Drie jaar na de grote doorbraak zijn wifi-mesh-oplossingen redelijk volwassen. Zagen we vorig jaar nog veel grote veranderingen en nieuwe spelers ten opzichte van een jaar eerder, sindsdien verschenen slechts één nieuwe speler en een handjevol nieuwe oplossingen van bestaande mesh-bouwers. De vraag naar goede wifi blijft echter prangend in een modern huishouden. Hoog tijd dus de huidige stand van zaken op de mesh-markt in kaart te brengen.

De insteek van deze test is eenvoudig: jij wilt gewoon goede wifi in huis, het liefst met zo min mogelijk gedoe. Dat is precies het punt van al deze wifi-mesh-systemen in deze test: dat je met behulp van een aantal verschillende units (ook nodes, satellieten of accesspoints genoemd) verdeeld door je huis overal goed bereik en goede snelheden hebt. Uiteraard zonder kabels te trekken - één van de grootste bezwaren tegen een traditionele accesspoint-opstelling. Vergis je alleen niet: hoe goed wifi zich ook ontwikkeld heeft, er gaat nog altijd niets boven een goede bekabeling, als je huis dat toelaat.

Uiteraard komt er meer kijken bij een test dan gewoon met elk van de oplossingen werken, maar het is de eenvoud van installatie en gebruik die veel consumenten af doet stappen van de traditionele router en laat kiezen voor een mesh-oplossing. Juist die elementen wegen we dus stevig mee in onze eindbeoordeling en de uiteindelijke beslissing welke systemen de echte aanraders zijn.

Testprocedure

Niet één soort mesh

De manier waarop elke fabrikant mesh benadert verschilt sterk. TP-Link, Netgear, D-Link, Google, Linksys, Engenius en Ubiquiti focussen op complete pakketten bestaande uit twee of drie nodes die geheel op zichzelf staan. Vaak zijn ze uit te breiden met extra nodes, maar niet altijd, dus let daarop. Van die merken hebben enkel TP-Link en Ubiquiti een jaar geleden een nieuw model uitgebracht, beide in het lagere segment. Synology volgt hetzelfde concept van een separaat mesh-systeem, maar bij hen koop je elke node individueel.

Hoewel ASUS ook complete mesh-oplossingen verkoopt, ligt hun focus vooral op het uitbreiden van je bestaande router met mesh-functionaliteit, met behulp van extra satellieten. Ook FRITZ!Box-bouwer AVM kiest deze benadering. Mocht je reeds een chique ASUS- of AVM-router hebben, dan is dat mogelijk een voordeel. Je behoudt je uitgebreide routermogelijkheden en je hoeft je veelal prijzige router niet te vervangen. Voor nieuwe kopers die primair op zoek zijn naar gewoon goede wifi en geen interesse hebben in complexere functionaliteit zijn dit echter compleet andere beestjes. Om de vergelijking eerlijk te houden, hebben we deze alternatieven dan ook buiten de vergelijking gelaten en hun eigen pagina toebedeeld.

AC-klasse

We splitsen mesh-systemen in twee categorieën: dualband- en triband-oplossingen. Die laatste kenmerken zich door een extra ingebouwd draadloos netwerk specifiek voor de verbinding tussen de satellieten. Dualband-oplossingen, te herkennen aan de AC1200-, AC1300- of AC1750-classificering, dienen vooral om het bereik van je netwerk te vergroten, maar kennen een beperkte capaciteit. Meerdere intensieve gebruikers op de verschillende toegangspunten is vragen om problemen. Daarmee zijn ze primair als betaalbare oplossingen voor huishoudens met weinig (gelijktijdige) gebruikers.

Wil je bijvoorbeeld met z’n vieren gelijktijdig op verschillende plekken in huis werken, kijk dan naar een systeem van minimaal AC2200-klasse. De extra capaciteit tussen de verschillende punten voorkomt dat één actieve downloader in de huiskamer de Netflix-stream in 4K of de Fortnite-liefhebber op zolder frustraties bezorgt.

Twee, of toch drie?

TP-Link Deco

Het eerste en tweede jaar dat wij mesh-systemen vergeleken, kwam TP-Link uitstekend uit de bus. Gezien de geringe aanpassingen dit jaar is daar natuurlijk weinig aan veranderd. TP-Links mesh-oplossingen zijn gewoon enorm aantrekkelijk, en daarbij zijn ze veelal aan de goedkope kant.

Ze scoren uitstekend waar het telt: de installatie is zeer gebruiksvriendelijk en geschikt voor totale leken; hetzelfde gaat op voor hun app-ervaring. De prestaties zijn ook voor elk product de beste of in de top van hun klasse, genoeg om de meeste concurrerende kits in deze test in één klap irrelevant te maken.

Vooral de nieuwe Deco M4 is daar ‘schuldig’ aan: ruimschoots de goedkoopste mesh-oplossing in deze test, maar samen met zijn broer de M5 de best presterende in hun klasse. De goedkopere M4 neemt onze redactietip dan ook over van de iets duurdere Deco M5. De praktisch even indrukwekkende Deco M5 scoort nog wel punten met zijn ingebouwde antivirus en sinds kort ook een webinterface voor de iets gevorderde gebruiker. De vergelijkbare Deco P7 kan dan weer interessant zijn als je weet dat powerline goed werkt in je huis, maar voor iedereen die ‘gewoon goed’ wifi-bereik zoekt, zonder de zwaardere capaciteit van AC2200, is de Deco M4 de meest logische keuze, dankzij de prijsdoorbraak die dit model teweegbrengt.

In de AC2200-klasse is de Deco M9 Plus één van de beste sets; samen met de Netgear Orbi RBK23 deelt hij daar de lakens uit. Wat prestaties betreft is de Deco M9 Plus iets sneller, maar hij is ook nipt duurder. Zoek je toevallig nog een Zigbee-netwerk in huis voor wat slimme devices, dan heeft TP-Link duidelijk het voordeel. Verder is het lastig om een echte winnaar aan te wijzen en mag je hier je eigen merk- of designvoorkeuren laten spreken.

©PXimport

TP-Link Deco M4 (Redactietip)

Prijs
€ 149,- (voor 3 nodes)
Website
www.tp-link.com/nl9Score90

TP-Link Deco M5

Prijs
€ 179,- (voor 3 nodes)
Website
www.tp-link.com/nl9Score90

TP-Link Deco M9 Plus (Redactietip)

Prijs
€ 399,- (voor 3 nodes)
Website
www.tp-link.com/nl10Score100

©PXimport

EnGenius EnMesh

Hoewel EnGenius met hun EnMesh met firmware-updates aardige stappen had gemaakt, lijken ze zich bewust van het feit dat de moordende concurrentie van onder andere TP-Link eigenlijk niet bij te benen is voor een kleinere fabrikant. Het gevolg: inmiddels is het lastig om deze set in Nederlandse schappen te vinden.

EnMesh is tegenwoordig best gebruiksvriendelijk, eenvoudig te installeren en biedt nog wat voordelen met usb-opslag, maar de prestaties zijn simpelweg niet zo goed als enkele andere producten en prijstechnisch concurreert hij niet. Acceptabele inzet terzijde, er is simpelweg geen redelijk argument om deze set te overwegen. Ook de optionele accesspoints met ingebouwde camera vinden we niet bijster interessant, totdat het systeem op cruciale elementen als prestaties en prijs echt mee gaat doen.

©PXimport

EnGenius EnMesh

Prijs
€ 219,- (voor 3 nodes)
Website
www.engeniustech.com6Score60

Netgear Orbi en Orbi Pro

De Netgear Orbi RBK50 (of RBK53 voor de kit van drie) was onze testwinnaar van de afgelopen twee jaar, en ook dit jaar verdient hij weer de titel best getest. Frappant voor het oudste product in de test, maar te verklaren bij gebrek aan alternatieve AC3000-oplossingen.

Onze conclusie voor de RBK50 blijft gelijk: dankzij zijn extra dikke backhaul is dit de best presterende set en tevens de minst gevoelige wat betreft het positioneren van de extra nodes. Dat klinkt als een kleinigheid, maar het feit dat je je met de RBK50/53 het minst zorgen hoeft te maken over waar je de nodes neerzet, kan in de praktijk voorkomen dat je een torentje op een ongewenste plek moet zetten.

Als gevolg van die extra bandbreedte zijn die nodes wel enorm groot. Ook ze zijn ruim de duurste. De RBK23 en Deco M9 Plus zijn fors in prijs gezakt sinds een jaar terug, maar de RBK50/53 blijft ongewijzigd op bijna het dubbele voor drie nodes. De meerwaarde in prestaties is echter duidelijk, dus als je het beste zoekt en prijs niet telt, wint deze AC3000-oplossing van Netgear. Als zakelijke gebruiker kun je de Orbi Pro SRK60 nog overwegen; prestatietechnisch grofweg een RBK50, maar dan met extra ssid voor intern gebruik en optionele muur- en plafondinstallatie, tegen een meerprijs.

Het middensegment bestaat uit de Orbi RBK23 en diens voorlopers Orbi RBK40 en RBK30. We hebben de oudere twee nog wel in de tabel meegenomen omdat ze hier en daar nog te koop zijn, zij het zelden voor aantrekkelijke prijzen. De RBK23 lijkt de ‘sweet spot’ echter goed te raken: uitstekende prestaties, een scherpe prijsstelling in zijn klasse, en als oudgediende heeft Netgear de gebruiksvriendelijkheid van de installatie en de app ook goed voor elkaar. De Deco M9 Plus is iets sneller voor een iets hogere prijs, maar zolang de RBK23 zijn kleine prijsvoordeel behoudt, noemen we deze twee de beste keuzes in hun klasse.

©PXimport

Netgear Orbi RBK50 (Best getest)

Prijs
€ 349,- (voor 2 nodes)
Website
www.netgear.nl10Score100

Netgear Orbi RBK23

Prijs
€ 279,- (voor 3 nodes)
Website
www.netgear.nl10Score100

Netgear Orbi Pro SRK60

Prijs
€ 459,- (voor 2 nodes)
Website
www.netgear.nl9Score90

©PXimport

Google Wi-Fi

Google maakt niet veel producten zelf, maar in wifi-mesh geloven ze wel. De eerste keer dat het apparaat meedeed, vonden we de Google WiFi best aantrekkelijk, dankzij een compact design, makkelijke installatie en een goede prestaties. Wel was de prijs eigenlijk te hoog om mee te doen voor de winst.

Een jaar later is die situatie voor Google verslechterd. Hij is zelfs duurder dan vorig jaar, waar praktisch elke concurrent significant goedkoper is geworden. Google zet een objectief net product neer, maar ze vragen meer dan het dubbele voor hun AC1200/1300-oplossing dan de door de bank genomen beter presterende TP-Link Deco M4. Hij kost zelfs meer dan de veel krachtigere Netgear Orbi RBK23 en TP-Link Deco M9 Plus en dat maakt hem geen interessante koop.

©PXimport

Google Wi-Fi

Prijs
€ 359,- (voor 3 nodes)
Website
https://store.google.com6Score60

Linksys Velop

Linksys was een mesh-maker van het eerste uur. Door de jaren heen hebben ze grote stappen gemaakt. De ooit tergend trage installatieprocedure is inmiddels goed te doen, zaken als bedrade backhaul en een webinterface zijn later toegevoegd. Daar vinden we inmiddels een set opties die nauwelijks onderdoet voor een stevige router. Dat ze hebben doorgebouwd op hun bestaande producten en deze wijzigingen via firmware hebben uitgebracht, vinden we positief, want hierdoor hebben Velop-kopers van het eerste uur nog altijd de meest recente hardware in huis. Linksys heeft weliswaar een zwarte kleurstelling toegevoegd, maar de Velop dual- en tri-band zijn verder ongewijzigd.

We missen echter de eigen identiteit van Linksys, want waar de Netgear duidelijk focust op de beste zijn en TP-Link gewoon een goed product voor een scherpe prijs wil neerzetten, vallen de Velop-producten tussen wal en schip. Objectief prima en ook in eigen gebruik werkt het gewoon goed, maar ze concurreren niet voldoende op prestaties, mogelijkheden en op prijs. De Velop dual-band is veel te duur met het oog op de TP-Link Deco M4/M5 en ook de prima presterende Velop tri-band is gewoon te duur met het oog op de iets betere Orbi RBK23 en Deco M9 Plus. Linksys zal zich op één van die drie cruciale elementen moeten gaan onderscheiden als ze serieus mee willen doen voor de winst en niet louter interessant willen zijn met een scherpe aanbieding.

©PXimport

Linksys Velop

Prijs
€ 229,- (voor 2 nodes)
Website
www.linksys.com6Score60

Linksys Velop triband

Prijs
€ 385,- (voor 3 nodes)
Website
www.linksys.com8Score80

D-Link Covr

D-Link doet met hun Covr-1203 en -2202 mee in de AC1200/AC1300- en AC2200-klasse en lijkt de enige fabrikant te zijn die de memo van vorig jaar mee heeft gekregen dat ze iets moesten doen om met de Deco M5 te concurreren. We zien dan ook dat de Covr-1203 een stuk goedkoper is geworden dan vorig jaar, en het feit dat de D-Link nog iets makkelijker te installeren is dan zijn grote concurrent is een mooie bonus. Waar je bij praktisch elke kit na de initiële installatie de satellieten moet koppelen, doet de Covr dat automatisch; dat soort kleine details maken verschil. Een andere mooie bonus zal de ‘form factor’ zijn, zoals de rosé-gouden afwerking die vermoedelijk een iets hogere acceptatiefactor zal hebben in een traditioneel huishouden.

Helaas valt D-Link ook een beetje tussen wal en schip, want de nog goedkopere Deco M4 toont zich net wat sneller en de verschillen in installatie zijn dan niet dermate relevant dat ze de prestaties en prijs doen vergeten. Hetzelfde gaat op voor de Covr-2202, die net niet snel genoeg is of zelfs na stevige prijsverlagingen goedkoop genoeg, om iets in te brengen tegen de M9 Plus en RBK23. Als D-Link de prijzen nog iets kan drukken, zien we echter serieuze potentie.

©PXimport

D-Link Covr-2202

Prijs
€ 229,- (voor 2 nodes)
Website
www.d-link.com8Score80

D-Link Covr-1203

Prijs
€ 179,- (voor 3 nodes)
Website
www.d-link.com8Score80

Ubiquiti AmpliFi

De iets oudere Ubiquiti AmpliFi HD maakt grote indruk met zijn tot in de puntjes verzorgde verpakking, productpresentatie en app-ervaring. Het routerelement met display en touchscreen maken een goede indruk, installatie is zo gepiept, en Ubiquiti krijgt het voor elkaar bovengemiddeld veel informatie op een niet-verwarrende manier te presenteren. Geef je veel om informatie over je verbruik, dan doet Ubiquiti het enorm goed.

Helaas valt de AmpliFi HD ook dit jaar weer op met een enorm hoge prijsstelling, want voor deze 339 euro kun je een AC2200-klasse mesh-systeem kopen met nog flink wat zakgeld over. Dat is heel lastig te verdedigen; we vermoeden dat de echte netwerkknutselaars voor hetzelfde geld Ubiquiti’s uitstekende (toegegeven: bedrade) UniFi-systemen de voorkeur zullen geven.

De nieuwe Ubiquiti AmpliFi Instant kent een vergelijkbaar lot, simpelweg omdat deze voor een AC1200/1300-oplossing te prijzig is. De gevraagde 229 euro voor twee nodes is meer dan het dubbele dan de Deco M4, en zelfs meer dan de (AC2200) Orbi RBK23. De Instant is enorm compact, op sommige onderdelen heel snel, en combineert de voordelen van een handig display, een uitstekende appervaring met de snelst mogelijke installatie, maar je moet wel enorm veel waarde in die elementen zien om die veel hogere prijs te verdedigen.

©PXimport

Ubiquiti AmpliFi HD

Prijs
€ 329,- (voor 3 nodes)
Website
www.amplifi.com7Score70

Ubiquiti AmpliFi Instant

Prijs
€ 229,- (voor 2 nodes)
Website
www.amplifi.com8Score80

Synology MR2200ac

Gezien de pittige concurrentie vreesden we een beetje voor nieuwkomer Synology en hun MR2200ac mesh-oplossing, een product dat je niet als een kit koopt maar waarvan simpelweg zo veel losse units haalt als je nodig acht. Dat resulteert in een wat hogere prijs wanneer je er twee of drie zoekt.

Gedurende de installatie valt op dat de MR2200ac eigenlijk meer een traditionele router is dan een typische mesh-oplossing. Je doorloopt iets meer stappen en vervolgens kom je in een omgeving met uitgebreidere mogelijkheden dan de meeste alternatieven in deze test. Mocht je reeds een nas van Synology bezitten, dan voelt alles direct vertrouwd aan; nas-bezitters lijken ons dan ook de doelgroep van dit product. Met behulp van apps kun je verschillende functies toevoegen en uitbreiden, veelal met flink wat instellingen, en er zijn ook apps van derden om het nog gekker te maken. Het feit dat we met gebruikersprofielen en verschillende apparaten per gebruiker uitgebreide rapporten konden maken over het gebruik vonden we toch wel een leuke plus. Zeker als ouders van een jonge, digitale generatie.

De combinatie van de hogere prijsstelling en complexere doch uitgebreidere functionaliteiten maakt de MR2200ac voor ons niet de eerste keuze voor iedereen die een wifi-mesh-systeem zoekt. De prestaties zijn echter gewoon goed, en mits twee nodes voldoen valt de meerprijs mee. Als gevolg vinden we de MR2200ac gewoon interessant als je reeds een Synology-nas bezit of dergelijke uitgebreide functionaliteit waardeert.

©PXimport

Synology MR2200ac

Prijs
€ 136,- (per node)
Website
www.synology.com9Score90

ASUS Lyra en AiMesh AX6100

Aan de ASUS Lyra en Lyra Trio gaan we niet al te veel woorden vuil maken; die vallen namelijk net als menig ander systeem simpelweg niet positief op vergeleken met de Deco’s en Orbi’s van deze wereld. Het feit dat ASUS een zeer uitgebreide firmware heeft, neemt niet weg dat de prijs-prestatieverhouding simpelweg niet goed genoeg is.

Kenners van ASUS-producten weten dat de fabrikant pas goed uit de verf komt wanneer het gaat om de echt innovatieve producten. Zonder enige twijfel verdient het ASUS AiMesh AX6100 WiFi System (bestaande uit 2x RT-AX92U, mocht je willen uitbreiden) die titel. Het is namelijk de allereerste mesh-oplossing met 802.11ax oftewel Wifi 6. Het systeem bevat de gebruikelijke 2x2 2,4GHZ-radio en een 2x2 5GHz-radio (802.11ac/WiFi 5), maar daarnaast ook een 4x4 5Ghz-WiFi6-radio met een theoretische maximale doorvoer van maar liefst 4804 Mbit/s. Kortweg: in potentie enorm snel.

Om de vergelijking eerlijk te houden, testen wij echter met dezelfde 2x2 WiFi5-clients als in voorgaande jaren, antennes die je normaliter in typische luxe laptops van de afgelopen jaren zal vinden maar die simpelweg niet het maximale uit WiFi6-routers halen. Met die clients doet de AX6100 het alsnog goed, maar we halen er duidelijk niet het maximale uit. Schakelen we over naar onze laptops met de nieuwere Killer AX1650-chips of desktops met de Intel AX200-chip aan boord halen we echter zo’n 875 Mbit/s op de hoofdaansluiting van de AX6100. Heb je een gloednieuwe high-end laptop, dan haal je dus absoluut veel hogere snelheden met deze oplossing.

Maar is de AX6100 dan meteen een vanzelfsprekende keuze voor mesh? Daar zetten we vraagtekens bij, want slechts één van de twee 5GHz-radio’s ondersteunt WiFi 6. Als de AX6100 die snellere WiFi6-radio inzet als backhaul, dan is je client op een ander accesspoint dus alsnog beperkt tot WiFi5-snelheden. Nipt hogere snelheden dan de concurrentie, maar wellicht niet wat je verwacht van je circa twee keer hogere investering. Ook zien we een ander probleem(pje): de AX6100 zet de beste prestaties neer nabij de router en over één hop een verdieping verder, maar op de tweede verdieping krijgen we geen stabiele verbinding. De goedkopere RBK50 doet daar nog ruim 200 Mbit/s.

Te veel kanttekeningen voor de testwinst, deels met het oog op de prijs. Toch zien we hier wel duidelijk de potentie van WiFi 6 naar mesh-wifi komen. Als je niet een grote villa van bereik wilt voorzien, maar je wel de beste routerprestaties wilt voor je nieuwe WiFi6-laptop plus een uitstekende backhaul over een bescheiden afstand, dan gooit de AX6100 wel hoge ogen.

ASUS AiMesh AX6100

Prijs
€ 429,- (voor 3 nodes)
Website
www.asus.nl9Score90

ASUS Lyra

Prijs
€ 289,- (voor 3 nodes)
Website
www.asus.nl7Score70

ASUS Lyra Trio

Prijs
€ 249,- (voor 3 nodes)
Website
www.asus.nl7Score70

©PXimport

Extra: je netwerk uitbreiden met mesh

ASUS

©PXimport

AVM

Conclusie

Enorm veel is er niet veranderd sinds vorig jaar. Opnieuw zien we dat het gros van de oplossingen simpelweg moeite heeft om de mesh-aanbieders van het eerste uur bij te benen. Onderin de markt is de TP-Link Deco M4 eigenlijk te goed voor zijn extreem lage prijs, wat hem met overtuiging onze redactietip maakt voor iedereen die gewoon een goed bereik zoekt voor weinig.

Bovenin de markt blijft de prijzige Orbi RKB50/53 voor het derde jaar op rij ongeslagen. Kost wat, maar dan heb je ook iets wat objectief best getest is. Toch zien we voor het eerst een concurrent voor de deur, want de AX6100 van ASUS toont dat WiFi6-mesh-oplossingen de WiFi5-Orbi’s zullen inhalen. Wel zijn we geneigd nog even te wachten op een nog zwaardere WiFi6-set voor de ultieme mesh-oplossing, want hoewel de maximale snelheden nu al hoger liggen, wint de oude Orbi het vooralsnog met zijn grotere bereik.

Voor iedereen die bereik en capaciteit zoekt voor een actief gezin tegen een meer bescheiden prijs, zien we TP-Link en Netgear weer als winnaar uit de bus komen in de AC2200-klasse. De Deco M9 Plus en Orbi RBK23 presteren bovengemiddeld, zijn correct geprijsd, en verdienen beide de redactietip. Beide bedrijven dienen echter scherp te blijven, want het gat met enkele concurrenten is niet enorm groot en enkele anderen laten zien dat hun jongere oplossingen nóg makkelijker te installeren zijn, zoals de D-Link Covr en de Ubiquiti AmpliFi Instant.

Hopelijk zien we daardoor volgend jaar nog betere of nog goedkopere oplossingen, want ten opzichte van vorig jaar is het gros van de sets in elk geval een stuk goedkoper geworden. Dankzij dat laatste kunnen we dit jaar in elk geval met volle overtuiging zeggen: als je gewoon goede wifi zoekt, is mesh niet langer van de toekomst, maar de meest logische oplossing vandaag. Dag router, hallo mesh-netwerk.

©PXimport

Mesh met benefits

Wat voor smartphone koop je voor 300 tot 500 euro? Oftewel: hoe goed is een toestel in deze prijsklasse en welke compromissen moet je voor lief nemen? Of is de mid-range-smartphone vandaag de dag zo compleet dat doorsparen voor een duurder model niet meer nodig is? ID.nl vergelijkt acht smartphones van evenveel merken.

In deze vergelijkende test vind je – in willekeurige volgorde – toestellen van Samsung, OnePlus, HMD, Motorola, Google, Xiaomi, Fairphone en Nothing. Alle telefoons zijn uitvoerig in de praktijk gebruikt. Eén ding kunnen we al verklappen: je kunt voor 300 tot 500 euro tegenwoordig kiezen uit erg complete smartphones waar je jaren mee vooruit kunt.

Hoe we testen

Voor deze uitgebreide test hebben we acht mid-range-smartphones getest. Dat noemen wij telefoons die tussen de 300 en 500 euro kosten. We gaan uit van straatprijzen, dus de verkoopprijzen die een of meerdere bekende webwinkels recent hanteerden. Een straatprijs kan lager zijn dan de adviesprijs van de fabrikant en geeft een eerlijk beeld van wat je in een bepaalde prijsklasse kunt kopen.

Bij het testen van een smartphone letten we onder andere op de bouw- en schermkwaliteit, aanvullende technische functies als draadloos opladen en de mate van stof- en waterdichtheid. In het gebruik kijken we ook naar de technische prestaties, de accuduur, oplaadsnelheid en mogelijkheden en kwaliteit van de camera’s. Duurzaamheid speelt ook een rol, want sommige geteste telefoons zijn (enigszins) te repareren.

Tot slot nemen we de geïnstalleerde software en het beloofde updatebeleid onder de loep. Dat wil zeggen: hoelang garandeert de fabrikant software- en beveiligingsupdates.

©StudioPN - stock.adobe.com

De kwaliteit van de camera’s is een belangrijke eigenschap.

HMD Skyline

De HMD Skyline is een toestel van het Fins-Chinese HMD, dat voorheen betaalde om telefoons onder de Nokia-naam te mogen verkopen. De Skyline heeft qua uiterlijk veel weg van een oude Nokia Lumia-smartphone. Het toestel oogt lomp en is dat ook, waardoor hij niet prettig vasthoudt. Het gewicht is met 209 gram ook aan de hoge kant voor een telefoon met een 6,55inch-scherm en een relatief kleine 4600mAh-accu.

Maar: het ontwerp heeft ook een plus. Als je een beetje handig bent, kun je via de officiële reparatiehandleiding zelf de Skyline uit elkaar halen om het scherm, de accu, usb-c-poort, luidspreker of achterkant te vervangen. Die vervangende onderdelen verkoopt HMD via reparatiebedrijf iFixit voor 15 tot 99 euro – afhankelijk van het onderdeel. Zo kun je in theorie langer met de telefoon doen.

Jammer genoeg weet de Skyline ons als smartphone niet echt te overtuigen. Het toestel krijgt slechts twee Android-upgrades en drie jaar beveiligingsupdates – waar sommige concurrenten zes of zeven jaar beloven. Daarnaast is de Qualcomm-processor wat langzaam, houdt de accu het net aan een lange dag vol en heeft de hoofdcamera moeite met bewegende situaties. Dat de HMD Skyline de eerste Android-smartphone is met ondersteuning voor draadloos magnetisch opladen via Qi2, voelt daarom als een vreemde prioriteit.

Pluspunten

Minpunten

Nothing Phone (2a) Plus

De Nothing Phone (2a) Plus is het nieuwste toestel van het Engelse Nothing, dat onder leiding staat van de vroegere directeur van OnePlus. Verwarrend is dat de Phone (2a) Plus een variant is op de Phone (2a), met iets betere specificaties en een ietwat hogere prijs. Dat kan kiezen lastiger maken.

Het belangrijkste is dat de Phone (2a) Plus een erg prettige telefoon is. De transparante achterkant oogt fraai en de drie ledlampjes die in de behuizing verwerkt zijn, kunnen oplichten bij een inkomend telefoongesprek, bepaalde notificaties of bijvoorbeeld een aflopende timer. Een leuke toevoeging.

De smartphone heeft verder een uitstekend 6,7inch-oledscherm, gaat anderhalve dag mee op een acculading en kan snelladen met 50 watt. De gebruikte MediaTek-processor is erg snel en Nothing stopt er een royale 12 GB werkgeheugen bij. Op de 256 GB opslagcapaciteit kun je veel apps, games en foto’s kwijt. Het toestel heeft ook prima camera’s, al zijn die niet bovengemiddeld.

Mogelijk mis je ondersteuning voor e-sim. Wij missen vooral een degelijk updatebeleid. Nothing belooft drie Android-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates voor de Phone (2a) Plus. Dat is niet slecht, maar veel geteste telefoons plakken hier een jaar of meer aan vast.

Pluspunten

Minpunten

Samsung Galaxy A55

Samsung hoort bij de grootste smartphoneverkopers van Nederland en boekte in 2024 veel succes met de Galaxy A55. Die krijgt in het voorjaar ongetwijfeld een opvolger, wat goed is om in je achterhoofd te houden bij het eventueel kiezen voor de A55. Wat niet wil zeggen dat het nu een slechte koop is. De telefoon heeft een premium ogende en aanvoelende behuizing van aluminium en glas, en is waterdicht en stofbestendig.

Ook het oledscherm laat een goede indruk achter. De Galaxy A55 is snel – maar niet de snelste in deze test – en gaat probleemloos een lange dag mee voordat je de accu moet opladen. Dat opladen duurt wel relatief lang, want de grens ligt op 25 watt. Houd er ook rekening mee dat de instapversie van de Galaxy A55 ‘slechts’ 128 GB opslagcapaciteit heeft. Het iets duurdere 256GB-model kan een betere koop zijn.

De camera’s van de smartphone zijn ruim voldoende en dat geldt ook voor het vijfjarige updatebeleid. Wel vinden we het jammer dat Samsung al jaren zoveel commerciële apps in zijn OneUI-softwareschil stopt. Het bedrijf dringt veel extra’s aan je op, in de hoop je in een ecosysteem te krijgen (en houden). Gelukkig is de A55 ook zonder die extra’s een interessante keuze.

Pluspunten

Minpunten

OnePlus Nord 4

De OnePlus Nord 4 is de meest luxe smartphone in deze test. De behuizing is namelijk van één stuk metaal gemaakt, wat knap is omdat zo’n behuizing normaliter niet goed werkt met 5G-internet. 5G werkt echter uitstekend op de Nord 4, die premium aanvoelt en stof- en waterbestendig is. Het toestel is niet volledig waterdicht.

Het grote 6,74inch-oledscherm met 120Hz-verversingssnelheid is een genot om naar te kijken en het toestel is ook lekker snel. In de basisconfiguratie zit 12 GB werkgeheugen en 256 GB opslag. Voor niet eens zo heel veel meer euro koop je een 16GB/512GB-variant. De smartphone gaat zeker anderhalve dag mee op een acculading, te danken aan de grote 5500mAh-accu. Snelladen kan met 100 watt, maar de benodigde snellader dien je zelf te kopen. Goedkoper is opladen met een standaard usb-c-lader, wat langer duurt, maar nog steeds lekker snel kan.

De OnePlus Nord 4 draait op een drukke OxygenOS-softwareschil die sprekend lijkt op ColorOS van zustermerk Oppo. Het updatebeleid is met vier jaar Android-upgrades en zes jaar beveiligingsupdates ruim voldoende. OnePlus weet zo een prettig totaalpakket af te leveren, al is de Nord 4 vanwege zijn grote formaat niet voor iedereen comfortabel om vast te houden.

Pluspunten

Minpunten

Xiaomi 14T

Xiaomi biedt verschillende mid-range-smartphones aan, waarvan de Xiaomi 14T qua prijs nét mee kan in deze vergelijkende test. Het toestel is een goedkopere versie van de 14T Pro, die betere specificaties heeft. De 14T lijkt op sommige punten een dure smartphone, met een fraaie en mat afgewerkte behuizing die waterdicht en stofbestendig is. Ook het 6,67inch-oledscherm met 144Hz-verversingssnelheid ziet er indrukwekkend uit.

We zijn ook blij met de drie camera’s achterop. Naast een goede hoofdcamera maak je foto’s met een capabele groothoekcamera en telelens, die het beeld twee keer dichtbij haalt zonder kwaliteitsverlies. We vinden de twee keer zoom wel wat beperkt.

Er zijn echter belangrijkere redenen waarom de Xiaomi 14T ons niet omver weet te blazen. De accu gaat bij intensiever gebruik tot bedtijd mee, maar daar houdt het op. Op sommige avonden pakken we daarom voor de zekerheid een oplader. De luidsprekers zijn van matige kwaliteit en de trilmotor in het toestel is eenvoudig, wat een goedkoop gevoel geeft. Dat gevoel wordt versterkt door Xiaomi’s keuze om advertenties en aanbevolen apps in de software te stoppen, wat wij niet bij de prijs vinden passen. Het updatebeleid is met vier Android-upgrades en vijf jaar beveiligingsupdates wel prima.

Pluspunten

Minpunten

Motorola Edge 50 Neo

De Motorola Edge 50 Neo is onze favoriete geteste smartphone in dit overzicht. Dat komt door zijn prijs-kwaliteitsverhouding in combinatie met het updatebeleid van vijf jaar. Motorola belooft vijf jaar Android-upgrades en beveiligingsupdates, wat wij in deze prijsklasse een nette combinatie vinden. Tel er complete specificaties bij op en je hebt voor net geen vierhonderd euro een telefoon waar je jarenlang veel plezier van kunt hebben.

De Edge 50 Neo is met zijn 6,4inch-scherm en gewicht van 171 gram lekker handzaam en licht, en houdt dankzij de kunstleren achterkant erg comfortabel en stevig vast. Het oledscherm met 120Hz-verversingssnelheid laat een goede indruk achter en onder de motorkap worden we blij verrast met liefst 12 GB werkgeheugen en 512 GB opslagruimte. Ook e-sim, wifi 6E en draadloos opladen met maximaal 15 watt zijn van de partij. De 4310mAh-accu gaat probleemloos een lange dag mee en kan snelladen met 65 watt, mits je een usb-pd-oplader gebruikt.

Met de drie camera’s achterop (primair, groothoek en telelens) schiet je in veruit de meeste omstandigheden prima foto’s. We zijn wat minder enthousiast over de gebruikte MediaTek-processor, die niet de snelste is maar voldoende moet zijn voor vijf jaar gebruik. Opmerkelijk is dat Motorola de Edge 50 Neo langer updates geeft dan zijn veel duurdere smartphones.

Pluspunten

Minpunten

Google Pixel 8a

Google biedt een mid-range-smartphone aan in de vorm van de Pixel 8a. Die is met zijn 6,1inch-scherm prima met één hand te bedienen, kan tegen water en stof en ondersteunt draadloos opladen. De telefoon heeft een stevig ontwerp van metaal en kunststof en lijkt veel op de wat duurdere Pixel 8 en 9, die echter gemaakt zijn van metaal en glas. Het 120Hz-oledscherm van de Pixel 8a ziet er fraai uit.

Onderhuids draait een snelle Google Tensor G3-processor met 8 GB werkgeheugen, geleend van de Pixel 8. De instapversie van de Pixel 8a heeft 128 GB opslagcapaciteit, wat vandaag de dag niet meer zoveel is. Google biedt ook een 256GB-versie aan. Beide modellen ondersteunen e-sim. De smartphone gaat een lange dag mee op een acculading, maar elke nacht opladen is vereist.

De camera’s zijn identiek aan die van de Pixel 7a, maar het gebrek aan vernieuwing stoort nauwelijks. Met de Pixel 8a maak je namelijk uitstekende foto’s, waarbij het toestel in het donker veel concurrenten achter zich laat. Een aparte zoomcamera ontbreekt in tegenstelling tot sommige alternatieve telefoons.

Een troef van Google is zijn zevenjarige updatebeleid, zowel Android-upgrades als beveiligingsupdates. Je kunt de Pixel 8a dus jarenlang compleet en veilig gebruiken en krijgt updates als eerste, namelijk direct van Google.

Pluspunten

Minpunten

Fairphone 5

De Fairphone 5 is de vreemde eend in de bijt. Niet omdat het de enige in Nederland ontworpen smartphone is, maar vooral omdat het Amsterdamse Fairphone een heel andere filosofie volgt dan concurrerende merken. Vrijwel elk telefoonmerk wil jou uiteindelijk met regelmaat een nieuw toestel verkopen, met een zo hoog mogelijke winstmarge. Er is daarom weinig tot geen aandacht voor de manier waarop grondstoffen gewonnen zijn, het salaris van fabrieksarbeiders of het repareren van een telefoon.

Fairphone daarentegen wil juist dat jij weet hoe de Fairphone 5 gemaakt is en dat jij er zo lang mogelijk mee kunt doen. Daarom meldt de fabrikant waar gebruikte grondstoffen vandaan komen, krijgen Chinese fabrieksarbeiders een fatsoenlijk salaris en is de smartphone voor een groot deel uit elkaar te halen. De 4200mAh-batterij klik je zo los, om er eventueel een nieuwe in te doen. Het scherm, de usb-c-poort, accu en camera’s kun je eenvoudig met een schroevendraaier loshalen en vervangen.

En Fairphone belooft acht tot tien jaar software-updates, wat langer is dan alle concurrenten. Een prijzenswaardige aanpak met de consequentie dat de Fairphone 5 met 6 GB werkgeheugen en 128 GB opslagcapaciteit technisch minder goed is dan de concurrentie. Ook is de accuduur korter en zijn de camera’s en het scherm minder indrukwekkend. Duurzaamheid heeft immers een prijs.

Pluspunten

Minpunten

Conclusie

Na het testen van acht smartphones die tussen de 300 en 500 euro kosten, zijn we over het algemeen positief verrast. Veel toestellen hebben een degelijk ontwerp, complete specificaties en krijgen vijf jaar of langer updates.

De Motorola Edge 50 Neo springt er voor ons uit omdat hij voor 400 euro een mooi totaalpakket biedt, inclusief zes jaar updates. Het keurmerk Best Getest is daarom op zijn plaats. Onze Redactietip is de OnePlus Nord 4, die veel functies in een luxe behuizing stopt en zes jaar updates ontvangt.

Ook de Google Pixel 8a maakt indruk met zijn gebruikservaring en zeven jaar softwareondersteuning. Qua specificaties is dit toestel een treetje lager dan sommige concurrenten.

Vind je duurzaamheid belangrijk en zoek je een telefoon die je zelf kunt repareren, dan is de Fairphone 5 de beste keuze. De HMD Skyline haalt inspiratie uit de Fairphone, maar weet op meerdere vlakken niet te overtuigen. Veel andere toestellen scoren ‘gewoon goed’.

Wie een mid-range-iPhone in gedachten heeft, kan beter wachten tot Apple een nieuwe generatie uitbrengt. We zijn benieuwd hoe een eventuele nieuwe iPhone SE zich gaat verhouden tot de sterke en gevarieerde Android-concurrentie.

De laatste paar maanden verschijnen er steeds potentere midrange smartphones. Nu zit je met de Motorola Edge 60 Pro wel aan de bovenste kant van die markt, maar dat neemt niet weg dat je nog steeds veel waar voor je geld kunt krijgen.

De Motorola Edge 60 Pro ligt in de winkels voor een adviesprijs van 599,99 euro. Voor dat geld krijg je een royale 12 GB werkgeheugen en 512 GB opslagruimte – een uitstekende deal dus. De prijs is gelijk gebleven aan die van zijn voorganger, maar onder de motorkap is er wel het nodige veranderd. De nieuwe Edge heeft een snellere processor, een krachtiger accu, een volledig vernieuwd camerasysteem en – opvallend – een flinke upgrade van het oplaadvermogen.

Net als eerdere modellen is de Edge 60 Pro slank, licht en compact, met een luxe uitstraling dankzij de aflopende schermranden. Met een gewicht van 186 gram ligt het toestel prettig in de hand. De achterkant is bekleed met veganistisch leer, wat niet alleen zorgt voor extra grip, maar ook voorkomt dat je last hebt van vingerafdrukken. En met zowel een IP68- als IP69-certificering is de smartphone uitstekend bestand tegen water en stof.

©Wesley Akkerman

Duurzaam en prachtig display

Terwijl veel andere fabrikanten de gebogen schermranden inmiddels links laten liggen, gaat Motorola er juist vol voor. Het geeft de Edge 60 Pro een premium uitstraling, maar brengt ook een klein nadeel met zich mee: in fel licht kunnen de randen reflecteren, iets waar je bij een plat scherm geen last van hebt. Storend is het niet direct, maar het valt wel op. Gelukkig maakt het p-oledscherm veel goed. Kleuren spatten van het display, het contrast is uitstekend en content kijken is dan ook een genot.

De vingerafdrukscanner zit netjes in het scherm verwerkt en reageert snel. Het display zelf biedt een scherpe resolutie van 2712 bij 1220 pixels en een verversingssnelheid tot 120 Hertz, wat zorgt voor soepele beelden. Ook de helderheid is dik in orde, zelfs op zonnige dagen. Mooi meegenomen is de keuze voor het stevige Gorilla Glass 7i aan de voorkant, een krasbestendige laag die tegen een stootje kan en het scherm goed beschermt bij dagelijks gebruik.

©Wesley Akkerman

Capabele processor voor gaming

De Motorola Edge 60 Pro draait op de Mediatek Dimensity 8350 Extreme, en dat is een flinke stap vooruit ten opzichte van de Edge 50 Pro. Vooral voor wie graag games op zijn smartphone speelt, is dit goed nieuws. Maar ook bij alledaags gebruik – van appen en mailen tot bellen, browsen en foto's maken – draait het toestel soepel. Tijdens het testen zijn we geen haperingen, vertragingen of andere storende zaken tegengekomen.

Ben je van plan om te gamen op de Edge 60 Pro, houd er dan wel rekening mee dat het toestel bij intensief gebruik warm kan worden. Dat gebeurt niet snel, maar bij grafisch zware 3D-games kan de temperatuur merkbaar oplopen, wat de prestaties wel iets kan beïnvloeden. De meeste casual games draaien probleemloos, maar bij zwaardere titels uit de Play Store speel je doorgaans op medium instellingen. Dat is niet ongebruikelijk in deze prijsklasse, en het toestel houdt zich daar prima staande.

©Wesley Akkerman

Meer energie, iets langere laadtijd

Een van de grootste veranderingen ten opzichte van het vorige model is de accu. Die heeft nu een indrukwekkende capaciteit van 6000 mAh, terwijl de voorganger met 4500 mAh al prima presteerde. Met de Edge 60 Pro haal je moeiteloos het einde van dag twee, zelfs als je af en toe een potje gamet. Die extra accuduur komt echter met een kleine keerzijde: de oplaadsnelheid is verlaagd van 125 naar 90 watt. Nog steeds snel, maar wel een stapje terug.

In de praktijk merk je daar weinig van. Tenzij je de Edge 60 Pro direct naast zijn voorganger legt, zul je het verschil nauwelijks opmerken. Opladen van 0 naar 100 procent duurt minder dan 50 minuten, en met een halfuurtje zit je vaak al rond de 75 procent. Draadloos laden is wél flink afgeremd: dat gaat nu met maximaal 15 watt, terwijl dat bij het vorige model nog 50 watt was. Een duidelijke concessie, al zal het voor veel gebruikers geen breekpunt zijn.

©Wesley Akkerman

De software was altijd zo goed…

Op softwaregebied heeft Motorola een aantal veranderingen doorgevoerd die niet voor iedereen positief zullen uitpakken. Zo staan er nu meer vooraf geïnstalleerde apps op het toestel, en is er een nieuwe AI-omgeving toegevoegd, ontwikkeld in samenwerking met Perplexity AI. Net als bij de Nothing Phone 3a krijg je daar via een aparte knop snel toegang toe. Daarmee kun je bijvoorbeeld meldingen laten samenvatten of informatie opvragen.

Leuk in theorie, maar in de praktijk werkt dat nog niet met alle apps. Toch zitten er handige functies tussen: zo kun je de assistent vragen om iets voor je te onthouden, zoals een foto of screenshot, die je later eenvoudig kunt terugvinden. Een duidelijke beperking is echter dat deze AI-functies alleen in het Engels werken. En hoewel we in Nederland vaak prima overweg kunnen met die taal, gaat dat ongetwijfeld ten koste van de toegankelijkheid voor sommige gebruikers.

©Wesley Akkerman

50x

Veel AI-opties

Een andere nieuwe functie is Playlist Studio. Daarmee kun je een afspeellijst laten samenstellen op basis van je eigen prompt. Klinkt veelbelovend, maar er zit een flinke beperking aan: het werkt alleen met Amazon Music, en dan ook nog uitsluitend als je een actief abonnement hebt. Daardoor zal deze functie voor veel gebruikers nauwelijks bruikbaar zijn. Image Studio – eveneens in samenwerking met Perplexity – is wél geslaagd. Hiermee maak je eenvoudig achtergronden, stickers en andere visuals, precies zoals je zou verwachten.

Daarnaast kun je rekenen op de kracht van Google Gemini, die je activeert door de powerknop ingedrukt te houden. Daarmee stel je vragen of geef je opdrachten, net als bij Google Assistant. Ook Circle to Search is aanwezig, een handige manier om snel informatie op te vragen over elementen uit foto's of screenshots. De nieuwe Moto AI-knop aan de linkerkant van het toestel is speciaal bedoeld voor deze AI-functies, maar is helaas niet aanpasbaar. Zonde, vooral voor wie weinig gebruikmaakt van Motorola's eigen AI-platform.

3x

2x

Veel dataverzameling

Opvallend is dat Motorola twee verschillende nieuwsoverzichten in zijn software-omgeving aanbiedt. Veeg je op het thuisscherm naar rechts, dan verschijnt de vertrouwde Google-feed – al kun je die eventueel uitschakelen. Daarnaast is er binnen het app-overzicht nóg een nieuwsoverzicht, afkomstig van een andere aanbieder. Het maakt duidelijk dat er veel gebeurt op het gebied van dataverzameling en -verwerking. Dat is op zich niets nieuws, maar Motorola zet het nu opvallend zichtbaar neer.

De Edge 60 Pro draait op Android 15 en krijgt drie jaar lang software-upgrades en vier jaar beveiligingsupdates. Daarmee loopt Motorola duidelijk achter op merken als Samsung en Google, die ruimere termijnen hanteren. Volgens Motorola sluit dit beleid echter aan op het werkelijke gebruik van hun toestellen. Intern onderzoek zou uitwijzen dat gebruikers hier tevreden mee zijn – reden genoeg voor het bedrijf om daar niets aan te veranderen. Toch voelt het als een gemiste kans: het drukt de langetermijnwaarde van een verder prima smartphone.

1x

0,5x

Solide camera’s, maar…

Het camerasysteem van de Motorola Edge 60 Pro levert over het algemeen degelijke fotoprestaties. De hoofdcamera heeft een resolutie van 50 megapixel, net als de ultragroothoeklens die ook dienstdoet als macrocamera. Daarnaast is er een telelens van 10 megapixel, goed voor 3x optische zoom en tot 50 keer digitale zoom. Aan de voorkant vind je een selfiecamera van eveneens 50 megapixel, met een lichtsensor die zorgt voor betere belichting en witbalans.

De lenzen produceren heldere, scherpe foto's, en dankzij de samenwerking met Pantone ogen kleuren meestal natuurlijk en accuraat, ook bij beweging of in lastige lichtomstandigheden. De HDR-prestaties zijn sterk, met veel detail in zowel lichte als donkere delen. Een minpunt is de neiging tot overbewerking: sommige foto's worden te sterk verscherpt, waardoor ze kunstmatig aanvoelen. Dat doet wat denken aan de beeldverwerking van sommige Samsung-toestellen.

0,5x

1x

Problemen in het donker

De hoofdcamera doet het prima bij daglicht, maar zodra het donker wordt, levert hij zichtbaar in op scherpte en detail. De ultragroothoeklens schiet bij goed licht acceptabele foto's, al vertaalt de sensor-upgrade zich niet altijd in betere beeldkwaliteit. In situaties met weinig licht vallen de prestaties flink tegen. De grootste tegenvaller is de telelens. Door de kleine sensor heeft die moeite met helderheid en dynamisch bereik, en de digitale zoom kun je sowieso beter links laten liggen.

De selfiecamera scoort daarentegen wél punten, met realistische huidtinten en scherpe beelden. Het bokeh-effect – waarbij de achtergrond onscherp wordt – is wisselend, en ook kun je kleurverschillen opmerken tussen de verschillende lenzen. Het zwakste punt van de Edge 60 Pro is echter de videokwaliteit. De beeldstabilisatie schiet tekort, waardoor video's al snel schokkerig aanvoelen. Onbruikbaar is het niet, maar op dit prijsniveau had Motorola meer mogen bieden.

2x

3x

Motorola Edge 60 Pro kopen?

De Motorola Edge 60 Pro scoort op hardwarevlak overtuigend, met een krachtige processor, een indrukwekkende accuduur en een helder, prettig scherm. Toch wordt de gebruikerservaring flink geremd door de software. Waar Motorola vroeger bekendstond om zijn schone Android-ervaring, oogt de Edge 60 Pro rommeliger dan ooit. De hoeveelheid voorgeïnstalleerde apps is toegenomen, en de AI-integratie voelt onaf – zeker omdat ondersteuning voor de Nederlandse taal ontbreekt.

De niet-aanpasbare AI-knop, de dubbele nieuwsfeeds met bijbehorende dataverzameling en het magere updatebeleid van drie jaar werpen een flinke schaduw over de solide hardwarebasis. Deze softwarematige concessies zorgen ervoor dat het toestel niet de verfijnde, toegankelijke ervaring biedt die je van Motorola zou verwachten. Zonder alle onvolwassen AI-toeters en bellen – en ondanks de wisselende camerakwaliteit – hadden we de Edge 60 Pro met gemak kunnen aanraden. Maar nu blijft er vooral een gevoel van gemiste kansen hangen.