In een halfuur met Super Mario Odyssey kun je zomaar in een Tyrannosaurus Rex veranderen, als een ouderwetse pixel-Mario een 2D-level op een muur uitspelen, een verliefde Goomba verleiden, en met een luchtschip snel weer naar een ander gedeelte van de wereld vliegen. Super Mario Odyssey is een opeenstapeling van heerlijke momenten die zelfs het meest verzuurde gamershart doen smelten.

Odyssey begint verrassend terughoudend. Mario sluit vriendschap met de pratende pet Cappy en samen gaan ze achter Bowser aan, die Princess Peach weer eens heeft ontvoerd. We zeggen terughoudend, omdat de kennismaking tussen de loodgieter en het levende petje zich afspeelt in het grauwe Cap Kingdom, dat juist niet de kleurrijke omgevingen bevat die we van de Mario-reeks gewend zijn. Het betreft een korte tutorial waarin je leert omgaan met je nieuwe krachten. Al snel werp je Cappy met een druk op de knop van de Pro Controller of een korte zwiep met de Joy-Con op een kikker en maak je plots de hoogste sprongen.

Gelukkig is deze training van korte duur en beland je snel in het zonnige Cascade Kingdom, waar het gras groener is dan bij de buren en een gigantische Tyrannosaurus Rex je meteen doet beseffen dat het overnemen van al die personages, objecten en vijanden voor zeer gevarieerde gameplay gaat zorgen.

©PXimport

Dat overnemen van vijanden is echt een essentieel onderdeel van Odyssey. Veel puzzels en gedeeltes van de game zijn alleen bereikbaar of op te lossen door Mario’s pet naar een bepaald wezen te gooien. Door in een grote blaffende Chomp Omp te veranderen beuk je gemakkelijk rotsen kapot, terwijl een vurig lavawezen gebruikt kan worden om elke lavapoel te overbruggen. Het zorgt ervoor dat de toch al uitgebreide moveset van Mario enorm wordt uitgebreid en de game constant verrast met nieuwe mogelijkheden. Daarbij laat Mario, of hij nu zijn eigen besnorde zelf is of een ander willekeurig personage, zich nooit minder dan perfect besturen.

©PXimport

Op zoek naar Power Moons

Mario en Cappy ontdekken een magisch luchtschip dat ze moeten vullen met Power Moons. Deze equivalenten van de gebruikelijke sterren zijn werkelijk overal te vinden in de spelwereld en worden gebruikt om het luchtschip van genoeg kracht te voorzien om de diverse levels op Odyssey’s wereldbol te bezoeken. Mensen die Super Mario 64 en Sunshine hebben gespeeld, zullen de levelstructuur meteen herkennen. Weg zijn de lineaire levels uit de Galaxy- en 3D World-games. In plaats daarvan bevat Odyssey een stel gebieden waarin Mario kan gaan en staan waar hij wilt. Welke kant hij ook oprent, er is altijd wel een toffe platformsectie, puzzel of gevecht te vinden om Power Moons mee te verdienen.

Wat dat betreft lijkt Odyssey veel geleerd te hebben van The Legend of Zelda: Breath of the Wild. Ook daarin worden spelers consequent beloond voor het verkennen van de spelomgeving, meestal met Shrines en Korok Seeds. Mario combineert die twee elementen uit Zelda op de best mogelijke manier: Power Moons zijn haast even talrijk als Korok Seeds (er zijn er letterlijk honderden te vinden), maar voor bijna elk exemplaar moet je niet alleen de locatie vinden, maar ook een toffe puzzel oplossen of een platformsectie overleven.

©PXimport

Snelle wereldreis

De eerste pakweg acht tot tien uur van Mario Odyssey voelen als een opeenstapeling van bijna filmachtige momenten, een viering van tientallen jaren Mario. Oude en nieuwe gezichten uit het Mario-universum wisselen elkaar af en retro-platformsecties waarin Mario in zijn oude pixelvorm verandert zijn een ode aan de transformatie die de franchise in al die jaren heeft doorgemaakt. Verrassend genoeg wisten we in die relatief korte speeltijd de hele spelwereld rond te reizen om alle levels te ontgrendelen en het einde van het verhaal te bereiken.

Wat daarbij opvalt is dat de gebruikelijke cliché spelomgevingen uit Mario-games kundig worden vermeden. Elk level heeft wel een unieke twist, van de uitgestrekte woestijn in Sand Kingdom, die op onverklaarbare wijze bevroren is geraakt, tot het vulkanische Luncheon Kingdom dat vooral uit voedsel bestaat.

De meest opvallende is ongetwijfeld Metro Kingdom, met de stad New Donk City. Deze knipoog naar de originele Donkey Kong laat de loodgieter door een realistische spelwereld lopen en interactie hebben met échte mensen. Het zou niet moeten werken, maar door de constante stroom aan leuke gameplayelementen voelt het nooit al te onwerkelijk aan. De dichtheid van de gebouwen zorgt er daarnaast voor dat dit level nog meer dan de rest van de game voelt als een grote, interactieve speeltuin. De levels wisselen wel erg van grootte en er zitten er een paar bij die relatief klein zijn. Dat voelt een beetje als een gemiste kans, omdat het ervoor zorgt dat je niet in elke kingdom uren rond kunt dwalen.

Die race van pakweg acht uur door de game zou op zichzelf aan de korte kant zijn, ware het niet dat Odyssey gevoelsmatig pas écht op alle cilinders draait na het zien van de aftiteling. Dan pas krijg je de mogelijkheid om met je schip naar elk eerder bezocht level te reizen. Die worden vervolgens uitgebreid met veel nieuwe puzzels. Het meest in het oog springende zijn de diverse warp-pipes die je naar lineaire platformsecties sturen. Deze secties zijn vergelijkbaar met de 3D World- en Galaxy-levels en vergen vaak het uiterste van je platformskills. Bijna elk level wordt tot de nok toe gevuld met bezigheden, van het verzamelen van allerlei nieuwe kledingstukken en hoedjes voor Mario die ook weer gebruikt worden in diverse puzzels, tot het meedoen aan races tegen free-runnende Koopa’s. Als er dan toch een puntje van kritiek gegeven moet worden, is dat de manieren om veel van deze secundaire Power Moons te verdienen nagenoeg hetzelfde blijven in elk level. Gelukkig is de invulling ervan door de levelstructuur en de diverse uitdagingen telkens weer anders.

©PXimport

Terugkeer van het N64-tijdperk

Door de constante stroom aan bezigheden, verrassingen en odes aan alles wat met Super Mario te maken heeft, staat zowel fans als nieuwkomers een feestelijke wereldreis te wachten die — juist na de aftiteling — tientallen uren meegaat. Je wordt voor elke actie, elke tocht naar een uithoek van een willekeurig level, wel beloond voor de tijd die je erin steekt. Sinds het Nintendo 64-tijdperk hebben we niet meer zo’n volle, kwalitatief hoogstaande driedimensionale platformgame kunnen spelen.

Super Mario Odyssey is vanaf 27 oktober verkrijgbaar voor Nintendo Switch.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!