In de loop van de geschiedenis zijn helaas vele archieven verloren gegaan. Gelukkig zijn er nu internetarchieven die een schat aan gegevens digitaal conserveren, met als extra voordeel dat je er ook thuis van kunt genieten. We brengen graag een paar van de beste online archieven onder de aandacht.

Net zoals je regelmatig een back-up maakt van je eigen foto’s en documenten (toch?), zijn er organisaties, archivarissen en historici die voortdurend digitale kopieën opslaan van publieke informatie, vaak gestimuleerd door de overheid.

De op deze wijze ontstane online archieven kunnen burgers bijstaan bij het zoeken naar bepaalde informatie. Daarbij is de lastigste taak voor de archiefbeheerders niet zozeer het verzamelen van materiaal, maar het opzetten van een heldere structuur waardoor de bezoekers snel de speld in de hooiberg vinden.

Haast niets op het World Wide Web wordt echt verwijderd, en ook al heeft het Europees Hof van Justitie op 13 mei 2014 aan iedere Europese burger het recht toegekend om vergeten te worden door de zoekmachines, dan nog ijveren de internetarchieven voor het recht om te onthouden. Door systematische bewaring kan iedereen zijn culturele en politieke geschiedenis blijven raadplegen, ervan genieten en zelfs politici ter verantwoording roepen.

The Internet Archive

Het archief der archieven blijft voor ons The Internet Archive. De Amerikaanse internetondernemer Brewster Kahle stichtte in 1996 een non-profit organisatie die zich tot doel heeft gesteld om ‘universele toegang tot alle kennis’ te creëren. Het gaat om een digitale bibliotheek vol websites, culturele producten, boeken, software, video en audio die je gratis mag bekijken en gebruiken. Waarbij gezegd worden dat men er, ondanks de duizelingwekkende hoeveelheid aan materiaal, tot nu toe in slaagt om alles goed doorzoekbaar te houden voor de bezoekers.

The Internet Archive herbergt meer dan 200.000 softwaretitels, ook van iconische systemen als Atari en Commodore; bovendien kun je door een emulatiesysteem deze games effectief spelen. Ook 20 miljoen boeken en teksten zijn gearchiveerd en 4,5 miljoen audio-opnames, waaronder 180.000 live-concerten. In samenwerking met derden is men zelfs bezig met archiveren van oude lp’s.

©PXimport

Wij vonden met name de afdeling Video bijzonder interessant, waar je bijvoorbeeld propagandafilms uit de Tweede Wereldoorlog of comedyklassiekers van Charlie Chaplin kunt bekijken. Op dit ogenblik neemt The Internet Archive 70 tv-kanalen per dag op waardoor de tv-database explosief groeit.

Na enkele rechtszaken heeft The Internet Archive de mogelijkheid ingebouwd om websites te verwijderen van eigenaren die bezwaar aantekenen tegen deze archivering. Ondertussen plaatst het archief in San Francisco een constante back-up naar servers in Canada omdat Kahle zich zorgen maakt over de onvoorspelbaarheid en de juridische censuur van de Trump-regering.

Wayback Machine

Aan The Internet Archive is de Wayback Machine verbonden. Hier slaan crawlers (zoekbots) en bibliothecarissen iedere week één miljard webpagina’s op. De naam Wayback Machine is goed gekozen, want dit webarchief doet inderdaad dienst als internettijdmachine. Zolang een bepaalde site niet werd beveiligd door een wachtwoord, is de kans zeer groot dat je het verleden van een webadres op verschillende momenten in de tijd kunt bezoeken.

Deze tijdmachine werd oorspronkelijk ontworpen om digitale artefacten te archiveren voor onderzoekers en historici, maar het blijft natuurlijk interessant om te zien hoe een webpagina er vroeger uitzag. Een andere reden om dit archief te bezoeken, is om toegang te krijgen tot een website die ondertussen al is afgesloten en die dus via je browser niet meer direct toegankelijk is.

©PXimport

Je kunt de Wayback-machine op een paar manieren gebruiken, maar de meest gebruikelijke is via de zoekmachine. Typ in de zoekmachine een url in en vervolgens krijg je via de tijdlijn de historie van de gezochte website. Vanuit de tijdlijn open je de kalender. Alleen de dagen gemarkeerd met een cirkel bevatten een archief.

Een blauwe cirkel geeft aan dat het archief te openen is. Door op zo’n cirkel te klikken, bezoek je de website alsof hij vandaag nog live zou zijn. Vaak werken ook de koppelingen nog. Zie hierboven een voorbeeld van onze eigen website, anno 1997!

Geheugen van Nederland

De grootste erfgoedbank van Nederland is Geheugen van Nederland. Deze digitale schatkamer bundelt sinds 2000 de inhoud van meer dan 100 nationale archieven. Bovendien speelt men in op de interesses van het grote publiek door de website aan te passen aan de actualiteit.

Je kunt door historische collecties bladeren of gericht op zoek gaan naar materiaal over een specifiek onderwerp. Het online archief bevat ook een educatief gedeelte waarvoor lessen zijn ontwikkeld voor het voortgezet onderwijs.

©PXimport

Opvallend is verder de beeldbank met materiaal van foto’s, sculpturen, schilderijen, bronzen beelden, keramiek, moderne kunst, tekeningen, postzegels, affiches en krantenknipsels. Daarnaast zijn er ook video- en audiofragmenten te bekijken en te beluisteren.

Bewaarde geluiden

Vaak onthouden we van verouderde technologie alleen hoe die eruit zag. Maar hoe klónk de draaischijf van een telefoon, een antieken kasregister, een krijsend 56K-modem? Het project Conserve The Sound probeert geluiden te bewaren die we zelden of nooit meer horen .

Je krijgt een afbeelding van het object samen met een audioclip van 30 seconden. Het project bevat ook video’s van mensen die vertellen over hun relatie met bepaalde geluiden. De video’s zijn in het Duits, maar er is ook Engelse ondertiteling.

Hetzelfde idee vinden we bij het Museum of Endangered Sounds, een privé-project waar geluiden van uitstervende elektronica een plaats hebben gekregen. Door op een rechthoek te klikken, start de geluidsopname. Op die manier kun je een ongeduldige telefoon, een dot matrixprinter en een ratelende telex door elkaar heen laten horen.

Om gek van te worden, net als vroeger op kantoor!

©PXimport

Old Maps Online

Benieuwd hoe je regio er in de 18de of 17de eeuw uitzag? Of wil je een bepaalde militaire kaart bestuderen uit de eerste of tweede wereldoorlog? Old Maps Online is de ultieme bron voor gratis geo-informatie op het internet. Het succes van dit portaal zit hem in de combinatie van een indrukwekkend aantal historische kaarten en de soepele technologie die deze site bijzonder gebruiksvriendelijk maakt. De cartografische gegevens zijn afkomstig van gerenommeerde online bronnen en de gebruikersinterface is van een Zwitserse ontwikkelaar van geomapping.

Om een bepaalde kaart te vinden, typ je eerst de naam in het zoekvak. Hierdoor krijg je de locatie op een moderne kaart te zien. Daarnaast verschijnen tien, twintig of meer historische kaarten.

©PXimport

Door op zo’n historische kaart te klikken, krijg je informatie over het tijdstip en de makers. Bovendien markeert de webapp de omtrek van de historische landkaart op de moderne kaart. Daarna kun je de historische kaart openen en erop inzoomen.

Bovendien is er een chronologisch filter, dat maakt het vinden van kaarten uit een specifiek tijdperk veel eenvoudiger. De website Old Maps Online is een open project, gebruikers hoeven zich niet te registeren of in te loggen.

Europeana

De Europese Unie besliste in wat ze ‘De nieuwe renaissance’ noemde, dat vanaf 2016 de inhoud van meer dan 3500 musea publiek toegankelijk moet zijn in het archief Europeana. Gefinancierd door de Europese gemeenschap zijn ondertussen miljoenen items verzameld in deze portaalsite waarvan het hoofdkantoor gevestigd is in Den Haag.

De site biedt toegang tot 57 miljoen gedigitaliseerde objecten, muziekopnames en multimediale collecties en ondersteunt iedere Europese taal. Je kunt de zoekmachine gebruiken of je laten leiden door de virtuele collecties die je meenemen door de tijd en verhalen brengen over migratie, mode, muziek, enzovoort … Je kunt ook door het platform bladeren per tijdzone of per land. Bij iedere object lees je of je het mag hergebruiken, in beperkte mate mag hergebruiken of niet mag hergebruiken.

Genoeg leuks voor een regenachtige zondag, nietwaar?

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.