Er worden nogal wat artikelen gedeeld via sociale media. Helaas is een deel hiervan nep: van twijfelachtige onderzoeken tot regelrechte politieke leugens, het komt allemaal voorbij. Hoe weet je wat het delen waard is? Hoe kun je nepnieuws herkennen, en wat kun je ertegen doen?

Het is een misverstand om te denken dat nepnieuws altijd makkelijk te herkennen is als onzin. Die berichten gaan echt niet allemaal over buitenaardse wezens of wie nou werkelijk JFK neerschoot. De meeste nepnieuwsberichten zijn zo geconstrueerd dat de kop sterke emotie oproept én dat ze een bepaald vooroordeel bevestigen. Dat laatste is vooral het probleem met de talloze onjuiste berichten die de ronde doen over asielzoekers en religie, maar ook over gezondheid en wetenschap. Deze berichten worden zo snel gedeeld omdat ze de lezer het gevoel geven: ‘zie je wel! Dat dacht ik al!’. Het is een volkomen menselijke eigenschap om vooral te willen horen dat je iets juist had. Dit wordt ook wel ‘confirmation bias’ genoemd: dat je zoekt naar en gelooft in informatie die je al bestaande denkbeelden ondersteunen.

En denk trouwens niet dat alleen ‘domme’ mensen deze bevestiging zoeken en nepnieuws delen. Iedereen heeft van kinds af aan geleerd dat je vergissen ‘erg’ is, dus zijn we altijd een beetje blij als we iets lezen of zien waardoor we denken dat we op het juiste spoor zitten. En dat willen we anderen dan weer graag laten weten.

©PXimport

Kracht

De eerste kracht van nepnieuws is dus dat het de waarheid lijkt. Een nog sterkere kracht is de manier waarop we het onder ogen krijgen. Dit soort berichten wordt namelijk gedeeld via sociale media, dus krijgen we het onder ogen dankzij mensen die we kennen. Als een vriend iets met je deelt, dan is het toch al eerder ‘waar’ dan wanneer het door een vreemde wordt doorgespeeld. En omdat we over het algemeen bevriend zijn met mensen die ongeveer onze kijk op de wereld delen, ontstaat een bubbel waarin we steeds minder geconfronteerd worden met informatie die ons wereldbeeld zouden kunnen veranderen.

©PXimport

Gevaar

Het probleem van nepnieuws is dat het zeker niet onschuldig is. Een inmiddels berucht voorbeeld van hoe het fout kan gaan, vond eind vorig jaar plaats in de Verenigde Staten. Een man had op Facebook gelezen dat een pizzeria eigenlijk een dekmantel was voor een door Hillary Clinton gerund kinderpornonetwerk. De man had zich bewapend en wilde de boel even rechtzetten. Natuurlijk was het bericht nep. De kogels waren dat niet.

Ook dichter bij huis zien we hoe een groeiende groep ouders hun kinderen niet laten vaccineren omdat ze ergens hebben gelezen dat vaccinatie autisme kan veroorzaken. Deze mythe is talloze malen door gerenommeerde onderzoeken ontkracht, maar het bericht blijft opduiken en brengt zo steeds meer kinderen in gevaar.

Facebook

Wat doe je er aan?

Het herkennen van nepnieuws vraagt een kritische houding en een momentje tijd. Sowieso is regel één: als je twijfelt aan de waarheid, deel het niet. Maar hoe kom je te weten wat waar is en wat niet? Volg deze checklist en beantwoord voor je iets deelt de vijf vragen om een groot deel van de onzin te herkennen.

©PXimport

1. Waarom deelt iemand dit?

Er zijn meerdere redenen dat sites nepberichten de wereld in slingeren. Om te beginnen zijn er websites die veel geld verdienen met advertentiekliks, die schrijven alles wat maar internetverkeer oplevert. Hoe sensationeler de koppen, hoe vaker ze gedeeld worden en hoe meer de sitebouwers verdienen.

Een andere belangrijke motivatie is het verkopen van producten. Alternatieve genezers willen bijvoorbeeld graag berichten delen waarin ‘wetenschappelijk is aangetoond’ dat kristallen, homeopathie, instraling of een bezoek aan de chiropractor echt werkt. En dus verspreiden ze berichten die er officieel en overtuigend uitzien, vaak met mannen met witte jassen op de foto en hier en daar een verwijzing naar de kwantummechanica. Hetzelfde geldt voor foodbloggers en superfood-goeroes. Ze verdienen aan YouTube-kliks en de verkoop van boeken.

Een derde reden is de politieke motivatie: om zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk kwaad te krijgen. Kwaad op ‘buitenlanders’, op ‘Europa’, op ‘de politieke elite’ of tegen religieuze stromingen zoals Islam.

Het grote verschil tussen echt nieuws en nepnieuws is dus dat er een agenda achter zit: het bericht wordt niet de wereld in geslingerd omdat het waar is, maar om een bepaald effect te bewerkstelligen.

Factcheck ook de factchecksites

2. Is dit bericht gecheckt door een onafhankelijke partij?

Er zijn diverse sites die het tot hun taak hebben gemaakt om nieuwsberichten op hun waarheidsgehalte te checken. Een van de oudste is het Amerikaanse Snopes.com. Oorspronkelijk was het bedoeld als een soort encyclopedie die de oorsprong en feitelijkheid van Urban Legends (Big Foot, spookhuizen) categoriseerde, inmiddels is het een belangrijke sceptische website die virale nieuwsberichten controleert.

De krant The Washington Post heeft ook een eigen factcheck-site waar vooral statements van Amerikaanse politici worden beoordeeld, met uiteindelijk een score in Pinokkio’s. Ook door Nederlandse kranten wordt inmiddels online flink ge-factcheckt. Hierbij gaat het vooral om uitspraken van politici. Voor de pure nepnieuwsberichten zijn het vooral particulieren die proberen het kaf van het koren te scheiden. Hoaxwijzer en de Facebook pagina Hoaxmelding proberen virale berichten te duiden en beoordelen op feitelijkheid. Roept een bericht enigszins twijfel op, zoek dan even via Google! Heel vaak worden nepnieuwsberichten dan al ontmaskerd.

©PXimport

3. Hebben andere nieuwssites dit bericht overgenomen?

Als iets nieuwswaardig is, dan nemen gerenommeerde nieuwssites het bericht over. Staat het niet op de site van Nu.nl, NOS, Volkskrant, Trouw of AD? Kom je het bericht alleen tegen op ‘alternatieve’ nieuwsbronnen of sites waar je nog nooit van gehoord hebt? Grote kans dat het bericht niet waar is. Vooral bronnen die traditionele nieuwssites afschilderen als onbetrouwbaar (of erger, onderdeel van ‘het complot’) moet je vaak met een korreltje zout nemen. Niemand zal beweren dat de traditionele kranten geen fouten maken. Maar het ‘echte nieuws achterhouden’? Nee, dat is een samenzweringstheorie. Als iets nieuwswaardig is, vind je het op meerdere gerenommeerde nieuwssites. Een gouden regel in de journalistiek is: één bron is geen bron.

©PXimport

4. Blijkt iets ‘uit onderzoek’? Wat voor onderzoek was het dan?

‘Water heeft een geheugen’, blijkt uit onderzoek van ene Masuro Emoto. En daarmee is homeopathie definitief bewezen. Eh … nee. Emoto is geen wetenschapper maar haalde per schriftelijke cursus een certificaat ‘alternatieve geneeswijzen’. Zijn ‘onderzoek’, waarin proefpersonen positieve en negatieve gevoelens op water moesten richten, bleek zeer onzorgvuldig, kon niet door onafhankelijke wetenschappers worden herhaald en had dus geen enkele waarde.

Enkel en alleen het feit dat iemand ‘een onderzoek’ heeft gedaan, wil niet zeggen dat het ook nieuwswaardig of zelfs waar is. Ook hier geldt: googel het onderzoek én de onderzoeker. Welke methode is gebruikt? Hoeveel proefpersonen waren er, wat was de onderzoeksmethode, is de conclusie van het onderzoek dezelfde als de kop? Vooral sensatiepers wil nog weleens zinnen uit zijn verband trekken om de kop smeuïger te maken. En kijk vooral wat de wetenschappelijke consensus is. Dus: nemen andere wetenschappers de conclusies over? De mythe van het eenzame genie dat vecht tegen de ‘stugge wetenschappelijke overheersing’ is precies dat: een mythe. Bij onderzoeken kun je ook rustig stellen: één onderzoek is geen onderzoek.

©PXimport

Prik je filterbubbel lek

5. Is het satire?

Niet al het nepnieuws is geschreven vanuit een kwade of verdachte motivatie. Soms is het gewoon een grap. Sites als The Onion in de Verenigde Staten en De Speld in Nederland maken heel knappe persiflages van het nieuws, die bijna niet van echt zijn te onderscheiden. Afgezien van het feit dan dat ze onzin zijn. Ook gerenommeerde sites willen nog weleens grappig doen. Zo plaatste de NPR (zeg maar de Amerikaanse NOS) een bericht op Facebook met de kop ‘Waarom leest Amerika niet meer?’ Het bericht werd talloze malen gedeeld en kreeg veel verontwaardigde bijval over falend onderwijs, domheid van de bevolking en wat al niet meer. Wie echter op de link klikte, kreeg te zien dat het een 1april-grap was om aan te tonen dat mensen niet doorklikten op de koppen die ze toch deelden. Een heel rake grap dus. Mensen reageerden op een artikel wat ze nooit hadden gelezen en hadden er zelfs een zeer stellige mening over.

Lees dus wat er werkelijk staat en neem de tijd om te onderzoeken wat de bron is. Satirische sites vermelden altijd wel ergens dat het om humor gaat. En deel het dan alleen als je de grap leuk vindt.

Googles rol

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Ben je in de markt voor een nieuwe inbouwvaatwasser? Wij hebben de vijf stilste modellen voor je onder elkaar gezet, die ook nog eens goed worden beoordeeld door consumenten die hem al in huis hebben staan.

ETNA VW740NC

De ETNA VW740NC is een volledig geïntegreerde inbouwvaatwasser met een moderne uitstraling en een stille werking (slechts 40–45 dB). Deze vaatwasser is bij uitstek geschikt voor grotere huishoudens dankzij zijn ruime binnenruimte en flexibele indeling, onder meer dankzij een verstelbare bovenkorf. Gebruikers waarderen het apparaat vooral vanwege de gebruiksvriendelijkheid, de stille werking en de degelijke bouwkwaliteit.

Dit model biedt meerdere wasprogramma's, waaronder een eco-stand, intensief programma, snelwas en uitgestelde starttijd. De bediening is intuïtief met tiptoetsen en het display geeft duidelijke feedback. De machine beschikt ook over een aquastop en kinderbeveiliging, wat het apparaat extra veilig maakt. Met zijn score van 8,7 op Kieskeurig.nl (op basis van 11 reviews) is dit een zeer goed beoordeeld model.

ETNA VW842N / 739866

Ook van ETNA is deze VW842N ; een volledig geïntegreerde inbouwvaatwasser met een sterke balans tussen prijs, prestaties en gebruiksgemak. Met een geluidsniveau van slechts 45 dB behoort hij tot de stillere modellen op de markt.

Het apparaat biedt ruimte aan een royale lading vaatwerk en is daarmee geschikt voor middelgrote tot grote huishoudens. Hij beschikt over meerdere programma's, waaronder eco, intensief, snel en automatisch. Deze functies zijn eenvoudig te selecteren via het bedieningspaneel dat bij het openen van de vaatwasser zichtbaar wordt.

De reviews op Kieskeurig.nl (51 beoordelingen met een cijfer van 8,5 gemiddeld) spreken vooral positief over de stille werking, het strakke design en de efficiëntie van de vaatwasser. Veel gebruikers geven aan dat de binnenruimte goed in te delen is, mede dankzij een in hoogte verstelbare bovenkorf.

Inventum IVW6008AXL

De Inventum IVW6008AXL is een inbouwvaatwasser met een geluidsniveau van maximaal 47 dB. Deze vaatwasser is 60 cm breed en biedt daarmee voldoende ruimte voor grote vaat van 13 couvert, geschikt voor huishoudens van 3–5 personen. De indeling is praktisch, met inklapbare rekken en ruimte voor een bestekmand.

Met zijn energieklasse A+++ is hij lekker zuinig en dat maakt het voor veel gebruikers een aantrekkelijk model. Deze vaatwasser krijgt een mooie 8,8 van gebruikers. Hij beschikt over 5 programma's, waaronder eco, intensief, normaal en een snelprogramma.

Samsung DW60CG530B00ET

Deze Samsung-vaatwasser – met een wel erg lange modelnaam – is eenvoudig in gebruik en efficiënt. Hij bespaart energie, tijd en moeite bij het afwassen van verschillende soorten keukengerei. De onderdelen zijn makkelijk te verwijderen en in te stellen, en de deur opent automatisch voor extra gemak. Met een D-energielabel is deze vaatwasser energiezuinig en levert hij toch schone vaat.

De Auto Open-functie opent de deur na het spoelen automatisch een stukje, ongeveer 10 centimeter, zodat stoom kan ontsnappen en de vaat sneller droogt; dat geldt dan vooral voor plastic en kleine items. Met een gemiddeld cijfer van 8 wordt hij goed beoordeeld door eigenaren van deze vaatwasser.

Siemens SN611X15TN

De Siemens SN61IX15TN is een geïntegreerde vaatwasser met een zwart paneel, geschikt voor middelgrote huishoudens met een capaciteit van 12 couverts. Hij is goed beoordeeld met een gemiddeld reviewcijfer van 9 en biedt een halve beladingsoptie voor dagen met minder afwas. Ook heeft hij extra functies zoals een beladingssensor, afwasmiddelherkenning en drievoudige waterbeveiliging voor veilige en effectieve werking. Met een geluidsniveau van 46 decibel en een waterverbruik van 9,5 liter per cyclus is deze vaatwasser een duurzame keuze.

Daarnaast zijn er vier instelbare temperatuurinstellingen en diverse programma-opties, evenals wifi-bediening voor extra gemak. Let wel op: deze vaatwasser is niet geschikt voor onderbouw en past alleen in een nis van 81,5 tot 87,5 cm hoog, 60 cm breed en 55 cm diep.

Schimmel in huis is een veelvoorkomend probleem: volgens het CBS heeft één op de vijf huishoudens er last van. De boosdoener? Vocht. Schimmel groeit graag op warme, vochtige plekken. Aan de temperatuur in huis kun je vaak niet al te veel veranderen, maar aan vocht kun je wél iets doen. In dit artikel lees je hoe je schimmel voorkomt én bestrijdt, stap voor stap.

Lees ook: 8 slimme manieren om toch vocht tegen te gaan wanneer je geen luchtontvochtiger hebt

Waar komt het vocht vandaan?

Vocht in huis komt meestal door condensatie, doorslaand vocht of opstijgend vocht. Condens ontstaat bij het douchen, koken of zelfs door ademhalen: waterdamp slaat neer op koude oppervlakken, vooral in slaapkamers, keukens en badkamers. Bij oudere huizen kan regenwater via beschadigd voegwerk of een versleten gevel naar binnen dringen – dat noemen we doorslaand vocht. Tot slot kan vocht uit de bodem via muren omhoogtrekken, vooral als de waterkering in oude woningen niet op orde is. Je ziet dat vaak in kruipruimtes of op keldermuren.

Hoe herken je een vochtprobleem?

Een zichtbare schimmelplek op de muur is overduidelijk, maar vaak zijn er al eerder subtiele signalen die wijzen op te veel vocht in huis. Denk aan behang of verf die loslaat, condens aan de binnenkant van ramen, een aanhoudende muffe geur of zachte, aangetaste plekken in houten kozijnen. Twijfel je of je huis te vochtig is? Met een hygrometer kun je dat eenvoudig controleren. Deze meet de luchtvochtigheid in huis, die idealiter tussen de 40 en 60 procent ligt. Kom je structureel boven de 60 uit, dan is het tijd om maatregelen te nemen.

©photo-nmsk.ru Burdun Ilja

Schimmel voorkomen = vocht aanpakken

Tegen vocht helpt vooral één ding: de oorzaak aanpakken. Bij condensatievocht is ventilatie de sleutel. Zet ramen open of installeer ventilatieroosters. Liever geen koude lucht binnen? Kies dan voor een mechanisch ventilatiesysteem met warmteterugwinning. Doorslaand vocht los je op door de gevel te impregneren of te laten herstellen als het voegwerk beschadigd is. En bij opstijgend vocht helpt het injecteren van de muur met een vochtwerende gel: zo voorkom je dat bodemvocht verder omhoog kruipt.

Lees ook: Een goed ventilatiesysteem is belangrijk voor je gezondheid

Schimmel verwijderen in de badkamer

Zie je zwarte puntjes op muren, voegen of kitranden in de badkamer? Dan heb je waarschijnlijk te maken met schimmel. Die kun je verwijderen met een sodaoplossing: los 6 gram soda op in een liter warm water en schrob de aangetaste plekken schoon met een harde borstel of een oude tandenborstel. Spoel daarna goed na. Helpt dat niet voldoende, dan kun je een bleekoplossing gebruiken: meng 25 ml bleek met een liter water, dep dit op de schimmel en laat het opdrogen. Zorg hierbij altijd voor goede ventilatie. Om te voorkomen dat de schimmel terugkomt, is het belangrijk om vocht snel af te voeren. Zet na het douchen een raam open of gebruik de ventilatie, droog natte oppervlakken direct af, verwarm de ruimte vóór het douchen en vervang beschadigde voegen of kitranden op tijd.

©nadisja

Schimmel verwijderen van muren en plafonds

Zit er schimmel op muren of plafonds buiten de badkamer, bijvoorbeeld in de woonkamer of slaapkamer? Ook dan kun je het zelf aanpakken, mits het om oppervlakkige aanslag gaat. Maak een oplossing van soda (6 gram op 1 liter warm water) en schrob de aangetaste plekken met een harde borstel. Bij hardnekkige vlekken kun je bleekmiddel gebruiken: 25 ml op 1 liter water, aanbrengen met een spons en laten drogen. Probeer dit wel eerst uit op een onopvallend plekje, om te zien of het je behang of verf niet verkleurt of beschadigt. Ventileer de ruimte goed tijdens én na het schoonmaken. Controleer of de oorzaak is aangepakt — zoals slechte ventilatie of koudebruggen — want zonder dat keert de schimmel snel terug. Let op: als het om grote oppervlakken gaat of de schimmel diep in het materiaal zit, schakel dan een specialist in.

©New Africa - stock.adobe.com

Wat als je een huis huurt?

Heb je een koophuis, dan is het duidelijk: je zult alle problemen zelf moeten (laten) oplossen. Maar wat als je een huis huurt? Hieronder lees je wat jij kunt doen en wat de verhuurder moet doen.

✅ Dit kun je zelf doen:

• Dagelijks ventileren (ramen open, ventilatieroosters gebruiken)

• Schimmel schoonmaken met soda of bleek

• Luchtvochtigheid meten met een hygrometer

• Natte oppervlakken na douchen of koken direct drogen

• Verwarming slim gebruiken om condens te voorkomen

📞 Neem contact op met je verhuurder als:

• Muren of plafonds vochtig blijven ondanks ventileren

• Het voegwerk of de gevel duidelijk beschadigd is

• Er sprake is van lekkage of opstijgend vocht

• Schimmel steeds terugkomt, ook na schoonmaken

• Er sprake is van slechte of ontbrekende ventilatievoorzieningen

Bij aanhoudende problemen ben je als huurder niet verplicht het zelf op te lossen. Woningcorporaties en verhuurders zijn verantwoordelijk voor een gezonde leefomgeving — inclusief het verhelpen van bouwkundige oorzaken van vocht en schimmel.