11 tips om anoniem online te blijven

Tip 01: E-mailadres

Het eerste onderdeel dat je zult moeten beschermen als je anoniem online wilt zijn, is je e-mailadres. Bij bijna elke dienst moet je wel een e-mailadres invullen, waardoor je eenvoudig overal op het web gevolgd kan worden. Maak daarvoor een apart e-mailadres aan, dat losstaat van je huidige e-mailadressen en daar ook niet op lijkt. Afhankelijk van je privacy-eisen kun je simpelweg bij Google of Outlook een nieuw mailaccount aanmaken en het daarbij laten. Lees ook: Zo krijg je meer privacy in Windows 10.

Voor Gmail ga je naar www.gmail.com en klik je op Account maken. Vul de gevraagde gegevens in, als je echt anoniem wilt blijven gebruik je daarvoor natuurlijk niet je echte gegevens. Het invullen van een telefoonnummer is niet verplicht. Je kunt daarna meteen aan de slag met je nieuwe Gmail-account. Maak je liever gebruik van een e-maildienst die wat beter omgaat met je persoonlijke gegevens, dan kom je toch al gauw uit bij betaalde diensten. Echter, als al je persoonlijke gegevens toch nep zijn bij Google, dan maakt Google's privacybeleid verder niet zo veel uit.

Tip 02: Mailinator

Als je je voor een dienst wilt aanmelden en daarvoor een e-mailadres in moet vullen, kan het misschien wat overdreven zijn om daarvoor speciaal een heel nieuw e-mailadres aan te maken. Het is dan beter om een wegwerpadres te gebruiken. Een dienst die dit aanbiedt, is bijvoorbeeld www.mailinator.com. Met Mailinator krijg je een gratis, openbaar e-mailadres. En met openbaar bedoelen we ook echt openbaar: eenieder die dat e-mailadres invult, krijgt direct toegang tot het Postvak IN.

Er is geen authenticatie of bescherming. Dat is prima als je alleen heel even een e-mailadres nodig hebt om op een bevestigingslinkje te klikken en niet je gehele identiteit af wilt geven. Dat betekent dus ook dat je je e-mail deelt met andere mensen en daarom is het een handige privacytool, omdat dus niet meer te herleiden is wie de e-mail heeft gelezen voor wie die bedoeld was. Sommige websites blokkeren Mailinator, maar daarvoor is een oplossing: je kunt ook andere domeinen gebruiken dan @mailinator.com. Op de website van Mailinator vind je een lijst met een selectie van domeinen die je kunt gebruiken, maar er zijn er nog meer.

Tip 03: Nepidentiteit

Bij het aanmaken van je e-mailadres is het vaak al nodig: je moet een voor- en achternaam opgeven. Regelmatig is het bovendien nodig om een adres op te geven en soms ook een telefoonnummer en meer. Als je regelmatig dezelfde neppe online-identiteit gebruikt, kan deze alsnog worden gekoppeld aan je echte identiteit door middel van slimme technieken. Het is beter om een compleet anonieme, willekeurige identiteit te genereren. Daarvoor heb je bijvoorbeeld een dienst als www.fakenamegenerator.com. Zodra je de website bezoekt, staat er direct een nieuwe identiteit voor je klaar, compleet met een eigen en werkend e-mailadres, een leeftijd en geboortedatum, een baan en zelfs een favoriete kleur. Je kunt bovenin nog een aantal opties aanpassen, zoals het geslacht, van welk land de naam afkomstig is en van welke land de identiteit is. Als je klikt op Advanced Options kun je verder nog het leeftijdsinterval instellen en de kans op welk geslacht de willekeurige identiteit wordt, aanpassen.

Tip 04: Anoniem betalen

Als je online een betaling moet doen, is dat bijna nooit privé. Contant betalen zoals in de winkel is online bijna onmogelijk en als het wel mogelijk is, is het erg lastig. Toch zijn er wel diensten die dit niveau van privacy proberen na te streven. EntroPay is zo’n dienst, waarmee je een virtuele Visa-kaart krijgt om mee te betalen. Deze kaart is prepaid en wordt bij veel webwinkels geaccepteerd, omdat het Visa is. Het is dan wel nodig om er geld op te zetten, iets waardoor EntroPay je gegevens heeft. De koper waar je het geld uitgeeft, ziet echter alleen een anonieme kaart.

De naam op de kaart kan dan bijvoorbeeld afkomstig zijn van je eerder gegenereerde identiteit, zodat je niet te traceren bent. Als je een alternatief zoekt op EntroPay, dan kom je al snel uit bij de bitcoin. Helaas is het gebruik van bitcoins niet eenvoudig en bovendien accepteren veel webwinkels geen bitcoins. Dat laatste is echter op te lossen met een dienst als e-coin. Je kunt dan een aantal bitcoin kopen en deze naar e-coin sturen, waar vervolgens een anonieme betaalkaart wordt aangemaakt waarmee je op meer plekken kunt betalen. Je kunt deze ook aan PayPal koppelen. Je kunt dan zowel een plastic als een virtuele betaalkaart krijgen.

Tip 05: Op het web

Als je over internet surft, worden er lokaal allerlei data opgeslagen, zoals cookies. Hiermee kunnen adverteerders je identificeren, onafhankelijk van de website waarop je je bevindt. Als je anoniem wilt blijven, is het nodig om nog een aantal add-ons te installeren, zoals Privacy Badger en uBlock Origin of AdBlock Plus. Privacy Badger focust zich specifiek op trackers op het web. Trackers zijn kleine JavaScript-scriptjes met als enige doel om jou te volgen op het web, er een persoonlijk profiel van te maken en dat te verkopen aan bedrijven waar je nog nooit van hebt gehoord. En dat allemaal alleen maar voor gerichtere advertenties.

Als browser kun je het beste Mozilla Firefox gebruiken. De broncode van deze browser is opensource, in tegenstelling tot veel andere browsers. Google Chrome heeft weliswaar een opensourcevariant, namelijk Chromium, maar Google voegt daar nog allerlei functies aan toe en die functies zijn niet openbaar, waarmee dus alles zonder je medeweten doorgestuurd kunt worden naar Google.

Tip 06: NoScript

NoScript blokkeert op onbekende websites JavaScript, waardoor deze scriptbestanden niet zomaar willekeurige code kunnen uitvoeren. Naast JavaScript blokkeert NoScript ook Java en Flash. Dat verhoogt niet alleen de veiligheid, maar ook je privacy omdat het helpt tegen bijvoorbeeld ‘browserfingerprinting’ (zie tip 12). De add-on NoScript is beschikbaar voor Mozilla Firefox en Google Chrome en een must voor iedereen die anoniem online wil zijn. Voor Mozilla Firefox download je deze add-on hier. Klik op Toevoegen aan Firefox en daarna op Installeren. Herstart even de browser om de add-on actief te maken. Daarna wordt het introscherm van NoScript getoond. Het icoon rechtsboven verandert automatisch op basis van wat er op de pagina aanwezig is. Als je een S ziet met een rode streep erdoorheen, dan betekent dat dat scripts en plug-ins actief worden geblokkeerd. Zie je een kleine, rode streep, dan betekent dat dat alleen van de website scripts zijn toegestaan, maar niet van andere subdomeinen. Als je bij het bezoeken van een website klikt op het NoScript-logo, kun je zien welke inhoud er allemaal geblokkeerd is. Je kunt dan eventueel individuele items nog toestaan.

Tip 07: IP-adres

Een van de meest gebruikte gegevens om jou online te identificeren, is je IP-adres. Daarmee kunnen je acties gekoppeld worden aan een unieke gebruiker. Om je IP-adres te verbergen, is het verstandig om een VPN-dienst te gebruiken. Een VPN is een virtueel privénetwerk, waarmee je via een beveiligde internetverbinding kunt surfen. Je IP-adres wordt dan verborgen en lijkt afkomstig uit het land van de VPN-dienst waarmee je verbonden bent. Bij de meeste VPN-aanbieders kun je hierbij uit verschillende landen kiezen. Omdat veel anderen ook met die VPN verbonden zijn en daarmee dus de verbinding delen, zijn acties van dat IP niet terug te leiden tot een persoon en dan heb je dus meer privacy. Daar zit wel een voorwaarde aan: de VPN-aanbieder moet geen logs bijhouden. Indien wel logs bijgehouden worden, dan is het natuurlijk wel gewoon mogelijk om het IP-adres te koppelen aan jou. Diensten die geen logs claimen bij te houden, zijn onder andere IPVanish, PIA en ExpressVPN. Wees voorzichtig: er zijn zaken bekend van aangeklaagde VPN-providers die claimden geen logs bij te houden en in de rechtbank toch opeens logs overhandigden.

IPVanish

Private Internet Access

ExpressVPN

Tip 08: Tor

Tor staat voor The Onion Router, en is een manier om je anoniem op het internet te maken. Het verschil met VPN is dat Tor heel lastig is om offline te halen. Om een VPN-dienst plat te gooien, kan de overheid simpelweg de VPN-provider blokkeren. Met Tor is dat niet mogelijk, want dit systeem is gedistribueerd. Tor werkt namelijk als volgt: elke keer als je een website bezoekt, wordt je verzoek door een aantal ‘Tor-routers’ geleid – zodanig veel dat je verzoek niet getraceerd kan worden. Dat heeft als gevolg dat het zeer lastig plat te leggen is, maar ook dat de snelheid erg laag is. Daarnaast wordt Tor in veel landen actief tegengewerkt.

Voordeel van Tor is dat het gratis beschikbaar is en dat het erg eenvoudig is om verbinding te maken via Tor: je downloadt simpelweg de Tor-browserbundel en kunt direct aan de slag. Daar vind je ook instructies hoe je deze browser installeert en hoe je er vervolgens mee aan de slag kunt gaan, maar die instructies stellen niet zo veel voor. Voor de beste resultaten gebruik je Tor samen met VPN. Het voordeel daarvan is dat je provider niet ziet dat je Tor gebruikt, alleen je VPN-provider.

Tip 09: Sms

Tegenwoordig vragen veel diensten om een telefoonnummer, voor als je bijvoorbeeld je wachtwoord bent vergeten. Het is met online diensten mogelijk om sms’jes te ontvangen op een willekeurig nummer. Zo’n dienst is bijvoorbeeld Receive SMS Online. Daar krijg je zes openbare nummers, waarbij alle sms’jes verstuurd naar die nummers live op de website verschijnen. Dat is handig als je even snel een wegwerptelefoonnummer nodig hebt. Een alternatief is om een prepaid-simkaart aan te schaffen, hoewel de vraag is hoelang je dat nog anoniem kunt doen gezien de wetgeving in onze buurlanden. Bij de grote providers kun je er dan zes maanden gebruik van maken, daarna moet je je tegoed opwaarderen, anders vervalt je simkaart. Ook kan het zijn dat je eens per aantal maanden een sms’je moet sturen of even moet bellen. Bij de virtuele providers moet je vaak na een jaar je tegoed opwaarderen.

Tip 10: Chatten

Als je wilt chatten zonder dat de inhoud onversleuteld op straat ligt, dan is Signal een goede oplossing. Signal versleutelt je gesprekken, waarbij alleen jij en degene met wie je chat de berichten kunnen lezen. Hoewel WhatsApp en iMessage inmiddels ook complete gesprekken versleutelen, zijn deze diensten niet opensource, gaat WhatsApp slecht om met metadata en zijn cloudback-ups van WhatsApp funest voor je privacy. Een goed alternatief voor Signal is ChatSecure, waarmee je eveneens anoniem kunt chatten. ChatSecure stelt je in staat om bijvoorbeeld via Google te chatten, met het veilige OTR-protocol waardoor Google niet mee kan lezen. Het is daarnaast mogelijk om met openbare chatservers via XMPP verbinding te maken. Je kunt op de website van XMPP een lijst inzien van openbare servers waarmee je kunt verbinden. Met OTR en eventueel met Tor blijven je gesprekken veilig privé. Het is ook mogelijk om zelf een eigen chatserver, oftewel XMPP-server, op te zetten en daarmee verbinding te maken. Dan houd je alle chats in eigen beheer.

Tip 11: Vingerafdruk

Als je al deze maatregelen hebt genomen, ben je erg anoniem online. Er blijft echter nog één risicofactor over: je browser. Je hebt weliswaar al je browser beschermd met NoScript, een ad-blocker en andere add-ons, maar inherent aan je browser zijn de eigenschappen die je browser openbaar maakt. Denk dan aan je schermresolutie, de geïnstalleerde plug-ins, welk besturingssysteem je gebruikt, welke taal je browser is ingesteld, in welke tijdzone je je bevindt, welke lettertypes aanwezig zijn of je een touchscreen hebt en of je cookies toelaat.

Op basis van deze gegevens kan een ‘vingerafdruk’ worden gemaakt, waardoor je, zelfs na alle maatregelen uit dit artikel, alsnóg geïdentificeerd kunt worden. De beste verdediging: gebruik een standaard Windows-systeem met een standaard webbrowser met standaardinstellingen. Daarnaast helpt ook NoScript. Je kunt testen hoe ‘uniek’ jouw browserconfiguratie is door middel van de website van de Electronic Frontier Foundation. Klik op Test Me om je browser te testen. Na korte tijd zie je de resultaten en zie je onderaan in de tabel of je browser een unieke vingerafdruk heeft. Je kunt klikken op Show full results for fingerprinting om te zien met welke eigenschappen je geïdentificeerd kunt worden.