Als je iets uitspookt waarvan je liever niet wilt dat je ‘toekomstige ex’ het te weten komt, moet je bijna een nerd zijn om jezelf in te dekken (en dat gaat wel verder dan een dubieuze creditcardbetaling verstoppen van een hotelkamer of bosje bloemen). Apps, websites, programma’s en diensten volgen ons op de voet, en dat vinden wij vaak nog handig ook. In dit artikel leest de speurneus waar hij moet zoeken, en lees jij hoe je je privacy beter beschermt. Soms is dit niet eens mogelijk, maar dan ben je in ieder geval gewaarschuwd.

De beschreven scenario’s in dit artikel zijn geen handleiding om te hacken of je partner te ontmaskeren. Ook lees je niet hoe je het beste vreemdgaat zonder dat je wederhelft hier iets van mee krijgt. We willen met onze voorbeelden op een ludieke manier laten zien welke sporen je achterlaat met programma’s, apps, diensten en andere toepassingen die je dagelijks gebruikt. Dit is ook handig voor iedereen die níets te verbergen heeft, want onze computer en veel diensten verzamelen veel meer informatie dan nodig. Lees ook: Bescherm Windows tegen Microsoft.

©PXimport

Welke websites bezoekt mijn partner?

Het lijkt onmogelijk om na te gaan of je levenspartner rondhangt op websites als www.lexa.nl, www.parship.nl, www.secondlove.nl of ‘erger’, maar voor een beetje techneut is dit eenvoudig te achterhalen. Allereerst de eenvoudigste manier. Als je achter de computer kunt kruipen van de potentiele schuinsmarcheerder, kun je de geschiedenis van de browsercache uitlezen. Dit kan in de instellingen van je browser, maar nog eenvoudiger met BrowsingHistoryView. BrowsingHistoryView verzamelt de geschiedenis van alle browsers, toont de aangetroffen sporen en kan het resultaat bewaren in een bestand. Zo ben je binnen een paar tellen klaar en heb je de volledige geschiedenis van iemands internetgebruik op een usb-stick.

©PXimport

18+

Als je niet wilt dat iemand jouw gangen na kan gaan op je computer, heb je een probleem. Het is bijna niet mogelijk om je sporen te wissen. Je browser onthoudt waar je geweest bent, maar vooral reclamenetwerken brengen jouw gedrag in kaart en passen hun aanbiedingen hierop aan. Als je bijvoorbeeld een kwartiertje porno kijkt op je smartphone en je geschiedenis hierna wist, moet je niet gek opkijken als toch 18+-reclames krijgt op al je apparaten. Deze kunnen zelfs verschijnen op andere apparaten binnen je huishouden. Dit voorkomen? Gebruik voor ‘specifiek webgebruik’ een anonieme(re) browser die alles wat met jou te maken heeft camoufleert of verwijdert.

Anoniem surfen

Anoniem surfen op internet wordt vaak geassocieerd met porno, drugs en criminaliteit. Er zijn veel redenen om je identiteit af en toe te willen verbergen. Hiervan is surfen op ‘knoop een relatie aan met iemand anders die ook al getrouwd is’-websites slechts een berucht voorbeeld. Als je vandaag online een kadootje zoekt voor je partner, is de kans groot dat je de aankomende tijd reclames te zien krijgt via ‘remarketing’. Dit is een net woord voor ‘achtervolgreclame’. De reclames kunnen verschijnen op je eigen computer, maar ook op andere computers, smartphones of tablets (zelfs van je levensgezel of kinderen!). In het minst erge geval weet je partner dat je nieuwe schoenen voor hem/haar koopt als verrassing, maar er zijn uiteraard gênantere situaties te bedenken.

©PXimport

Epic Privacy Browser

Niemand loopt graag met woorden als ‘soa’ of ‘depressie’ op z’n voorhoofd, maar als je niet oplet zie je snel aan de reclames die je onder ogen krijgt dat jouw zoekactie niet onopgemerkt is gebleven. Het zoeken naar medische informatie is voor veel mensen daardoor een belangrijke reden om een anonieme browser te gebruiken. Er zijn meerdere manieren om anoniem op internet te surfen. Tor Browser en Epic Privacy Browser zijn bekende voorbeelden. Epic Privacy Browser heeft onze voorkeur omdat er aan Tor Browser een schimmig bijsmaakje kleeft. Epic Privacy Browser is gebaseerd is op Chrome en schakelt met één muisklik op het stekker-icoontje naar anonieme verbinding (lees: een ander IP-adres). De browser blokkeert reclame-trackers en andere technieken die jouw privacy schaden. Zo kun eenvoudig websites bezoeken waarmee je niet geassocieerd wilt worden in het dagelijks leven.

©PXimport

Olifantengeheugen van Facebook

Gebruik je Facebook om meer informatie te vinden over iemand die je hebt ontmoet in het uitgaansleven of op het werk? Dan is het goed om je er bewust van zijn dat Facebook al je acties en zoekopdrachten nauwkeurig bijhoudt. Dit werkt ongeacht het apparaat dat je gebruikt. Het opschonen van je browser heeft geen invloed. Je vindt je geschiedenis in het menu van je Facebook-account bij Activiteiten logboek. Er verschijnt een uitgebreid logboek waar je al je gangen (of die van iemand anders als je toegang hebt tot zijn/haar account) kunt nagaan. Kijk bijvoorbeeld bij Zoeken om te zien naar welke personen je hebt gezocht. Op ons account kunnen we vele jaren teruggaan. Bekijk het zelf en ontdek of je (bewust of onbewust) meer dan normale interesse toont voor iemand anders. Misschien volg je je ex al langere tijd iets meer dan goed voor je is, of kun je die ene ontmoeting niet uit je hoofd zetten?

©PXimport

‘Normale diensten’

Anonieme browsers zijn trager dan een ‘normale browser’. Ook zijn de schoonmaakroutines voor de meeste mensen niet gebruiksvriendelijk, omdat het ook betekent dat je je telkens opnieuw moet aanmelden op websites, omdat je inloggegevens niet opgeslagen worden. Sommige websites functioneren minder goed of zelfs helemaal niet vanwege de uitgebreide beveiligingsinstellingen. Ons advies is dan ook: zorg dat je een anonieme browser achter de hand hebt voor momenten dat je anoniem surfen nodig denkt te hebben. Log bij het anoniem surfen niet in op bijvoorbeeld je Gmail- of Facebook-account, omdat er dan alsnog gegevens via deze diensten kunnen worden opgeslagen.

©PXimport

Speuren via DNS

Als je geen toegang hebt tot iemands computer, kun je alsnog achterhalen welke websites er bezocht worden. Het toverwoord is DNS. Een DNS-server zorgt ervoor dat een webadres uitkomt bij de juiste server. Computers, smartphones en andere apparaten krijgen het adres van de DNS-server via de (draadloze) modem/router. De standaard DNS-server is die van de internetaanbieder. Door in de router de DNS-server van OpenDNS in te stellen, kun je allerlei webdiensten blokkeren. Dit principe is handig in een huishouden met opgroeiende kinderen, maar in het kader van dit artikel is de log-functie interessanter. Als je OpenDNS instelt op je modem/router, kun je meegluren welke websites er binnen jouw huishouden worden bezocht door pc’s, laptops, tablets en smartphones.

©PXimport

Buiten de browser om

Om OpenDNS te gebruiken, heb je een gratis account nodig en enige technische kennis. Het adres van de DNS-servers is 208.67.222.222 en 208.67.220.220. Techneuten kunnen hiermee direct aan de slag, maar er is ook een goede handleiding per merk/model router te vinden. De truc met OpenDNS wordt omzeild door een anonieme browser als Epic Privacy Browser. Hierbij wordt er een andere route afgelegd om websites op te vragen. Deze websites zijn dus niet terug te zien in de logbestanden van OpenDNS.

Let op: als je OpenDNS direct instelt op je computer en dus niet op je modem/router, kun je problemen krijgen bij het benaderen van bijvoorbeeld je NAS of netwerkprinter. OpenDNS instellen op je modem/router heeft dus de voorkeur, zodat de instellingen voor je hele netwerk gelden. Als je de content-filters van OpenDNS niet activeert, merkt niemand in je netwerk dat de dienst actief is en dat webadressen worden bijgehouden.

©PXimport

Hallo123

Een wachtwoord is nog steeds het meest gebruikte beveiligingssysteem om toegang te krijgen tot internetdiensten. En hoewel een wachtwoord in theorie een prima beveiliging is, is het in de praktijk onveilig door de manier waarop mensen ermee omgaan. We kunnen het niet vaak genoeg benadrukken: stel voor elke dienst die je gebruikt een goed en uniek wachtwoord in. Het mag natuurlijk niet zo zijn dat als iemand één wachtwoord van je kent, direct toegang heeft je accounts van Gmail, Hotmail, Facebook en andere diensten.

©PXimport

Wachtwoordbeheer

Een uniek en sterk wachtwoord instellen is voor veel mensen lastig. Om overzicht te houden in je wachtwoorden kun je een wachtwoordbeheerder gebruiken. LastPass en RoboForm bieden uitstekende oplossingen en onthouden al je wachtwoorden voor je. De ‘wachtwoordkluis’ wordt beveiligd met een hoofdwachtwoord. Dit wachtwoord dient uiteraard een uitstekend wachtwoord te zijn en dit moet je regelmatig wijzigen. Neem echt die moeite voor dit ene wachtwoord, de rest van je inloggegevens worden door dit ene wachtwoord beschermd. Veel wachtwoordmanagers kunnen je ook helpen met het aanmaken van nieuwe sterke wachtwoorden.

©PXimport

Inloggen met …

Steeds meer diensten bieden de mogelijkheid om je te identificeren met je Gmail- of Facebook-account. Hierbij is het belangrijk om na te gaan of je de dienst vertrouwt. Lees goed door welke gegevens de dienst van bijvoorbeeld je Gmail-account wil inlezen. Als dit gaat om je naam en mailadres is dit logisch, maar sommige diensten willen veel meer. Voor je het weet geef je toestemming om je adresboek, agenda en andere persoonlijke gegevens op te vragen.

©PXimport

Nachtkastje

Gekoppelde apps

Wil je weten welke diensten je ooit toestemming tot je Facebook- of Google-account hebt gegeven of hebt gekoppeld? In Facebook kijk je bij Instellingen / Apps. Open een dienst door erop te klikken en bekijk welke informatie er verzameld wordt. Je kunt de koppelingen eenvoudig verbreken.

Voor een overzicht van gekoppelde Google-diensten kijk je hier. Ga naar Gekoppelde apps en sites en kies Apps beheren. Controleer de toestemmingen die hebt gegeven en verwijder de koppeling als je een dienst niet meer gebruikt.

©PXimport

Centrale sleutel

Omdat diensten als Gmail, Facebook en je Microsoft-account als een ‘centrale sleutel’ kunnen functioneren voor andere diensten, spreekt het voor zich om voor deze accounts de beveiliging extra aan te scherpen. Dit kan met ‘verificatie in twee stappen’. Hierbij krijg je bijvoorbeeld een sms’je of heb je een app nodig om met een nieuw apparaat in te loggen bij een dienst. De instellingen van Google vind je hier. Ga naar Inloggen bij Google / Authenticatie in twee stappen en doorloop de instellingen. De link naar de extra verificatie voor andere belangrijke diensten vind je in het kader ‘Verificatie in twee stappen’. Na het aanscherpen van de extra beveiliging kan het zijn dat je de dienst, bijvoorbeeld je mail, even opnieuw moet instellen op je smartphone. Ook zal het even wennen zijn omdat het aanmelden soms de extra handeling vereist voordat je een dienst kunt gebruiken. Het kost enige discipline om je hierbij neer te leggen, maar is veel veiliger dan alleen een wachtwoordbeveiliging.

©PXimport

Microsoft-account

Extra beveiligingsmaatregelen voor je Microsoft-account zijn essentieel om te voorkomen dat iemand met jouw wachtwoord toegang krijgt tot al je gegevens. Zeker als je in Windows 10 bent ingelogd met je Microsoft-account. Alles wat je maar kunt bedenken, wordt aan elkaar gekoppeld. Je wachtwoorden uit Edge, Windows-instellingen, notities van OneNote en alle bestanden in OneDrive, al deze gegevens zijn direct toegankelijk via je Microsoft-account. Voor iemand die wil rondsnuffelen in jouw bestanden, foto’s en informatie is het niet eens noodzakelijk om achter je computer plaats te nemen. Je wachtwoord is voldoende om via internet de informatie uit de cloud te halen. We raden sowieso aan om voor je Microsoft-account te kiezen voor tweestapsverificatie.

In Windows 10 kun je allerlei synchronisatie instellingen beperken, onder andere via Instellingen (Windows-toets+I) / Accounts / Uw instellingen Synchroniseren. Wil je helemaal niet dat al gegevens gesynchroniseerd worden, dan kun je er ook voor kiezen om niet met een Microsoft-account in te loggen in Windows 10, maar met een lokaal account. Hoe je dit doet lees je hier.

©PXimport

Verificatie in twee stappen

©PXimport

Wachtwoorden opsporen

Een uitstekend wachtwoord dat je ook nog eens regelmatig verandert, wint het niet van de slimme speurneus die plaats heeft weten te nemen achter je computer. Eenvoudige software legt alle wachtwoorden die je gebruikt op je computer bloot. Experts kennen de hulpprogramma’s van NirSoft om wachtwoorden op te sporen. Het programma recALL is minder bekend, maar gebruiksvriendelijker voor de beginnende speurneus. Let op: programma’s die wachtwoorden en andere informatie proberen op te sporen, kunnen je beveiligingssoftware ‘laten schrikken’. Dit geldt ook voor recALL en programma’s van NirSoft. Negeer de beveiligingswaarschuwing als je de makers vertrouwt.

©PXimport

Niets blijft verborgen

Laat recALL een systeem onderzoeken en wacht af. Aan het einde van de zoekactie toont recALL alle aangetroffen wachtwoorden, waarna je deze kunt exporteren naar een document. Kun je een wachtwoord niet vinden (bijvoorbeeld van je mail of een serververbinding)? Activeer Server-emulatie en start je mailprogramma. De kans is groot dat recALL je wachtwoord alsnog weet ‘af te luisteren’.

RecALL vindt wachtwoorden uit al je browsers, van je wifi-netwerken, e-mail en veel meer. Op ons testsysteem werden 304 (!) wachtwoorden aangetroffen. Doodeng! De grote vraag is natuurlijk: Hoe kun je dit voorkomen?

©PXimport

Wifi-wachtwoorden

Het grootste nadeel van veel software is dat wachtwoorden standaard worden bewaard en je hier weinig aan kunt doen. We nemen je wifi-wachtwoord als voorbeeld. Als je je aanmeldt bij een netwerk, wordt je wachtwoord bewaard en is het te achterhalen. Het enige dat je hiertegen kunt ondernemen, is de wachtwoorden niet opslaan bij het maken van de verbinding. Verwijder al je draadloze netwerken via Windows-toets+I / Netwerk en internet. Ga naar Wi-Fi / Bekende netwerken beheren. Klik op een netwerk en kies Niet onthouden. De volgende keer dat je verbinding maakt, kies je ervoor om het wachtwoord niet te bewaren. Het nadeel laat zich raden: je moet je elke keer opnieuw aanmelden bij het netwerk.

©PXimport

Wachtwoorden verwijderen

Bij veel software is het onmogelijk om te voorkomen dat het wachtwoord wordt bewaard. Voor je browsers geldt dit niet. Je kunt in de meeste browsers met de toetscombinatie Ctrl+Shift+Del aangeven dat je formulieren en wachtwoorden wilt laten verwijderen. Bij de instellingen kun je aangeven dat je browser de wachtwoordinformatie nooit mag opslaan. Omdat de instellingen per browser verschillen, geven we een alternatieve methode: gebruik CCleaner om de opgeslagen wachtwoorden te verwijderen.

Start CCleaner en ga naar Opties / Instellingen. Activeer hier Computer automatisch schoonmaken tijdens het opstarten. Open nu het onderdeel Cleaner en activeer alle opties die je kunt vinden die te maken hebben met het onthouden van wachtwoorden, formulieren en automatisch invullen. De instellingen zijn te vinden in het tabblad Windows en het tabblad Toepassingen. Voer een schoonmaakactie uit met de knop Schoonmaken en herstart je computer. Controleer met recALL (of een programma van NirSoft) of je browsers (en andere programma’s) nog wachtwoorden bevatten.

©PXimport

Windows prullenbak

Wie denkt dat het legen van de Windows Prullenbak voldoende is om van een bestand af te komen, heeft Recuva nog nooit in actie gezien. Dit is slechts een voorbeeld van een herstelprogramma. Er zijn nog veel betere oplossingen die bestanden kunnen terughalen, ook als dat dat niet jouw bedoeling is. Met een speciale bestandsshredder kun je verwijderde bestanden wel echt vernietigen. Eraser kan individuele bestanden of mappen vernietigen. Gebruik de rechtermuisknop op je prullenbak en kies Eraser / Erase. Na een extra bevestiging worden je bestanden definitief vernietigd. Let op: dit proces is onomkeerbaar. Gebruik Eraser altijd met aandacht om gegevensverlies te voorkomen.

©PXimport

Lege ruimte saneren

Als je een bestand verwijdert (al dan niet via de prullenbak), wordt de opslagruimte vrijgegeven. Als je gebruikmaakt van Eraser, wordt de schijfruimte meerdere keren overschreven zodat herstel niet meer mogelijk is. Je kunt Eraser alleen gebruiken om bestanden te vernietigen, niet om ‘lege opslagruimte’ waar mogelijk nog resten aanwezig zijn te saneren. Dit klusje kun je uitvoeren met bijvoorbeeld CCleaner. Kijk bij Gereedschap / Gegevenswisser en kies de schijfletter van de schijf die je wilt laten opschonen. De standaardinstelling heet Alleen vrije schijfruimte. Verander deze optie nooit zomaar naar Gehele station! Hiermee wordt de volledige schijf gewist, inclusief al je bestanden.

SSD-gebruikers opgelet: het vernietigen van bestanden of lege opslagruime kost veel schijfacties. Gebruik deze oplossingen dus bij voorkeur alleen voor een harde schijf. De ‘wipe routines’ zijn niet bevorderlijk voor de levensduur van een SSD.

©PXimport

Cloudhorror

Clouddiensten zijn handig. Je kunt overal bij al je bestanden en gegevens. Het gevaar laat zich ook raden. Als iemand toegang heeft tot een van je apparaten waarop een clouddienst geïnstalleerd is (of een wachtwoord weet te achterhalen), liggen je gegevens te grabbel. Vaak is het ook niet duidelijk waar je bestanden precies staan of waar een back-up wordt bewaard. Het is goed om na te gaan welke clouddiensten je gebruikt en hoe je dit hebt ingesteld. We bespreken een paar scenario’s.

Automatiseer jezelf de afrond in

De tijd dat het belangrijk was om strikt persoonlijke poststukken bij de brievenbus te onderscheppen voordat je partner hiertoe de kans had, ligt ver achter ons. De post kon je toen nog verstoppen of vernietigen en daarmee was de kous af. Tegenwoordig komen berichtjes via allerlei diensten binnen, inclusief foto’s en filmpjes. Het verwijderen van een beeld van je smartphone is niet voldoende om het kiekje nooit meer tegen te komen. Er zijn 101 apps die back-ups maken van je media. Heel handig, maar het is wel iets om je goed bewust van te zijn. Een scenario: je krijgt een WhatsApp-berichtje binnen met een (pikante) foto. De foto wordt automatisch opgeslagen op je toestel en belandt tussen al je foto’s. Verwijder je deze afbeelding en heb je een iOS-toestel? Dan staat de foto nog steeds op Mijn Fotostream van iCloud. Heb je Google Foto’s, Dropbox of OneDrive op je toestel? Dan is de kans groot dat de foto ook hier terecht is gekomen. We bespreken de instellingen van de belangrijkste diensten om de ‘automatische kopieermachine’ een halt toe te roepen op iOS. Hetzelfde kun je natuurlijk ook op een Android-toestel, de stappen zijn vergelijkbaar.

©PXimport

Betrapt via sms

©PXimport

WhatsApp

Als je regelmatig ‘persoonlijke’ foto’s ontvangt via WhatsApp, kun je ervoor kiezen om de beelden niet automatisch op te slaan op je toestel. In de WhatsApp-app ga je naar Instellingen / Chats en kunt hier de optie Bewaar ontvangen media uitschakelen. Het blijft nog steeds mogelijk om video’s en foto’s uit een chat te bewaren, alleen moet je dit nu handmatig doen.

Google Drive

©PXimport

Als je wilt weten of je Google jouw foto’s met Google Drive automatisch in de cloud bewaart, start je de Drive-app en kijk bij Instellingen / Foto’s. Hier kun je aangeven of (en hoe) Google Drive je afbeeldingen automatisch back-upt.

Als je meerdere Google-accounts hebt ingesteld op je toestel, moet je dit voor elk account afzonderlijk controleren. Benieuwd naar de bestanden die de app al heeft bewaard voor je? Surf hiernaartoe om de inhoud van Googles cloudopslag te bekijken.

iMessage

De berichtendienst iMessage werkt naadloos vanuit de standaard iOS-app Berichten. Als je een ‘sms’je’ stuurt naar iemand en diegene heeft ook een Apple-account, wordt het bericht automatisch verstuurd via iMessage. iMessage-berichten zijn te herkennen aan de blauwe kleur, standaard sms’jes zijn groen. Als je meerdere Apple-apparaten gebruikt en hierop je Apple-account gebruikt, bijvoorbeeld om apps te installeren, is de kans groot dat iMessage ook hier actief is. Zo ontvangt bijvoorbeeld je iPad thuis een privéberichtje dat alleen voor jouw ogen bedoeld is … Dat kan tot penibele situaties leiden. Je kunt iMessage eenvoudig uitschakelen op de apparaten waarop je dit niet wilt gebruiken. Ga hiervoor op het iOS-apparaat naar Instellingen / Berichten en deactiveer iMessage. Goed om te weten: als je iMessage uitschakelt, werkt FaceTime ook niet meer op dit apparaat.

Google Foto’s

Google Foto’s is een uitstekende app om je foto’s nooit meer kwijt te raken. Er wordt automatisch een back-up naar de cloud gemaakt van foto’s en video’s op je smartphone. Als je een foto verwijdert van je toestel, wordt de afbeelding niet weggehaald uit de Google Foto’s-cloud.

Als je een afbeelding verwijdert met de Google Foto’s-app of op deze manier, kun je er wel voor kiezen om je ‘verwijder-actie’ te synchroniseren met alle apparaten waarop je Google Foto’s gebruikt. Hierbij wordt de afbeelding dus wel verwijderd van je smartphone. Wil je dat Google Foto’s je afbeeldingen niet meer back-upt? Verwijder de app van je toestel of schakel de automatische back-up in de instellingen van de app uit.

©PXimport

Google Foto’s op je pc

Als je het Google Foto’s-programma op je computer gebruikt, houdt het programma je belangrijkste mappen automatisch in de gaten. Je bestaande foto’s en nieuwe afbeeldingen worden automatisch gevonden en bewaard in de Google Foto’s-cloud. Zo zijn al je herinneringen overal en altijd bereikbaar via Google Foto’s-app of via deze manier. Controleer in het Google Foto’s-programma welke mappen er automatisch worden geüpload naar de Google Foto’s-cloud en pas de instellingen aan. Dit heeft geen invloed op de afbeeldingen die al in de Google Foto’s-cloud staan. Ongewenste afbeeldingen kun je opschonen via de Google Foto’s-app op je smartphone of via deze manier.

©PXimport

Dropbox en OneDrive

Ook de apps van OneDrive en Dropbox zullen proberen je foto’s veilig te stellen in de cloud. In de Dropbox-app open je de instellingen en kijkt bij Camera-uploads. De instelling in de OneDrive-app heet Camera-upload. Via www.dropbox.com en www.onedrive.com kun je controleren of je smartphone al foto’s heeft bewaard bij een van de clouddiensten.

©PXimport

Slakkenspoor van Google

©PXimport

iCloud

Op een iOS-apparaat is de kans groot dat je bewust of onbewust veel foto’s, informatie en instellingen synchroniseert via iCloud, de cloudopslagdienst van Apple. Dit is in veel gevallen prettig omdat je op al je apparaten toegang hebt tot dezelfde berichten, informatie, foto’s en instellingen. Wil je niet dat bijvoorbeeld afbeeldingen van een iPhone ook binnenkomen op een iPad, dan is het goed om je instellingen na te lopen en onderdelen uit te schakelen. Kijk bij Instellingen / iCloud. Geef bij Foto’s aan hoe je om wilt gaan met de foto’s op je toestel.

Wil je dat je foto’s automatisch beschikbaar zijn via iCloud Fotostream op al je iOS-apparaten? Stel je een back-up op prijs van je afbeeldingen via iCloud-fotobibliotheek? De opties zullen op veel apparaten actief zijn en daar is niets mis mee, zolang je je er maar bewust van bent. Als je een van de opties kiest, weet dan dat iemand met jouw Apple-account (en enige creativiteit) je informatie ook kan benaderen zonder jouw toestel in handen te hebben. Dit geldt voor alles wat je bewaart in de cloud, al moeten we Apple complimenteren met de extra beveiligingsmaatregelen. Zelfs als de ‘gluurder’ je Apple-wachtwoord kent, krijg jij op je toestel een berichtje dat er geprobeerd wordt om in te loggen.

©PXimport

Prullenbak

Veel apps hebben een extra vangnet voor als je een foutje maakt en bijvoorbeeld per ongeluk een berichtje of foto weggooit. Dit werkt vergelijkbaar met de prullenbak van Windows. Als het juist wel de bedoeling is om het bericht te verwijderen omdat je een privéfoto/bestand wilt vernietigen, is het goed om de prullenbak ook te controleren en te legen. We noemen iOS en Google Foto’s als voorbeeld. In iOS vind je de prullenbak in de app Foto’s via Albums / Recent verwijderd. Hier kun je de afbeeldingen definitief verwijderen. Let op: als je een clouddienst met back-upfunctie gebruikt, zijn de afbeeldingen hier nog steeds terug te vinden. In Google Foto’s klik je op het icoontje met de drie puntjes en kies je Prullenbak.

Revisies

Sommige diensten hebben een uitgebreide prullenbak waarbij ook revisies worden bijgehouden. Handig als je zelf een foutje maakt en een bestand of foto per ongeluk overschrijft of om een andere reden terug wilt naar een vorige status van het bestand. Maar als je iets nooit meer terug wilt zien, is het niet handig. Wees je er in elk geval van bewust dat een bestand vaak hersteld kan worden naar een oudere staat.

Weet ook dat de meeste clouddiensten verwijderde bestanden een bepaalde periode bewaren in een prullenbak. We nemen Dropbox als voorbeeld. Surf naar www.dropbox.com en kijk bij Verwijderde bestanden naar alle verwijderde bestanden die de dienst nog voor je heeft bewaard, ondanks dat je ze hebt gewist. Bij een standaard-account worden de bestanden dertig dagen bewaard, bij een betaald account een jaar! Boven in beeld kun je zoeken op datum of map. Ten tijde van schrijven was het alleen mogelijk om deze bestanden per stuk definitief te verwijderen. Denk dus twee keer na voordat je iets bewaart in je Dropbox (en andere clouddiensten) als het niet voor andere ogen bestemd is.

©PXimport

Kortom

We proberen je met alle voorgaande stappen en tips niet bang te maken, maar wel te laten zien welke informatie er allemaal over jou wordt opgeslagen en ook redelijk makkelijk te achterhalen is. Je hebt gelukkig wel wat mogelijkheden om je privacy zo veel mogelijk te beschermen. In de artikelen op de volgende pagina’s gaan we hier nog verder op in. Zo houden we een grote online schoonmaak laten we je zien hoe je ook schijven, smartphones en tablets grondig wist.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.