Microsoft deelt de pc de genadeklap uit
Apple deed met de iPad al een duit in het zakje, maar het lijkt erop alsof Microsoft hoogstpersoonlijk de pc het loodje laat leggen.
De afgelopen maanden hebben zelfbenoemde experts hoog van de toren geblazen over hoe de iPad van Apple binnen mum van tijd de meest verkochte computer is geworden - als je een tablet meetelt als computer, klopt dat. Onlangs hoorden we dat de iPad niet alleen beter verkoopt dan desktop pc's in het algemeen, maar zelfs HP's gehele computerlijn (desktops en laptops) verslaat. Veel analisten zien dit als bewijs dat het einde van het pc-tijdperk aanstaande is, maar boerenverstand leert ons dat de dominantie van de pc blijft voortbestaan, ondanks dat de cijfers op iets anders wijzen.
Ik denk wel dat de neergang van de pc in een stroomversnelling komt nu Microsoft heeft aangekondigd te werken aan een touch-versie van zijn Office-pakket dat nagenoeg dezelfde functionaliteit zal kennen als de 23 jaar oude suite voor traditionele (x86) pc's. Ik dacht lang dat de iPad, iPhone en hun gelijken het fundament legden voor de toekomst van computing - deze apparaten zijn onze mobiele hersenen die vastgeklikt kunnen worden aan beeldschermen, invoerapparatuur, storage en andere systemen. Ik weet zeker dat Apple deze strategie weet te realiseren waardoor op termijn de iPad belangrijker wordt dan de MacBook Air en iOS samensmelt met Mac OS X. Andere partijen, zoals Motorola Mobility (wat binnenkort eigendom is van Google), werken ook naar dit toekomstvisioen.
Ik heb ook lang gedacht dat Microsoft de rem zou zijn op dit momentum, gezien de afhankelijkheid van Windows en Office als voornaamste bronnen voor inkomsten. Het ligt in de aard van Microsoft om anderen te laten innoveren en te bouwen op andermans doorbraken.
Microsoft bang om irrelevant te worden?
Maar de toekomst die geleid wordt door Apple werkt voornamelijk tegen de visie van Microsoft en zijn vaste schare klanten, dus je zou verwachten dat Microsoft voornamelijk vreest voor assimilatie. Natuurlijk zendt Microsoft tegenstrijdige signalen uit door ARM-ondersteuning voor Windows 8 te beloven. En een jaar terug waarschuwde de vertrekkende CTO Ray Ozzie Microsoft dat het 'het-post-pc-tijdperk' moest omarmen, een signaal dat ik interpreteer als de reden waarom hij is vertrokken.
Ik kan het verkeerd ingeschat hebben. Het lijkt er nu op dat Microsoft de olietanker van Windows 8 een radicale koerswijziging heeft opgelegd, net zoals het deed met het internet in 2005. De credits gaan naar Windows-president Steven Sinofsky, die het stokje van Windows overnam na het Vista-debacle. Hij was verantwoordelijk voor het alom geprezen Windows 7 en trekt nu aan de touwtjes bij de ontwikkeling van Windows 8.
Ik hoor steeds vaker van bestuurders in de techindustrie dat Microsoft het nu echt bij het juiste eind lijkt te hebben en dat het een toekomst voor ogen ziet waarin het verschil tussen desktop en mobiel irrelevant wordt. In dit scenario draait de toekomst op heterogene endpoints waarbij diensten en informatie samen met mensen van het ene apparaat naar het andere vloeien, afhankelijk van hun behoefte en de context. Dit lijkt op de gedachte achter Apple's nog steeds jonge en gelimiteerde iCloud ecosysteem - en ook achter Windows 8 en de begeleidende Windows Live-diensten.
Windows 8 wordt 'lean and mean'
Misschien vraag je jezelf nu af wat het nieuws is? iCloud en Windows 8 zijn immers geen openbaringen. Wat nieuw is, is dat Windows 8 wellicht niet het moddervette platform wordt dat het eerst zou worden. (Daarmee bedoel ik het volledige Windows 7 plus de touchgeoriënteerde Metro UI-interface.) Ook de strikte scheiding tussen 'volledig' Windows 8 op x86-machines (desktops en laptops) en 'light' Windows 8 op ARM (tablets) lijkt minder stringent dan eerder aangenomen.
Wat Microsoft tot dusver heeft laten zien van Metro spreekt me niet zo aan: Het is nog sterker dan Apple's iOS en Google's Android een lichtgewicht besturingssysteem, vol widgets waarvan het nut betwijfeld kan worden. De stap om ARM te gaan ondersteunen lijkt daarom niet vanuit een echte visie te zijn gedaan, maar meer vanuit het idee dat Intel weer een keer een schop onder zijn kont mocht hebben om zijn zaakjes op mobiel gebied snel op orde te krijgen.
Apple heeft het wel een beetje gehad met Intel
Apple heeft Intel openlijk de les gelezen over zijn energieslurpende chips en ging zo ver dat het een poort van Mac OS X van x86 naar ARM toonde om te laten zien dat het ook zonder Intel af zou kunnen. Niet voor niets bestaat het op ARM-draaiende iOS uit dezelfde kern als Mac OS X. De resultaten van die druk zijn dat Intel's nieuwe Atom CPU ook naar tablets komt en dat de Core i5-chip een flink stuk zuiniger gaat worden, zonder dat Apple daar de aanpassingen voor hoeft te doen die het bij de ontwikkeling van de MacBook Air deed.
Waar ARM-apparaten beperkt worden tot een lichtgewicht Metro UI en Intel de prijs betaalt voor keuzes uit het verleden, lijkt het voor de hand te liggen dat een ARM-gebaseerde laptop of tablet niet veel bruikbaarder wordt dan een op Chrome OS gebaseerde Chromebook, wat een op een internetbrowser gebaseerd apparaat is - eentje trouwens die verschrikkelijk hard faalt qua verkoopcijfers.
Als Microsoft werkelijk in staat is de desktopversie van Office te poorten naar ARM, dan zou Windows 8 op dit platform hetzelfde moeten kunnen als de gemiddelde pc. De meeste mensen gebruiken hun pc immers slechts voor de browser, e-mail, het beheer van contacten en een kalender en Office. De eerste taken kun je al uitvoeren met een iPad of Android-tablet en moeten ook prima lukken in de Metro-omgeving. Office was tot dusver de component die de meeste mensen bij het x86-platform hield.
Gemiddelde gebruiker wil vooral browsen en Office
Nu Office niet langer is gebonden aan de x86-versie van Windows, kunnen consumenten met een gerust hart overstappen naar een ARM-gebaseerde laptop of tablet. Ik verwacht dat de meeste dat ook daadwerkelijk zullen doen, buiten dat dit misschien wat langer gaat duren dan een paar maanden. Het eclatante succes van de iPad toont aan dat de meeste mensen meestal geen zwaar OS nodig hebben. Natuurlijk blijven bepaalde typen gebruikers een volledig uitgeruste pc nodig hebben, denk maar aan gamers, financieel analisten, video-editors, ERP-gebruikers en designers. Voor hen blijft een pc of Mac het voornaamste werkstation, maar dat geldt niet voor de 90 procent resterende populatie computergebruikers. Wanneer zij behoefte hebben aan meer computerpower, zullen ze dat verkrijgen via technieken als desktopvirtualisatie.
Wat ik ook heb gezien, is dat het ARM-gebaseerde Office afstand doet van de Ribbon-interface. Dat is niet zo gek, want in een touchgeoriënteerde omgeving werken rijen met kleine (onlogische) knopjes niet echt. Iemand bij Microsoft zal zich gerealiseerd hebben dat Office voor ARM stap in de goede richting zal zijn.
Natuurlijk stellen de beloften van Microsoft niet zoveel voor als ze niet worden nagekomen. Het ARM-gebaseerde Office kan tekort gaan schieten in mogelijkheden. Sinofsky deed geen mededelingen over de opofferingen die wellicht worden gedaan om Office op touchgebaseerde en energiezuinige tablets mogelijk te maken. Deze twee factoren kunnen een excuus zijn voor ontbrekende functionaliteit in de uiteindelijke versie.
Microsoft heeft eerder met dit bijltje gehakt. Vraag maar aan een Mac-gebruiker of de versie van Office voor Mac dezelfde functionaliteit kent als de Windows-versie - de Mac-versie biedt geen integratie met het cloudgebaseerde Office 365, geen SharePoint en geen Visual Basic macro's.
Microsoft kan wat betreft ARM geen steekje laten vallen
Als Office voor ARM-tablets minder blijkt te zijn dan de Windows-versie, zullen mensen gaan klagen. Maar ik heb er vertrouwen in dat Microsoft het licht gezien heeft in het aankomende post-pc tijdperk en besloten heeft het niet alleen aan Apple over te laten. Daarom ben ik ervan overtuigd dat Windows 8 een stap in de juiste richting gaat worden en Microsoft vanaf dat punt de vernieuwde strategie verder uit zal werken.
Toch is er nog iets dat roet in het eten kan gooien. ARM-Office draait namelijk op een speciale aangepaste x86-desktop waarop alleen Office draait en apps van derden niet zijn toegestaan. Ik vraag me af of Microsoft daarmee valspeelt. Als ARM-Office niet in Metro draait, suggereert dit dat Metro geen echte apps aankan, enkel widgets. In dat geval blijven op Windows 8 gebaseerde tablets de mindere neefjes van alleskunners als de iPad, die zich lenen voor apps op gebied van videobewerking, audiomixing, productiviteit en datavisualisatie. Hiermee is het voor veel pc-gebruikers een aanlokkelijk alternatief.
Betekent het einde van de traditionele pc (desktop en laptop) het einde van Intel? Niet noodzakelijkerwijs. Natuurlijk kan Intel niet langer vertrouwen op Windows qua inkomstenbron. De klap in het gezicht van Apple en de beschaafde, maar heldere mededeling van Microsoft hebben de boodschap bij Intel overgebracht. Sindsdien hebben de officials van het bedrijf het niet langer over processorkernen en megahertzen, maar over energiebesparing en mobiel gebruik. Ze investeren nu zelfs in onderzoek naar touchinterfaces.
De Ultrabooks - een serie kopieën van de MacBook Air - vormen een signaal dat Intel nog wat lessen in mobiliteit kan gebruiken. Deze laptops lijken weliswaar op de Air, maar kunnen vaak niet tippen aan de prestaties omdat de chips van Intel niet het niveau halen van de (ook door Intel gefabriceerde!) chips in de Air. Gebruikers zien dat ook.
Intel moet flink aan de bak
We zijn nog een jaar verwijderd van de nieuwe generatie Core i5-chips, dus de release van Windows 8 over zo'n zes maanden, plaatst Intel in een ongemakkelijke positie: De op tablets gerichte ARM-versies van Windows 8 en Office 15 kunnen er zijn voordat Intel zijn technologie klaar heeft. Bedrijven zullen komende jaren nog niet naar Windows 8 upgraden, dus die markt ligt voorlopig stil.
Het zou ironisch, maar ook bijzonder zijn om te zien dat Microsoft de pc zoals we 'm nu kennen de genadeklap uitdeelt. Zoals het ook ging met de oorspronkelijke thuiscomputer, liet Apple ons de toekomst zien, maar wist Microsoft die te formaliseren. Ik denk niet dat Apple hetzelfde lot als nicheleverancier treft zoals het geval was bij de eerste Mac. Apple is allang niet meer dat naïeve bedrijf van vroeger.
Ik verwacht daarom dat het duopolie van Microsoft en Apple nog wel even zal voortbestaan en dat uiteindelijk Google de grote verliezer op platformgebied zal blijken.
