Om het klimaat te redden, zullen we alle zeilen moeten bijzetten. Letterlijk, want de internationale scheepvaart is verantwoordelijk voor 4 procent van alle door de mens geproduceerde broeikasgassen. Nieuwe zeiltechnieken kunnen die uitstoot in theorie flink terugdringen, waardoor je een duurzame scheepvaart krijgt.

Waar het paard ooit heerste in het transport over land, heerste het zeilschip op zee. In de circulaire economie van vóór de industriële revolutie roeide men met de riemen die men had: wind- en spierkracht.

Wie het zeilen als allereerste ontdekte, is moeilijk te achterhalen. Aangenomen wordt dat de Polynesiërs hun vele eilanden koloniseerden met zeilende catamarans. De antieke volkeren rondom de Middellandse Zee gebruikten op hun handelsroutes eveneens zeilschepen. Fenicische en Griekse schepen beschikten over één groot vierkant zeil. Tegen de wind in varen ging dus niet.

Dat veranderde in de 2de eeuw voor Christus met de introductie van het latijnzeil, een driehoekig zeil waarmee de schipper overstag kon gaan. Dit latijnzeil, dat vermoedelijk een Perzische vondst was, wordt beschouwd als een van de grootste doorbraken in de scheepvaart. Het geniale van laveren is de hoge snelheid die je er – ook tegen de wind in – mee kunt behalen. Het is geen overdrijving dat deze techniek de weg effende voor het koloniale tijdperk.

In de 15de eeuw ontwikkelden de Portugezen de zogenaamde karveel, een schip dat aanvankelijk met twee latijnzeilen was uitgerust. In latere versies werd daar een vierkant zeil aan toegevoegd. Dit scheepstype geldt als de voorloper van de kraak, een grote driemaster. Kraken waren de eerste echte trans-Atlantische schepen. Ze hadden twee enorme voordelen: ze waren zeer zeewaardig én er kon heel veel in. Hiermee waren het de ideale schepen om grote ladingen over grote afstanden te vervoeren.

De Santa María, waarmee Christoffel Columbus Amerika ontdekte, was een kraak. Het mag geen verbazing wekken dat de zogenoemde spiegelretourschepen van de VOC een doorontwikkeling waren van het succesvolle Portugese scheepstype.

©PXimport

Replica’s

In Lelystad bevindt zich een replica van het retourschip Batavia, dat in 1629 verging voor de kust van Australië. En voor het scheepvaartmuseum in Amsterdam ligt een replica van het 18de-eeuwse VOC-retourschipmet de naam Amsterdam, dat in 1749 verging bij Hastings. In het collectieve geheugen vertegenwoordigen deze schepen de typische zeilvrachtschepen zoals die gebruikt werden vóór de industriële revolutie.

Dat is echter een misvatting. Hoewel er in de loop van de 19de eeuw inderdaad stoomschepen op de zeeën verschenen, deed ook het klassieke zeilschip zijn voordeel met de nieuwe technologieën die in rap tempo het levenslicht zagen. In 1875 liep in het Schotse Glasgow de County of Peebles van de helling. Deze enorme viermaster had een ijzeren romp en was speciaal bedoeld voor de import van jute uit Brits India. Het schip behoorde tot de categorie van de windjammers: enorme en enorm snelle zeilvrachtschepen die in de markt van bulkgoed (denk aan graan, hout, kolen en de meststof guano) konden concurreren met de stoomschepen die in opkomst waren.

Latere windjammers hadden een meer efficiënte romp van staal. Het grootste exemplaar ooit gebouwd – en daarmee meteen ook het grootste zeilschip ooit – was de Preussen. Deze Duitse vijfmaster liep in 1902 van de helling in Hamburg, om helaas al in 1910 te vergaan bij Dover. In de jaren 30 van de 20ste eeuw waren windjammers populair voor het graanvervoer van Australië naar Europa. Pas in de jaren 50 werden de laatste van deze schepen uit de vaart genomen.

200 jaar hybride aandrijving

Het punt dat ik wil maken is dat het nog maar schokkend kort geleden is dat zeevracht door de wind werd voortgedreven. De opkomst van het gemotoriseerde schip verliep ondertussen veel minder stormachtig dan je in de context van de industriële revolutie zou verwachten. De Amerikaanse SS Savannah was ‘s wereld eerste oceaanstomer. In 1819 stak het schip binnen 29 dagen de Atlantische Oceaan over, maar daarbij maakte het (volgens schattingen) niet meer dan 80 uur lang gebruik van de door de door stoom aangedreven zijwaartse schoepen.

Ook het Nederlandse (maar in het VK gebouwde) stoomschip Curaçao, dat in 1827 voor het eerst de reis naar Suriname aanvaardde, was in feite een zeilschip met hulpmotoren. De eerste moderne oceaanstomer, dat wil zeggen een metalen schip met een schroef in plaats van schoepen, was de SS Great Britain uit 1847. Maar ook dit schip was een hybride. Scheepsbouwers hadden nog steeds een rotsvast vertrouwen in wind, maar erkenden het grote voordeel van stoomschepen: die hielden zich immers eindelijk eens aan de dienstregeling. Dat was vooral van belang voor passagiersvervoer; vandaar dat de eerste (hybride) stoomschepen vooral voor dat doel werden gebouwd.

Het was echter niet de stoommachine die het zeilschip de nek omdraaide, maar de dieselmotor. Vrijwel alle vrachtschepen zijn er tegenwoordig mee uitgerust. Over het algemeen gebruiken deze motoren een goedkopere soort ‘zware’ dieselolie. Dat spul is vanwege de vele schadelijke stoffen die het bevat op z’n zachtst gezegd niet goed voor de planeet, en uiteraard ook niet voor het klimaat. De vraag dringt zich dus op: waarom keren we niet terug naar het hybride schip?

Magnuseffect

Feit is dat we dankzij de opkomst van het vliegtuig (en daarmee de aerodynamica) veel meer begrijpen van de luchtstromen die zeilschepen voortdrijven. De foto toont de Enecon E-Ship 1. Dat is een alweer dertien jaar oud Duits schip dat onderdelen van windturbines vervoert. Het is uitgerust met vier zogenaamde Flettner-rotoren. Hoewel ze er volstrekt niet op lijken, functioneren die als zeilen.

Wanneer zo’n paal in een bewegende luchtstroom (wind) om zijn as draait, raakt deze onderhevig aan het magnuseffect. Simpeler gezegd: de rotor wil dan een bepaalde kant op en trekt daarmee het schip voort. De door de rotor geleverde kracht is daarbij groter dan het beetje energie dat nodig is om de rotor aan het draaien te helpen. Zo kan gemakkelijk 30 procent op brandstof worden bespaard. Verrassende nieuwe technologie? Nee hoor, helemaal niet. Anton Flettner liet het eerste schip met deze aandrijving al in 1924 te water. Het zeil, ouderwets of modern, is dus in feite nooit echt weggeweest. Het dient alleen opnieuw in de mode te geraken.

Trapje op, trapje af, of juist telkens moeten bukken: sommige schoonmaak- en tuinklussen zijn én slecht voor je rug én kosten extra veel tijd. Daar heeft WOLF-Garten iets op gevonden: multi-star. Dit systeem bestaat uit een steel (in verschillende lengtes én als uitschuifsteel verkrijgbaar) waarop meer dan 70 verschillende opzetstukken passen. Handig? Je leest het in deze review.

©AK | ID.nl

Voor elke schoonmaak- of tuinklus een apart stukje gereedschap: een gemiddeld keukenkastje of schuurtje is zo vol. Het is dan ook niet vreemd dat steeds meer merken komen met combinatie-oplossingen, waarbij je bijvoorbeeld maar één accu nodig hebt die op verschillende soorten elektrisch gereedschap past. Of één steel voor verschillende opzetstukken. Dat is op zich geen uniek idee: er zijn wel meer merken die dat in het assortiment hebben. Maar vaak gaat het dan alleen om opzetstukken waarmee je kunt schoonmaken, of alleen om opzetgereedschap voor in de tuin.

De kracht van WOLF-Garten zit hem vooral in de enorme keuze die je hebt. Behalve dat je kunt kiezen uit verschillende stelen (van verschillende materialen en van verschillende lengtes) is ook het aantal opzetstukken erg groot. Grofweg kun je die verdelen in twee categorieën: voor de tuin of voor de schoonmaak. In die eerste categorie vallen bijvoorbeeld schoffels, voegenborstels, boomscharen, takkenzagen, gazonharken en verticuteerkammen, terwijl je bij schoonmaak moet denken aan bezems, wissers en schrobbers. In totaal kun je kiezen uit ongeveer zeventig verschillende opzetstukken. Waarmee je dus de hoogte in kunt of juist niet te diep door de knieën hoeft.

Voor deze test kregen wij de aluminium Variosteel ZM-V4 (lengte 220-400 centimeter) opgestuurd, samen met vier opzetstukken: een raamwasser, een flexibele ragebol, een twee-in-een dakgootreiniger en een twee-in-een raamreiniger (wasser + wisser). De telescopische steel is ook verkrijgbaar in een V3-uitvoering (170-300 centimeter) en in een V-uitvoering (90-150 centimeter).

Eerste indruk

Zowel de steel als de opzetstukken voelen solide aan. Het uitschuiven van de steel gaat snel en simpel en opzetstukken verwisselen is letterlijk een kwestie van klik-en-klaar. Sommige opzetstukken kun je kantelen of draaien. De stelschroeven waarmee je dat doet zijn groot en makkelijk te bedienen, ook wanneer je wat minder kracht in je handen hebt. Allemaal geen gedoe dus. Fijn, want gedoe wil nog wel eens een reden zijn om (vooral) schoonmaakklussen uit te stellen.

©AK | ID.nl

De steel: lang, langer, langst

De Variosteel die wij opgestuurd kregen, de ZM-V4, meet in niet-uitgeschoven toestand 2,2 meter. Daarmee kom je in de meeste gevallen al een eind. Helemaal uitgeschoven kom je zelfs uit op 4 meter. Dat is ruim voldoende om bijvoorbeeld de ramen van de bovenverdieping te lappen. Ook als hij helemaal is uitgeschoven, is hij nog goed hanteerbaar: hij gaat niet 'zwabberen'.

De uitschuifbuis heeft meerdere ronde gaten, op regelmatige afstand van elkaar. Door op de grote grijze greep bovenaan te drukken, schuif je de buis uit tot de gewenste lengte. Het bijpassende gat klikt dan automatisch over een pal aan de binnenkant. Zo blijft de buis stevig op zijn plek tijdens het gebruik. Je hoeft dus niet bang te zijn dat hij halverwege ineens omlaag zakt.

Wel wordt de steel na wat langer gebruik zwaar. Dat heeft te maken met de uitvoering (de ZM-V4 weegt 1,3 kilo, terwijl zijn kleinere broertje de ZM-V3 ongeveer een kilo weegt), maar ook met het feit dat je boven je hoofd werkt. Wij hebben de steel niet getest met opzetstukken voor de tuin (waarbij je niet de hoogte in gaat, maar er bijvoorbeeld mee schoffelt); we kunnen ons voorstellen dat je in dat geval geen of veel minder last van vermoeide armen hebt.

Omdat de steel zo stabiel blijft, werkt hij lekker accuraat, ook op hoogte. Met het ragebol-opzetstuk hebben we spinrag verwijderd van de daklijst van ons test-object. Dat ging én goed én snel: binnen een minuut of vijf was alles weg. Veel meer dan gewoon een rondje lopen om de stacaravan was het niet. De tijdsbesparing is hierbij enorm: we hebben deze klus ook weleens gedaan met de keukentrap en toen kostte het ruim een uur. Trap neerzetten, trap op, spinnenwebben wegvegen, trap af, trap verzetten en repeat (keer dertig ofzo).

©AK | ID.nl

Opzetstukken

Raamwasser: breed en flexibel

De naam 'raamwasser' dekt wat ons betreft niet helemaal de lading. Zeker, de EW-M (prijs ongeveer 29,95 euro) is prima geschikt voor het lappen van je ramen. Maar door zijn riante werkbreedte van 35 centimeter kun je hem ook gebruiken voor het schoonmaken van bijvoorbeeld je zonnepanelen. Wij hebben hem gebruikt voor het schoonmaken van de buitenkant van de caravan. Je kunt hem desgewenst instellen in een hoek tot 110 graden.

De mop neemt veel water op – in de praktijk betekent dat vooral dat je hem niet om de paar tellen weer in de emmer met sop hoeft te hangen. Wat hij ook veel opneemt, is vuil: na gebruik was hij behoorlijk vies. Gelukkig kun je de mophoes er makkelijk afhalen (wat een uitvinding toch, klittenband). In de wasmachine en klaar!

©AK | ID.nl

Ragebol: dág spinnenwebben!

Je kunt nog zo schoon en netjes zijn, er zijn altijd hoekjes en randjes waar toch nog spinnenweb zit. Binnenshuis lossen we dat op door aan zoonlief (bijna 1 meter 90) te vragen of hij even met de stofzuigerslang langs het plafond wil gaan. Maar het zelf kunnen is ook fijn.

Nadat we de flexibele ragebol (BM 25 M; adviesprijs 29,99 euro) op de steel hadden geklikt en de steel hadden uitgeschoven tot de gewenste lengte, hebben we de daklijst spinragvrij gemaakt. Prettig daarbij was dat de kop zich makkelijk laat kantelen (zie foto). Dat en de schuine kanten van de ragebol zorgden ervoor dat we overal goed bij konden, ook in lastige hoekjes.

©AK | ID.nl

Dakgootreiniger: vegen en scheppen

Eén van de vervelendste klussen om te doen vinden wij de dakgoot schoonmaken. Niet alleen omdat we ook daarvoor weer een trapje nodig hebben, maar vooral omdat het vies is en er altijd bladrommel achterblijft. Fijn aan de GC-M (adviesprijs 50,99 euro) is dat hij twee dingen kan: blad bij elkaar vegen met de borstel en blad uit de dakgoot scheppen met het schepje. Daarbij kun je zowel de borstel als de schep in verschillende hoeken zetten, terwijl je het schepje ook nog kunt kantelen. Op de dag dat we aan het werk waren, scheen de zon. De dagen daarvoor had het niet geregend en de bladermassa in de dakgoot was dus niet kletsnat. Maar het vocht dat erin zat, liep grotendeels weg door de smalle openingen in het schepje. Minder geklieder dus. Ook hier geldt dat het belangrijk is om de juiste stoklengte te gebruiken. Wil je de dakgoot van een schuurtje doen waar je eigenlijk net bij kan? Dan kun je de dakgootreiniger beter op een los handvat klikken (zie de alinea over de raamreiniger).

©AK | ID.nl

©AK | ID.nl

2-in-1 raamreiniger: wassen en wissen zonder wisselen

Het opzetstuk waar we het meest enthousiast over zijn is de KW-M/ZM015 (adviesprijs 36,99 euro): aan de ene kant een afneembare en uitwasbare mop (met een werkbreedte van 28 centimeter), aan de andere kant een trekker. Hij wordt geleverd met een apart handvat (zie foto), zodat je hem ook kunt gebruiken voor ramen waar je wel gewoon bij kunt. Handig: de andere opzetstukken passen ook op dit handvat.

Nadat we de raamreiniger op de steel hadden bevestigd (klik-klaar, echt fijn) was het tijd om te beginnen aan onze minst favoriete huishoudklus: de buitenramen lappen. Aangezien uw recensent van dienst slechts 1,60 meter hoog is, betekent dit altijd: de keukentrap en veel gehannes (want: en de spons en de wisser tegelijk beethouden is niet handig. En telkens het trapje af om de spons nat te maken ook niet). Gaat het makkelijker met multi-star?

Kort antwoord: JA! Langer antwoord: Ja, zeker. Met name het feit dat we meteen na het natmaken van de ramen de wisser eroverheen konden halen en in één beweging overal bij konden maakte een wereld van verschil. Geen stukken die al aan het opdrogen waren (en dus strepen), en vooral niet meer die ellendige keukentrap. Binnen twee minuten was de raampartij van de slaapkamer gedaan, waarbij we ook en passant al het houtwerk van de kozijnen hadden meegepakt. Het eindresultaat: schoon en streeploos. En vooral: geen frustratie!

©AK | ID.nl

©AK | ID.nl

Conclusie: WOLF-Garten multi-star systeem kopen?

Met het WOLF-Garten multi-star systeem haal je een allround schoonmaak- en klusarsenaal in huis. Zowel de steel als de geteste opzetstukken zijn solide (je krijgt er 35 jaar garantie op), makkelijk in gebruik en doen hun werk goed. Het feit dat je de Variosteel twee richtingen op kunt gebruiken (de hoogte in of juist voor grondwerk) is prettig, net als het feit dat het losse handvat dat bijvoorbeeld bij de 2-in-1 raamreiniger zit ook op andere opzetstukken past. Wel zijn de opzetstukken aan de prijzige kant. 30 euro voor een ragebol die je misschien hooguit één keer per jaar gebruikt is veel geld. Kies dus, vooral als je start met dit systeem, in eerste instantie opzetstukken die je regelmatig gaat gebruiken. Uitbreiden kan altijd nog. Denk ook goed na welke (uitschuif)lengte je echt nodig hebt. Dat scheelt geld, maar ook gewicht. Al met al is dit een systeem waar we enthousiast over zijn: het resultaat, het gebruiksgemak en de hoeveelheid tijd (en frustratie!) die het scheelt maakt dat wij tot een dik verdiende 9 komen.

Gebruik de groene pijltjes (< en >) om alle besproken producten te kunnen zien

Niet iedereen heeft een ruime woonkeuken. Misschien woon je in een flat, een klein appartement of heb je bewust gekozen voor een tiny house. Maar ook in een compacte keuken kun je verrassend veel kwijt – zolang je maar slim omgaat met de beschikbare ruimte.

Sommige mensen zeggen weleens dat de keuken het kloppende hart van het huis is. Je begint er je dag met een kop koffie, zit er 's middags met de kinderen om de (school)dag door te spreken en kookt er 's avonds een lekkere maaltijd. Het is ook een plek waar je steeds meer spullen verzamelt. Denk aan pannen, borden, potten, snijplanken, schoonmaakmiddelen enzovoorts. Hoe kleiner je keuken is, hoe lastiger het wordt om al die spullen netjes op te bergen. Maar het kán wel: een kwestie van je keuken goed indelen en alle beschikbare ruimte benutten.

Hang planken en rekken op

Heb je weinig plek (over) op je aanrecht maar nog wel ruimte aan de muur? Dan is het ophangen van een paar planken een goed idee. Kies bij voorkeur planken die passen bij de stijl van je keuken. Omdat de planken in een kleine keuken vooral functioneel moeten zijn (elke centimeter ruimte telt) is het slim om er vooral dingen op te zetten die je vaak nodig hebt. Denk bijvoorbeeld aan potjes met specerijen, glazen of borden.

Zorg wel voor overzicht. Grote lepels en spatels kun je bijvoorbeeld verzamelen in een glazen pot of een oude vaas. Daarmee geef je spullen die je al hebt meteen een nieuwe functie. Kijk ook of je ruimte hebt voor bijvoorbeeld een magnetische messenhouder, een rekje of haken. Daar kun je dan scharen, gardes en opscheplepels aan ophangen.

©Marina

Kastdeurtjes hebben twee kanten...

Niet alles hoeft in het zicht. Kijk eens naar de binnenkant van je keukenkastjes. Daar kun je vaak nog best aan hoop aan kwijt. Bevestig wat kleine haakjes en hang daar bijvoorbeeld je afwasborstel en pannenlappen aan. Of hang een klein deurrekje op. Daarin kun je spullen als aluminiumfolie, boterhamzakjes of schoonmaakdoekjes in opbergen kwijt. Let wel op dat je de kastdeur nog goed kunt sluiten.

Keukenkastjes slim indelen

Heb je iets meer ruimte in je keukenkastjes tot je beschikking? Dan kun je ook de onderkant van de planken gebruiken om je wijnglazen aan op te hangen. Er zijn bijvoorbeeld metalen ophangsystemen te koop waar je de glazen zo in schuift. Zorg er wel voor dat er onder die glazen voldoende ruimte overblijft.

Schoonmaakspullen nemen ook al gauw veel ruimte in. Je kunt ze natuurlijk allemaal mooi in het gelid achter elkaar zetten, maar je kunt ze ook allemaal in een emmer doen en alles zo in één keer in het kastje zetten. Dat scheelt ruimte, omdat je zo de hoogte van het kastje beter benut. Bonus: als je wilt gaan schoonmaken, heb je dan meteen alles bij de hand!

Ook slim: gebruik mandjes of opbergdozen om kleine spulletjes in op te bergen. Kunststof opbergboxen kun je bovendien makkelijk stapelen. Doe spullen die je weinig gebruikt in de onderste doos. Wanneer je er een etiket op plakt waarop je de inhoud van de box noteert, blijft alles lekker overzichtelijk.

Hoekkast? Draaiplateau!

Tot slot hebben we nog een tip voor als je een hoekkast in de keuken hebt. Die bieden op zich veel ruimte, maar je komt er zo moeilijk bij. Dat ondervang je door er een onderhoekcarrousel (ja mensen, dat is een bestaande term!) in te plaatsen. Het is een soort draaiplateau met verschillende planken waar je veel op kwijt kunt. Zo'n carrousel is vooral handig voor pannen. Wanneer je de kastdeur opent, komt het plateau automatisch naar buiten. Je benut dus echt alle ruimte in de hoekkast, terwijl je tegelijkertijd geen moeite hoeft te doen om er iets uit te pakken.

©rois010

Kleine keuken? Toch genoeg ruimte!

Je ziet dat je meer ruimte hebt in een kleine keuken dan je misschien zou denken. In een bestaande keuken kun je al de nodige aanpassingen doen zodat je zoveel mogelijk spullen kwijt kunt. Ga je een nieuwe keuken kopen? Zelfs als die niet zo groot is, zijn er veel mogelijkheden. Vraag je keukenleverancier om advies: die hebben vaak nog meer tips voor je!