Elon Musk mag dan wereldberoemd zijn om zijn uitgesproken mening op Twitter of zijn tests op dieren door het bedrijf Neuralink: als leider van SpaceX zet hij zich ook regelmatig positief op de kaart. Niet alleen door de mogelijkheden die het biedt in ruimtevervoer, maar ook met Starlink, het satelliet-internetbedrijf dat onder SpaceX valt.

Op dit moment zijn er zo’n 2.000 satellieten van Starlink actief in de baan rond de aarde. Het is het plan om hier nog duizenden aan toe te voegen. Iets wat voor het internet goed is, maar minder voor bijna alle andere initiatieven in de ruimte. Zo reflecteren de sattelieten soms erg lelijk op ruimtefoto’s en zorgen problemen met sommige satellieten voor extra ruimtepuin. Laatst waren er nog 40 satellieten die niet diep genoeg in de ruimte waren geschoten, waardoor ze in rook opgingen. Onder andere NASA heeft zich al uitgesproken over het gevaar om tegen zo’n satelliet aan te botsen. 

Starlink-satellieten

Toch zijn de satellieten tegelijkertijd de moeite waard. De tech van Starlink kan behulpzaam zijn bij natuurrampen, zo werd laatst bewezen in Tonga. Hier was een grote vulkanische eruptie waarna een tsunami volgde die het land deels verwoestte. De overheid in Nieuw-Zeeland schakelde Elon Musk met zijn satellieten in om de mensen van Tonga van internet te voorzien. Musk aarzelde eerst, omdat er nog niet genoeg satellieten zijn met laserlinks (die zorgen voor minder latency) en omdat er al satellieten zijn die het gebied in Polynesië bedienen. Toch is Starlink uiteindelijk mogelijk gemaakt in Tonga en blijft net zo lang tot de onderzeese internetkabel die door de eruptie stuk ging is gerepareerd, iets wat een maand kan duren.

Helaas heeft de wereld ook te maken met oorlogen en de meest recente, die van Rusland en Oekraïne, deed uiteindelijk ook een beroep op Elon Musk en zijn team. Zo zijn er Starlink-terminals naar Oekraïne gestuurd, nadat de Oekraïense minister Mykhailo Fedorov om hulp riep. Hij deed dat met een opvallend bericht: “Terwijl jij [Elon Musk] Mars probeert te koloniseren, probeert Rusland Oekraïne te bezetten! Terwijl je raketten met succes vanuit de ruimte landen, vallen Russische raketten Oekraïense burgers aan! We vragen je om Oekraïne te voorzien van Starlink-stations en om verstandige Russen aan te spreken om op te staan.”

Aan in Oekraïne

Elon Musk besloot dit inderdaad te doen: binnen een dag zette hij Starlink ‘aan’ in Oekraïne. Hierdoor kunnen mensen in Oekraïne die hun internet op zwart zagen gaan, mogelijk via Starlink toch om hulp vragen of naasten op de hoogte houden over hun welzijn. Er schuilt echter ook een gevaar in die Starlink-terminals. Als Putin namelijk het luchtruim boven Oekraïne overneemt, dan kunnen de transmissies vanuit die terminals een soort bakens worden voor luchtaanvallen. Een techniek die de Russen vaker schijnen te gebruiken. Toch is het internet hard nodig, want hierdoor kunnen onder andere via social media hulpacties op touw worden gezet.

Ook in de hulpverlening kan SpaceX een belangrijke rol spelen. Zo maken de hulpdiensten in Washington gebruik van Starlink-internet (via CNBC). Het gaat om de staatsmilitairen die uitrukken wanneer er bijvoorbeeld bosbranden zijn. Door zeven gebruikersterminals te hebben rondom een gebied waar branden snel voorkomen, kan er snel connectie worden gemaakt voor communicatie. Wat de hulpverleners hierbij vooral prettig vinden, is hoe snel een Starlink-terminal verbinding heeft en dat er niet uren met een satellietuitrusting hoeft te worden geploeterd, aldus de hulpverleners. Met Starlink kunnen gebruikers vanaf de meeste locaties downloadsnelheden verwachten tussen de 100 Mb/s en 200 MB/s met een latentie van 20 milliseconde.

Mensenlevens

De inzet van Starlink is dubbel: enerzijds kan het levens redden, anderzijds kan het levens kosten. Levens van astronauten die last hebben van ruimtepuin of een luchtruim vol satellieten, maar ook van mensen die het al moeilijk hebben in oorlogsgebied, omdat de vijand ze hierdoor mogelijk juist handig kan traceren. Tegelijkertijd hebben juist social media bewezen dat ze een enorm belangrijke, positieve bijdrage kunnen leveren aan noodhulp en kunnen mensen privé elkaar op de hoogte houden en eventueel ook helpen, met dank aan het internet, iets wat juist nu belangrijker is dan ooit, ook al is het altijd een afweging of het de potentie van mensenlevens kwijtraken waard is.

Sinds een paar maanden verkoopt SpaceX de Starlink Mini in Nederland: een satellietschotel die past in je rugzak en ervoor moet zorgen dat je ook zonder mobiel bereik snel internet hebt. In dit artikel bespreken we of zo'n internetschotel in Nederland wel echt nuttig is.

Wat is de Starlink Mini?

De Starlink Mini is een compacte satellietschotel met afmetingen van 29,9 × 25,9 × 3,85 centimeter en een gewicht van 1,1 kilogram, waarin een wifirouter zit ingebouwd. De schotel maakt verbinding met een van de duizenden Starlink-satellieten die in een lage baan om de aarde zweven en die stuurt vervolgens een internetsignaal terug naar de aarde. Het is daardoor wel belangrijk dat de route van de schotel naar de satelliet niet wordt geblokkeerd door bijvoorbeeld bomen of een dak, maar afgezien daarvan moet je hiermee in de meeste (afgelegen) gebieden internet kunnen krijgen.

Bij het pakket krijg je naast de schotel ook een muurvoeding en het bijbehorende snoer geleverd, maar als je het apparaat ergens wilt gebruiken waar geen stopcontacten zijn, moet je zelf een powerbank (van minstens 100W) en usb-c-kabel kopen. Het pakket kost in totaal 399 euro. Daarnaast heb je een roaming-abonnement nodig. Je hebt daarbij de keuze uit een abonnement met 50 gigabyte voor 40 euro per maand of een onbeperkt-data-abonnement voor 72 euro per maand.

Wat kun je ermee?

De Starlink Mini is bedoeld voor gebruikers die veel onderweg zijn en op hun reis niet kunnen vertrouwen op wifi of mobiele 4G- of 5G-netwerken. De fabrikant zegt dat zo'n internetschotel handig kan zijn als je reist met een camper, aan het backpacken bent of bijvoorbeeld afgelegen kampeert, mits je niet tussen de bomen zit. Ook bij het varen op kust- en binnenwateren kan Starlink uitkomst bieden.

SpaceX belooft maximale downloadsnelheden van meer dan 100 megabit per seconde. De snelheden kunnen wel erg fluctueren, vooral als je Starlink op de weg gebruikt. Er wordt dan namelijk continu gewisseld tussen de satellietverbindingen. Kijk dus niet raar op als YouTube-video's of Netflix-series zo nu en dan even moeten bufferen. Ook de latency (pingtijden) is relatief hoog. Voor online gamen is de oplossing door deze vertraging niet erg geschikt. De uploadsnelheid is eveneens niet erg snel. Als je een filmpje wilt appen naar iemand, kan dat dus een behoorlijke tijd duren.

©Photocreo Bednarek - stock-adobe.com

Is Starlink de beste oplossing?

De meeste genoemde toepassingen vallen in Nederland een beetje weg, omdat de internetdekking hier vrijwel overal goed is. Er zijn wel enkele buitengebieden zonder kabel- of glasvezelaansluiting, zoals op het platteland. Op dat soort plekken kun je waarschijnlijk ook een mobiele router gebruiken, aangezien er in Nederland eigenlijk overal wel genoeg 4G/5G-zendmasten in de buurt staan. Deze mifi-routers zijn meestal minstens zo snel als Starlink en hebben veel minder last van latency. Ook betaal je minder voor de apparatuur zelf en vallen de maandelijkse roamingkosten lager uit.

Starlink is dus eigenlijk alleen interessant als je én geen wifi én geen mobiel bereik hebt. Dat komt in Nederland zoals gezegd weinig voor, maar in andere landen, zoals Duitsland, zijn er nog best wat plekken zonder mobiele dekking. Als je in dergelijke situaties afhankelijk bent van satellietinternet, is Starlink waarschijnlijk de beste keus. Doordat de satellieten laag hangen, zijn de latency en downloadsnelheid voor satellietinternetbegrippen juist erg goed.

Als je weinig de hort op gaat, maar bijvoorbeeld wel in een hutje op de hei woont met baggerbereik, is een reguliere Starlink (349 euro + 72 euro aan datakosten per maand) in de meeste gevallen een betere optie dan de Mini. Dit is een loggere schotel die je gewoon buiten op een vaste plek, zoals bovenop je dak, moet plaatsen en waarbij je een losse wifirouter moet gebruiken. Deze variant biedt ongeveer 25 procent hogere snelheden dan de Mini en heeft een groter bereik, al verbruikt hij ook ongeveer 50 procent meer stroom.

©Micah Tanner - stock.adobe.com

Als je thuis muziek wilt beluisteren, ben je vaak gebonden aan één ecosysteem van afspeelapparatuur en muziekbronnen. Met Music Assistant breek je deze beperking open: het is een muziekbibliotheekmanager die je volledige controle geeft over welke muziek je waar wilt afspelen. Bovendien is het programma volledig geïntegreerd in het domoticasysteem Home Assistant.

Fabrikanten van muziek-ecosystemen zoals Sonos pakken ermee uit dat je er muziek op jouw manier mee kunt beluisteren. Maar in feite ligt de controle volledig bij hen. Sonos bepaalt welke muziekbronnen het nu en in de toekomst ondersteunt. Ook de muziekbronnen zelf, zoals de streamingdiensten, beslissen waar en hoe je hun muziek mag beluisteren. En als je dan besluit om van streamingdienst te veranderen, verlies je de afspeellijst die je zorgvuldig hebt samengesteld.

Dat moest anders kunnen, vond Marcel van der Veldt, en daarom begon hij vijf jaar geleden te werken aan Music Assistant. Het programma laat je niet alleen toe om muziek te beluisteren van populaire streamingproviders zoals Spotify en Tidal, maar ook muziekbestanden die je lokaal op je netwerk deelt. Al deze songs worden in één muziekbibliotheek samengebracht. Bovendien ondersteunt het een veelvoud aan protocollen zoals AirPlay, Cast en DLNA om de muziek van al die bronnen op diverse apparaten af te spelen.

1 Installeren in Home Assistant

Je kunt Music Assistant als een Docker-container op een Linux-server draaien, maar de aangewezen installatiemethode is als een add-on in het opensource-domoticasysteem Home Assistant. Zo kun je de luidsprekers voor audiomeldingen van Home Assistant gebruiken, waarbij muziek die Music Assistant op dat moment aan het afspelen is, automatisch wordt gepauzeerd en na de melding weer verder gaat. Let op: Music Assistant heeft zelf 2 GB RAM nodig, bovenop de geheugenvereisten van Home Assistant zelf.

In Home Assistant ga je naar Instellingen / Add-ons en klik je rechts onderaan op Add-on winkel. Klik daarna rechts bovenaan op het hamburgermenu en kies Repositories. Vul daar de url https://github.com/music-assistant/home-assistant-addon in en klik op Toevoegen. Daarna zie je dat de repository Music Assistant is toegevoegd en kun je op Sluiten klikken. Scrol daarna in de Add-on winkel helemaal naar beneden en klik op de add-on Music Assistant en daarna op Installeer. Nadat de installatie is voltooid, schakel je eventueel Weergeven in zijbalk in en klik je op Starten. Klik daarna op Open Web-UI of (als je dit hebt ingeschakeld) op Music Assistant in de zijbalk om de gebruikersinterface van de muziekbibliotheekmanager te openen.

2 Diverse muziekproviders

Music Assistant ondersteunt meer dan tien verschillende muziekproviders. Daarbij horen streamingdiensten zoals Spotify, Apple Music, Deezer, SoundCloud en Tidal. Je kunt ook internetradio’s als muziekprovider toevoegen, of lokale muziekbronnen, zoals een server met Subsonic, Plex of Jellyfin. Music Assistant kan ook muziekbestanden op een lokale schijf of netwerkschijf toevoegen. Bekijk de documentatie over muziekproviders voor specifieke vereisten zoals een premiumaccount.

Als je lokale muziekbestanden wilt toevoegen, is het belangrijk dat ze correct getagd zijn, want Music Assistant gebruikt ID3-tags als ze er zijn, en haalt informatie over een song pas van een online metadataprovider als de tags ontbreken. Zie het kader ‘MusicBrainz Picard’ voor een programma dat je hiervoor kunt gebruiken. De tijd die je investeert in het correct taggen, verdien je zeker terug, doordat je dan in Music Assistant sneller de juiste muziek vindt.

3 Netwerkshare toevoegen

We illustreren dit door een netwerkshare van een NAS toe te voegen als muziekprovider. Music Assistant ondersteunt Windows-netwerkshares die het SMB/CIFS-protocol gebruiken, wat elke NAS ondersteunt. Klik rechts bovenaan op Add music provider, klik op Filesystem (remote share) en vul de nodige instellingen in: de server, naam van de share, gebruikersnaam en wachtwoord, en eventueel een subdirectory als je muziek daarin staat.

Het is aan te raden om de gebruiker schrijfrechten op de netwerkshare te geven, zodat Music Assistant er afspeellijsten op kan aanmaken of aanpassen. Als de gebruiker alleen leesrechten heeft, maak je afspeellijsten op de opslag van Music Assistant zelf. Klik tot slot op Save. Daarna zie je in de instellingen dat je muziekprovider is toegevoegd. Voor andere muziekproviders verloopt het proces op een gelijkaardige manier. Op de achtergrond begint Music Assistant nu ook alle muziek te importeren, die je vervolgens onderaan kunt bekijken in de onderdelen Artists, Albums en Tracks.

4 Afspeelproviders

Nu Music Assistant toegang heeft tot je muziek, moet je de nummers nog ergens op kunnen afspelen. Daarvoor moet je nog een of meerdere afspeelproviders toevoegen. Ook hier biedt Music Assistant heel wat mogelijkheden. Daartoe behoren AirPlay-apparaten zoals de Homepod of andere slimme luidsprekers, uPnP/DLNA-luidsprekers, apparaten van Sonos, Google Cast-apparaten zoals de Google Nest-luidsprekers, Squeezebox-spelers zoals die van Logitech of doe-het-zelfapparaten met Squeezelite. Ook Snapcast wordt ondersteund: je installeert daarvoor de client op een Raspberry Pi of Android-telefoon om media af te spelen.

Het is belangrijk om te weten dat niet alle afspeelproviders dezelfde mogelijkheden bieden. Zo is gesynchroniseerd afspelen van muziek op meerdere apparaten niet met elke provider mogelijk, net zomin als crossfading. Met DLNA-apparaten moet je ook een beetje geluk hebben: er bestaan zo veel implementaties van deze standaard, dat er vaak workarounds nodig zijn. Sommige apparaten ondersteunen bovendien meerdere protocollen. Zo implementeren Sonos-apparaten DLNA, maar ze voegen daar hun eigen uitbreidingen aan toe voor functionaliteit als crossfading. Zo’n apparaat kun je dan beter als Sonos-apparaat toevoegen en niet als DLNA-apparaat. Specifieke informatie vind je in de documentatie over afspeelproviders.

5 Squeezelite-esp32-speler toevoegen

Om een afspeelapparaat aan je netwerk toe te voegen, klik je op Add player provider, kies je het type en vul je de nodige gegevens in. Daarna zou Music Assistant alle apparaten van dit type automatisch moeten herkennen. Wij hebben dit uitgeprobeerd met een Raspiaudio ESP Muse Luxe waarop we Squeezelite-esp32 installeerden met de webinstaller in Chrome.

Na de installatie van de firmware op de ESP Muse Luxe en de verbinding met het wifi-netwerk voegden we in Music Assistant de afspeelprovider Slimproto toe, die het protocol van Squeezebox implementeert. Daarna werd het apparaat automatisch als een Squeezelite-speler herkend. Je kunt het apparaat nu onderaan naast de afspeelknoppen selecteren. Je krijgt dan in een zijbalk aan de rechterkant alle herkende spelers te zien met hun status en je kunt er het volume instellen. Kies dan een track, album, artiest of afspeellijst om het nummer op het geselecteerde apparaat af te spelen.

6 Synchroon afspelen

Als je meerdere afspeelapparaten bezit die synchronisatie ondersteunen, kun je eenvoudig dezelfde muziekstream op al die apparaten tegelijk afspelen. Dat kan bijvoorbeeld met AirPlay, Google Cast, Sonos, Slimproto of Snapcast. Wij probeerden de laatste uit met een Snapclient op meerdere afspeelapparaten. Dat kan bijvoorbeeld op een Raspberry Pi, maar ook met de Android-app van Snapcast op je telefoon of tablet. Voeg daarna in Music Assistant de afspeelprovider voor Snapcast toe om de ingebouwde Snapcast-server op te starten.

Als je nu onderaan op de naam van een afspeelapparaat klikt, krijg je in de zijbalk meerdere apparaten te zien waarop je muziek kunt afspelen. Zie je het icoontje van twee schakels van een ketting naast een apparaat, dan betekent dat dat je het apparaat met een ander apparaat kunt synchroniseren zodat ze hetzelfde afspelen. Dat kan alleen tussen apparaten van hetzelfde type, bijvoorbeeld twee Sonos-apparaten of twee Snapcast-spelers. Daarna verschijnen ze samen in de zijbalk.

7 Integratie in Home Assistant

Tot nu toe gebruikten we Music Assistant als een op zichzelf staande oplossing, ook al installeerden we het als een add-on in Home Assistant. Maar de muziekbibliotheekmanager kunnen we ook nauwer met Home Assistant integreren. Daarmee komen alle afspeelapparaten in Home Assistant beschikbaar als mediaspelers en zijn aan te sturen via een dashboard of automatisering. Je kunt ook vanuit Home Assistant aankondigingen laten uitspreken op de afspeelapparaten. Andersom zijn ook mediaspelerentiteiten uit Home Assistant zichtbaar in Music Assistant, wat nuttig is als ze niet rechtstreeks door Music Assistant worden ondersteund.

De integratie met Home Assistant installeer je via de Home Assistant Community Store (HACS), waarvoor je overigens een GitHub-account nodig hebt. Als je HACS nog niet hebt geïnstalleerd, dien je een add-on voor ssh te installeren, daarin het volgende downloadscript uit te voeren:

en Home Assistant te herstarten. Ga vervolgens naar Instellingen / Apparaten & diensten, klik rechts onderaan op Integratie toevoegen en kies HACS. Vink alles aan en klik op Verzenden. Daarna moet je HACS toegang geven tot je GitHub-account. De volledige instructies vind je in de documentatie van HACS.

8 Integratie installeren

Om de integratie met Music Assistant te installeren, klik je links op HACS. Via het zoekveld bovenaan zoek je naar de repository Music Assistant. Klik erop en klik rechts onderaan op Download. Bevestig dat je de integratie wilt downloaden en herstart daarna Home Assistant. Na de herstart heeft Home Assistant al automatisch Music Assistant ontdekt. Klik dan in Instellingen / Integraties bij de ontdekte integratie op Configureren.

De integratie toont je de url van de ontdekte Music Assistant en vraagt je om deze toe te voegen. Als je Music Assistant met de spraakbesturing van Home Assistant wilt gebruiken, kies dan bij Gespreksagent voor Home Assistant (of een andere al geconfigureerde spraakassistent). Vink ook Expose players to Assist aan. Klik tot slot op Verzenden. In de laatste stap krijg je te zien welke afspeelapparaten de integratie heeft gevonden en kun je ze indien gewenst aan een ruimte toekennen. Na een klik op Voltooien worden deze apparaten toegevoegd aan Home Assistant.

9 Mediaspeler

Elk afspeelapparaat dat bekend is bij Music Assistant, heeft nu een bijbehorende mediaspeler als entiteit. Je vindt ze bij Instellingen / Apparaten & diensten / Entiteiten. Een apparaat met de naam ESP Muse Luxe heeft bijvoorbeeld de entiteits-ID media_player.esp_muse_luxe. Klik je op het apparaat, dan op de drie puntjes en dan op Apparaatinformatie, dan kun je met een klik op Toevoegen aan dashboard een widget voor de mediaspeler aan je dashboard toevoegen.

In het dashboard kun je nu elk afspeelapparaat besturen: afspelen, pauzeren, terug en vooruit in de afspeellijst, en het apparaat uitschakelen. Met een klik op de drie puntjes bovenaan open je meer mogelijkheden, zoals het volume aanpassen, shuffle, de herhaalmodus, of bladeren door de media van Music Assistant om muziek te kiezen. Voor dat laatste is de interface van Music Assistant handiger, maar de basisfunctionaliteit werkt ook rechtstreeks in Home Assistant.

10 Aankondigingen afspelen

Music Assistant heeft ook een service gedefinieerd om aankondigingen op afspeelapparaten te laten horen. Om dat uit te proberen, open je in Home Assistant Ontwikkelhulpmiddelen / Services en kies je als service Music Assistant: Play Announcement. Kies vervolgens een of meerdere doelen om je aankondiging op af te spelen. Dat kan een apparaat uit Music Assistant zijn, maar ook een ruimte, als je aan de apparaten een ruimte hebt toegekend toen je de integratie in Home Assistant toevoegde (of later).

Daarna voer je de url in waarop het notificatiegeluid beschikbaar is. Dat kan een url op internet zijn, maar ook een van een webserver op je lokale netwerk of van Home Assistant zelf. Nadat je hier de url van bijvoorbeeld een mp3-bestand hebt ingevuld, klik je rechts onderaan op Service aanroepen. Je merkt dan dat de muziek op het apparaat wordt gepauzeerd, dat na een korte stilte het notificatiegeluid afspeelt, om daarna weer verder te gaan met de muziek. Je kunt er bij de service nog voor kiezen dat er vóór het notificatiegeluid een geluidje voor een vooraankondiging wordt afgespeeld, en het volume van de aankondiging kun je ook aanpassen. Wil je de YAML-code om de service in je eigen automatiseringen aan te roepen, klik dan op Ga naar YAML-modus.

11 Spraakberichten

Op een gelijkaardige manier kun je spraakberichten op de afspeelapparaten van Music Assistant laten horen. Dat gebeurt met de service Text-to-speech (TTS): Spreek. Kies eerst de entiteit voor een TTS-provider, bijvoorbeeld Google. Kies daarna de entiteit van de mediaspeler om het bericht op af te spelen en typ vervolgens je bericht in. Afhankelijk van de TTS-provider kan dat in het Engels of een andere taal. Vink in het laatste geval Taal aan en specificeer de taalcode van je taal.

Als je nu de service aanroept, stuurt Home Assistant de tekst naar de TTS-provider en laat de gegenereerde audio van het spraakbericht op je afspeelapparaat horen. Music Assistant pauzeert dan de muziek die momenteel aan het afspelen is, laat standaard een vooraankondigingsgeluidje horen, en daarna het spraakbericht. Vervolgens speelt de muziek weer verder. Overigens slaat Home Assistant bij deze service standaard het spraakbericht op. Zo hoeft dezelfde tekst de volgende keren niet opnieuw naar de TTS-provider te worden verstuurd. Ook hier kun je weer naar de YAML-modus gaan om de code te bekijken waarmee je de service in je eigen automatiseringen kunt aanroepen.

12 Automatiseer je muziek

Door de integratie van Music Assistant in Home Assistant kun je allerlei zaken automatiseren die met je muziek te maken hebben. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is mogelijk. Wil je bijvoorbeeld een willekeurig nummer van AC/DC afspelen als je thuiskomt? Roep dan, wanneer een device tracker detecteert dat je thuiskomt, de service mass.search op met de artiestennaam en daarna de service mass.play_media waaraan je een willekeurig media-ID uit de resultaten doorgeeft.

De documentatie van Music Assistant geeft je uitgebreide informatie over de mogelijkheden, met talloze voorbeelden om je te inspireren. De ontwikkeling verloopt bovendien snel, en volgt ook de ontwikkelingen van Home Assistant op de voet. Zo is er ook al een mogelijkheid toegevoegd om Music Assistant via de OpenAI-integratie van Home Assistant via spraak te besturen. Vraag dan Play Nirvana in the kitchen en Music Assistant start de afspeellijst van Nirvana op je afspeelapparaat in de keuken.