. Nuki Smart Lock Prijs: € 229,- De Nuki Smart Lock is één van de goedkopere slimme sloten. Het monteren gaat heel eenvoudig: je plaatst het slimme slot gewoon over je slot heen, met de sleutel erin aan de binnenzijde. Het nadeel hiervan is dat je van buitenaf niet meer met een gewone sleutel naar binnen kunt. Het is daarentegen wel de meest eenvoudige installatie die wij hebben ervaren bij het testen van diverse slimme sloten. Danalock V3 Prijs: € 229,- De Danalock (met hetzelfde prijskaartje als de Nuki) is een stuk compacter. Hij heeft als grote voordeel dat de sleutel niet in het slot hoeft te blijven zitten. Dit betekent wel dat je de gehele cilinder moet vervangen. Dat is een stukje ingewikkelder, maar echt moeilijk is het niet, het werkt hetzelfde als het vervangen van je cilinder na bijvoorbeeld een verhuizing. Een voordeel van de Danalock boven de Nuki is dat je hem echt vastschroeft, waardoor het geheel iets steviger vastzit.

©PXimport

Nemef ENTR Prijs: € 285,- Ook Nemef heeft een slim slot: ENTR. Ietsje duurder dan de andere twee. Hij heeft net als de Danalock een eigen cilinder, dus je moet de huidige cilinder uit je slot verwijderen. Je krijgt drie nieuwe sleutels meegeleverd. De ENTR heeft lekker veel opties, waaronder ontgrendeling met een cijfercode en zelfs met je vingerafdruk (daarvoor moet je wel extra modules aanschaffen). De meegeleverde cilinder is één van de veiligste op de markt.

©PXimport

▼ Volgende artikel
Review Philips Hue Bridge Pro: dé bridge voor de toekomst
© Rens Blom
Zekerheid & gemak

Review Philips Hue Bridge Pro: dé bridge voor de toekomst

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Fantastisch
Conclusie

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Plus- en minpunten
  • Werkt via wifi en ethernet
  • Veel krachtiger en dus toekomstbestendiger
  • Kan veel meer lampen, accessoires en lampen aansturen
  • Migreren vanaf reguliere Bridge is zo gepiept
  • Eenmalige meerprijs t.o.v. normale Bridge

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

De oude, witte bridge naast de nieuwe Bridge Pro.

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

▼ Volgende artikel
Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig
© fizkes - stock.adobe.com
Huis

Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Wat gaan we doen?

In dit artikel lossen we geen concrete problemen op, maar helpen je goed voor te bereiden op allerlei mogelijke computer­storingen. We leggen uit welke tools je het best altijd in je EHBO-kistje houdt, van hardwaretools tot handige softwareprogramma’s.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Netwerkproblemen? Het kan ook zo simpel zijn als een kapotte netwerkkabel.

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Met een precisieset met verwisselbare bits kun je al je apparatuur openmaken.

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Een netwerk­set, met onder meer een krimptang, netwerk­tester en kabelstripper.

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Een multimeter is veelzijdig en hoeft niet zo duur te zijn.

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Een ‘blue screen of death’: Windows in paniek, maar wat is de oorzaak? Overigens gaat Microsoft dit scherm na 40 jaar wijzigen: het wordt zwart met kortere teksten.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Met YUMI maak je eenvoudig een multibootstick.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Na de ‘installatie’ van een distributie kun je gerust een ­volgende op de stick kwijt.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Check eerst nog even enkele opties in Ventoy.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Distributies op Ventoy: niet moeilijker dan de iso-bestanden naar de VENTOY-partitie kopiëren.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Een geheugen­test vanaf de bootstick (Memtest86+ vanuit Avira Rescue systeem).

Onmisbare reddingstools

Dé ideale troubleshooting-toolkit bestaat misschien niet, maar met de volgende aanbevelingen kom je wel dicht in de buurt. Het handige is dat je ze met YUMI of Ventoy gewoon samen op één bootstick zet. Keuzestress is dus overbodig.

GParted Live: grafische partitiebeheerder om te schalen, formatteren of herstellen.

Puppy Linux (bijvoorbeeld Ubuntu-editie): lichte Linux-distributie voor toegang tot systemen met beperkte hardware, zoals oudere pc’s.

Norton Bootable Recovery Tool, Avira Rescue System of een soortgelijke oplossing: opstartbare antivirus voor het opschonen van zwaar geïnfecteerde systemen.

CloneZilla Live: tekstgebaseerde tool voor disk-imaging en klonen van schijven voor back-ups en migratie.

MemTest86+: platformonafhankelijke geheugentest om RAM-problemen op te sporen.

SystemRescue: Linux-gebaseerde omgeving met uiteenlopende tools voor systeemherstel, partitiebeheer, dataherstel en netwerkdiagnose.

Hiren’s BootCD PE: tal van populaire troubleshootingtools in een vertrouwde Windows-desktopomgeving op basis van Windows 10 PE.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Je kunt bijvoorbeeld vanuit de verkenner in Hiren’s BootCD PE alle gewenste portable apps opstarten.

AIO-pakketten

We vestigen graag de aandacht op twee all-in-onepakketten; beide waardevolle aanvullingen op de tools uit het kader ‘Onmisbare reddingstools’.

Het eerste is The PortableApps.com Platform: een grafisch menu waarmee je selectief honderden portable apps kunt installeren (lees: uitpakken) op je bootstick. Download het bijbehorende .paf.exe-bestand (www.portableapps.com/download) en start het op je systeem. Kies Nieuwe installatie / Portable en verwijs naar je ingeplugde bootstick. Bevestig met Installeren. Start daarna Start.exe op de stick: er verschijnt een menu. Klik op Apps / Meer apps / Op categorie. Scrol bijvoorbeeld tot bij Hulpprogramma’s en vink alle gewenste tools aan. Klik op Installeren om ze aan je stick toe te voegen. Binnen een actieve distributie op je stick start je Start.exe op en navigeer je door het PortableApps-menu.

Een heel ander AIO-platform is Medicat usb (www.medicatusb.com). Deze toolkit bevat verschillende besturingssystemen, waaronder Linux-partities en een WinPE-versie met tientallen handige portable apps. Op de site vind je ook een link naar een post op het forum GBAtemp waar je instructies vindt om de talrijke bestanden (circa 26 GB) op je bootstick te krijgen. Het hele proces duurt even, maar je hebt dan ook een uiterst krachtige toolkit voor diagnose en herstel.

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Quick Assist: afstandsovername en chatgesprek in volle gang.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.

AnyDesk: een gebruiksvriendelijke en flexibele tool voor afstandsbeheer.