Accounts voor e-mail, sociale netwerken, clouddiensten of webshops: de gemiddelde computeraar gebruikt dagelijks talloze accounts die allemaal zijn beveiligd met een wachtwoord. Hoe meer gevoelige gegevens met een account gemoeid zijn (denk aan contactgegevens en betaalinformatie), des te interessanter het wordt voor hackers en criminelen. Goede accountbeveiliging is belangrijk, óók als je op het oog niets te verbergen hebt. Met deze tips verklein je de risico’s.

Wat gaan we doen?

Tip 01: Sterke wachtwoorden

Stiekem weten we allemaal dat we voor elk account een uniek en sterk wachtwoord moeten kiezen. De afgelopen jaren maakten hackers door talloze lekken en zwakke wachtwoorden de gegevens buit van miljoenen gebruikers van diensten als iCloud, LinkedIn en Snapchat. Toch gebruiken veel mensen nog steeds hetzelfde, relatief makkelijk te raden wachtwoord. Denk aan wachtwoorden met je naam, geboortedatum, hobby’s of naam van je kind. Een slecht idee, zeker als je dit voor meerdere accounts doet. Je kunt jezelf nooit volledig beschermen tegen hacks, maar kunt het hackers wel een stuk lastiger maken. Bijvoorbeeld met een sterk wachtwoord dat bestaat uit een combinatie van letters, cijfers, tekens, hoofdletters en kleine letters. Gebruik bij voorkeur geen bestaande woorden, maar verbaster ze door bijvoorbeeld letters in cijfers te veranderen. Wil je toch zorgen dat het wachtwoord gemakkelijk te onthouden is, maak er dan een zin van. ‘Een ontzettend makkelijk te onthouden wachtwoord’ wordt bijvoorbeeld ‘eomtow’. Wijzig (hoofd)letters en voeg cijfers toe om het wachtwoord sterker te maken (bijvoorbeeld eOmTow_87). Hulp nodig? Gebruik dan een online wachtwoordgenerator als die van Norton.

Tip 02: Vervangen en testen

Voor een wachtwoord geldt hetzelfde als voor je tandenborstel: vervang hem elke zes maanden en geef hem aan niemand anders. Twijfel je of je wachtwoord sterk en uniek genoeg is, maak dan gebruik van een online wachtwoordtester. Hier voer je de code in, waarna je een score en advies krijgt. Ons voorbeeldwachtwoord ‘eOmTow_87’ heeft een score van 74 procent. Niet slecht, maar door ook symbolen toe te voegen en te voorkomen dat kleine letters en nummers elkaar opvolgen, maak je hem nét wat sterker. Houd er rekening mee dat een woord uit het woordenboek inclusief slechts een paar gewijzigde letters (bijvoorbeeld w4chtw00rd in plaats van wachtwoord) niet voldoende is. Hackers hebben vaak maar een paar minuten nodig om zo’n wachtwoord te kraken. Neem liever de eerste letters van de woorden in een makkelijk te onthouden zin als basis. Varieer met hoofdletters en kleine letters, wissel sommige letters om voor cijfers en voeg speciale tekens toe. Test daarna of je nieuwe wachtwoord sterk genoeg is. Zo maak je het zelfs ervaren cybercriminelen behoorlijk lastig.

Tip 03: Beveiligingsvragen

Om in te loggen of accountinformatie te wijzigen, is het soms nodig om beveiligingsvragen te beantwoorden. Als het goed is, heb je die gekozen toen je het desbetreffende account aanmaakte. Bedrijven als Microsoft, Apple en Google gebruiken beveiligingsvragen om te verifiëren of jij ook wel echt de rechtmatige eigenaar van een account bent. Het is belangrijk om vragen en antwoorden te kiezen die je kunt onthouden en die niet makkelijk door anderen zijn te raden. Kies liever niet voor vragen met betrekking tot je geboorteplaats, huisdier of partner. Dit soort informatie kan een cybercrimineel relatief eenvoudig achterhalen. Anderzijds is het slim om vragen te kiezen die familieleden wél kunnen beantwoorden. Bijvoorbeeld: “Wat is de naam van de straat waar je opgroeide?” Mocht er iets met je gebeuren, dan kan een familielid toegang krijgen tot je account en je gegevens veiligstellen. Zorg ervoor dat vragen ondubbelzinnig beantwoord kunnen worden, zodat je bij geheugenverlies niet het risico loopt dat je buitengesloten wordt van je account.

©PXimport

Wachtwoorden onthouden

Tip 04: Beveilig je pc

De meeste computergebruikers hebben hun pc voorzien van een virusscanner en firewall. Een wachtwoord voor de computer zelf wordt echter nog weleens vergeten. Soms per ongeluk, vaak uit gemakzucht. Heb je op jouw computer nog geen wachtwoord ingesteld, dan raden we je met klem aan dit alsnog te doen. In Windows druk je op Ctrl+Alt+Del en vervolgens op Wachtwoord wijzigen om een nieuw wachtwoord in te stellen. Maak je gebruik van een Mac, open dan het Apple-menu en klik op Systeemvoorkeuren. Ga vervolgens naar Gebruikers en groepen en selecteer je gebruikersnaam. Klik op de knop Wijzig wachtwoord en volg de instructies op het scherm. Op beide platforms kun je er ook voor kiezen om meerdere (gast)accounts aan te maken. Handig als je familieleden in een andere omgeving wilt laten inloggen, zodat ze niet zomaar bij jouw inloggegevens kunnen. Op pc en Mac heb je tevens diverse opties voor ouderlijk toezicht en het afschermen van bepaalde systeemfuncties.

©PXimport

Tip 05: Wachtwoordenkluis

De gemiddelde internetter gebruikt dagelijks tussen de 10 en 50 wachtwoorden. Het gevaar dat je hetzelfde wachtwoord voor meerdere accounts gebruikt, ligt dan ook op de loer. Het is immers lastig om al die verschillende codes te onthouden. Een wachtwoordenkluis biedt in dat geval uitkomst. Dit is een digitale kluis waarin je al je wachtwoorden opslaat. De kluis open je met één sterk en lastig te raden hoofdwachtwoord dat je alleen voor de wachtwoordbeheerder gebruikt. Een gebruiksvriendelijke optie is LastPass (www.lastpass.com/nl/) dat gratis op één apparaat is te gebruiken. Wil je niet alleen op je pc, maar bijvoorbeeld ook op je laptop, smartphone of tablet toegang, dan betaal je 12 dollar (ca. 10,50 euro) per jaar. Voor dat bedrag krijg je een hoop handige functies, zoals de mogelijkheid om automatisch wachtwoorden in te vullen als je naar je favoriete sociale netwerk op webshop surft. De wachtwoordenkluis maakt gebruik van sterke encryptie om je inloggegevens te beschermen. Daarnaast kun je hem voorzien een extra beveiligingslaag in de vorm van tweestapsverificatie. In Tip 9 laten we zien wat dat precies inhoudt.

Tip 06: Kritisch op phishing

De afgelopen jaren zijn talloze computergebruikers slachtoffer geworden van internetfraude. Ze werden bijvoorbeeld door een zogenoemde phishing e-mail naar een valse (bank)website gelokt. Vaak is dit een kopie van de echte, vertrouwde website, maar met een flinke adder onder het gras. Log je in met je wachtwoord of je creditcardnummer, dan krijgt de cybercrimineel die gegevens in handen. Vervolgens kan hij dit gebruiken om op jouw naam dure aankopen te doen. Phishing-berichten herken je aan het feit dat ze vaak niet persoonlijk aan jou gericht zijn, taal- en stijlfouten bevatten, een afwijkende opmaak hebben met vreemde links. Daarnaast wordt vaak gesuggereerd dat je account geverifieerd moet worden door je inloggegevens te delen. Doe je dit niet meteen, dan zou dat verstrekkende gevolgen hebben. Veel instanties, zoals banken en verzekeraars, zullen je dat echter nooit per e-mail vragen. Pak bij twijfel de telefoon en neem contact op met het bedrijf waarvan de mail afkomstig lijkt te zijn. Wees tot slot kritisch op links of knoppen: leiden die naar een vreemd adres of een website die je niet kunt herleiden, klik er dan niet op.

©CIDimport

Tip 07: Veilig inloggen

Minstens zo belangrijk als een sterk wachtwoord is een veilige plek om in te loggen. Of een inlogpagina dat ook daadwerkelijk is, herken je aan verschillende kenmerken. Allereerst moet de URL van de website beginnen met ‘https://’, waarbij de s staat voor ‘secure’ (veilig). Daarnaast zie je een slotje in de adresbalk, aan het begin (Google Chrome) of einde (Internet Explorer). Door op het slotje te klikken, kun je controleren of de verbinding versleuteld en veilig is. Bij websites van banken zie je vaak in groene letters de naam van de bank. Hiermee wordt bevestigd dat de website eigendom is van de bank, en dat je deze kunt vertrouwen. Bij sommige internetbrowsers kleurt de adresbalk (gedeeltelijk) groen om aan te geven dat je veilig kunt inloggen. Blijf echter wel op je hoede en doe geen bankzaken op je (mobiele) apparaat als je bent verbonden met een open en onbeveiligd wifi-netwerk. Je loopt dan alsnog het risico dat je inloggegevens worden onderschept door iemand met snode plannen.

©PXimport

Tip 08: Overal https

De meeste websites die werken met gevoelige data, zoals wachtwoorden, bank- en adresgegevens, hebben inmiddels de overstap naar https gemaakt. Denk aan banken, overheidsinstanties en sociale netwerken. Hierdoor worden je gegevens versleuteld en onleesbaar voor derden. Wil je er zeker van zijn dat dit het geval is, maak dan gebruik van de plug-in HTTPS Everywhere. Deze handige extensie is gratis beschikbaar voor Chrome, Firefox en Opera en zorgt dat alle data die je uitwisselt wordt versleuteld. Daarnaast controleert het of je verbinding niet wordt omgeleid, bijvoorbeeld naar een server die in handen is van criminelen. Tot slot voorkomt HTTPS Everywhere dat data onderweg van jouw pc naar de server kan worden gewijzigd. Maakt een website niet of deels gebruik van https, dan kan de plug-in je helaas niet beschermen. Ook kan het niet je internetgedrag afschermen. Daarvoor zul je een anonieme internetbrowser als Tor Browser moeten gebruiken. Voor de gemiddelde internetter is het echter geen must om over te stappen op deze alternatieve browser.

©PXimport

Tip 09: Tweestapsverificatie

Met een sterk en uniek wachtwoord maak je het cybercriminelen een stuk lastiger om je account te kraken. Tegenwoordig bieden veel partijen de mogelijkheid om je account nog beter te beveiligen met behulp van tweestapsverificatie. Onder meer Facebook, LinkedIn en Twitter bieden deze optie en het is ook te gebruiken voor je Google-account. Met tweestapsverificatie leg je een extra beveiligingslaag over je account, bijvoorbeeld in de vorm van een code. Log je vanaf een vreemde plek of een nieuw apparaat in, dan wordt de code via sms naar je telefoon verzonden. Die vul je vervolgens in om te verifiëren of jij het wel echt bent. Op deze manier voorkom je dat criminelen genoeg hebben aan je wachtwoord om in te breken op je account. Tweestapsverificatie is doorgaans te vinden via de instellingen van de dienst die je gebruikt. Om het voor je Google-account in te stellen, ga je naar accounts.google.com/SmsAuthConfig. Bij Facebook vind je de functie via Instellingen en Beveiliging. Schakel Aanmeldgoedkeuringen in en voortaan is een extra beveiligingscode nodig om vanaf een onbekend apparaat op je account in te loggen.

©CIDimport

Tip 10: Accountactiviteit

Maak je regelmatig gebruik van Google-diensten als Zoeken, Gmail en YouTube, dan is het de moeite waard om je accountactiviteit te controleren. Google heeft hiervoor een handig overzicht in het leven geroepen, genaamd ‘Mijn Account’ (myaccount.google.com). Als je naar deze website gaat en inlogt, zie je drie kolommen: Inloggen en Beveiliging, Persoonlijke informatie en Privacy en Accountvoorkeuren. Begin met de Beveiligingscheck en Privacycheck om ervoor te zorgen dat je account goed is beveiligd en je geen ongewenste gegevens met Google deelt. De zoekgigant weet praktisch alles over je, maar stelt wel hulpmiddelen beschikbaar om te bepalen wat je wel en niet wilt delen. Maak daar gebruik van! Door in Mijn Account op Apparaatactiviteit en meldingen te klikken, krijg je bovendien informatie over welke apparaten (zoals je pc, tablet of smartphone) wanneer én waar hebben ingelogd op je account. Heb je het idee dat er iets niet pluis is, dan kun je apparaten desgewenst de toegang tot je account ontzeggen.

©PXimport

Tip 11: Regelmatig updaten

Om te zorgen dat je computer en account optimaal beschermd zijn tegen bedreigingen van buitenaf, is het van belang om regelmatig te updaten. Zowel je besturingssysteem als je internetbrowser ontvangen geregeld updates die belangrijke beveiligingslekken dichten. Krijg je een melding om te updaten, zorg dan dat je dit zo snel mogelijk doet. Op Windows-pc’s ga je naar Instellingen en vervolgens Bijwerken en beveiliging om updates te bekijken en (desgewenst automatisch) door te voeren. Op een Mac kies je vanuit het Apple-menu voor Over deze Mac en Software-update. Van nieuwe updates krijg je automatisch een melding, waarna je zelf kiest op welk moment je ze installeert. Dat geldt ook voor internetbrowsers als Google Chrome en Internet Explorer, al kun je doorgaans via de instellingen bepalen hoe wordt omgegaan met updates. In Chrome klik je bijvoorbeeld op het icoon met de drie puntjes rechtsboven. Ga naar Instellingen en Over en schakel in dat de browser zich automatisch bijwerkt naar de nieuwste, veiligste versie.

©PXimport

Tip 12: Encryptie (Windows)

Beschik je over Windows 8 (of nieuwer) of de Enterprise- of Ultimate-editie van Windows 7/Vista, dan kun je gevoelige data op je harde schijf veilig versleutelen met behulp van BitLocker. Je kunt er een complete schijf mee coderen, maar bijvoorbeeld ook een usb-stick (met BitLocker To Go). Zo zorg je ervoor dat onbevoegden geen toegang hebben tot jouw gegevens. Ga naar Dezepc en klik met de rechtermuisknop op het gewenste gegevensstation. Klik op BitLocker inschakelen en volg de instructies op het scherm. Vervolgens zal BitLocker vragen hoe de schijf vrijgegeven dient te worden. Het gemakkelijkste is om hiervoor een wachtwoord te kiezen. Daarna kun je de herstelsleutel opslaan of afdrukken, voor het geval dat je het wachtwoord vergeet. Heb je alle stappen doorlopen, dan start BitLocker met de versleuteling van de schijf. Afhankelijk van de grootte van de schijf duurt dit enkele minuten of uren. Maak je gebruik van een laptop, zorg dan dat deze is aangesloten op het stopcontact.

©PXimport

Tip 13: Encryptie (Mac)

Ook als je in het bezit bent van een Mac heb je de optie om met behulp van encryptie onbevoegden buiten de deur te houden. Met FileVault is de opstartschijf van de Mac volledig te versleutelen. De tool is beschikbaar voor OS X Lion of hoger en te vinden via het Apple-menu en de optie Systeemvoorkeuren. Kies hier voor Beveiliging en privacy en ga naar het tabblad FileVault. Klik op het hangslot en voer de naam en het wachtwoord van de beheerder in. Vervolgens schakel je de functie in door op Schakel FileVault in te klikken. Klik indien nodig voor elke gebruiker op Schakel gebruiker in en voer het wachtwoord in van de gebruiker. Het systeem schakelt automatisch alle gebruikersaccounts in die je toevoegt nadat FileVault is ingeschakeld. Draait je Mac op OS X Yosemite of hoger, dan kun je je iCloud-account gebruiken om de schijf te ontgrendelen of het wachtwoord opnieuw in te stellen (als je het bent vergeten). Wil je iCloud niet gebruiken, maak dan een lokale herstelcode aan en bewaar die op een veilige plek, op een andere locatie dan de versleutelde opstartschijf. Houd er rekening mee dat je niet meer kunt inloggen op je Mac als je zowel je wachtwoord als de herstelcode bent vergeten.

©PXimport

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!